عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
DÜNYA

Rubio, Ortadoğu turunun başında Netanyahu ile ‘Gazze ateşkesini’ görüştü

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio ile Kudüs'te bir araya geldi. (DPA)
İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio ile Kudüs'te bir araya geldi. (DPA)
TT
TT

Rubio, Ortadoğu turunun başında Netanyahu ile ‘Gazze ateşkesini’ görüştü

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio ile Kudüs'te bir araya geldi. (DPA)
İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio ile Kudüs'te bir araya geldi. (DPA)

ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio, İsrail ile Hamas arasında esir ve tutukluların altıncı kez takas edilmesinin ardından çıktığı Ortadoğu turunun ilk ayağında Gazze Şeridi'ndeki ateşkesi görüşmek üzere bugün İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile bir araya geldi.

Rubio'nun Başkan Donald Trump'ın 15 ay süren savaşın ardından ABD'nin harap olmuş Gazze Şeridi'nin kontrolünü ele geçirmesi ve sakinlerini Mısır ve Ürdün'e yerleştirmesi önerisini ele alması bekleniyor.

Netanyahu dün, Trump'ın İsrail'in Gazze Şeridi ile ilgili gelecekteki kararlarına ‘mutlak destek’ vermesinden duyduğu memnuniyeti dile getirdi.

Görüşme öncesinde İsrail ordusu, Gazze Şeridi'nin güneyinde ‘birkaç silahlı kişiye’ hava saldırısı düzenlediğini duyururken, Gazze Şeridi’ndeki İçişleri Bakanlığı da Refah'ın doğusunda düzenlenen bir İsrail saldırısında iki polis memurunun hayatını kaybettiğini ve üç polisin de ağır yaralandığını doğruladı.

İsrail Savunma Bakanlığı bugün yaptığı açıklamada, ABD'ye ait bir ‘ağır bomba’ sevkiyatının gece saatlerinde İsrail'e ulaştığını duyurdu.

Anlaşmanın ikinci aşaması

Rubio görüşmelerini, Hamas ve İslami Cihad'ın 7 Ekim 2023 saldırısından bu yana Gazze Şeridi'nde tutulan üç İsrailli esiri dün serbest bırakması ve İsrail'in de ateşkes anlaşması kapsamındaki altıncı takasla 369 Filistinli tutukluyu hapishanelerinden salıvermesinin ardından gerçekleştiriyor.

Rubio'nun İsrail'de, yaşayan tüm esirlerin serbest bırakılmasını ve savaşın sona ermesini öngören anlaşmanın ikinci aşamasını görüşmesi bekleniyor.

Müzakereler hakkında bilgi sahibi bir kaynak, arabulucuların ikinci aşama ile ilgili görüşmelere ‘önümüzdeki hafta Doha'da’ başlamayı umduklarını söyledi. Şarku’l Avsat’ın AFP'den aktardığı habere göre anlaşmanın üçüncü ve son aşaması, Birleşmiş Milletler (BM) tarafından 53 milyar dolardan fazla tutacağı tahmin edilen devasa bir proje olan Gazze Şeridi'nin yeniden inşasına ayrılacak.

Trump, ABD'nin Gazze Şeridi'nin kontrolünü ele geçirerek burayı ‘Ortadoğu'nun Rivierası’ haline getirmesini ve sakinlerinin Ürdün ve Mısır'a taşınmasını önerdi.

Arap önerisi bekleniyor

Rubio perşembe günü yaptığı açıklamada, Washington'un Gazze konusunda Arap ülkelerinden gelecek önerilere açık olduğunu söyledi. Rubio, “Şu anda tek plan Trump'ın planı. Ancak Araplar bu plandan hoşnut değiller. Eğer daha iyi bir planları varsa, bunu sunmanın tam zamanı” ifadelerini kullandı.

ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü ise ‘ortak ülkelerin Gazze Şeridi'nin çatışma sonrası yeniden inşası için bir plan sunmayı taahhüt etmeleri gerektiğini’ belirtti ve şimdi ‘yenilikçi çözümler düşünmek’ gerektiğini vurguladı.

Gazze Şeridi'nin uzun vadeli kaderiyle ilgili olarak Suudi Arabistan, Mısır, Birleşik Arap Emirlikleri (BAE), Katar ve Ürdün liderleri 20 Şubat'ta Riyad'da bir zirve düzenleyerek Trump'ın planına verilecek yanıtı görüşecekler.

Rubio, Netanyahu ile görüşmesinin ardından Dışişleri Bakanı Gideon Saar, Cumhurbaşkanı Isaac Herzog ve muhalefet lideri Yair Lapid ile bir araya gelecek.

Daha fazlasını oku

 
 
ARAP DÜNYASI

Trump'ın ‘Filistinlileri yerlerinden etme’ planı Yüzyılın Anlaşması’nın kaderiyle mi karşılaşacak?

Han Yunus'ta İsrail saldırılarında yıkılan bir evin yıkıntılarının önünde oynayan iki Filistinli çocuk (Reuters)
Han Yunus'ta İsrail saldırılarında yıkılan bir evin yıkıntılarının önünde oynayan iki Filistinli çocuk (Reuters)
TT
TT

Trump'ın ‘Filistinlileri yerlerinden etme’ planı Yüzyılın Anlaşması’nın kaderiyle mi karşılaşacak?

Han Yunus'ta İsrail saldırılarında yıkılan bir evin yıkıntılarının önünde oynayan iki Filistinli çocuk (Reuters)
Han Yunus'ta İsrail saldırılarında yıkılan bir evin yıkıntılarının önünde oynayan iki Filistinli çocuk (Reuters)

ABD Başkanı Donald Trump'ın ‘Filistinlilerin Gazze Şeridi'nden Mısır ve Ürdün'e sürülmesi’ önerisini uygulamak niyetinde olmadığını ve sadece tavsiye edeceğini açıklaması, bu önerinin Trump’ın ilk döneminin sonunda ortaya atılan ve Yüzyılın Anlaşması olarak bilinen benzer bir planın akıbetine uğrayıp uğramayacağı konusunda soru işaretlerini gündeme getirdi.

Trump'ın yeni tutumu, Arapların Gazze Şeridi'ni yerinden edilme olmadan yeniden inşa etmek için her düzeyde harekete geçtiği bir dönemde geldi. Beş yıl önce Trump, ilk döneminin (2016-2020) sonunda medyada Yüzyılın Anlaşması olarak bilinen, Kudüs'le hiçbir ilgisi olmayan sembolik bir askerden arındırılmış Filistin devleti karşılığında İsrail-Arap siyasi ve ekonomik normalleşmesini önermiş, ikinci döneminde başkanlık koltuğuna oturduktan beş gün sonra ise Gazze Şeridi'ni kontrol altına almak ve yıkıntıları üzerinde Ortadoğu'nun Rivierası’nı kurmak için Gazze halkını Mısır ve Ürdün'e sürmeyi planladığını açıklamıştı.

Trump dün Fox News'e verdiği demeçte, “Benim planım bunu yapmanın en iyi yolu. Gerçekten işe yarayacak planın bu olduğunu düşünüyorum ama bunu dayatmayacağım. Geri çekilip tavsiye edeceğim” ifadelerini kullandı. Trump ayrıca, Mısır ve Ürdün'ün bu plana olumsuz yaklaşmasına ‘şaşırdığını’ belirtti.

csdvfgrth
İsrail'in Gazze'de bir eve düzenlediği saldırının yapıldığı yerde toplanan Filistinliler (Arşiv - Reuters)

25, 27, 30 ve 31 Ocak tarihlerinde yaptığı açıklamalarda Gazze Şeridi halkının sürülmesi önerisini tekrarlayan Trump, Mısır ve Ürdün'ün reddetmesine rağmen bu öneriyi onaylamalarını beklediğini ifade etti.

Netanyahu ile 4 Şubat'ta düzenlediği basın toplantısında Trump, Filistinlilerin Gazze Şeridi'nden kalıcı olarak taşınmasından bahsettikten sonra Gazze Şeridi'nin ABD tarafından kontrol edilmesini önerdi. ABD askerlerinin gönderilip gönderilmeyeceği sorulduğunda ise Trump “Eğer gerekliyse, bunu yaparız” dedi.

10 Şubat'ta Fox News'e verdiği demeçte Filistinlilerin geri dönüş hakkı olmadığını savunan Trump, ertesi gün Ürdün Kralı 2. Abdullah ile Washington'da yaptığı görüşmede sürgün önerisini tekrarladı.

Trump'ın bu dikkat çekici geri adımı, Mısır’ın ev sahipliğinde 4 Mart’ta düzenlenecek ve Gazze sakinlerini yerlerinden etmeden Gazze Şeridi'nin yeniden inşası için entegre bir konseptin tartışılacağı Olağanüstü Arap Birliği Zirvesi hazırlıklarının yapıldığı bir dönemde geldi. Kral 2. Abdullah, Trump ile yaptığı son görüşmede ‘bu planın Washington'a alternatif bir plan olarak sunulacağını’ söyledi.

Mısır eski Dışişleri Bakan Yardımcısı Hüseyin Haridi, Trump'ın ortaya attığı fikirlerin ‘mantıklı ya da tutarlı olmadığını’ düşünüyor. Bu fikirlerin o dönemde İsrail'in Batı Şeria'daki dikkatini dağıtmak ve Arapların Gazze'ye daha fazla odaklanmasını sağlamak için güçlü bir şekilde sunulduğuna inanan Haridi, “Dolayısıyla şu anki geri adımının gerçek ve ciddi olduğundan ancak eylemleri ve Arap planını kabul ettiğine dair açık bir Amerikan deklarasyonu gördüğümüzde emin olabiliriz” dedi.

zxscdfgrthy
İsrail'in Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus'a düzenlediği bombardımanın ardından Nasır Hastanesi'nde tedavi gören yaralı bir çocuk (AFP)

Filistinli entelektüel Abdulkadir Yasin'in tahminlerine göre, ‘yerinden edilme’ ihtimali, özellikle İsrail'in Gazze Şeridi'nde yürüttüğü ‘imha savaşı’ ile Yüzyılın Anlaşması’ndan daha büyük başarı şansına sahipti. Yasin, Trump'ın planının önünde engeller olduğu için geri adım attığına dikkat çekti.

Ürdünlü siyasi analist Salah el-İbadi, “ABD Başkanı, Ürdün ve Mısır'ın yerinden etme politikasını kategorik olarak reddettiğini ve iki ülke liderinin tutumlarında ısrarcı olduğunu anladıktan sonra geri adım attı” dedi.

El-İbadi'ye göre Trump'ın planı, özellikle Arapların tekrarlanan reddi ışığında Yüzyılın Anlaşması gibi yok olmaya mahkûm.

Trump'ın mevcut planından geri adım atması, içinde bulunduğumuz şubat ayında yeni bir Amerikan başlangıcına sahne oldu. Beyaz Saray Sözcüsü Caroline Levitt 5 Şubat'ta, Gazze Şeridi'nin yeniden inşasına kadar Filistinlilerin ‘geçici olarak yer değiştirmesi’ gerektiğini ve Trump'ın ‘sahada asker’ konuşlandırma sözü vermediğini açıkladı. ABD Başkanı aynı gün ‘Gazze Şeridi'nde ABD askerine ihtiyaç olmadığını’ söyleyerek geri adım attı.

Şarku’l Avsat’ın Reuters’tan aktardığına göre, ABD'nin Ortadoğu Özel Temsilcisi Steve Witkoff geçtiğimiz perşembe günü geri adım atarak Trump'ın Gazze planının Filistinlileri yerlerinden etmeyi amaçlamadığını ve Gazze'nin geleceğine ilişkin tartışmanın Filistinliler için daha iyi bir geleceğin nasıl yaratılacağına doğru kaydığını söyledi.

xscdfvgthy
Gazze Şeridi'nin orta kesimindeki Deyr el-Balah'ta İsrail saldırısı sonucu akrabalarını kaybeden Filistinli bir kadın (Reuters)

Times of Israel'in haberine göre İsrail Savunma Bakanı Yisrael Katz, 17 Şubat'ta Gazze sakinlerinin ‘gönüllü olarak ayrılması’ için özel bir ajans kurulacağını açıkladı. İsrail, Trump'ın planına uygun olarak ABD'nin Gazze Şeridi'nin kontrolünü ele geçirme ve halkını yerinden etme önerisine bağlılığını ifade etti.

Haridi'ye göre Filistinliler için daha iyi bir gelecekten bahsetmek Yüzyılın Anlaşması’nın maddelerinden biriydi. “Başarısız olduğunu söyleyemeyiz ama sona erdi… Bir Filistin devletinin kurulması taahhüdünden uzaklaşmak isteyen ve sadece Filistinliler için ekonomik refah ve Arap-İsrail normalleşmesi arayan Trump'ın planı aracılığıyla başka bir biçimde ortaya çıktı” diyen Haridi, ‘bu geri adımların işlerin bittiği anlamına gelmediğini, ancak özellikle İsrail halen buna bağlı kaldığı ve zorla yerinden etmek yerine gönüllü olarak göçten bahsettiği için, bunu geçirmek için şu ya da bu şekilde tekrar konuşulacağını’ belirtti.

El-İbadi'ye göre, iki devletli çözüme uygun bir Filistin devletinin kurulmasından başka hiçbir çözüm kabul edilemez. El-İbadi, başka herhangi bir yolun uluslararası hukukla çelişeceğinin ve bölgede daha fazla acı, nefret ve istikrarsızlığa yol açacağının farkında olunmasının önemine dikkat çekti.