Geniş bir tampon bölge... İsrail neden Refah'ın boşaltılması için baskı yapıyor?

Saha kaynakları: İsrail, Gazze Şeridi sınırlarının çoğunda bir kilometreye kadar tampon bölge istiyor

İsrail'in tahliye emirlerinin ardından dün Gazze Şeridi'nin güneyindeki Refah'tan ayrılırken başında bir bebek taşıyan Filistinli bir kadın (Reuters)
İsrail'in tahliye emirlerinin ardından dün Gazze Şeridi'nin güneyindeki Refah'tan ayrılırken başında bir bebek taşıyan Filistinli bir kadın (Reuters)
TT

Geniş bir tampon bölge... İsrail neden Refah'ın boşaltılması için baskı yapıyor?

İsrail'in tahliye emirlerinin ardından dün Gazze Şeridi'nin güneyindeki Refah'tan ayrılırken başında bir bebek taşıyan Filistinli bir kadın (Reuters)
İsrail'in tahliye emirlerinin ardından dün Gazze Şeridi'nin güneyindeki Refah'tan ayrılırken başında bir bebek taşıyan Filistinli bir kadın (Reuters)

İsrail ordusu dün sabah bir harita yayınlayarak, Gazze Şeridi'nin en güneyindeki şehir olan Refah'ta yaşayan Filistinlilerin şehri tamamen tahliye etmesini istedi. Dönem dönem bazı mahallelerin boşaltılmasını talep eden İsrail’in tüm bir şehrin tahliye edilmesini istemesi alışılmadık bir hareketti.

Bu kez Refah ya da çevresinden herhangi bir roket atılmaması, İsrail'in Refah'a komşu olan Han Yunus'un güneydoğu bölgelerinin küçük bir kısmının boşaltılması talebine ek olarak kentin tamamen boşaltılmasını istemesinin nedenleri hakkında soru işaretleri yarattı.

Aslında harita en-Nasr ve eş-Şevke beldeleri ile doğu ve batı bölgelerini, yani bu haritanın yayınlanmasından önce işgal kuvvetlerinin bulunmadığı bölgeleri, yani Philadelphia Koridoru’nu, el-Cenine mahallesini, eş-Şabura ve Tel es-Sultan'ı kapsıyordu.

Önümüzdeki saatlerde ya da günlerde herhangi bir kara kuvveti bu bölgelere girerse, İsrail ordusu Refah kenti üzerindeki tam askeri kontrolünü tamamlamış olacak.

İsrail ordusu ayrıca, Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus'un güneydoğu kesimlerinde yer alan es-Selam, el-Menara ve Kiyzan en-Neccar mahallelerinin tahliye edilmesi emrini verdi.

‘Tampon bölge’

Şarku’l Avsat'a konuşan saha kaynaklarına göre, İsrail güçleri söz konusu bölgelere girerse, 2005 çekilmesinden önce bu bölgede bulunan bir İsrail yerleşimine atfedilen bir isim olan Mirage Yolu'nun kontrolünü ele geçirecek ve Refah şehrinin tamamını fiilen kontrol altına almış olacaklar.

Tahliye haritasının İsrail ordu platformlarında yayınlanmasından ve ardından bu bölgelere insansız hava araçları (İHA) tarafından broşürlerin atılmasından bu yana, bölge sakinleri tahliye bildirimlerini ciddiye aldı. Refah şehri ve Han Yunus bölgelerinin sakinleri tarif edilemeyecek kadar zor ve feci koşullar altında ayrılmaya başladı.

sdvfgrtık8l
İsrail'in 25 Mart'ta yayınladığı tahliye emirlerinin ardından Refah'tan ayrılan Filistinliler (AFP)

Tahliye bölgelerinde tahminen çeyrek milyon Filistinli yaşıyor ve bunların çoğu, özellikle de Refah'ta yaşayanlar evlerini kaybetti. Geçtiğimiz yıl mayıs ayında İsrail kara kuvvetlerinin bölgeye girmesinin ardından Refah'tan ayrılmak zorunda kalan bu insanlar ikinci kez yerlerinden ediliyor. Ateşkesin ardından terk ettikleri evlerine geri döndükten sonra tekrar yerlerinden edildiler.

Saha kaynakları, İsrail'in asıl amacının sadece Hamas'ı müzakereler sırasında taviz vermeye zorlamak değil, aynı zamanda geniş bir tampon bölge oluşturmak olduğunu belirtti.

Kuzey senaryosu

Kaynaklar, İsrail'in Gazze şehrinin doğusunda, özellikle de ez-Zeytun, eş-Şucaiyye ve et-Tuffah mahallelerinde uygulamaya çalıştıklarını ve önümüzdeki dönemde Cibaliye ve Beyt Hanun'un doğusunda, kuzeyinde ve Beyt Lahiya'nın kuzeyinde de benzer hamlelerin gerçekleşebileceğini ifade etti.

Gazze'nin kuzeyinde de benzer bir senaryo var. İsrail kara kuvvetleri, Beyt Lahiya kasabasının kuzeybatısındaki bölgelerde bulunuyor. Bu bölgelerde halen önemli bir genişleme olmadan konumlanıyorlar, ancak zaman zaman bölgeleri topçu ateşiyle bombalıyorlar.

scdfrgthy
İki yaşlı Filistinli Beyt Lahiya'da hareket ederken İsrail bombardımanı sonucu arkalarında bir duman bulutu gözüküyor. (AFP)

Kaynaklara göre İsrail'in ana planı, Gazze Şeridi üzerindeki askeri ve güvenlik kontrolünü gelecekte de sürdürebilmek için Gazze Şeridi sınırlarının çoğunda bir kilometreye varan bir tampon bölge oluşturmak. İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, pazar günü hükümetinin haftalık oturumunun başında yaptığı konuşmada bunu doğruladı.

Kaynaklara göre, İsrail'in Gazze Şeridi'nden çekilmesini öngören bir ateşkes anlaşmasına varılması halinde, kara kuvvetleri bölgeye girmeden bu tampon bölgeyi uzaktan muhafaza edebilir. Bu da Filistinli militanların sızma ya da diğer operasyonlarını engellemek için bu bölgelere giren herkesi öldürmesine olanak tanıyacaktır.



Trump'ın gümrük vergilerini askıya alma kararının ardından küresel hisse senetleri yükselişe geçti

Japonya'nın Nikkei endeksinin yüzde sekiz yükselmesinin ardından bir tüccar tebessüm ediyor (Reuters)
Japonya'nın Nikkei endeksinin yüzde sekiz yükselmesinin ardından bir tüccar tebessüm ediyor (Reuters)
TT

Trump'ın gümrük vergilerini askıya alma kararının ardından küresel hisse senetleri yükselişe geçti

Japonya'nın Nikkei endeksinin yüzde sekiz yükselmesinin ardından bir tüccar tebessüm ediyor (Reuters)
Japonya'nın Nikkei endeksinin yüzde sekiz yükselmesinin ardından bir tüccar tebessüm ediyor (Reuters)

ABD Başkanı Donald Trump'ın birkaç gün önce çok sayıda ülkeye uyguladığı ağır gümrük vergilerinin askıya alındığını açıklamasının ardından Perşembe günü küresel hisse senetleri yükseldi, dolar yeniden dengeye kavuştu ve tahvil satışları istikrar kazandı.

Küresel hisse senetlerinden trilyonlarca doları silip süpüren ve ABD Hazine tahvilleri ile doları sarsan piyasa çöküşünden günler sonra Trump Çarşamba günü gümrük vergilerinin 90 gün süreyle askıya alındığını duyurdu. Bu karar Wall Street'in yedi büyük hissesini yeniden yükselişe geçirdi ve bir gecede 1,5 trilyon dolar değer kazandı.

S&P 500 ve Nasdaq Composite on yıldan uzun bir süredir en büyük günlük yüzde kazançlarını kaydetti. Dolar bir önceki seansta yen karşısında son iki ayın en büyük günlük kazancını ve İsviçre frangı karşısında son beş ayın en büyük artışını kaydetti, ancak Perşembe günü Asya'daki kazançlarının bir kısmını azaltarak Çin ve ABD arasındaki ticaret savaşının azalma belirtisi göstermemesi nedeniyle uzun vadeli görünüme ilişkin piyasa belirsizliğini ön plana çıkardı.

Asya'da yatırımcılar gümrük vergilerinden geçici muafiyeti memnuniyetle karşıladı. Japonya'da Nikkei yüzde sekiz yükselirken, Avrupa'da da vadeli işlemler keskin bir artış gösterdi. Eurostoxx 50 ve DAX vadeli işlemlerinin her biri yaklaşık yüzde sekiz değer kazandı. Financial Times Endeks vadeli işlemleri yüzde 5,5 sıçradı.

Trump'ın kararı kapsamlı değildi. Beyaz Saray, çoğu ABD ithalatına uygulanan yüzde 10'luk gümrük vergisinin yürürlükte kalacağını söyledi. Duyuru, halihazırda otomobil, çelik ve alüminyuma uygulanan gümrük vergilerini etkilemiyor gibi görünüyor.

Trump, Çin'den yapılan ithalata uygulanan gümrük vergilerini Çarşamba günü yürürlüğe giren yüzde 104 seviyesinden yüzde 125'e çıkaracağını söyleyerek Çin üzerindeki baskıyı arttırdı. Buna karşılık Çin Çarşamba günü ABD ürünlerine uygulanan ek gümrük vergilerini yüzde 84'e yükseltti ve çoğu savunma sanayinde faaliyet gösteren 18 ABD şirketine kısıtlamalar getirdi.

Çin borsaları Perşembe günü yükselişle açıldı ve blue-chip endeksi yüzde 1,6 değer kazandı. Maybank ETF satış başkanı Wong Kok Hong, “Bence şimdilik en azından küresel ticaretin tamamen durmayacak olması rahatlatıcı,” dedi. Bu haftaki tahvil satışları da Perşembe günü bazı azalma işaretleri gösterdi.

Gösterge 10 yıllık ABD Hazine tahvilinin faizi bir önceki seansta 13 baz puan artışla yüzde 4,5150'ye ulaştıktan sonra yüzde 4,2889'a geriledi.