Trump'a yönelik ikinci suikast girişimi seçimi kazanma şansını etkiler mi?

Cumhuriyetçi aday Donald Trump ve Demokrat rakibi Kamala Harris (Reuters)
Cumhuriyetçi aday Donald Trump ve Demokrat rakibi Kamala Harris (Reuters)
TT

Trump'a yönelik ikinci suikast girişimi seçimi kazanma şansını etkiler mi?

Cumhuriyetçi aday Donald Trump ve Demokrat rakibi Kamala Harris (Reuters)
Cumhuriyetçi aday Donald Trump ve Demokrat rakibi Kamala Harris (Reuters)

Beyaz Saray yarışı son aşamasına girerken eski başkan ve Cumhuriyetçi başkan adayı Donald Trump iki ay içinde ikinci kez dün (pazar) bir suikast girişiminin hedefi oldu.

Girişimin hemen ardından Trump, destekçilerine e-posta göndererek daha fazla para ve bağış toplamalarını istedi. Ancak İngiliz The Times gazetesine göre bu son olayın yaklaşan seçimleri etkileme olasılığı halen şüpheli.

Demokrat aday Kamala Harris son haftalarda çoğu ankette Trump'ın önünde yer alsa da, iki rakip arasında geçen hafta yapılan ve Harris'in zaferi olarak görülen münazaradan sonra bile yarış çok yakın görünüyor.

Dünkü suikast girişiminden sonraki durum, temmuz ortasındaki ilk girişimden sonraki durumdan çok farklı görünüyor. İlk suikast girişiminde Trump kulağından yaralanmış ve saldırı sonrasında yüzünden kanlar akarken yumruğunu kalabalığa doğru kaldırırken görülmüştü. O dönemde hem Demokrat hem de Cumhuriyetçi taraftaki pek çok gözlemci bu saldırının seçimin sonucunu etkileyeceğini düşünmüştü.

The Economist, yeni bir suikast girişiminin Trump'ın son aylarda travma üstüne travma yaşayan başkanlık kampanyasını olumlu etkileyeceğine inanıyor.

Dergi, Harris'in birkaç gün önce Trump'a karşı yaptığı güçlü münazaranın ardından medyanın ilgisini çekmesinin, medyanın suikast girişimine odaklanmasıyla birlikte daha az yankı bulacağına dikkat çekti.

İngiliz Sky News kanalı ise Trump'ın kampanya ekibinin ‘son suikast girişiminin kendisine sunduğu siyasi fırsatın farkında olduğunu’ düşünüyor.

Kanal tarafından yayınlanan analizde, “Kamala Harris, Trump'ı büyük ölçüde geride bıraktığı münazaranın ardından anketlerde Trump'la arasındaki farkı kapatmış ve hatta bazı kritik eyaletlerde seçmen desteğinde az da olsa öne geçmişti. Medyanın tüm ilgisi bu gelişmeye odaklanmış durumda ve temmuz ayındaki bir önceki suikast girişimi hakkında artık konuşulmuyor. Dolayısıyla bu yeni girişim Beyaz Saray yarışında önemli bir faktör” ifadeleri yer aldı.

Eski başkanlara yönelik suikast girişimleri onlara olan desteği artırdı mı?

The Times'a göre, suikast girişiminden kurtulan eski başkanlar kamuoyu desteğinde geçici bir artış elde etti, ancak bu kısa sürdü.

Ronald Reagan 1981'de Washington DC'deki Hilton Oteli'nden çıkarken bir kurşunla neredeyse öldürülüyordu. Reagan'ın anketlerdeki oy oranı sonraki iki ay boyunca ortalama sekiz puan yükseldi, ancak ABD'nin resesyona girmesiyle birlikte düşmeye başladı ve yılı göreve geldiği zamankinden on puandan fazla daha düşük bir seviyede tamamladı.

1975'te 17 gün içinde iki suikastçının suikast girişimine hedef olan eski Başkan Gerald Ford, saklanmayacağını ya da kamuoyu önüne çıkmayı bırakmayacağını açıkladıktan sonra oy oranlarının mütevazı bir şekilde yükseldiğini gördü. Anketlerdeki oy oranı yaklaşık iki puan yükseldi, ancak bir ay içinde suikast girişiminden önceki seviyenin altına düştü ve bir yıl sonra yeniden seçilemedi.

Önümüzdeki günlerde yapılacak anketler, Trump'a yönelik son suikast girişimin oy oranlarını etkileyip etkilemediğini gösterecek.



Erdoğan, Karadeniz'in "çatışma bölgesine" dönüştürülmesine karşı uyarıda bulundu

Rusya'nın Ukrayna'nın Çornomorsk limanına düzenlediği saldırının ardından çıkan yangını söndürme çalışmaları (Reuters)
Rusya'nın Ukrayna'nın Çornomorsk limanına düzenlediği saldırının ardından çıkan yangını söndürme çalışmaları (Reuters)
TT

Erdoğan, Karadeniz'in "çatışma bölgesine" dönüştürülmesine karşı uyarıda bulundu

Rusya'nın Ukrayna'nın Çornomorsk limanına düzenlediği saldırının ardından çıkan yangını söndürme çalışmaları (Reuters)
Rusya'nın Ukrayna'nın Çornomorsk limanına düzenlediği saldırının ardından çıkan yangını söndürme çalışmaları (Reuters)

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, son haftalarda yaşanan bir dizi saldırının ardından, Karadeniz'in Rusya ve Ukrayna arasında bir "çatışma bölgesi" haline gelmemesi konusunda bugün uyarılarda bulundu.

Anadolu Ajansı’nın (AA) haberine göre Cumhurbaşkanı Erdoğan uçakta gazetecilere yaptığı açıklamada, "Karadeniz bir çatışma bölgesi olarak görülmemeli. Bu ne Rusya'ya ne de Ukrayna'ya fayda sağlayacaktır. Karadeniz'de herkesin güvenli denizcilik yollarına ihtiyacı var" ifadelerini kullandı.

Dışişleri Bakanlığı bugün yaptığı açıklamada, Ukrayna'nın Çornomorsk limanında ticari gemilere yapılan saldırının, Ankara'nın mevcut savaşın Karadeniz'e sıçramasıyla ilgili endişelerini doğruladığını ifade etti.

Açıklamada, dün Ukrayna'nın Çornomorsk limanında Türk şirketine ait yabancı bandralı bir gemiye zarar veren saldırının, "bölgedeki devam eden savaşın Karadeniz'e sıçraması ve bunun deniz güvenliği ve seyrüsefer özgürlüğü üzerindeki etkisine ilişkin daha önce dile getirdiğimiz endişelerimizin geçerliliğini teyit ettiği" belirtildi.

Açıklama şöyle devam etti: "Bu vesileyle, Rusya ve Ukrayna arasındaki savaşa acilen son verilmesinin önemini bir kez daha teyit ediyor ve Karadeniz'deki gerginliğin durdurulması amacıyla, her iki taraftaki denizcilik güvenliğini, enerji tesislerini ve liman altyapısını hedef alan saldırıların askıya alınması gerektiğinin altını çiziyoruz."


Hamaney'in halefliği mücadelesinde “gölge filo” petrol milyarderlerinin oynadığı rol

ABD Hazine Bakanlığı, Muhammed Hüseyin Şemhani'nin gölge filosunun büyüklüğünü 50'den fazla gemi olarak tahmin ediyor (AFP)
ABD Hazine Bakanlığı, Muhammed Hüseyin Şemhani'nin gölge filosunun büyüklüğünü 50'den fazla gemi olarak tahmin ediyor (AFP)
TT

Hamaney'in halefliği mücadelesinde “gölge filo” petrol milyarderlerinin oynadığı rol

ABD Hazine Bakanlığı, Muhammed Hüseyin Şemhani'nin gölge filosunun büyüklüğünü 50'den fazla gemi olarak tahmin ediyor (AFP)
ABD Hazine Bakanlığı, Muhammed Hüseyin Şemhani'nin gölge filosunun büyüklüğünü 50'den fazla gemi olarak tahmin ediyor (AFP)

The Maritime Executive dergisi, İran’ın Dini Lideri Ali Hamaney'in sağlığının kötüye gittiğini belirten bir makale yayınladı. Makalede Hamaney’in halefi meselesinin artık açıkça tartışıldığı, bu durumun rejim içinde bir iktidar mücadelesinin yaşanma olasılığını artırdığı vurgulandı.

Bu gelişmeler, Batı'nın yaptırımlarını aşmak için ağlar kuran petrol milyarderleri için özellikle büyük önem taşıyor.

Makaleye göre İran rejiminin üst düzey yetkilileri, rejimin hayatta kalmasını ve iktidar çevresine yakın olanlara büyük karlar sağlayan yolsuzluk ağlarına ve suç gruplarına güveniyor.

Dini Lider Hamaney'in halefi konusunda yapılan tartışmalarda iki isim öne çıkıyor. Her ikisi de İran petrolünün ihracatından sorumlu ‘gölge filosunun’ faaliyetlerinden büyük servetler elde ederken, bu faaliyetleri nedeniyle uluslararası yaptırımlar listesine alındı.

Dergi, bu kişilerin faaliyetlerinin kesin kayıtlarının, yarı yasal ticari cephelerin arkasında aracı rollerini gizleme yetenekleri nedeniyle kamuya tam olarak açık olmadığını vurguluyor. Ancak, mevcut bilgiler, kâr güdüsünün Batı'nın kısıtlamalarına uymaktan daha ağır bastığı için belirli faaliyetlere devam etmelerine rağmen, yaptırım listelerine dahil edilmelerini haklı göstermek için yeterliydi.

Hamaney’e yakınlığıyla bilinen eski Ulusal Güvenlik Danışmanı Ali Şemhani’nin oğlu Muhammed Hüseyin Şemhani, bu isimler arasında en öne çıkanlardan biri. Şarku’l Avsat’ın aktardığı Independent Persian kaynaklı analize göre 2011'den bu yana, şirketleri Admiral ve Milavous aracılığıyla ‘İran petrolünü Rusya petrolüyle karıştırmak ve sevkiyatların nereden yapıldığının anlaşılmasını engellemekle’ suçlanan Hüseyin Şemhani, yıllarca bu petrolü prestijli Batılı petrol şirketlerine satmayı başardı.

Aynı yıl Avrupa yaptırımlarına tabi tutuldu ve en son Avrupa yaptırım güncellemesinde Rusya’nın ‘gölge filosu’ operasyonlarının kilit ismi olarak tanımlandı. Buna rağmen Şemhani, Milavous'un faaliyetlerine veya İran'ın Rusya'ya insansız hava aracı (İHA) sevkiyatına herhangi bir şekilde dahil olduğunu reddediyor.

ABD Hazine Bakanlığı, 30 Temmuz 2025 tarihinde, bağlantılı oldukları gerekçesiyle aralarında Marvis, Armada Global, Koban Shipping, Kryos Shipping ve Fractal Marine şirketlerinin de olduğu Birleşik Arap Emirlikleri’ndeki (BAE) onlarca şirkete de yaptırım uyguladı. Bakanlık, İran’ın gölge filosunda 50'den fazla geminin olduğunu tahmin ediyor.

Geniş bir bağlantı ağına sahip olan İranlı iş adamı Babek Zencani, 2013 yılında yolsuzlukla suçlandı ve tutuklandı. Uzun süre hapis yatan Zencani, 2021 yılında, organize yolsuzluk ve ticaret ağı aracılığıyla Petrol Bakanlığı'nın gelirlerinden 2,7 milyar dolar çalma suçlamasıyla ölüm cezasına çarptırıldı. Ancak 2024 yılında, Hamaney’in emriyle cezası 20 yıl hapis cezasına çevrildi ve daha sonra serbest bırakılarak faaliyetlerine geri döndü.

Zencani'nin sahibi olduğu BAE merkezli Sorinet Grup Holding, kozmetik, finans ve bankacılık hizmetleri, oteller, ticari havacılık, altyapı, inşaat malzemeleri, bilgi teknolojisi ve uluslararası gayrimenkul geliştirme alanlarında, Türkiye, Tacikistan, Malezya ve Çin'de faaliyet gösteriyor. Zencani, 2013 yılında net servetini yaklaşık 13,5 milyar dolar olarak açıklamıştı.

O yıla kadar sürdürdüğü ticari faaliyetleri, özellikle yaptırımları atlatmak amacıyla petrol ve ilgili fonların nakliyesinde oynadığı rol ve İran Devrim Muhafızları Ordusu (DMO) ile bağlantılı kuruluşlarla iş birliği yapması nedeniyle, Avrupa ülkeleri ve ABD’nin yaptırım listelerine alınmasına neden oldu. Malezya'nın doğu kıyılarında gemiden gemiye petrol transferi yapmakla suçlandı.

Zencani, hapis cezasına çarptırıldıktan sonra, hükümet kurumları ve DMO ile bağlantılı kuruluşlarla olan bağlantıları sayesinde ‘Awan Group’ adı altında faaliyetlerine devam etti.

İranlı iş adamı 2 Aralık'ta sosyal medya platformu X hesabından Hamaney’in olası halefi olarak gösterilen eski İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani'ye sert eleştirilerde bulundu.

The Maritime Executive dergisine göre Şemhani ve Zencani halen serbestçe seyahat edebiliyor gibi görünüyor, ancak son zamanlarda güvenliklerinden endişe duydukları için İran’da daha uzun süreler geçirmeyi tercih ediyorlar.

* Bu analiz Şarku’l Avsat tarafından Independent Arabia’dan çevrilmiştir.


İran, Umman Körfezi'nde ele geçirilen yabancı tankerin mürettebatından 18 kişiyi gözaltına aldı

 İran tarafından daha önce ele geçirilen bir petrol tankeri (Arşiv – Reuters)
İran tarafından daha önce ele geçirilen bir petrol tankeri (Arşiv – Reuters)
TT

İran, Umman Körfezi'nde ele geçirilen yabancı tankerin mürettebatından 18 kişiyi gözaltına aldı

 İran tarafından daha önce ele geçirilen bir petrol tankeri (Arşiv – Reuters)
İran tarafından daha önce ele geçirilen bir petrol tankeri (Arşiv – Reuters)

İran medyası bugün, yetkililerin dün Umman Körfezi’nde alıkonulan yabancı bir petrol tankerinin mürettebatından 18 kişiyi gözaltına aldığını bildirdi. Yetkililer, tankerin 6 milyon litre kaçak yakıt taşıdığını öne sürerken, yürütülen soruşturma kapsamında gemi kaptanının da gözaltına alınanlar arasında bulunduğunu açıkladı.

İran Devrim Muhafızları Ordusu’na (DMO) bağlı Fars Haber Ajansı, mürettebatın Hindistan, Sri Lanka ve Bangladeş uyruklu olduğunu aktardı.

Yetkililer, tankerin ‘dur ihtarına uymamak, kaçmaya teşebbüs etmek ve seyrüsefer ile yük belgelerinin bulunmaması’ gibi birçok ihlal gerçekleştirdiğini belirtti.

Şarku’l Avsat’ın Reuters’tan aktardığına göre, yakıt fiyatlarının yoğun sübvansiyonlar ve ulusal para biriminin değer kaybı nedeniyle dünyadaki en düşük seviyeler arasında yer aldığı İran, hem komşu ülkelere kara yoluyla hem de deniz yoluyla yapılan yaygın yakıt kaçakçılığıyla mücadele ediyor.

Öte yandan İran, devlet destekli benzinde yeni bir fiyat seviyesini uygulamaya koydu. Bu adım, ülkede 2019’dan bu yana yapılan ilk fiyat düzenlemesi olurken, para biriminin değer kaybettiği ve ekonomik yaptırmaların sürdüğü bir dönemde atıldı.

Ülkede yaklaşık altı yıl önce yapılan son büyük fiyat artışı, ülke genelinde protestolara yol açmış ve güvenlik güçlerinin müdahalesi sonucu 300’den fazla kişinin hayatını kaybettiği bir süreci tetiklemişti.