ABD Başkanı Donald Trump, ABD için bir varlık fonu kurulmasına yönelik başkanlık emrini imzalarken, Suudi Kamu Yatırım Fonu'na atıfta bulunarak, Krallığın büyük bir varlık fonuna sahip olduğunu ve ABD'nin varlık fonu aracılığıyla buna yetişmeye çalışacağını söyledi.
Suudi varlık fonu, 925 milyar dolarlık varlıkları ile dünya çapında en büyük varlık fonları arasında altıncı sırada yer alıyor. Bu miktarın 2030 yılına kadar 2 trilyon dolara çıkması planlanıyor.
Devlet varlık fonları, ülke ekonomisinde istikrarı sağlamak, çeşitlendirmek ve gelecek nesillere zenginlik kazandırmak amacıyla ülkelerin sahip olduğu yatırım araçlarıdır. Çoğu bir yatırım hesabı, bir geliştirme aracı veya ikisinin birleşimi olarak çalışır.
Kamu Yatırım Fonu, 50 yılı aşkın bir süre önce, 1971 yılında, Maliye Bakanlığı'na bağlanmak üzere kraliyet kararnamesi ile kuruldu ve bu uzun yıllar boyunca, yerel olarak hayati öneme sahip büyük şirketlerin kurulmasına katkıda bulunan, ulusal ekonomi için birçok stratejik projeyi finanse eden ulusal ekonomik destekçi oldu. Fonun varlığı, Krallık ekonomisinin, dünyanın en güçlü ekonomilerini içeren G20'ye katılmaya hak kazanan hızlı adımlarla ilerlemesini sağladı.
Tarihsel dönüşüm
2015 yılında, Bakanlar Kurulu'nun fonu Ekonomik ve Kalkınma İşleri Konseyi'ne bağlayan bir karar yayınlamasıyla Suudi "Varlık fonu" sektöründe niteliksel bir değişim meydana geldi. Ardından, Veliaht Prens, Başbakan ve Ekonomi ve Kalkınma İşleri Konseyi Başkanı Prens Muhammed bin Selman'ın başkanlık edeceği Yönetim Kurulu'nun yeniden yapılandırılma süreci gerçekleşti.
Böylelikle Suudi Arabistan, çeşitli niteliksel yatırımlarla dünyaya açılan Kamu Yatırım Fonu'nun yeni ve farklı bir doğuşuna tanık oldu ve dünyanın en büyük devlet fonları listesinde 2016 yılında 13. sıradan her geçen yıl ilerleyerek 2024 yılında dünyanın 6. büyük devlet fonu konumuna yükseldi.
Hükümetlerin ve devlet fonlarının yatırımlarını inceleme konusunda uzmanlaşmış SWF Vakfı'nın son sınıflandırmasına göre varlıkları 925 milyar dolara ulaştıktan sonra en büyük devlet fonları arasında 6. sırada yer aldı.
2017 yılında, dünya çapındaki liderlerin ve ekonomi politikası yapıcılarının ilgi odağı haline gelen ve her yıl düzenlenen “Geleceğe Yatırım Girişimi” etkinliğinin yanı sıra 2018-2020 Kamu Yatırım Fonu Programı da başlatıldı.
Yeni strateji
Prens Muhammed bin Selman başkanlığındaki Suudi "Varlık fonu" yönetim kurulu, Kamu Yatırım Fonu'nun 2021-2025 yıllarına yönelik stratejisini onayladı. Fonun beş yıl boyunca, en önemlisi 2025 yılına kadar artan bir şekilde, yerel ekonomiye yılda en az 150 milyar riyal (40 milyar dolar) enjekte etmek ve iştirakleri aracılığıyla kümülatif olarak 1,2 trilyon riyallik (320 milyar dolar) petrol dışı GSYH'ye katkıda bulunmak olan çeşitli hedefler üzerinde çalışacağı belirtildi.
Şarku’l Avsat’ın aldığı bilgiye göre fon, 2025 yılı sonuna kadar varlıklarının 4 trilyon riyali aşmasını ve doğrudan ve dolaylı olarak 1 milyon 8oo bin kişiye istihdam yaratmayı hedeflemektedir.
Mega projeler
Fonun 2015'teki dönüşümünden bu yana, "Vizyon 2030" kapsamında hedeflenen en büyük Suudi projelerine sahip oldu; bunlardan en önemlisi: NEOM, Qiddiya, Kızıldeniz International, Roshn ve Diriye Projesi.
Suudi "Varlık fonu", "Vizyon 2030" doğrultusunda küresel çapta etkili olmak için Krallık içindeki ve dışındaki çeşitli sektörleri kapsayan devasa bir yatırım portföyü oluşturmayı hedeflediği bir adımda, stratejik ve belirli sektörleri hedefleyen yaklaşık 99 şirket kurmayı başardı.
Tüm bu gelişmeler, Kamu Yatırım Fonu'nun Moody's tarafından "pozitif" görünümle "A1", Fitch tarafından ise "durağan" görünümle "A+" olarak derecelendirilmesine yol açtı.
Bir Amerikan siber güvenlik şirketi, Sandworm siber hack grubunun faaliyetlerini tespit etti. (Reuters)
20 Mayıs 2025'te Tahran dışındaki Lar Barajı'nın uydu görüntüsü (Planet Labs - AP)
