Netanyahu: Dünya Hamas'a Gazze'de bir anlaşmaya varması için baskı yapmalı

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu haritada "Philadelphia" eksenini işaret ediyor (Reuters)
İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu haritada "Philadelphia" eksenini işaret ediyor (Reuters)
TT

Netanyahu: Dünya Hamas'a Gazze'de bir anlaşmaya varması için baskı yapmalı

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu haritada "Philadelphia" eksenini işaret ediyor (Reuters)
İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu haritada "Philadelphia" eksenini işaret ediyor (Reuters)

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu dün (Perşembe) yaptığı açıklamada, Filistin İslami Direniş Hareketi'nin (Hamas) yeni koşullar içermesi halinde ateşkesi kabul etmeyeceğini açıklamasının ardından Gazze'de yeni bir anlaşma önerisini kabul etmesi için Hamas'a daha fazla baskı yapılması gerektiğini söyledi.

ABD'nin baş müzakerecisi CIA Direktörü William Burns, cumartesi günü yaptığı açıklamada, birkaç gün içinde daha ayrıntılı bir ateşkes önerisi sunulacağını belirtti.

Hamas'tan yapılan açıklamada, “Müzakere ekibi, Doha'da Katarlı ve Mısırlı arabulucularla bir araya geldi ve herhangi bir tarafın yeni koşulları olmaksızın, ABD'nin önceki önerisi temelinde Gazze'de İsrail ile derhal bir ateşkes uygulamaya hazır olduğunu teyit etti.”

Netanyahu yaptığı açıklamada, “(Hamas) rehinelerin serbest bırakılması anlaşmasına karşı çıkmaya ve engellemeye devam ettiği gerçeğini gizlemeye çalışıyor” ifadesini kullandı.

İsrail'in son teklifin büyük bir kısmını kabul ettiğini belirten Netanyahu, “Hamas bunu reddetti ve hatta altı rehinemizi soğukkanlılıkla öldürdü. Dünya (Hamas'tan), rehinelerimizi derhal serbest bırakmasını talep etmelidir.”

İki taraf şimdiye kadar 11 aydır süren savaşı sona erdirecek bir anlaşmaya varamadı ve birbirlerini anlaşmayı engelleyen yeni taleplerde bulunmakla suçlandı.

Şarku’l Avsat’ın edindiği bilgiye göre öne çıkan konular arasında, Gazze'nin Mısır sınırındaki dar bir toprak şeridi olan Philadelphia (Selahaddin) koridorunun kontrolü ve ölümle sonuçlanan şiddet eylemlerinden hüküm giyen bazı Filistinli mahkumların serbest bırakılması yer alıyor.

ABD Başkanı Joe Biden tarafından mayıs ayında sunulan ilk teklif, İsrailli ve yabancı rehinelerin serbest bırakılmasını da içeren üç aşamalı bir ateşkesi içeriyordu.

Savaş, Hamas'ın 7 Ekim'de İsrail'e düzenlediği ve İsrail verilerine göre 1.200 kişinin ölümüne ve 250 kadar kişinin rehin alınmasına yol açan saldırının ardından patlak verdi. Gazze'deki sağlık bakanlığı İsrail güçlerinin şimdiye kadar en az 41.000 Filistinliyi öldürdüğünü açıkladı.



El Salvador lideri Bukele, ülkede güvenliği ne pahasına sağladı?

Mega hapishanede gardiyanlara ek olarak 600 asker ve 250 polis görev yapıyor (Reuters)
Mega hapishanede gardiyanlara ek olarak 600 asker ve 250 polis görev yapıyor (Reuters)
TT

El Salvador lideri Bukele, ülkede güvenliği ne pahasına sağladı?

Mega hapishanede gardiyanlara ek olarak 600 asker ve 250 polis görev yapıyor (Reuters)
Mega hapishanede gardiyanlara ek olarak 600 asker ve 250 polis görev yapıyor (Reuters)

El Salvador'da yönetimi eleştirenler, Devlet Başkanı Nayib Bukele'nin "diktatörlük" kurduğunu savunurken, güvenliğin sağlanmasından mutlu olanlar ülkenin özgürleştiğini öne sürüyor.

"Dünyanın cinayet başkenti" diye adlandırılan 6 milyon nüfuslu El Salvador'da 2016'da saatte ortalama bir cinayet işleniyordu. Çete savaşları da Salvadorluların çoğunlukla kuzeye, ABD'ye göç etmesine neden oluyordu.

Ancak Amerikan medya kuruluşu CNN'in haberinde, Bukele'nin sert önlemleriyle cinayet oranlarının ciddi şekilde azaldığına, hatta "ABD'de iyi hayatlar kuran kişilerin bile ülkeye geri döndüğüne" dikkat çekiliyor. 

Diğer yandan Bukele'nin çetelere yönelik savaşta, olağanüstü hal (OHAL) kapsamında yargı süreçlerini askıya aldığına, hapsedilme oranlarında büyük artış yaşandığına ve insan hakları örgütlerinden tepkiler geldiğine işaret ediliyor.

ABD'ye iltica başvuruları olumsuz yanıtlandıktan sonra 6 yıl önce başkent San Salvador'a döndüklerini belirten Victor Bolanos ve eşi Blanca, o dönem "hiçbir yerde güvenlik olmadığını" söylüyor. 

Bukele'nin yönetimiyle durumun değiştiğini savunan Blanca şunları şu ifadeleri kullanıyor: 

Artık güvende hissediyoruz. Ülkemize özgürlük geldi.

ABD Gümrük ve Sınır Koruması'nın verilerine göre 2022'de El Salvador'dan ABD'nin güney sınırına gelen kişi sayısı 97 bindi. Bu rakam, 2023'te 61 bine indi. 

Ancak göçün tek sebebi şiddet ve çete savaşları değil. CNN, pek çok Salvadorlunun ekonomik sıkıntılar ve istihdam sorunları nedeniyle ülkeyi terk ettiğini belirtiyor. Dünya Bankası'na göre Bukele'nin göreve gelmesinden bu yana El Salvador ekonomisi yavaş ve istikrarlı bir büyüme göstermiş olsa da ülke hâlâ vatandaşlarına yeterli fırsat sunmakta zorlanıyor.

48 yaşındaki emlak yatırımcısı Diego Morales, 27 yıldır ABD'de yaşadıktan sonra ülkesi El Salvador'a döndüğünü ve büyük bir değişimle karşılaştığını söylüyor: 

Küçükken uyanıp okula giderken sokakta ölü insanlar görürdüm. Artık burası güvenli ve pek çok kişi geri dönüyor.

Diğer yandan insan hakları grupları, Bukele'nin suç örgütlerine karşı açtığı savaşta çete üyesi olmayanların da tutuklandığına dikkat çekerek, San Salvador yönetimini eleştiriyor. 

Teresa Lilian Gutierrez, ülkedeki güvenliğin arttığını belirtirken, oğlunun çete üyesi olmamasına rağmen iki yıldır hapiste tutulduğunu savunuyor. Oğlunun OHAL kapsamında içeri alındığını belirten Gutierrez, şöyle devam ediyor: 

Hükümetten onu çıkarmasını istiyorum, lütfen... Geçen yıl avukatıyla konuştum çünkü onu serbest bırakacaklardı ama daha sonra onu bana geri vermeyeceklerini anladım.

Adalet ve Güvenlik Bakanı Gustavo Villatoro, ocak ayında yaptığı açıklamada  geçen yıl 154 cinayet işlendiğini söylemişti. Bu rakam 2022'de 495'ti. Resmi rakamlara göre, Orta Amerika ülkesinde 2020 ve 2021'de en az 1000 kişi öldürülürken, bu sayı 2019'da 2 binin üzerindeydi.

Cinayet oranlarındaki sert düşüş, Bukele'nin Mart 2022'de MS 13 ve 18. Cadde (Barrio 18) çeteleri arasında yaşanan çatışmalara karşı olağanüstü hal (OHAL) ilan etmesinin ardından geldi. Halen süren OHAL kapsamında bugüne dek neredeyse 100 bin kişi söz konusu çetelere üye olduğu gerekçesiyle yakalandı. Bunlardan yaklaşık 7 biniyse serbest bırakıldı.

Birleşik Krallık merkezli Af Örgütü ise 2022'deki raporunda, cezaevindeki kişilerin kötü muamele ve işkence gördüğünü iddia etmişti. 

Bukele, Amerika kıtasının en büyük hapishanesi Terör Muhafaza Merkezi'nin (CECOT) açılışını da geçen yıl şubatta yapmıştı. San Salvador'a 74 kilometre mesafedeki Tecoluca kasabasında yer alan hapishane, 166 hektarlık alana inşa edilmişti.

Independent Türkçe, CNN, El Pais