İsrail'in 7 Ekim saldırısı ile ilgili ilk askeri raporu, ordunun sivilleri korumadaki başarısızlığını ortaya koyuyor

Soruşturma, olaylar zincirini, çatışmaları ve güvenlik güçlerinin gün içindeki davranışlarını inceledi.

Filistinli savaşçılar tarafından hedef alınan bir İsrail askeri aracının yakılmasını kutlayan Filistinliler, 7 Ekim 2023. (Reuters)
Filistinli savaşçılar tarafından hedef alınan bir İsrail askeri aracının yakılmasını kutlayan Filistinliler, 7 Ekim 2023. (Reuters)
TT

İsrail'in 7 Ekim saldırısı ile ilgili ilk askeri raporu, ordunun sivilleri korumadaki başarısızlığını ortaya koyuyor

Filistinli savaşçılar tarafından hedef alınan bir İsrail askeri aracının yakılmasını kutlayan Filistinliler, 7 Ekim 2023. (Reuters)
Filistinli savaşçılar tarafından hedef alınan bir İsrail askeri aracının yakılmasını kutlayan Filistinliler, 7 Ekim 2023. (Reuters)

İsrail ordusu dün (perşembe), 7 Ekim tarihinde gerçekleşen Hamas saldırısı sırasındaki güvenlik hatalarına ilişkin ilk soruşturmasının sonuçlarını yayınladı. Soruşturmada, saldırıdan en kötü etkilenen topluluklardan biri olan Beeri topluluğunun vatandaşlarının korunamadığı kabul edildi.

Beeri saldırısında 100'den fazla kişi ölmüş ve 11'i halen Gazze Şeridi'nde bulunan 32 kişi esir alınmıştı. Şarku’l Avsat’ın Reuters haber ajansından aktardığına göre topluluk yaklaşık bin kişilik bir nüfusa sahip.

Ordu, soruşturmanın olaylar zincirini, çatışmaları ve güvenlik güçlerinin gün içindeki davranışlarını ele aldığını bildirdi. Reuters ve diğer medya kuruluşları saldırıyı takip eden haftalarda bazı ayrıntıları zaten açıklamışlardı.

xscdfgrthy
Gazze Şeridi'nden İsrail'e 7 Ekim 2023 tarihinde atılan bir roket (Reuters)

Ordu, toplumdaki sivilleri korumadaki başarısızlığını kabul etmekle birlikte, sayıca az olmalarına rağmen militanları püskürtmeye çalışan hızlı müdahale ekibi de dahil olmak üzere Beeri sakinlerinin cesaretini övdü.

Soruşturma, İsrail ordusunun militanların İsrail'e büyük bir sızma senaryosuna hazırlıklı olmadığı, bölgede yeterli kuvveti bulunmadığı, saldırı başladıktan birkaç saat sonra öğlene kadar olayların tam resmine sahip olmadığı, Beeri sakinlerini yeterince uyarmadığı ve çatışmanın koordine edilmediği sonucuna vardı.

Soruşturma, İsrail'de sivilleri tehlikeye attığı gerekçesiyle eleştirilen bir tankın militanların 15 kadar esiri tuttuğu eve ateş açmasında bir kusur bulmadı.

Ordudan yapılan açıklamada, “Evden silah seslerinin duyulması ve teröristlerin kendilerini ve esirleri öldürme niyetlerini açıklamalarının ardından, kuvvetler esirleri kurtarmak için eve saldırmaya karar verdi” denildi.

xsdfvbrtgy
Gazze Şeridi'nden 7 Ekim 2023 tarihinde yapılan roket atışının ardından İsrail'in güneyinde yanan araçlar görülüyor. (Reuters)

Açıklamanın devamında, “Ekip, evin içindeki sivillerin tank mermileri tarafından vurulmadığını tespit etti. Ancak, esirlerin nasıl öldüğünü belirlemek için daha fazla araştırmaya ihtiyaç var. Çünkü onları militanların öldürdüğüne dair işaretler var” ifadeleri yer aldı.

İsrail Savunma Bakanı Yoav Gallant dün, İsrail tarihinin en kanlı günü ve Holokost'tan bu yana Yahudilere yönelik en kötü saldırı olan 7 Ekim saldırısındaki güvenlik zafiyetlerine ilişkin resmi bir soruşturma başlatılması çağrısında bulundu.

Gallant soruşturmanın kendisini ve Başbakan Binyamin Netanyahu'yu da kapsaması gerektiğini söyledi. Netanyahu daha önce yapılan resmi soruşturma çağrılarını reddetmişti.

Ordu, raporunu, çoğu 7 Ekim saldırısından bu yana yerinden edilen on binlerce İsrailli arasında yer alan Beeri sakinlerine sundu.

Beeri topluluğu sakinlerinden Miri Gad Mesika şunları söyledi: “Tüm bu ayrıntılara ihtiyacım yoktu. Benim önemsediğim bunun neden olduğu, bir daha olmasını nasıl engelleyebileceğimiz, esirleri nasıl geri alabileceğimiz ve kendimizi yeniden nasıl güvende hissedebileceğimiz.”



İran istihbarat servisinin yükselişi ve çöküşü

 İran Devrim Muhafızları’na bağlı Sepah haber kanalı tarafından 13 Haziran'da Telegram'da paylaşılan bir fotoğrafta, başkente sabahın erken saatlerinde düzenlenen İsrail hava saldırılarının ardından Tahran'da yanan hasarlı bir bina görülüyor
İran Devrim Muhafızları’na bağlı Sepah haber kanalı tarafından 13 Haziran'da Telegram'da paylaşılan bir fotoğrafta, başkente sabahın erken saatlerinde düzenlenen İsrail hava saldırılarının ardından Tahran'da yanan hasarlı bir bina görülüyor
TT

İran istihbarat servisinin yükselişi ve çöküşü

 İran Devrim Muhafızları’na bağlı Sepah haber kanalı tarafından 13 Haziran'da Telegram'da paylaşılan bir fotoğrafta, başkente sabahın erken saatlerinde düzenlenen İsrail hava saldırılarının ardından Tahran'da yanan hasarlı bir bina görülüyor
İran Devrim Muhafızları’na bağlı Sepah haber kanalı tarafından 13 Haziran'da Telegram'da paylaşılan bir fotoğrafta, başkente sabahın erken saatlerinde düzenlenen İsrail hava saldırılarının ardından Tahran'da yanan hasarlı bir bina görülüyor

Kemal Allam

Apple'ın “Tehran" dizisinin üçüncü sezonunda, yabancı bir nükleer gözetmen ile İranlı nükleer bilimciler arasında güven meselesi yüzünden yaşanan hararetli tartışmanın döndüğü bir sahne yer alıyor. Yabancı gözetmen onlara İran'ın en iyi bilim insanlarının “yabancı hükümetler tarafından öldürüldüğünü” söylüyor. Dizi sadece Batı'da popüler olmakla kalmadı, aynı zamanda İran'da da yaygın bir popülerlik kazandı ve hem siviller hem de güvenlik görevlileri olmak üzere birçok İranlı, dizinin kendi gerçekliklerini yansıttığını gördü. Kurgusal bir dizi olmasına rağmen, İran ile Batı arasında yaklaşık 50 yıldır süren istihbarat savaşını anlamak için bir giriş niteliğinde. Bu savaşta Tahran Lübnan, Suriye, Irak, Yemen ve hatta Afganistan gibi arenalarda ABD'yi açıkça geride bırakırken, Latin ve Orta Amerika gibi uzak yerlerde ise Batılı istihbarat servislerini aldatabildi.

İran'ın güvenlik alanındaki hakimiyetinin, ABD'nin Maşrık (Levant) ve Yemen'de kendisine karşı mücadele çabalarının sekteye uğradığı ve Afganistan'daki en uzun savaşında başarısızlığa dönüştüğü bir dönemde, 2018 ve 2019 yıllarında zirveye ulaştığı söylenebilir. Ancak bugün İran güvenlik devletinin çöküşüne tanık olduğumuz bir zamanda, temel bir soru ortaya çıkıyor; bu çöküş nasıl gerçekleşti? Cevap basit: Mossad. Donald Trump'ın emriyle gerçekleştirilen Kasım Süleymani suikastı hariç İsrail tek başına, daha önce en çok korkulan güvenlik kurumlarından biri olarak kabul edilen İran Devrim Muhafızları’na tüm bileşenleriyle birlikte nüfuz ederek, tamamen çökmesine neden olabildi. İranlıların, İngiltere'nin MI6'sı, ABD’nin CIA'sı ve Rusya’nın FSB’si gibi kurumlara karşı psikolojik ve operasyonel üstünlük sağladıklarını kesin bir şekilde söyleyebilirim. Ancak bu İran güvenlik hegemonyasını sistematik ve titiz bir şekilde dağıtma süreci tek başına Mossad'ın başarısıydı.

İnsanlar, 7 Ekim 2003'te, İranlı bir istihbarat ajanının, Kanadalı-İranlı bir kadın fotoğrafçının öldürülmesi suçundan yargılandığı mahkeme binasının dışında İran Dini Lideri Ali Hamaney'in portresinin önünde duran İranlı askerleri izliyor (AFP)İnsanlar, 7 Ekim 2003'te, İranlı bir istihbarat ajanının, Kanadalı-İranlı bir kadın fotoğrafçının öldürülmesi suçundan yargılandığı mahkeme binasının dışında İran Dini Lideri Ali Hamaney'in portresinin önünde duran İranlı askerleri izliyor (AFP)

Şam'ın düşüşü ve Tahran'daki yankıları

Tahran, Beşşar Esed'in 8 Aralık'taki devrilişini tam olarak özümseyemedi, özellikle de önceki haftalarda ve aylarda Hizbullah'ın uğradığı çöküşün etkisinden henüz kurtulamamış olduğu için. Rejimin devrilişi, “İran'ın Vietnam'ı” olarak tanımlanabilecek uzun bir yolculuğun sonunun başlangıcını işaret ediyordu. İran, Baasçı devleti kurtarma çabasında en iyi ve en zeki kadrolarını, özellikle de Kasım Süleymani'yi harcadı. Her şeyi bitiren son ve talihsiz uçuşunda uçağı Şam'dan kalkmıştı. Bu istihbarat Suriye içinden sızdırılmış veya İsrail'e ve oradan da ABD'ye ulaşmış olabilir. Süleymani, Lübnan'dan Afganistan'a kadar çeşitli alanlarda İran istihbaratının seviyesini yükseltmişti.

Süleymani önce ABD'nin Taliban'ı yenmesine yardım etti, sonra denklemi ters çevirdi ve Taliban'ın ABD'yi yenmesine yardım etti. “Gölge lider” olarak bilinen görünmez bir hayaletti

Süleymani önce ABD'nin Taliban'ı yenmesine yardım etti, sonra denklemi ters çevirdi ve Taliban'ın ABD'yi yenmesine yardım etti. “Gölge lider” olarak bilinen görünmez bir hayaletti. Sonra, tüm imparatorluklarda olduğu gibi, Tahran kibre kapıldı. Süleymani de gölgeden çıkıp açıktan görünmeye başladı, videolarda, posterlerde ve başkanlık saraylarında görüldü, ta ki Bağdat Havaalanı'nda saldırıya uğrayana kadar. Oluşturduğu ağlar sınırlarını aştı ve ifşa oldu.

Suriye'de, Devrim Muhafızları mensuplarının Suriyeli askerlerle alay ettiğini ve onlara kötü davrandığını gösteren videolar ortaya çıktı. Suriye askeri ve güvenlik yetkililerinin Devrim Muhafızları'ndan nasıl uzaklaşmaya başladıklarına, Rusya ve BAE ile iş birliği yapmayı tercih ettiklerine bizzat tanık oldum. 2016'dan itibaren Hizbullah liderlerini hedef alan gizemli suikastlar da gerçekleşti. Bunlar arasında Suriyeliler ve İranlılar arasında bir iç çatışmaya neden olduğu söylenen Mustafa Bedreddin suikastı da vardı. Yaklaşık on yıl önce, Şam'da yaşarken, Hizbullah’ın en önemli komutanlarından olan Bedreddin'in damadı İmad Muğniye, bir ilk olan girişimle, başkentin lüks bir semtinde gün ortasında suikasta uğramıştı.

Bir işçi, Halep kırsalındaki Nubl'da bir benzin istasyonundaki Beşşar Esed, Hafız Esed, Hasan Nasrallah ve Ali Hamaney'in posterlerini yırtıyor 11 Aralık 2024 (Reuters)Bir işçi, Halep kırsalındaki Nubl'da bir benzin istasyonundaki Beşşar Esed, Hafız Esed, Hasan Nasrallah ve Ali Hamaney'in posterlerini yırtıyor 11 Aralık 2024 (Reuters)

Bugün, İran'ın dağılmasıyla birlikte, gücünün ana direğini oluşturan Suriye ekseninin, İsrail açısından Tahran'ın etkisini kırmak için stratejik bir hedef olduğu açıklık kazandı. John Nixon'un “Saddam'ı Sorgulama” kitabında dikkate değer bir not bulunuyor. Amerikalı gardiyanlar ve müfettişler Suriye veya Hafız Esed’in adı geçtiğinde Saddam'ın çok öfkelendiğini fark etmişler. Onu en çok öfkelendiren Esed ailesinin Irak'ı yenmesi için İran'a verdiği destek ve Arap Maşrık bölgesine yönelik planlarını başarısızlığa uğratmasıymış. Aynı şekilde, İsrailliler de Suriye’nin dağıtılmasının İran'ı vurmanın yolu olduğunu fark ettiler. Tahran Lübnan, Irak ve Suriye ile meşgul olurken, iç cephesi korumasız bırakıldı.

İsrail saldırılarının şu anki aşamasında gerçekleşen suikastlar ve daha önce Şam ve Bağdat'ta gerçekleşen benzerleri, sızıntılar aracılığıyla düzenlendi. Bilgiler, casuslukla mücadele operasyonları ve sızdırmalar, en yüksek seviyelerdeydi.

Devrilme-kibir ve aşırı genişleme

Jerusalem Post gazetesindeki yakın tarihli bir başyazı, İsrail ve Batı'nın İran rejiminin karşılaştığı büyük zorluklarla birlikte, yarı bağımsız bölgeler oluşturmak için Beluç, Azeri, Kürt ve Arapları nasıl kullanabileceğini ele aldı. Elbette, ABD ve İsrail tarafından planlananların son biçimini belirlemek için henüz erken, ancak İsrail ve istihbarat servisleri artık potansiyel müttefikleri ortadan kaldırmak için İran'ın kendi istihbarat savaşı araçlarını kullanıyor. Şarku’l Avsat’ın al Majalladan aktardığı analize göre bu araçlar İran Devrimci Muhafız’larına sızmaya, rejimin güvenlik sistemini içeriden çökertmeye katkıda bulundular. İsrail saldırılarının mevcut aşamasında meydana gelen tüm suikastların yanı sıra daha önce Şam ve Bağdat'ta gerçekleşen suikastlar, sızıntılar aracılığıyla düzenlendi. Bilgiler, casuslukla mücadele operasyonları ve sızdırmalar, sahada ve en yüksek seviyelerdeydi. Bunların hepsi İran istihbaratının üstünlüğü efsanesinin yıkılmasına katkıda bulundu.

İran'ın geleneksel askeri gücü, Irak ile savaşın sona ermesinden ve akabinde uygulanan yaptırımlardan beri seçkin ve özgün değildi. Medyadaki propagandaya rağmen, Türkiye veya Pakistan gibi, füze veya savaş uçağı üretiminde üstünlüğü ile bilinmiyordu. Aksine, onun üstünlüğü, kendisinden daha büyük askeri güçlerin üstesinden gelmesini sağlayan zekâsında ve stratejik becerilerinde gizliydi. Bugün ise İsrail'in bir zamanlar çok sağlam olan Devrim Muhafızları kalesine nüfuz etmeyi başarmasından sonra, İran güvenlik devletinin son bölümü yazıldı.

*Bu analiz Şarku'l Avsat tarafından Londra merkezli Al Majalla dergisinden çevrilmiştir.