عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
DÜNYA

Raporlar: Trump, Netanyahu'ya İran'a saldırması için yeşil ışık yakmayı reddetti ve Gazze savaşının sona erdirilmesini istedi

ABD Başkanı Donald Trump (sağda) İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'yu Beyaz Saray'da ağırlarken (Reuters)
ABD Başkanı Donald Trump (sağda) İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'yu Beyaz Saray'da ağırlarken (Reuters)
TT
TT

Raporlar: Trump, Netanyahu'ya İran'a saldırması için yeşil ışık yakmayı reddetti ve Gazze savaşının sona erdirilmesini istedi

ABD Başkanı Donald Trump (sağda) İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'yu Beyaz Saray'da ağırlarken (Reuters)
ABD Başkanı Donald Trump (sağda) İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'yu Beyaz Saray'da ağırlarken (Reuters)

İsrail merkezli haber sitesi Ynet dün, ABD ile İran arasındaki müzakereler devam ederken ABD Başkanı Donald Trump’ın İsrail Başbakan Binyamin Netanyahu'ya İran'a saldırması için yeşil ışık yakmayı reddettiğini bildirdi.

Site, Netanyahu'nun Trump ile Mossad Başkanı David Barnea, Stratejik İşler Bakanı Ron Dermer ve ABD'nin Ortadoğu Özel Temsilcisi Steve Witkoff’un İran ile müzakerelerin altıncı turundan önce bir araya gelerek müzakerelerdeki son gelişmeler hakkında bilgi vermeleri konusunda anlaştığını aktardı.

Şarku’l Avsat’ın ulaştığı kaynaklar, Netanyahu'nun Trump'a ‘İranlıların Amerikalıları ve dünyayı kandırdıklarını, sadece zaman kazanmak istediklerini’ söylediğini belirttiler.

İran'ın yarı resmi Tesnim Haber Ajansı, dün kaynaklara dayandırdığı haberinde İran’ın ABD'nin nükleer anlaşmaya ilişkin müzakere önerisine yazılı yanıtını  bugün diplomatik kanallar aracılığıyla göndereceğini bildirdi.

Ajansa göre İran'ın yanıtı, yaptırımların ‘etkili’ bir şekilde kaldırılması karşılığında İran topraklarında uranyum zenginleştirmeye devam etme ilkesini teyit etmeyi ve ABD'nin endişelerini giderecek adımlar atmayı öngören bir teklif içerecek.

“Gazze’deki savaşı sona erdirin!”

İsrail'in Kanal 12 televizyonunun aktardığına göre Trump dünkü telefon görüşmesinde İsrail başbakanına, Gazze'deki savaşın sona erdiğini görmek istediğini de söyledi.

Trump, Netanyahu'ya gönderdiği mesajda sadece ateşkese varılmasını ve rehinelerin serbest bırakılmasını değil, Gazze’deki savaşı tamamen sona ermesini sağlamasını beklediğini söyledi.

Trump ayrıca İran'ın son teklifini reddetmesine rağmen kapının henüz tamamen kapanmadığını söyleyerek ABD-İran nükleer görüşmelerinin bitmediğini açıkça ifade etti. Times of Israel'in haberine göre Netanyahu, İran'a yönelik inandırıcı bir askeri tehdidin her zaman sürdürülmesi gerektiğini söyledi, Trump ise müzakereler devam ederken bir saldırı seçeneğinin göz ardı edilmemesi gerektiğini yineledi.

Haberde görüşmenin detaylarına vakıf iki kaynağa göre Netanyahu’nun, ABD'nin İsrail'e tek başına hareket etmesi için yeşil ışık yakıp yakmayacağı ya da İran'la müzakerelerin başarısız olması halinde Washington'ın bir saldırıya katılıp katılmayacağı yahut öncülük edip etmeyeceği konusunda Trump'tan net bir yanıt alamadığı belirtildi.

Haberde ayrıca Trump’ın İran’la müzakerelerin başarısız olduğu sonucuna varana kadar askeri saldırı konusunda herhangi bir görüşme yapmayacağına işaret edildi.

Daha fazlasını oku

 
 
DÜNYA

Uzun bir düşmanlık geçmişinden sonra İsrail neden şimdi İran'a saldırmaya karar verdi?

İsrail Genelkurmay Başkanı Eyal Zamir, Kudüs'teki Hava Kuvvetleri operasyon odasından İran'a yönelik saldırıları denetliyor. (EPA)
İsrail Genelkurmay Başkanı Eyal Zamir, Kudüs'teki Hava Kuvvetleri operasyon odasından İran'a yönelik saldırıları denetliyor. (EPA)
TT
TT

Uzun bir düşmanlık geçmişinden sonra İsrail neden şimdi İran'a saldırmaya karar verdi?

İsrail Genelkurmay Başkanı Eyal Zamir, Kudüs'teki Hava Kuvvetleri operasyon odasından İran'a yönelik saldırıları denetliyor. (EPA)
İsrail Genelkurmay Başkanı Eyal Zamir, Kudüs'teki Hava Kuvvetleri operasyon odasından İran'a yönelik saldırıları denetliyor. (EPA)

İsrail'in İran'a yönelik büyük saldırısı iki ülke arasında on yıllardır süren düşmanlığın ardından geldi.

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, nükleer programı, savaşçı söylemi ve bölgedeki militan örgütlere verdiği desteği gerekçe göstererek İran'ı uzun zamandır en büyük tehdit olarak görüyor. İran ise İsrail'in kendisine karşı defalarca düzenlediği suikast ve sabotajların yanı sıra Gazze Şeridi'nde Hamas'a karşı yürüttüğü yıkıcı savaşı düşmanlığının nedeni olarak gösteriyor.

gthyjuı
İsrail'in Tahran'a düzenlediği saldırıda hasar gören araçlar (Reuters)

Şarku’l Avsat’ın Washington Post'tan aktardığına göre, iki ülke uzun süredir çarpışma rotasında görünse de, İsrail'in İran ve müttefiklerine yönelik saldırıları ve ABD Başkanı Donald Trump'ın yeniden seçilmesi gibi bir dizi yeni gelişme bugünkü saldırıya zemin hazırladı.

İsrail ve İran neden düşman?

1979 İran Devrimi’nden sonra yeni rejim, ABD ve İsrail'i başlıca düşmanları olarak tanımlamakta gecikmedi. Bunun nedeni büyük ölçüde devrimden önce sağlık sorunları nedeniyle İran'dan kaçan son İran Şahı Muhammed Rıza Pehlevi'nin ABD ve İsrail ile olan bağlarıydı.

Geçtiğimiz yirmi yıl boyunca İsrail defalarca İran'ı nükleer silah geliştirmekle suçladı. İran nükleer programını sadece barışçıl amaçlarla sürdürdüğünde ısrar ediyor, ancak Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA) Genel Direktörü Tahran'ın istediği takdirde ‘birkaç’ nükleer bomba yapmaya yetecek kadar zenginleştirilmiş uranyuma sahip olduğu uyarısında bulundu.

UAEA ve Batılı ülkeler, İran'ın yapılandırılmış bir nükleer silah programına sahip olduğunu tahmin ediyor. İran, programının barışçıl olduğu konusunda ısrar ederken, uranyumu silah yapımına yakın seviyelerde zenginleştirmeye devam ediyor.

İsrail, nükleer silah sahibi İran'ı varoluşsal bir tehdit olarak görüyor. İran'ın vekil güçlerden oluşan bölgesel ağını kırmak, İsrail’in temel hedeflerinden biri. Netanyahu şunları söyledi: “Tahran'ın diktatörleri on yıllardır küstahça ve açıkça İsrail'in yok edilmesi çağrısında bulundular... Bu söylemlerini nükleer silah geliştirmeye yönelik bir programla desteklediler.”

İran geçtiğimiz kırk yıl boyunca ‘direniş ekseni’ adını verdiği silahlı gruplardan oluşan bir ağ kurdu. Lübnan'daki Hizbullah, Yemen'deki Husiler ve Irak ve Suriye'deki daha küçük gruplar son yıllarda bölgede önemli bir etkiye sahip oldu.

Ancak bu eksen, Hamas'ın 7 Ekim 2023'te İsrail'e saldırarak Gazze Şeridi'nde devam eden savaşı başlatması ve bölgedeki çatışmaları yoğunlaştırmasından bu yana zayıfladı.

Hizbullah'ın zayıflığı, İran'ın komşu Suriye'deki müttefiki Beşşar Esed'in geçtiğimiz aralık ayında düşmesine katkıda bulundu.

İran'ın geçen yıl İsrail'e iki füze saldırısı düzenlemesinin ardından İsrail, İran'ın füze mevzilerini imha eden ve hava savunmasını zayıflatan bir hava saldırısı da dahil olmak üzere hava saldırılarıyla karşılık verdi.

Washington Post'un haberine göre, İran'ın vekil ağının çökmesi İsrail'in saldırı düzenlemesi için bir fırsat yarattı.

İsrail neden şimdi saldırmaya karar verdi?

Netanyahu, İran'ı vurmak için zamanın daraldığını belirterek, İran'ın son zamanlarda zenginleştirilmiş uranyumu silah haline getirmek için adımlar attığını iddia etti. Netanyahu, “Eğer durmazlarsa, İran çok kısa bir süre içinde nükleer silah üretebilir” dedi.

Aynı zamanda ABD ile İran arasındaki nükleer görüşmelerin durumu da bir fırsat penceresi sundu. Bu görüşmeler durmuş durumda, ancak pazar günü Umman'da altıncı turun yapılması için çabalar var.

Anlaşma, ABD'nin İran'a uyguladığı sert ekonomik yaptırımların bir kısmını kaldırmasına yol açarak İsrail'in bir saldırı düzenlemesini zorlaştırabilir. İsrailli yetkililer görüşmelerin İran'ın nükleer bombaya doğru gizli adımlar atarken zaman kazanması için bir yol olmasından korkuyor.

fgthyju
Tahran'ın kuzeyindeki bir apartmanda meydana gelen patlamanın olduğu yerde çalışan itfaiyeciler (AP)

UAEA Yönetim Kurulu dün, 20 yıl sonra ilk kez İran'ı denetçileriyle iş birliği yapmadığı için eleştirdi. İran derhal üçüncü bir zenginleştirme tesisi kuracağını ve bazı santrifüjleri daha sofistike olanlarla değiştireceğini açıkladı.

O zamana kadar İsrail kararını çoktan vermiş görünüyordu.

Trump, Netanyahu'dan müzakereler devam ederken İran'a saldırmamasını istediğini söyledi. Ancak İsrail'i destekleme konusunda uzun bir geçmişe sahip olan ABD Başkanı hemen bir tepki vermedi.