ABD, Taliban zaferine giden yolu nasıl açtı?

Taliban, 2021'de ülkenin kontrolünü ele geçirmişti (Reuters)
Taliban, 2021'de ülkenin kontrolünü ele geçirmişti (Reuters)
TT

ABD, Taliban zaferine giden yolu nasıl açtı?

Taliban, 2021'de ülkenin kontrolünü ele geçirmişti (Reuters)
Taliban, 2021'de ülkenin kontrolünü ele geçirmişti (Reuters)

ABD'nin Afganistan'da desteklediği özel milisler, Taliban'ın zaferine giden yolun taşlarını döşedi. 

Amerikan gazetesi New York Times (NYT), Washington ve müttefiklerinin Taliban'a karşı Afganistan'ın kuzeyinde oluşturduğu milis güçlerinin yarattığı kaosu yazdı. 

Haberde, ABD'nin yıllarca "evleri yağmalayan ve toplulukları harabeye çeviren kanunsuz milis çetelerini işe aldığı" belirtiliyor. Bu silahlı grupların sivillere işkence yaptığı, fidye için adam kaçırdığı, kan davası cinayetlerinde onlarca kişiyi katlettiği ve köyleri enkaza çevirdiği ifade ediliyor. 

ABD ve müttefiklerinin milis güçler sayesinde ülkenin kuzeyini "arka cepheye" çevirmeye çalıştığı fakat bunda başarısız olduğu belirtiliyor.

Bu durumun özellikle ABD'nin 2021'de ülkeden çekilmesi sırasında yaşanan kaosta belirgin hale geldiği yazılıyor. Amerikan destekli milislerin örgütlendiği Kunduz Vilayeti, Taliban'ın kontrolünü ele geçirdiği ilk yerlerden biriydi. 

ABD'nin Afganistan işgaline 2 trilyon dolara yakın para harcadığı fakat özel milis oluşturma stratejisi nedeniyle en baştan Taliban'ın zaferine giden yolu farkında olmadan açtığı yazılıyor.

Washington ve müttefiklerinin desteklediği milislerin içinde savaş lordu Muhammed Ömer de yer alıyordu. NYT, Ömer'in komuta ettiği savaşçıların birçok kişiyi öldürdüğünü ve köyleri yağmaladığını aktarıyor.

Milislerin sebep olduğu korku, birçok köylünün Taliban'ı desteklemesine neden oldu. Annesi, babası ve iki erkek kardeşi Ömer tarafından öldürülen Rahim Can, şunları söylüyor: 

Milisler sivillere ateş açtı ve masumları öldürdü. Başka seçeneğimiz olmadığı için Taliban'ı destekledik çünkü onlar milislerle savaştı.

Taliban da ülkenin kuzeyinde ABD ordusuna karşı kazandıkları hızlı zaferi milislerin yarattığı korku ve güvensizlik ortamından kaynaklandığını söylüyor. Kunduz'un enformasyon ve kültürden sorumlu Taliban yetkilisi Matiullah Ruhani şu ifadeleri kullanıyor: 

ABD isyanı bastırmak için haydutları ve katilleri güçlendirdi. Ama bu sadece daha fazla insanın Taliban'a destek vermesine yol açtı.

20 yıl süren Amerikan işgali, ABD ordusunun Ağustos 2021'de ülkeden çekilmesiyle sonlanmıştı. Bunun üzerine Taliban kısa süre içinde başkent Kabil'in kontrolünü ele geçirmişti.

Independent Türkçe, New York Times, CNN



Vagonda uyuyan kadının ateşe verildiği olayla ilgili tüm bilinenler

NYT, Zapeta-Calil'in birkaç hafta içinde tekrar mahkemeye çıkarılacağını yazıyor, duruşma tarihiyse henüz belli değil (AP)
NYT, Zapeta-Calil'in birkaç hafta içinde tekrar mahkemeye çıkarılacağını yazıyor, duruşma tarihiyse henüz belli değil (AP)
TT

Vagonda uyuyan kadının ateşe verildiği olayla ilgili tüm bilinenler

NYT, Zapeta-Calil'in birkaç hafta içinde tekrar mahkemeye çıkarılacağını yazıyor, duruşma tarihiyse henüz belli değil (AP)
NYT, Zapeta-Calil'in birkaç hafta içinde tekrar mahkemeye çıkarılacağını yazıyor, duruşma tarihiyse henüz belli değil (AP)

ABD'nin New York kentindeki metroda, bir kadının ateşe verilerek öldürüldüğü korkunç olayın yankıları sürüyor. 

New York'un Brooklyn bölgesindeki Coney Adası'nda pazar günü yaşanan olayda öldürülen kadının kimliği henüz açıklanmadı. 

New York Polis Teşkilatı'ndan (NYPD) dün yapılan açıklamada, olayla ilgili Sebastian Zapeta-Calil adlı şüphelinin gözaltına alındığı bildirildi.

Zapeta-Calil'in pazar sabahı metroya bindikten sonra çakmağını çıkarıp kadının kıyafetlerini yaktığı ifade ediliyor. Daha sonra da geri çekilip kadının yanarak can verişini izlediği belirtiliyor. Polis, yangın söndürme tüpüyle olaya müdahale etse bile kadın kurtarılamadı.  

Diğer yandan olay yerindeki polislerin ifadelerinde, şüphelinin "alevleri gömleğiyle harladığı" öne sürülüyor. 

New York Times'ın (NYT) aktardığına göre 33 yaşındaki Zapeta-Calil, Guatemalalı kayıtdışı bir göçmen. Şüphelinin 2018'de sınır dışı edildikten sonra tekrar ülkeye kaçak yollardan girdiği belirtiliyor.

ABD'den atıldıktan sonra ülkeye nereden ve ne zaman tekrar girdiği bilinmiyor. Son adresi, Brooklyn'de psikolojik sorunlar ve madde bağımlılığından muzdarip evsizlere bakım veren Samaritan Village Forbell adlı merkezde kayıtlıydı. 

Zapeta-Calil hakkında pazartesi günü cinayet ve kundaklama suçlarından hukuki işlem başlatıldığı aktarılıyor. NYT, şüphelinin avukatı Andrew Friedman'ın yorum taleplerine yanıt vermediğini bildiriyor. 

Bakım evinde zanlıyla aynı odayı paylaşan Jose Acosta, Zapeta-Calil'in inşaatta çalıştığını ve karısıyla iki kızına destek olmak için her hafta Guatemala'ya para gönderdiğini söylüyor. 

Zapeta-Calil'in işten geldikten sonra genellikle ailesini aradığını anlatan Acosta, oda arkadaşını cinayetten önceki birkaç gün içinde görmediğini ve nereye gittiği hakkında hiçbir fikri olmadığını ifade ediyor:

Aklım almıyor. Gerçekten yaşananlara çok üzülüyorum.

27 yaşındaki Luis Caraballo ise şüpheliyle ilgili daha farklı bir profil çiziyor. Caraballo, Zapeta-Calil'in kimseyle konuşmadığını ve bazen bakım evine çok sarhoş geldiğini belirtiyor. 

Barınakta kalan diğer evsizlerden Ivan Goden, Zapeta-Calil'in genellikle kendi bakımına özen gösterdiğini fakat son birkaç haftadır daha dağınık göründüğünü söylüyor. 

Zapeta-Calil'in oda arkadaşlarından Raymond Robinson ise şüphelinin, K2 ve bonzai olarak da bilinen sentetik kannabinoid kullandığını, madde etkisi altındayken kendi kendine konuştuğunu fakat kimseye zarar vermediğini belirtiyor. 

NYT'ye konuşan ve kimliğinin açıklanmamasını isteyen bir güvenlik görevlisi, hayatını kaybeden kadının da evsiz olduğunu belirtiyor. Zapeta-Calil trene bindiğinde kadının vagonda uyuduğunu aktarıyor.

Independent Türkçe, New York Times, CNN, New York Post, AP