Güney Kore'de CIO yetkililerinin devlet başkanlığı görevinden uzaklaştırılan Yoon’u tutuklama girişiminde arbede

Güney Kore'de devlet başkanlığı görevinden uzaklaştırılan Yoon Suk Yeol'un destekçileri, Seul'deki konutuna giden yolu kapatan bariyerin arkasında toplandı, 15 Ocak 2025 (AFP)
Güney Kore'de devlet başkanlığı görevinden uzaklaştırılan Yoon Suk Yeol'un destekçileri, Seul'deki konutuna giden yolu kapatan bariyerin arkasında toplandı, 15 Ocak 2025 (AFP)
TT

Güney Kore'de CIO yetkililerinin devlet başkanlığı görevinden uzaklaştırılan Yoon’u tutuklama girişiminde arbede

Güney Kore'de devlet başkanlığı görevinden uzaklaştırılan Yoon Suk Yeol'un destekçileri, Seul'deki konutuna giden yolu kapatan bariyerin arkasında toplandı, 15 Ocak 2025 (AFP)
Güney Kore'de devlet başkanlığı görevinden uzaklaştırılan Yoon Suk Yeol'un destekçileri, Seul'deki konutuna giden yolu kapatan bariyerin arkasında toplandı, 15 Ocak 2025 (AFP)

Yonhap Haber Ajansı, Yolsuzluk Soruşturma Ofisi (CIO) yetkililerinin devlet başkanlığı görevinden uzaklaştırılan Yoon Suk Yeol'u resmi konutunda tutuklamaya girişimi sırasında arbede yaşandığını bildirdi.

Fransız Haber Ajansı AFP'nin haberine göre Yonhap Haber Ajansı, CIO yetkilileri Yoon'un gözaltına alınmasına ilişkin yeni bir mahkeme kararını uygulamak üzere resmi konutuna zorla girmeye çalışırken arbede yaşandığını aktardı.

Devlet başkanlığı görevinden uzaklaştırılan Yoon Suk Yeol hakkında soruşturma yürüten Güney Koreli yetkililer, Yoon’un 3 Aralık 2024 günü ilan ettiği sıkıyönetimle ilgili suçlamalar nedeniyle kendisini gözaltına almak üzere Yoon’un resmi konutunun önünde toplandı.

dsvfbg
Güney Koreli yetkililer, Seul'de gözaltı kararını uygulamaya çalışırken devlet başkanlığı görevinden uzaklaştırılan Yoon’un resmi konutunun yakınlarında konuşlandırılan polis memurları, 15 Ocak 2025 (Reuters)

Basına yansıyan görüntülerde Yoon'un haftalardır saklandığı Seul'deki bir tepede bulunan konutunun önünde soruşturma makamlarına ait araçlar görüldü.

CIO yetkililerinin 3 Ocak'ta Güney Kore'nin görevdeki bir devlet başkanına yönelik ilk tutuklama emrini yerine getirme girişimi, yüzlerce devlet başkanlığı güvenlik görevlisi ve askeri korumayla yaşanan arbedenin ardından başarısızlıkla sonuçlanmıştı.

Yonhap Haber Ajansı, Yoon'un yaklaşık 6 bin 500 destekçisinin konutunun etrafında toplandığını ve bazı iktidar partisi milletvekillerinin Yoon hakkındaki gözaltı kararının uygulanmasını önlemek için bir insan zinciri oluşturduğunu bildirdi.

Reuters’a konuşan bir görgü tanığı, polis otobüsleri merkezin ana kapısı yakınlarındaki yolları diğer araçların geçemeyeceği şekilde kapatırken Yoon destekçisi protestocuların şarkılar söylediğini ve ışıklı çubuklar salladığını söyledi.

Görüntülerde Yoon'un avukatı Yun Gap-geun’un elinde bazı kağıtlarla Yoon'un evinin önünde siyah giyimli müfettişlerle konuştuğu da görülüyor.

sdfrgt
Yoon Suk Yeol'un destekçileri, Seul'deki konutuna giden yolu kapatan bariyerin arkasında toplandı, 15 Ocak 2025 (AFP)

Güney Kore Ulusal Meclisinin, sıkıyönetim ilanının anayasaya aykırı olduğu gerekçesiyle 14 Aralık 2024'te azlini istediği ve bu sebeple görevden uzaklaştırılan Yoon’un avukatları, kendisini tutuklama girişiminin, zor durumdaki Devlet Başkanı’nı kamuoyu önünde küçük düşürmek için siyasi amaçlı olduğunu öne sürdüler.

Yetkililer, Yoon hakkındaki tutuklama emrinin yetkisiz bir mahkeme tarafından verildiği için hukuka aykırı olduğuna ve hakkında soruşturma yapmak üzere kurulan ekibin bunu yapmak için yasal yetkiye sahip olmadığına inandığını belirttiler.

CIO tarafından üst düzey yetkililer ve polis için oluşturulan tutuklama emrini uygulayan ekip, 7 Ocak'ta yeni bir tutuklama emri aldı ve bu emri başarıyla yerine getirmek amacıyla bazı toplantılar gerçekleştirdi.

CIO Başsavcısı Oh Dong-woon, yetkililerin Yoon'u gözaltına almak için ne gerekiyorsa yapacaklarını söyledi.



Trump ya da şanslı Lazarus

Güçlü bir şahin rolü oynamasına rağmen, aslında en yakın danışmanları tarafından kendisine verilen Obama'nın reçetelerini uygulamaya yaklaşıyor (AFP)
Güçlü bir şahin rolü oynamasına rağmen, aslında en yakın danışmanları tarafından kendisine verilen Obama'nın reçetelerini uygulamaya yaklaşıyor (AFP)
TT

Trump ya da şanslı Lazarus

Güçlü bir şahin rolü oynamasına rağmen, aslında en yakın danışmanları tarafından kendisine verilen Obama'nın reçetelerini uygulamaya yaklaşıyor (AFP)
Güçlü bir şahin rolü oynamasına rağmen, aslında en yakın danışmanları tarafından kendisine verilen Obama'nın reçetelerini uygulamaya yaklaşıyor (AFP)

Refik Huri

ABD'de başlangıçtan beri süregelen bir gelenek vardır, görev süresinin son gününe kadar tek bir başkan vardır. Seçilen başkan geleneğe saygı duyar ve Kasım 2024'teki zaferinden 20 Ocak'ta göreve gelmesine kadarki süreyi, yönetimini, önceliklerini ve görev süresinin ilk 100 gününde neler yapacağını düzenleyerek geçirir.

Ancak Başkan Donald Trump acele ediyor, iktidarı ele geçirmeden önce onu kullanmak istiyor. ABD ve dünyada onun görevine başlamasını bekleyenler de, kendilerini neyin beklediğini bilmek için acele ediyorlar. Trump şanslı bir adam, 2016'da başkan Barack Obama ve politikalarına karşı beyazların başlattığı protesto dalgasıyla ilk başkanlığını kazandı. Başkan Joe Biden'ın politikalarına karşı başlatılan protesto kampanyasının ardından da 2024'te ikinci kez seçildi. Şansı katıldığı iki seçimde de bir kadına karşı yarışmasıyla zirveye çıktı. İlk seferinde Hillary Clinton, ikinci seferinde ise Kamala Harris’e karşı yarıştı. Kesin olan bir şey var ki, o da Amerikan toplumunun henüz Beyaz Saray'da bir kadının başkanlık mührüne sahip olmasına hazır olmadığı. Nitekim Obama'nın iki dönemlik başarısının arkasındaki Demokrat stratejist David Axelrod, Time dergisine verdiği demeçte, “Trump’a karşı siyah bir kadının yarışması, yutulması zor güçlü bir ilaçtır” demişti.

Trump'ın tercihlerine gelince bir sürpriz yok. Birinci dönemden birikmiş politikalarının yanı sıra Heritage Kuruluşu’nun 2025 Projesi ve ABD’yi Yenileme Merkezi projesi var. Trump’ın öncelikleri çatışma için bir davet niteliğinde. Sadece Çin değil, aynı zamanda Avrupalı müttefikleri için de gümrük vergilerinin artırılması, Çin'in geniş çaplı bir tepkisine yol açacaktır. The Economist'ten Patrick Foulis'a göre Trump'ın “izolasyonist ve korumacı eğilimi ABD’nin ittifaklarını tahrip edecek.” Edward Carr'ın görüşüne göre ise Avrupa, “Rusya'ya Ukrayna'da üstünlük sağlayabilecek değişken bir başkanın yönetimi altında 1930'lardan beri görülmemiş zorluklarla, NATO’nun ABD'nin korumasına olan güveni sarsacak şekilde daha agresif bir şekilde test edilmesiyle karşı karşıya kalacak.” Her ne kadar Obama bir yılda 400 bin göçmeni, Eisenhower da 1954'te 1 milyon kişiyi sınır dışı etmiş olsa bile, milyonlarca göçmenin hızla sınır dışı edilmesinin de sonuçları olacaktır. Ek olarak Trump her yerde savaşları sona erdireceğinde ısrar ediyor.

Güçlü bir şahin rolü oynamasına rağmen, aslında Obama'nın en yakın danışmanı Ben Rhodes'un kendisine verdiği reçeteleri uygulamaya yaklaşıyor. ABD'nin “Uzak Doğu, Avrupa ve Ortadoğu'daki üç alanda güç oluşturması” çağrısında bulunan 2024 tarihli bir RAND Corporation raporuna yanıt olarak, Ben Rhodes, maksimalist hedefler peşinde koşmaktan ve “Rusya'nın Ukrayna ile savaşına karışmaktan, İran ile çatışmaktan ve Çin-Tayvan çatışmasına” bulaşmaktan kaçınılması gerektiği konusunda uyarmış ve “Bunlar ABD'nin doğrudan askeri müdahalesi için uygun alanlar değil, çünkü Rusya'nın tamamen yenilmesi, İran rejiminin değişmesi ve Tayvan'ın bağımsızlığına bahis oynamanın riskleri arasında bir halk desteği veya yasal yükümlülükler yoktur” demişti.

Ortadoğu'ya gelince, Trump'ın fikirlerinin koşullara, olgulara, bölgedeki çatışmaların karmaşıklığına ve savaşları sona erdirmenin zorluğuna göre değişebileceği görülüyor. İlk dönemde damadı Jared Kushner'in Ortadoğu'da serbestçe çalışmasını sağlamıştı. Kushner, bölgede Netanyahu'nun ve ABD’nin yararına hareket etti. Bunun için öncelikle Arap ülkelerini Filistin devleti için müzakerelere yönelik hiçbir adım atmadan İsrail ile İbrahim Anlaşmaları imzalamaya teşvik etti. İkincisi, Trump'ın açıkladığı ve Filistinlilere birkaç kırıntı sunan, İsrail’e ise toprağın büyük bir kısmını veren ve tanıyan, ekonomik bir anlaşmadan ibaret olduğu için ölü doğan “Yüzyılın Anlaşması”nı sundu.

İkinci dönemde Ortadoğu işlerinden sorumlu kıdemli danışmanı ise Trump'ın Lübnan asıllı damadının babası Massad Boulos olacak. Kendisi hâlâ istişarelerde bulunuyor ve Arap-İsrail ihtilafını çözmek için nasıl bir plan önerdiği bilinmiyor. Ama Trump'ın Ulusal Güvenlik Danışmanı Mike Waltz'un İran'a daha fazla baskı yapılmasından, İran'ın bölgesel oyundan çıkarılmasından ve böylece onu, Esed rejiminin devrilmesi, Tahran'ın Suriye coğrafyasından çekilmesi, Gazze ve Lübnan'ın bazı kesimlerinin harap olması, Hamas ve Hizbullah'ın zayıflamasıyla ciddi yara alan bölgesel projesinden soyutlamaktan bahsettiğini herkes biliyor. Esasen İsrail ile yaşanan ihtilafta her türlü çözümü reddeden ve Filistin'i özgürleştirme sloganını öne süren İran, yokluğunun veya nüfuzunun zayıflamasının bir uzlaşıya varılmasını kolaylaştırmasına olanak tanımayacaktır.

Trump'ın Körfez ülkeleriyle ilişkilerinin iyi olduğu bir sır değil ancak The Economist, ikinci dönemde ABD ile Çin arasındaki ticaret savaşının Körfez'e de yansıyacağını tahmin ediyor. Körfez ülkelerinin Çin ile teknolojik alanda ilişkilerini genişlettiğini bilen Trump, Körfez ülkelerinin istemediği ve çıkarına olmayan bir şey yapabilir. Körfez'i zor bir tercihle karşı karşıya bırakabilir; teknolojik iş birliğinde ABD ya da Çin’i seçmek.

Ama Trump’ın şanslı olduğunu tekrarlayalım, çünkü bütün güç onun elinde; Beyaz Saray, Senato ve Temsilciler Meclisi. Cleveland (1822) ve şimdi Trump (2024) dışında hiçbir başkan seçim kaybettikten sonra ikinci dönem yeniden seçilerek Beyaz Saray'a dönmedi. Tarihçiler buna “Lazarus Mucizesi” adını veriyorlar; Lazarus mezarından mucizevi bir şekilde dirilen ölü bir adamdır. Avrupa'da başkanların ve başbakanların birkaç kez göreve gelmesi sıkça görülen bir durumken, ABD'de bu enderdir. Uluslararası Para Fonu (IMF) Başkanı Kristalina Georgieva’ya göre ise küresel ekonomi gelecekteki şoklara hazır değil.

*Bu makale Şarku’l Avsat  tarafından Independent Arabia’dan çevrilmiştir.