İran: Füze pazarlığı yapmadık, ne bunu yapacağız ne de uranyum zenginleştirmeyi durduracağız

İran Dışişleri Bakan Yardımcısı Ravançi, geçtiğimiz aralık ayı başlarında Avrupalılarla yapılan ikinci tur görüşmelerin sonuçları hakkında Ulusal Güvenlik ve Dış Politika Komisyonu’na bilgi verirken (İran Şura Meclisi internet sayfası)
İran Dışişleri Bakan Yardımcısı Ravançi, geçtiğimiz aralık ayı başlarında Avrupalılarla yapılan ikinci tur görüşmelerin sonuçları hakkında Ulusal Güvenlik ve Dış Politika Komisyonu’na bilgi verirken (İran Şura Meclisi internet sayfası)
TT

İran: Füze pazarlığı yapmadık, ne bunu yapacağız ne de uranyum zenginleştirmeyi durduracağız

İran Dışişleri Bakan Yardımcısı Ravançi, geçtiğimiz aralık ayı başlarında Avrupalılarla yapılan ikinci tur görüşmelerin sonuçları hakkında Ulusal Güvenlik ve Dış Politika Komisyonu’na bilgi verirken (İran Şura Meclisi internet sayfası)
İran Dışişleri Bakan Yardımcısı Ravançi, geçtiğimiz aralık ayı başlarında Avrupalılarla yapılan ikinci tur görüşmelerin sonuçları hakkında Ulusal Güvenlik ve Dış Politika Komisyonu’na bilgi verirken (İran Şura Meclisi internet sayfası)

İran Dışişleri Bakan Yardımcısı Macid Takht Ravançi, İran Şura Meclisi’nin Ulusal Güvenlik ve Dış Politika Komisyonu’na verdiği brifingte İran'ın kırmızı çizgilerini müzakere etmediğini ve etmeyeceğini, buna uranyum zenginleştirilmesinin ve balistik füze programının durdurulmasının da dahil olduğunu söyledi.

Ulusal Güvenlik ve Dış Politika Komisyonu Sözcüsü İbrahim Rızai yaptığı açıklamada, Dışişleri Bakan Yardımcısı Macid Takht Ravançi’nin cumartesi günü İran Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi ve ABD'nin Orta Doğu Özel Temsilcisi Steve Witkoff arasında Umman'ın arabuluculuğunda Maskat'ta gerçekleşen üçüncü tur müzakereler hakkında komite üyelerine bilgi verdi.

İran ve ABD, cumartesi günü yaptıkları açıklamada önümüzdeki hafta nükleer programını kısıtlamak üzere gerçekleşen müzakerelere devam etme konusunda anlaştıklarını belirtirken, İran Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi onlarca yıldır süren krizi çözmeye yönelik müzakerelerin başarısı konusunda ‘son derece temkinli’ konuştu.

Rızai, müzakerelerin Maskat ve Roma'daki ilk iki turunda genel tartışmaların ele alınmasının ardından üçüncü turda ‘müzakerelerin ayrıntılarına girildiğini’ söyledi.

Rızai, sözlerini şöyle sürdürdü:

Takht Ravançi, ABD tarafının çelişkili tutumları olduğunu açıkladı. Uranyum zenginleştirmenin İran'ın kırmızı çizgileri arasında olduğunu ve geri çekilmeyeceğini vurguladı.  Bu turda müzakerelerin ayrıntılarına girilmesi için bir çerçeve belirlenmeye çalışıldığını ve esaslı konuların görüşülmesine geçilmeye çalışıldığını söyledi.

Rızai, İran Dışişleri Bakan Yardımcısının Umman'ın ‘müzakereler için bir arabulucu ve merkez’ olmaya devam edeceğini vurguladığını belirtti.

Bu arada İranlı bazı gayrı resmi kaynaklar, Tahran'ın ABD'nin gelecek hafta yapılması planlanan müzakerelerin dördüncü turunun Maskat'tan Londra'ya taşınması önerisini reddettiğini açıkladılar.

ABD'li üst düzey bir yetkili cumartesi günü gazetecilere yaptığı açıklamada dördüncü turun bir Avrupa başkentinde yapılacağını söylemişti.

Rızai, üçüncü turun ‘iki ana eksene odaklandığını, tüm yaptırımların kaldırılması karşılığında İran'ın nükleer programının barışçıl niteliği konusunda güven inşa etmek’ olduğunu söyledi.

Ravançi’nin uranyum zenginleştirmenin ‘taviz verilemeyecek sabitelerden biri’ olduğunu açıkladığını belirten Rızai, “ABD ile yapılan müzakerelerde sadece nükleer meselenin ele alındığını, zenginleştirmenin durdurulması ya da savunma kabiliyetlerinin tartışılmadığını söyledi. Ek konular dayatmaya yönelik her türlü girişimin reddedileceğini vurguladı” diye ekledi.

Rızai toplantıda ‘gerçek ekonomik faydalar elde etme ihtiyacının vurgulandığını’, petrol, gaz, gemicilik ve finans sektörleri üzerindeki yaptırımların kaldırıldığını, dondurulmuş fonların serbest bırakıldığını ve İran'ın Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'ndeki (BMGK) dosyası ile Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı'nın (UAEA) soruşturma dosyasının kapatıldığını söyledi.

Şura Meclisi’nin ‘ulusal çıkarları koruyan’ müzakereleri desteklediğini vurgulayan Rızai, snapback mekanizmasının devreye sokulmasının İran'ı Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi Anlaşmasından (NPT) çekilmeye itebileceği uyarısında bulundu.

Ayrıca Çin ve Rusya ile ilişkilerin güçlendirilmesinin ve ekonominin müzakerelere bağlanmamasının önemine dikkati çeken Rızai, Rusya ile stratejik anlaşmanın hızla sonuçlandırılması ve onaylanmak üzere parlamentoya sunulması gerektiğini vurguladı.

Öte yandan Abbas Arakçi, müzakerelerin üçüncü turunun sona ermesinin ardından İran devlet televizyonuna yaptığı açıklamada, “Müzakereler çok ciddi ve teknik bir şekilde devam ediyor ve hem ana konularda hem de ayrıntılarda hala farklılıklar var” ifadelerini kullandı.

Arakçi, sözlerini şöyle sürdürdü:

“Her iki tarafta da ciddiyet ve kararlılık var... Ancak görüşmelerin başarılı olacağına dair iyimserliğimiz son derece temkinli.”

ABD yönetiminden üst düzey bir yetkili görüşmeleri ‘olumlu ve verimli’ olarak nitelendirirken iki tarafın ‘yakında’ Avrupa'da tekrar bir araya gelme konusunda mutabık kaldığını sözlerine ekledi. Daha yapılacak çok iş olduğunu belirten ABD’li yetkili, ancak ‘bir anlaşmaya varma yolunda daha fazla ilerleme kaydedildiğini’ de sözlerine ekledi.

Rusya’nın müdahalesi

Öte yandan Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov dün yayınlanan bir röportajında hem ABD hem de Tahran'ın faydalı olacağını düşünmesi halinde Rusya'nın İran'ın zenginleştirilmiş nükleer materyalini depolamaya istekli olacağını söyledi.

Kremlin, nisan ayı ortalarında Rusya'nın ABD ile olası bir nükleer anlaşma çerçevesinde zenginleştirilmiş uranyum stoklarını almaya istekli olup olmayacağına ilişkin bir soruya yanıt vermekten kaçındı.

frgtyhuı
İran Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi ve Rus mevkidaşı Sergey Lavrov’un Moskova'daki görüşmelerinden bir kare, 18 Nisan 2025 (AP)

İngiliz The Guardian gazetesinin haberine göre İran'ın, nükleer programını kısıtlamak üzere ABD ile gelecekte varılacak bir anlaşmanın bir parçası olarak zenginleştirilmiş uranyum stokunu Rusya gibi üçüncü bir ülkeye devretmesi yönündeki ABD önerisini reddetmesi bekleniyor.

Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov, Rusya'nın İran'ın uranyum rezervlerini almayı kabul edip etmeyeceği ve Tahran'ın bu konuyu Moskova ile görüşüp görüşmediği sorusuna “Bu soruyu yorumsuz bırakacağım” yanıtını verdi.

Lavrov, daha sonra Rusya'nın ‘yardım etmeye, arabuluculuk yapmaya ve hem İran hem de ABD'nin yararına olacak her türlü rolü oynamaya hazır olduğunu’ söyledi.

Moskova, BMGK’nın veto yetkisine sahip bir daimi üyesi ve ABD Başkanı Donald Trump'ın ilk döneminde 2018 yılında tek taraflı olarak çekildiği bir önceki nükleer anlaşmanın imzacısı olarak İran ile dünya güçleri arasında yapılan nükleer anlaşma müzakerelerinde rol oynamıştı.

İran’ın Dini Lideri Ali Hamaney, geçtiğimiz hafta sonu gerçekleşen müzakerelerin ikinci turu öncesinde müzakerelerin gidişatı hakkında Kremlin'i bilgilendirmesi için Bakan Arakçi'yi Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'e iletilecek bir mesajla birlikte Moskova'ya gönderdi.

Arakçi, Lavrov'la görüşmesinin ardından yaptığı açıklamada İran'ın nükleer programı konusunda bir anlaşmaya varılabileceğine inandığını ve Rusya'nın bu anlaşmada bir rol oynamasını umduğunu söyledi.

ABD'nin baskısı

UAEA’ya göre İran, 2019 yılından bu yana, nükleer silah yapmak için gereken yaklaşık yüzde 90 seviyesine yakın olan yüzde 60 saflıktaki uranyum zenginleştirmesini ‘önemli ölçüde’ hızlandırmak da dâhil olmak üzere, nükleer anlaşmada yer alan yükümlülüklerini yerine getirmeyerek kısıtlamaları ihlal ediyor.

ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio geçtiğimiz hafta yaptığı açıklamada İran'ın varılacak herhangi bir anlaşma çerçevesinde uranyum zenginleştirmeyi tamamen durdurması ve Buşehr'deki tek faal atom enerjisi santraline yakıt sağlamak için ihtiyaç duyduğu zenginleştirilmiş uranyumu ithal etmesi gerekeceğini söyledi.

İranlı yetkililere göre Tahran, yaptırımların hafifletilmesi karşılığında nükleer programına bazı kısıtlamalar getirilmesini müzakere etmeye açık, ancak uranyum zenginleştirme programını sona erdirmek ya da zenginleştirilmiş uranyum stokunu teslim etmek İran'ın müzakerelerdeki ‘taviz verilemez kırmızı çizgileri’ arasında yer alıyor. Avrupalı bazı diplomatlar, Avrupa ülkelerinin ABD'li müzakerecilere kapsamlı bir anlaşmanın İran'ın balistik bir füzeye nükleer başlık takma kabiliyetini edinmesini engelleyecek kısıtlamalar içermesini önerdiklerini söyledi. Tahran, balistik füze programı gibi savunma yeteneklerinin müzakere edilemez olduğunda ısrar ediyor. Görüşmeler hakkında bilgi sahibi olan İranlı bir yetkili cuma günü yaptığı açıklamada, Tahran'ın balistik füze programını görüşmelerin önündeki en büyük engel olarak gördüğünü söyledi.



Maduro: Washington ile anlaşmazlık askeri çatışmaya yol açmamalı

Venezuela Devlet Başkanı Nicolas Maduro (Reuters)
Venezuela Devlet Başkanı Nicolas Maduro (Reuters)
TT

Maduro: Washington ile anlaşmazlık askeri çatışmaya yol açmamalı

Venezuela Devlet Başkanı Nicolas Maduro (Reuters)
Venezuela Devlet Başkanı Nicolas Maduro (Reuters)

Venezuela Devlet Başkanı Nicolás Maduro, Donald Trump'ın ABD güçlerine tehdit oluşturmaları halinde Venezuela uçaklarını düşüreceğini tehdit etmesinin ardından, dün yaptığı açıklamada, ABD ile olan anlaşmazlıkların askeri çatışmaya yol açmaması gerektiğini söyledi.

Maduro, ülke medyasında yayınlanan mesajında şunları söyledi: “ABD ile hiçbir anlaşmazlık askeri çatışmaya yol açmamalıdır. Bunun hiçbir gerekçesi yoktur.”

Trump Karakas'a, ABD güçlerine tehdit oluşturması halinde askeri uçaklarının vurulacağı konusunda uyarıda bulunmuştu. Washington, Cumhuriyetçi başkanın uyuşturucu kartellerine karşı savaşının bir parçası olarak Porto Riko'ya 10 adet F-35 savaş uçağı gönderdiğini duyurmuştu.

Trump, ABD'nin uyuşturucu kartelini yönettiği suçlamasıyla Maduro'ya baskılarını artırırken, uçaklar Karayipler'in güneyinde konuşlanmış ABD savaş gemilerine katılacak.

Pentagon'un perşembe günü iki Venezüella askeri uçağının bir ABD Donanma gemisinin üzerinden uçtuğunu açıklaması ve bu “son derece kışkırtıcı” hareketten sonra Karakas'ı daha fazla gerilime karşı uyarmasıyla son günlerde gerginlik arttı.

Maduro, “(Trump'a) sundukları istihbarat raporları yanlış. Venezuela bugün, koka yaprağı ve kokain üretiminin olmadığı, uyuşturucu kaçakçılığıyla mücadele eden bir ülke” dedi.

Maduro, “Venezuela her zaman konuşmaya ve diyaloğa açık olmuştur, ancak saygı talep ediyoruz” ifadelerini kullandı.


Rusya Savunma Bakanı Halid Hafter ile görüştü

Libya Ulusal Ordusu Genelkurmay Başkanı Halid Hafter, Moskova'daki görüşmeler sırasında (Rusya Savunma Bakanlığı'nın videosundan ekran görüntüsü)
Libya Ulusal Ordusu Genelkurmay Başkanı Halid Hafter, Moskova'daki görüşmeler sırasında (Rusya Savunma Bakanlığı'nın videosundan ekran görüntüsü)
TT

Rusya Savunma Bakanı Halid Hafter ile görüştü

Libya Ulusal Ordusu Genelkurmay Başkanı Halid Hafter, Moskova'daki görüşmeler sırasında (Rusya Savunma Bakanlığı'nın videosundan ekran görüntüsü)
Libya Ulusal Ordusu Genelkurmay Başkanı Halid Hafter, Moskova'daki görüşmeler sırasında (Rusya Savunma Bakanlığı'nın videosundan ekran görüntüsü)

Rusya Savunma Bakanlığı dün yaptığı açıklamada, Savunma Bakanı Andrei Belousov'un Libya Ulusal Ordusu Genelkurmay Başkanı Halife Hafter ile bir görüşme yaptığını duyurdu.

Bakanlık, Telegram kanalından yaptığı açıklamada, Belousov'un Hafter ile ikili ilişkiler ve Kuzey Afrika'daki durumu görüştüğünü belirtti.

Bakanlık, toplantı sırasında Belousov'un, Halife Hafter'i Genelkurmay Başkanlığına atanması ve tuğgeneral rütbesine terfi etmesi nedeniyle tebrik ettiğini kaydetti.

Rusya Savunma Bakanı Andrey Belousov, Moskova'da Halid Hafter ile görüşmesi sırasında (Rusya Savunma Bakanlığı videosundan ekran görüntüsü)Rusya Savunma Bakanı Andrey Belousov, Moskova'da Halid Hafter ile görüşmesi sırasında (Rusya Savunma Bakanlığı videosundan ekran görüntüsü)

Açıklama şöyle devam etti: “Rus Savunma Bakanı, görüşmelerin 9 Mayıs 2025'te Büyük Vatanseverlik Savaşı'nın 80. yıldönümü kutlamaları sırasında Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile Libya Ulusal Ordusu Komutanı Mareşal Halife Hafter arasında yapılan toplantının devamı niteliğinde olduğunu belirtti.”

“Halid Hafter ise Andrei Belousov'a sıcak karşılaması için teşekkür etti ve hedeflerine ulaşmasında başarılar diledi. Görüşmelerde, Rusya-Libya ilişkilerindeki güncel konular ele alındı. İki taraf ayrıca Kuzey Afrika'daki gelişmelerle ilgili önemli konuları da görüştü.”


NYT: ABD güçleri, 2019 yılında başarısız olan bir operasyonda Kuzey Koreli sivilleri öldürdü

Donald Trump ve Kim Jong-un, ABD başkanının ilk döneminde Kuzey ve Güney Kore sınırında düzenlenen bir toplantıda el sıkıştı, (Arşiv-AP)
Donald Trump ve Kim Jong-un, ABD başkanının ilk döneminde Kuzey ve Güney Kore sınırında düzenlenen bir toplantıda el sıkıştı, (Arşiv-AP)
TT

NYT: ABD güçleri, 2019 yılında başarısız olan bir operasyonda Kuzey Koreli sivilleri öldürdü

Donald Trump ve Kim Jong-un, ABD başkanının ilk döneminde Kuzey ve Güney Kore sınırında düzenlenen bir toplantıda el sıkıştı, (Arşiv-AP)
Donald Trump ve Kim Jong-un, ABD başkanının ilk döneminde Kuzey ve Güney Kore sınırında düzenlenen bir toplantıda el sıkıştı, (Arşiv-AP)

New York Times (NYT) dün, ABD Deniz Kuvvetleri Özel Birlikleri’nin (SEAL) 2019 yılında hassas diplomatik müzakereler sırasında nükleer silaha sahip ülkeye dinleme cihazı yerleştirmek için düzenledikleri gizli operasyonda başarısız olunca birkaç Kuzey Koreli sivili vurarak öldürdüğünü bildirdi.

NYT, gizli kalmaya devam eden ayrıntılara aşina olan mevcut ve eski askeri yetkililer de dahil olmak üzere isimsiz kaynaklara atıfta bulunarak, Başkan Donald Trump'ın Kuzey Kore lideri Kim Jong-un ile tarihi görüşmelerde bulunduğu ilk döneminde operasyonu onayladığını yazdı.

Şarku’l Avsat’ın Reuters'tan aktardığına göre Beyaz Saray, Savunma Bakanlığı (Pentagon) ve Seul'deki ABD Büyükelçiliği, haberle ilgili yorum taleplerine henüz yanıt vermedi.

NYT, sivillerin gece sahile çıkan özel harekât güçleriyle karşılaştıklarında deniz ürünleri topluyor gibi göründüklerini bildirdi. ABD güçleri ateş açarak küçük balıkçı teknesindeki herkesi öldürdü. Raporda öldürülenlerin sayısı belirtilmedi.

Raporda, Pentagon tarafından yapılan gizli bir incelemenin, cinayetlerin angajman kuralları uyarınca ‘haklı’ olduğu sonucuna vardığı belirtildi.

 Kuzey Kore lideri Kim Jong-un, ABD Başkanı Donald Trump ile tokalaşıyor. (Reuters)Kuzey Kore lideri Kim Jong-un, ABD Başkanı Donald Trump ile tokalaşıyor. (Reuters)

Trump ve Kim'in 2019'daki son temasından bu yana görüşmeler durdu ve Kuzey Kore nükleer silah ve balistik füze programlarında ilerleme kaydetti.

ABD Senatosu İstihbarat Komitesi'nin en üst düzey Demokrat üyesi Senatör Mark Warner, NYT'nin haberinde yer alan bilgileri ne doğrulayabileceğini ne de yalanlayabileceğini söyledi Warner, “Kongre'nin uygun denetimini yapması gereken bir zaman varsa, o da şimdidir” dedi.