Trump'ın İsrail'e gönderdiği MK-84 bombaları hakkında ne biliyoruz?

ABD'nin İsrail'e bomba sevkiyatından (CNN)
ABD'nin İsrail'e bomba sevkiyatından (CNN)
TT

Trump'ın İsrail'e gönderdiği MK-84 bombaları hakkında ne biliyoruz?

ABD'nin İsrail'e bomba sevkiyatından (CNN)
ABD'nin İsrail'e bomba sevkiyatından (CNN)

ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio'nun Yahudi devletine yaptığı ilk ziyarete denk gelen gecede İsrail'e ağır bomba sevkiyatı yapıldı.

İsrail Savunma Bakanlığı tarafından yapılan açıklamada, Başkan Donald Trump yönetiminin geçtiğimiz günlerde gönderilmesini emrettiği MK-84 bombalarına atıfta bulunularak, “Ağır hava bombaları sevkiyatı teslim alındı” denildi.

Trump yönetimi şubat ayında, Gazze Şeridi'nde Hamas'a karşı yürüttüğü savaşta ABD silahlarını kullanan İsrail'e 7,4 milyar dolar değerinde bomba, füze ve ekipman satışını onayladı.

Gazze Şeridi'ndeki savaşta aralarında çok sayıda sivilin de bulunduğu on binlerce kişinin hayatını kaybetmesi üzerine eski ABD Başkanı Joe Biden yönetimi İsrail'e ağır bombaların sevkiyatını durdurmuş, ancak Trump göreve geldikten sonra yeni bir anlaşmayı onaylamıştı.

MK-84 bombaları hakkında ne biliyoruz?

Şarku’l Avsat’ın savunma sitesi defensenews’ten aktardığına göre MK-84, ABD ordusunun MK-80 serisi bombalarının bir parçası olan yüksek patlayıcılı bir uçak bombasıdır ve yaklaşık 907 kg ağırlığıyla bu serinin en büyük ve en ağırıdır.

Bomba çeşitli savaş senaryoları ve askeri operasyonlar için tasarlanmıştır; düşman altyapısını, sığınaklarını ve diğer hedefleri yok etmek için önemli bir patlayıcı güç sağlar. Bomba, savaş uçakları ya da bombardıman uçakları tarafından taşınır.

MK-84’ün içinde 429 kg patlayıcı madde bulunur. Birleşmiş Milletler (BM), bombanın patlamasından kaynaklanan basıncın akciğerleri parçalayabileceğini, sinüslere zarar verebileceğini ve patlama alanından onlarca metre uzaktaki insanların uzuvlarını koparabileceğini söylüyor.

Yaklaşık 3,84 metre uzunluğa ve 457 mm gövde çapına sahip olan MK-84, dayanıklılık sağlayan ve patlayıcı gücünü arttıran çelik bir gövdeye sahip. Bombanın ana etkileri arasında yüksek düzeyde yıkım ve patlama hasarı yer alır; yıkım yarıçapı 365 metrelik ölümcül bir mesafeye kadar uzanır.

Etki açısından bomba, 15 inç (381 mm) metal veya 11 feet (3,4 metre) betonarme delme kapasitesine sahiptir, bu da onu sığınakları ve güçlendirilmiş askeri tesisleri yok etmek için etkili bir silah haline getirir.

Gazze ve Lübnan savaşı

İsrail, 13 Temmuz 2024 tarihinde Han Yunus kamplarında yerinden edilmiş insanların çadırlarını bombalamak için MK-84 bombalarını kullandı ve onlarca Filistinlinin hayatına mal olan bir katliam gerçekleştirdi.

Geçtiğimiz ekim ayında PLOS Global Public Health dergisinde yayınlanan bir araştırma, İsrail ordusunun Gazze savaşının ilk haftalarında Gazze Şeridi'ndeki tüm hastanelere çok yakın bölgelere 907 kiloluk bombalar attığını ortaya koydu.

İsrail bu bombayı Lübnan'da Hizbullah'a karşı yürüttüğü savaşta da kullandı. ABD'li yetkililer, İsrail'in 27 Eylül 2024 tarihinde Hizbullah lideri Hasan Nasrallah'ı öldürmek için bu bombayı kullandığını açıkladı.



Çin’in kömür merkezi yeşil bir gelecek istiyor

Şansi, Çin'de hava kirliliğinin en yoğun olduğu bölgelerden (AFP)
Şansi, Çin'de hava kirliliğinin en yoğun olduğu bölgelerden (AFP)
TT

Çin’in kömür merkezi yeşil bir gelecek istiyor

Şansi, Çin'de hava kirliliğinin en yoğun olduğu bölgelerden (AFP)
Şansi, Çin'de hava kirliliğinin en yoğun olduğu bölgelerden (AFP)

Hindistan'dann daha fazla kömür üretilen Çin'in Şansi bölgesi, yeşil bir gelecek istiyor.

Guardian’ın haberinde, “Çin’in kömür merkezi” diye nitelenen bölgenin geçen yıl toplamda çıkarılan 1,27 milyar ton kömürle Hindistan’ı geride bıraktığı belirtiliyor.

Çin’in elektrik ihtiyacını karşılamada önemli rol oynayan Şansi, ülkedeki karbon salımının da merkezi konumunda.

Pekin yönetimi 2060’a kadar net sıfır karbon hedefine ulaşmayı amaçlıyor. Bu kapsamda Şansi’de kömür sektöründeki yaklaşık 1,7 milyon işin 2030’a kadar yok olması bekleniyor. Bu durumun da bölge açısından “ekonomik bir saatli bomba” olduğu ifade ediliyor. 

Şansi’nin buna karşı çözüm stratejilerinden biri yeşil enerjiye geçişi hızlandırmak. LONGi şirketi, Datong’da güneş paneli fabrikası açtı, burada çalışanların yarısı eski kömür işçileri.

Meijin Energy de kömürün yan ürünü olan kok gazından hidrojen yakıtı üretmeye başladı. Şirketin hidrojen üretim bölümünden Ma Kai şunları söylüyor: 

Kok işlemi sırasında çıkan gazı eskiden doğrudan yakardık ya da salardık. Bu hem çevreye zararlıydı hem de kaynak israfıydı. Artık bunu değerlendiriyoruz.

Ancak Helsinki merkezli düşünce kuruluşu Enerji ve Hava Temizliği Araştırma Merkezi’nden Lauri Myllyvirta, “Kömürden kimyasal üretimiyle temiz enerji olur mu?” diyerek yönteme karşı çıkıyor. 

Bölgede kültürel turizmin canlandırılması da talep ediliyor. 2024’te Linfen’deki Şiaoşitian ve Guangşeng tapınaklarını ziyaret eden turist sayısı yüzde 335 arttı. Haberde, bu artışta ünlü video oyunu Black Myth: Wukong’un da katkısı olduğuna dikkat çekiliyor. 

Bunlara ek olarak Çin yenilenebilir enerji üretimini hızlandırıyor. Nisan itibarıyla ülkedeki rüzgar ve güneş enerjisi kapasitesi 1,500 gigawatt’a ulaştı. Ancak ülke hâlâ enerji ihtiyacının yüzde 60’ını kömürden karşılıyor. 

Independent Türkçe, Guardian, New York Times