Mısır ve Türkiye arasındaki savunma iş birliği, Cumhurbaşkanı Abdülfettah es Sisi'nin 4 Eylül'de Ankara'ya yapacağı ziyaret sırasında yapılacak görüşmelerin önemli bir bölümünü oluşturacak.
Türk basınında yer alan haberlere göre Sisi'ye ziyareti sırasında bakanlar, yetkililer ve iş adamlarından oluşan geniş bir heyet eşlik edecek.
Türk internet sitesi Sanayi Gazetesi'nin pazartesi günü yayınladığı bir habere göre Mısır, hava kuvvetlerini, yakın zamanda başarıyla test edilen Türkiye'nin beşinci nesil savaş uçaklarıyla donatmayı düşünebilir.
Büyüyen iş birliği
Türkiye Cumhurbaşkanı'nın 12 yıl aradan sonra Kahire'ye gerçekleştirdiği ilk ziyaret sırasında Sisi ve Erdoğan, iki ülke arasında bir dizi anlaşma ve mutabakat zaptının yanı sıra “iki ülke arasında yüksek düzeyli stratejik iş birliği konseyi toplantılarının yeniden düzenlenmesine” ilişkin ortak bir bildiri imzaladı.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın 14 Şubat'ta Mısır'a yaptığı ziyaretin ardından geçen aylar, Ankara'nın yasaklı Müslüman Kardeşler yönetimine karşı darbe konusundaki tutumu nedeniyle 10 yıldan fazla süren gerginlik döneminin ardından, iki ülke arasındaki iş birliği alanlarını geliştirmek için yoğun faaliyetlere sahne oldu.
Türk internet sitesi, Amerikan “Intelligence Risk” şirketinin (Rain) Orta Doğu ve Kuzey Afrika baş analisti Ryan Paul'un, Mısır ordusunun hala umutsuzca dördüncü veya beşinci nesil savaş uçağı elde etmek istediğini söylediğini aktardı. 20 Amerikan F-35 hayalet savaş uçağının alınmasının mümkün olmadığına işaret etti.
Mısırlı yetkililerin Çin'den dördüncü ya da beşinci nesil savaş uçakları satın almayı müzakere ettikleri bildirildi. Bu durum Kahire'nin, ABD’nin bir rakibinden gelişmiş uçaklar almak için ciddi arayış içinde olduğunun ya da eski Başkan Donald Trump'ın satın alma sözünü verdiği F-35'ler için bastırdığının bir işareti olabilir.
Mısır'ın beşinci nesil savaş uçaklarına ilgisi
Mısır'ın istek listesinde Çin ve Pakistan hava kuvvetlerinde kullanılan dördüncü nesil J-10C Vigorous Dragon avcı uçağı ve henüz prototip aşamasında olan beşinci nesil FC-31 Gyrfalcon da yer alıyor. Hatta ağustos ayında çıkan bir haberde, Mısırlı yetkililerin, Çin'in diğer ülkelere satmakta isteksiz olduğu beşinci nesil avcı uçağı J-20 Mighty Dragon'u istediği iddia edilmişti.
Mısır, gelişmiş Çin yapımı savaş uçakları satın alarak ABD'yi kızdırma konusunda muhtemelen temkinli davranacak, ayrıca İsrail'in böyle bir satın almanın Mısır'ın İsrail'e yönelik gelecekteki niyetleri hakkında ne gibi sinyaller verebileceği konusundaki endişeleriyle de başa çıkmak zorunda kalacaktır.
ABD'nin iki yasası Mısır'ın F35 savaş uçağı satın almasını zorlaştırıyor. Bunlardan ilki, 2008 yılında kabul edilen ve ABD'nin İsrail'in Arap ülkeleri üzerindeki sözde niteliksel askeri üstünlüğünü destekleme taahhüdüyle ilgili, ikincisi ise Amerika'nın düşmanlarından silah ve askeri teçhizat satın alan ülkelere yaptırım uygulayan 2017 tarihli Amerika'nın Hasımlarıyla Yaptırımlarla Mücadele Yasası (CASA).
Ryan Paul, Kahire'nin yakın zamanda Washington'u F-35 uçağı satış yasağını kaldırmaya ikna edip edemeyeceğinin belirsiz olduğunu, ancak Mısır'ın Çin ve ABD'yi bypass ederek hayalet savaş uçakları elde etmek için üçüncü bir seçeneğe sahip olabileceğini söyledi. Güney Kore, Türkiye ve Hindistan gibi hayalet uçaklar geliştiren ülkelerden. Türk KAAN uçağı en gelişmiş uçak olduğu ve Ankara tarafından ihracat seçeneği olarak sunulduğu göz önüne alındığında uygun olabilir.
Erdoğan'ın Kahire ziyaretinden bir hafta sonra şubat ayında Türkiye, ocak ayında pistte test ettiği ilk yerli beşinci nesil savaş uçağının (KAAN), başarılı bir uçuş testi gerçekleştirdiğini duyurdu. Böylece Türkiye, dünyada beşinci nesil savaş uçağı üreten beş ülkeden biri oldu.
Türk savaş uçağı havadan havaya muharebe görevlerini yerine getirebiliyor ve süpersonik hızlarda dahili silah yuvalarından hassas saldırılar gerçekleştirebiliyor.
Ortak Üretimin Görüşülmesi
Kısa bir süre önce Cumhurbaşkanı'nın askeri işlerden sorumlu danışmanı olarak atanan Mısır Silahlı Kuvvetleri eski Genelkurmay Başkanı Usame Aşkar, on yılı aşkın bir süredir Türkiye'yi ziyaret eden en üst düzey Mısırlı askeri yetkili sıfatıyla Genelkurmay Başkanı Orgeneral Metin Gürak'ın davetlisi olarak nisan ayı sonunda Ankara'yı ziyaret etti.
Görüşmeler sırasında iki taraf, savunma sanayii ve ortak üretim alanındaki iş birliği de dâhil olmak üzere, önümüzdeki dönemde birçok alanda askeri iş birliğini arttırma arzusunu teyit etti.
Ankara ve İstanbul'da aralarında Baykar'ın da bulunduğu birçok savunma sanayi şirketini gezen Aşkar, Türk Havacılık ve Uzay Sanayii A.Ş. (TUSAŞ) tarafından geliştirilen, gelişmiş bir eğitim ve hafif taarruz uçağı olan Hürjet, Baykar tarafından üretilen hava muharebe amaçlı Kızıl Elma insansız hava aracı, Bayraktar TB2 insansız hava aracı ve TUSAŞ tarafından İtalyan Augusta Westland şirketi ile iş birliği içinde geliştirilmiş T-129 helikopteri de dahil olmak üzere farklı modellerde çok sayıda savaş uçağı gördü.
Türkiye Cumhurbaşkanı'nın damadı Selçuk Bayraktar'ın yönetimindeki Baykar, Kahire'deki EDEX 2023 Savunma Sanayii Fuarı'nda, Bayraktar TB2 savaş aracını sergileyerek, ilk kez bir Türk şirketinin uluslararası savunma ve askeri sanayi fuarına katılmasını sağladı.
Mısır'ın eski Ankara Büyükelçisi Abdel Rahman Salah Şarku’l Avsat’a bu konunun Cumhurbaşkanı Abdül Fettah es Sisi'nin Türkiye ziyareti sırasında ele alınacağını ve iki taraf arasında sadece satış değil, insansız hava araçları ve diğerlerinin ortak üretimi konusunda da iş birliği yapılması ve üretimin sadece Türkiye'de değil, Mısır'da da yapılması konusunda bir anlaşma olduğunu belirtti.
İki ülke arasındaki askeri iş birliğinin boyutlarının Mısır'ın Türk insansız hava araçlarını edinme olasılığıyla sınırlı olmadığını, özellikle Mısır'ın, askeri teçhizatı yerel olarak üretme eğilimi ile birlikte ortak üretim alanına da uzandığını ifade etti.
İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, 18 Nisan 2024 tarihinde Tel Aviv'de Şin-Bet Başkanı Ronen Bar ile bir araya geldi. (DPA)