Trump ve Modi ticari, askeri ve iktisadi konularda hemfikir

ABD Başkanı Donald Trump, Hindistan Başbakanı Narendra Modi'yi Beyaz Saray'da kabul etti. (Reuters)
ABD Başkanı Donald Trump, Hindistan Başbakanı Narendra Modi'yi Beyaz Saray'da kabul etti. (Reuters)
TT

Trump ve Modi ticari, askeri ve iktisadi konularda hemfikir

ABD Başkanı Donald Trump, Hindistan Başbakanı Narendra Modi'yi Beyaz Saray'da kabul etti. (Reuters)
ABD Başkanı Donald Trump, Hindistan Başbakanı Narendra Modi'yi Beyaz Saray'da kabul etti. (Reuters)

Donald Trump ve Narendra Modi dün Beyaz Saray'da yakınlıklarını gösterirken, Hindistan Başbakanı ilk başkanlık döneminde Trump ile kurduğu yakın dostluğun ardından ülkesini Washington'un ticari saldırılarından korumaya çalışıyor.

Trump, Modi ile düzenlediği ortak basın toplantısında iki ülke arasındaki ticarette ‘kronik dengesizlikleri’ ele almak üzere görüşmelere başlama konusunda mutabık kaldıklarını açıkladı. Trump, “Geçtiğimiz dört yıl boyunca çözülmesi gereken kronik dengesizlikleri ele almak için müzakerelere başlayacağız” dedi.

ABD Başkanı, Washington'un Yeni Delhi'ye F-35 savaş uçakları satacağını ve Hindistan'ı bu son derece gelişmiş hayalet uçaklara sahip birkaç ülkeden biri haline getireceğini kaydetti. Trump, “Bu yıldan başlayarak Hindistan'a askeri satışlarımızı milyarlarca dolar arttıracağız. Ayrıca Hindistan'a F-35 hayalet savaş uçaklarının nihai tedarikinin de önünü açıyoruz” ifadelerini kullandı.

Modi ise ülkesinin ABD ile ‘çok yakında’ karşılıklı yarar sağlayacak bir ticaret anlaşmasına varmak istediğini açıkladı. “Hindistan'ın enerji güvenliğini sağlamak için petrol ve gaz ticaretine odaklanacağız. Enerji altyapısına yatırım artacak ve nükleer enerji de artacak” diyen Modi, bu anlaşmaya ‘çok yakında’ varmak istediğini belirtti.

Üst düzey bir ABD'li yetkili dün gazetecilere yaptığı açıklamada, iki liderin ‘doğal olarak sıcak bir ilişkiye’ sahip olduğunu vurguladı. Yetkili, iki ülkenin ‘yeni bir savunma ortaklığı imzalamaya doğru ilerlediğini’, ‘yeni askeri siparişler üzerine müzakereler’ yürüttüğünü ve ABD'nin ticaret açığını azaltmak amacıyla Hindistan'ın ABD'den enerji alımları üzerine görüştüğünü belirtti, ancak beklenen açıklamaların ayrıntılarına girmedi.

Modi, Trump'ın federal bürokrasiyi sona erdirmek ve maliyetleri düşürmek için kendisini sağ kolu yapmasının ardından ağır eleştirilere maruz kalan milyarder Elon Musk ile bir araya geldi. Hindistan Başbakanı’nın X platformunda yaptığı paylaşımda, “Elon Musk ile Washington DC'de yaptığım görüşme mükemmeldi. Uzay, teknoloji ve modernizasyon gibi çeşitli konuları (...) görüştük. Hindistan'ın reform çabaları hakkında konuştum” ifadeleri yer aldı.

Modi ayrıca ABD Ulusal Güvenlik Danışmanı Mike Waltz ile ‘savunma, teknoloji ve güvenlik’ konularını görüşmek üzere bir araya geldi. Donald Trump'ın göreve başladığı gün olan 20 Ocak'ta yaptığı bir X paylaşımında Modi, yeni başkanla ‘yeniden yakın çalışmayı dört gözle beklediğini’ söylemişti.

Cumhuriyetçi milyarder göreve geldiğinden bu yana Hint devinden nadiren bahsetti. Ancak Modi'nin ziyareti, ABD’nin ticaret açığını azaltmak için Çin'in yanı sıra müttefiklerini de hedef alan gümrük vergileri silahını kullandığı bir döneme denk geldi. ABD hükümetine göre, ABD 2024 yılında Hindistan ile 2023 yılına kıyasla 45,6 milyar dolarlık bir ticaret açığı kaydetti.

Ticaret, gümrük tarifeleri, Rusya ile ilişkiler ve göç, Washington ve Yeni Delhi arasındaki ikili gerginliklerin potansiyel kaynakları olarak görülüyor. Ancak Hindistan iyi niyetini göstermek için şimdiden taahhütlerde bulundu.

Yeni Amerikan Güvenliği Merkezi'nden (CNAS) ve Trump'ın ilk döneminde Ulusal Güvenlik Konseyi'nin eski Güney Asya yetkilisi Lisa Curtis, Hindistan'ın ‘olumlu bir rota çizmek ve Trump'ın gazabından kaçınmak için şimdiden olumlu adımlar attığını’ söyledi.

İki lider ayrıca, Japonya ve Avustralya'nın da dahil olduğu Asya-Pasifik bölgesindeki ‘dörtlü güvenlik ittifakının’ güçlendirilmesi konusunu ele aldı. Hindistan, Çin'in artan askeri faaliyetlerine karşı bir denge unsuru olarak görülen grubun liderlerini bu yıl içinde ağırlamaya hazırlanıyor.

Modi'nin ABD'ye son ziyareti, Başkan Joe Biden tarafından sıcak bir şekilde karşılandığı Haziran 2023'te gerçekleşmişti. Modi ortak basın toplantısına katılmayı kabul etmiş ve bir gazetecinin Hindistan'daki dini azınlıklarla ilgili sorusuna kızgın görünerek cevap vermişti.

Modi ve Trump, ABD'li milyarderin 2017-2021 yılları arasında Beyaz Saray'daki ilk dönemi boyunca dostluklarını herkesin önünde övgü ve kucaklaşmalarla gösterdiler. O dönemde Amerikan basını iki lider arasında ‘kardeşçe bir romantizm’ olduğundan söz ediyordu. Hintli lider, 2020'deki resmi ziyareti sırasında Trump'ı gözle görülür şekilde mutlu olarak ağırladı. Trump bu ziyaret sırasında Modi'nin memleketi Gujarat'ta büyük bir mitinge katıldı.

Trump da benzer bir etkinliği Houston, Teksas'ta düzenleyerek bu iyiliğe karşılık verdi. ABD Başkanı geçtiğimiz günlerde Hindistan Başbakanı ile yaptığı telefon görüşmesinde “Hindistan'ın ABD askeri teçhizat alımlarını arttırması önemli” dedi.



Eski generaller uyardı: İsrail ordusu bağımsızlığını kaybediyor

İsrail Genelkurmay Başkanı Eyal Zamir, 21 Ocak 2025. (İsrail ordusu)
İsrail Genelkurmay Başkanı Eyal Zamir, 21 Ocak 2025. (İsrail ordusu)
TT

Eski generaller uyardı: İsrail ordusu bağımsızlığını kaybediyor

İsrail Genelkurmay Başkanı Eyal Zamir, 21 Ocak 2025. (İsrail ordusu)
İsrail Genelkurmay Başkanı Eyal Zamir, 21 Ocak 2025. (İsrail ordusu)

İsrail'deki eski generaller, İsrail'in yeni Genelkurmay Başkanı Eyal Zamir ile yardımcıları ve generallerden oluşan ekibinin Başbakan Binyamin Netanyahu ve hükümetinin politikalarına ‘tam sadakati’ olarak gördükleri durumu endişeyle izliyor. Bu da onları ‘ülke tarihinde ilk kez ordunun bağımsızlığını kaybetmesi’ konusunda uyarmaya yöneltti.

Eski komutanlar ayrıca, bu durumun profesyonelliği ve sağlam stratejik muhakemeyi etkileme riski konusunda da uyarıda bulundular.

Hükümetin güvenlik servislerini etkileyen politikalarına karşı uyarıda bulunmak üzere bu hafta bir araya gelen 25 general, Zamir'in hükümet politikalarına doğru yönelen yeni bir politika izlediğini ve çok sayıda konu ve alanda eski genelkurmay başkanı Herzi Halevi'nin politikasından saptığını söyledi.

Zamir'in bunu ‘hükümetin ordunun başkomutanı olduğunu, savaşa girme ya da barışa yönelme kararını verenin hükümet olduğunu ve ordunun emirleri uygulamaktan başka seçeneği olmadığını’ belirten yasaya bağlı kalmak bahanesiyle alenen ve hiçbir tereddüde yer bırakmadan yaptığına dikkat çektiler.

Bu eski generaller, Zamir'in 5 Mart'ta göreve gelmesinden bu yana geçen bir hafta içinde ortaya çıkan yeni yönelimin göstergesi olan ve aralarında İsrail'in ‘varoluşsal bir savaş’ verdiği yönündeki açıklamasının da bulunduğu çeşitli açıklamaları takip ettiler. İsrailli yetkililerin daha önceki açıklamalarını yineleyen Zamir, generaller tarafından küçümsendi ve kendisine şu soru soruldu: “Hamas küçük ve hırpalanmış bir örgüt olmasına rağmen İsrail'in varlığını tehdit ediyor mu? Savunma ve saldırı güçlerinin yüzde 85'ini yok eden İsrail saldırılarının ardından ordusuz kalan Suriye mi İsrail'in varlığını tehdit ediyor? Yoksa Hizbullah'ın ağır darbeler aldığı Lübnan mı?”

Generaller ayrıca, Zamir'in subaylarıyla yaptığı her toplantıda 2025'in savaş yılı olacağını söylemesinin, savaşı sona erdirmek ve esir takası anlaşması yapmak için yürütülen müzakerelerin ciddiyeti konusunda soru işaretleri yarattığına dikkat çekti.

Generaller, yeni Güney Bölgesi Komutanı Yaniv Asur'un önceliklerinin ilk olarak Hamas'ın tamamen ortadan kaldırılması, ikinci olarak da Gazze Şeridi'nde tutulan tüm İsrailli esirlerin ‘iadesi’ olduğunu belirttiği açıklamalarına dikkat çekerek, bunun ‘esirler konusunu küçümseyen eşi benzeri görülmemiş bir açıklama’ olduğunu belirttiler. Bu iki ordu komutanının açıklamaları esir aileleri arasında dehşete neden oldu.

Yedek askerlikte ‘keskin’ düşüş

Haaretz gazetesi dün İsrail ordusu yedek kuvvetlerinin askere alınma oranlarında ‘keskin düşüş’ yaşandığını gösteren bir rapor yayınladı; yedek subaylar konuyu görmezden gelmenin ve savaşa devam etme tehdidinde bulunmaya devam etmenin ‘ordunun verimliliğinde ve operasyonel hazırlığında ciddi bir bozulmaya yol açabileceği’ uyarısında bulundu. Şarku’l Avsat’ın Haaret’den aktardığı rapora göre, savaşın başlangıcında yüzde 90'ın üzerinde olan yedek birliklere kayıt oranı bazı birliklerde yüzde 70'in altına düştü ve muharip birlikler de dahil olmak üzere gelecekteki askere alma turlarında yüzde 50'nin altına düşmesinden korkuluyor. Bu, ordunun gücünün yaklaşık yarısını kaybedeceği anlamına geliyor.

asdfgthyju
Batı Şeria'da bulunan Nur Şems Mülteci Kampı’ndaki bir askeri operasyon sırasında İsrail askerleri, 5 Mart 2025. (AP)

Haaretz’e göre, 7 Ekim 2023'te savaşın başlangıcında, yedek kuvvetlere katılmak için benzeri görülmemiş bir talep vardı. Ancak, özel işletmelerin çöküşü, mali kayıplar, üniversite eğitimine devam etme ihtiyacı ve aile yükümlülükleri gibi yaşam baskıları, birçok kişinin yedek kuvvetlere tekrar katılmaktan kaçınmasına neden olduğu için, savaş devam ettikçe bu talep azaldı.

Bu düşüşü telafi etmek amacıyla askeri birlikler gönüllüleri çekmek için ‘geleneksel olmayan’ yollara başvurmaya başladı. Sosyal medya grupları, subayların çok çeşitli muharebe ve destek görevleri için başvurular yayınladığı ‘alternatif askere alma ofislerine’ dönüştü.

Haaretz, bazı birliklerin gönüllüleri kendilerine katılmaya ikna etmek için askeri üslerde güvenlik görevlisi, temizlikçi ya da askeri mutfaklarda aşçı olarak çalışmak gibi fiili askerlik gerektirmeyen savaş dışı işler için bireyleri işe aldığını belirtti. Ordu, Gazze Şeridi'ndeki güçlerini takviye etmeyi ve Golan Tepeleri ile Lübnan'da asker bulundurmayı planladığı için yedek asker sıkıntısının önümüzdeki aylarda daha da artmasını bekliyor.

İsrail ordusu resmi olarak ciddi bir krizin varlığını reddetse ve birliklerin ‘görevlerini yerine getirdiklerinde’ ısrar etse de yedek subaylar, ordunun verimliliğinde ve operasyonel hazırlığında ciddi bir bozulmaya yol açabileceğine inandıkları bir sorunu görmezden gelmemeleri konusunda uyarıyor.