Rusya Dışişleri Bakanlığı, Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov'un dün ABD’li mevkidaşı Marco Rubio ile Kiev’le yeni bir doğrudan görüşme turu için ‘somut teklifler’ hazırlama konusunu görüştüğünü açıkladı.
Bakanlığın internet sitesinde yayınlanan açıklamaya göre Lavrov, Rubio ile Rusya ve ABD başkanları arasında bir hafta önce yapılan telefon görüşmesinde varılan anlaşmaların uygulanması ve ‘Rus tarafının İstanbul'da yapılacak bir sonraki doğrudan Rusya-Ukrayna görüşmeleri için somut öneriler hazırlaması’ hakkında konuştu.
Lavrov daha önce yaptığı açıklamada, Rusya'nın sürdürülebilir barışçıl bir çözüme ulaşılması amacıyla doğrudan görüşmelerin bir sonraki turunun 2 Haziran'da İstanbul'da yapılmasını önerdiğini söylemişti.
Ukrayna ise Rusya ile yeni bir doğrudan görüşme turuna hazır olduğunu ifade etti, ancak görüşmenin sonuç vermesini sağlamak için Moskova'nın barış koşullarını önceden sunmasını istedi.
Ukrayna Savunma Bakanı Rustem Umerov X platformunda yaptığı paylaşımda şunları söyledi: “Ruslarla daha fazla toplantı yapılmasına karşı değiliz. Onların memorandumunu bekliyoruz. Rus tarafının belgelerini incelememiz için bize sunmak üzere en az dört günü var.”
Rus memorandumu
Dün erken saatlerde Rusya, Ukrayna'daki çatışmanın sona erdirilmesi için kendi koşullarını içeren bir barış memorandumu taslağı hazırladığını ve bunu 2 Haziran Pazartesi günü İstanbul'da yapılacak ikinci tur görüşmelerde Kiev'e sunmaya hazır olduğunu açıkladı.
Şarku’l Avsat’ın AFP'den aktardığına göre Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, “Heyetimiz bu memorandumu Ukrayna heyetine sunmaya ve 2 Haziran Pazartesi günü İstanbul'da yapılacak ikinci tur doğrudan müzakereler sırasında gerekli açıklamaları yapmaya hazır. Ayrıca Türk ortaklarımıza misafirperver bir ortam sağladıkları için minnettarlığımızı yinelemek isterim” dedi.
Kiev, Moskova'nın açıklamasına ilişkin hemen bir yorumda bulunmazken, Kremlin, Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelenskiy'nin Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve ABD Başkanı Donald Trump ile üçlü görüşme çağrısını reddetti. Moskova, ‘sağlam’ anlaşmalara varılmadığı sürece böyle bir görüşmenin gerçekleşmeyeceğini belirtti.
Rus ve Ukraynalı heyetler 16 Mayıs'ta, savaşı sona erdirmeye yönelik ABD öncülüğündeki diplomatik çabaların ortasında, üç yıl sonra ilk doğrudan görüşmelerini gerçekleştirdiler.
Türkiye Dışişleri Bakanlığı, Bakan Hakan Fidan'ın bugün iki günlük bir Ukrayna ziyaretine başlayacağını duyurdu.
Türkiye daha önce Rusya ve Ukrayna arasında üç yıldan uzun bir süre önce patlak veren savaşın sona erdirilmesine yönelik görüşmelere ev sahipliği yapmıştı.
Anadolu Ajansı'nın (AA) Dışişleri Bakanlığı kaynaklarına dayandırdığı haberine göre Fidan, Rus mevkidaşı Sergey Lavrov ile telefonda Rusya ve Ukrayna arasındaki savaşın sona erdirilmesine yönelik çabaları bir kez daha görüştü.
Salı günü Moskova'yı ziyaret eden Fidan, burada Moskova ile Kiev arasındaki barış çabalarını ele aldığını ve iki ülke arasında ateşkes sağlanması umudunu dile getirdiğini söyledi.
‘Her türlü formüle hazırız’
ABD Başkanı Donald Trump ise Putin ve Zelenskiy'nin savaşı sona erdirecek bir anlaşmaya varamamasından duyduğu rahatsızlığı dile getirdi.
İki taraf son haftalarda karşılıklı olarak yoğun hava saldırılarında bulundu. Rusya salı gecesi yaklaşık 150 Ukrayna insansız hava aracını (İHA) düşürdüğünü duyurdu. Başkent Moskova'yı hedef alan ve hava trafiğinde aksamalara neden olan bu saldırı, yoğunluk ve kapsam açısından nadir görülen bir saldırıydı.
Diğer yandan dün yayınlanan açıklamalarında Zelenskiy, “Eğer Putin ikili bir görüşmeden rahatsızsa ya da herkes üçlü bir görüşmeyi tercih ediyorsa, benim için fark etmez. Ben her türlü formata hazırım” ifadelerini kullandı.
Zelenskiy'nin açıklamalarına yanıt olarak Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov, ‘böyle bir görüşmenin Rus ve Ukrayna heyetlerinin vardığı sağlam bir anlaşmanın sonucu olması gerektiğini’ söyledi.
İstanbul'daki müzakereler çatışmaya diplomatik bir çözüm bulunması açısından önemli bir ilerleme sağlamadı. Ancak iki taraf, her iki taraftan bin esiri içeren ve geçen hafta sonu tamamlanan benzeri görülmemiş bir esir değişimi gerçekleştirme sözü verdi.
Rusya güçlerini ‘harekete geçiriyor’
ABD öncülüğünde aylardır süren diplomatik çabalara rağmen iki taraf, Şubat 2022'de Rusya'nın işgaliyle başlayan ve 3 yılı aşkın süredir devam eden savaşı sona erdirecek bir anlaşmaya varmaya yakın görünmüyor.
On binlerce insanın öldüğü, doğu ve güney Ukrayna'nın büyük bölümünün harap olduğu savaşta Rus ordusu artık Rusya'nın 2014 yılında ilhak ettiği Kırım da dâhil olmak üzere Ukrayna topraklarının yaklaşık beşte birini kontrol ediyor.
Zelenskiy dün, Moskova'yı barış sürecini bozmakla ve Ukrayna'daki işgalini durdurmak istememekle suçladı.
Berlin'de Almanya Şansölyesi Friedrich Merz ile birlikte düzenlediği basın toplantısında, “Savaşı sona erdirmemek için sürekli neden arayacaklar” diyen Zelenskiy, Moskova'yı müzakerelerin bir sonraki turu için belirli bir yer üzerinde anlaşmaya varmamakla eleştirdi.
Merz ise Almanya'nın Ukrayna'nın Rusya topraklarındaki hedefleri vurabilecek yeni uzun menzilli silahlar geliştirmesine yardımcı olacağını söyledi.
Kremlin, Berlin'in Kiev'e verdiği desteğin ‘barış çabalarını engelleyeceğini’ vurguladı.
Zelenskiy, Rusya'nın, Putin'in Ukrayna toprakları içinde ‘tampon bölge’ olarak tanımladığı bölgeyi kurmaya çalışırken, Rus ordusunun bir dizi köyü ele geçirdiği Sumi sınır bölgesi çevresindeki cephe hattında 50 binden fazla askeri ‘harekete geçirdiğini’ bildirdi.
Rusya dün Sumi bölgesinde bir köyün kontrolünü ele geçirdiğini duyurdu.
İran Atom Enerjisi Kurumu'na ait bir tesiste bulunan gelişmiş santrifüj örnekleri, Kasım 2019 (AFP)
İran müzakere ekibi geçtiğimiz hafta cuma günü Umman'ın Roma Büyükelçiliği'nden ayrılırken (Reuters)
Planet Labs uydusu tarafından çekilen bir fotoğrafta, İran'ın orta kesimindeki Natanz Nükleer Tesisi yakınlarında yapılan kazılar görülüyor, 14 Nisan 2023. (AP)