Trump “Gece Yarısı Çekici Operasyonu’ndan sonra müzakere penceresini açtı

Suudi Arabistan Veliaht Prensi Körfez ülkelerinin liderleriyle gelişmeleri görüşürken İran Hürmüz'ü kapatmakla tehdit etti, ABD üsleri alarma geçti

ABD Başkanı saldırıların ardından ulusa seslenirken arkasında Başkan Yardımcısı, Savunma Bakanı ve Dışişleri Bakanı yer aldı (AP)
ABD Başkanı saldırıların ardından ulusa seslenirken arkasında Başkan Yardımcısı, Savunma Bakanı ve Dışişleri Bakanı yer aldı (AP)
TT

Trump “Gece Yarısı Çekici Operasyonu’ndan sonra müzakere penceresini açtı

ABD Başkanı saldırıların ardından ulusa seslenirken arkasında Başkan Yardımcısı, Savunma Bakanı ve Dışişleri Bakanı yer aldı (AP)
ABD Başkanı saldırıların ardından ulusa seslenirken arkasında Başkan Yardımcısı, Savunma Bakanı ve Dışişleri Bakanı yer aldı (AP)

ABD dün sabaha karşı ‘Gece Yarısı Çekici’ adını verdiği operasyonla İran'daki önemli nükleer tesisleri hedef alan hava saldırıları düzenledi. Hedefinde İran’ın Fordo, Natanz ve İsfahan'daki uranyum zenginleştirme tesislerinin olduğu saldırılar, İran-İsrail savaşının onuncu gününde gerçekleşti.

Saldırıları ‘çarpıcı bir askeri başarı’ olarak tanımlayan ABD Başkanı Donald Trump, diğer yandan müzakereler için pencereyi açık bıraktı. Trump, İran'ın barış çağrısına yanıt vermesi halinde tansiyonun düşürülmesinin mümkün olduğunu vurguladı.

İran'ın geleceğinin ‘ya barış ya da trajedi’ olacağını söyleyen Trump, Tahran'ın barış çağrısına yanıt vermemesi halinde başka tesisleri hedef alma tehdidinde bulundu. İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ise Trump'ın İran'ın nükleer programını ‘yok etme sözünü tuttuğunu’ söyledi.

Bu arada Suudi Arabistan Veliaht Prensi ve Başbakan Muhammed bin Selman bin Abdülaziz dün Körfez Arap Devletleri İşbirliği Konseyi (KİK) üyesi ülkelerin liderlerinden Bahreyn Kralı Hamad bin İsa el-Halife, Umman Sultanı Heysem bin Tarık, Katar Şeyhi Temim bin Hamad Al Sani ve Kuveyt Şeyhi Meşal el-Ahmed el-Cabir es-Sabah ile ayrı ayrı telefon görüşmeleri yaptı. Veliaht Prens ayrıca Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) Devlet Başkanı Şeyh Muhammed bin Zayed Al Nahyan tarafından da telefonla arandı. Bölgedeki son gelişmelerin ele alındığı görüşmelerde mevcut hassas koşullarda KİK ülkelerinin dayanışması ve itidalli davranma, gerilimi tırmandırmaktan kaçınma ve tüm anlaşmazlıkları diplomatik yollarla çözme yönündeki gerekli çabalar vurgulandı.

Öte yandan ABD Genelkurmay Başkanı General Dean Cain, yedisi B-2 model hayalet bombardıman uçağı olmak üzere 125'ten fazla uçağın Missouri'den havalandığını, İran’ın Natanz ve Fordo nükleer tesislerine 12'den fazla 30 bin tonluk delici bomba attığını ve ABD denizaltılarından İsfahan'daki hedeflere 30 kadar Tomahawk seyir füzesi ateşlendiğini açıkladı. Operasyonun yaklaşık 20 dakika sürdüğünü söyleyen General Cain, İran savunmasını yanıltmak için bir aldatma planı kullanıldığını, yem olarak kullanılan bombardıman uçaklarının Pasifik Okyanusu üzerinden batıya yönelirken, ana güçlerin neredeyse tamamen sessiz bir şekilde doğuya doğru ilerlediğini aktardı.

Diğer taraftan İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan, ABD’nin ülkesine yönelik saldırılarını kınayarak Washington'ı ‘İsrail'in başlattığı saldırının arkasında olmakla’ suçladı ve ‘saldırganlığın ana itici gücü’ olarak tanımladı. İran Devrim Muhafızları ordusu (DMO) ise ‘hesapların ötesinde’ bir karşılık verileceği uyarısında bulunurken, İran parlamentosu Hürmüz Boğazı'nı kapatmakla tehdit etti.

İran Dışişleri Bakanı Abbas Araçi, tüm kırmızı çizgilerin aşıldığını söyleyerek ülkesinin her türlü yolla karşılık vereceğini vurguladı.

Arakçi, sözlerini şöyle sürdürdü:

"İran'ın diplomasiye dönmesi için yapılan çağrılar artık anlamsız. Diplomasi kapısı sonsuza kadar kapanmıştır.”

Bir diğer gelişmede Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA) Başkanı Rafael Mariano Grossi, bugün UEFA’nın Viyana'daki merkezinde acil bir toplantı yapılması çağrısında bulundu.

Öte yandan İngiltere, Fransa ve Almanya liderleri İran'ı daha fazla istikrarsızlaştırıcı adım atmaktan kaçınmaya çağırdı.  Üç ülkenin liderleri tarafından yapılan ortak açıklamada "İran nükleer silaha sahip olmamalı ya da bölgesel güvenliğe tehdit oluşturmamalı" denildi.



Arakçi tarafından taşınan mesaj… Hamaney, Putin'den destek istiyor

TT

Arakçi tarafından taşınan mesaj… Hamaney, Putin'den destek istiyor

İran Dini Lideri Ali Hamaney, 2023 yılında Tahran'da Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'i kabul ederken (İran Dini Lideri’nin internet sitesi)
İran Dini Lideri Ali Hamaney, 2023 yılında Tahran'da Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'i kabul ederken (İran Dini Lideri’nin internet sitesi)

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin bugün Moskova'da İran Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi ile yaptığı görüşmede, İran'a yönelik saldırının haksız olduğunu belirtti.

“Görüşme bize mevcut durumdan çıkış yolları bulma fırsatı verecek” diyen Putin, ayrıntı vermeden Rusya'nın ‘İran halkına yardım sağlamak için çalıştığını’ kaydetti. Putin, Arakçi ile görüşmesini, “Lütfen İran Cumhurbaşkanı ve Dini Lideri’ne en iyi dileklerimi iletin” diyerek bitirdi.

p0
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin bugün Moskova'da İran Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi ile bir araya geldi. (Reuters)

Putin'e Rusya'nın Tahran için bir ‘ortak ve yoldaş’ olduğunu söyleyen Arakçi, Tahran ile Moskova arasındaki ilişkileri ‘çok yakın ve uzun soluklu’ olarak nitelendirdi. Arakçi, “İran söz konusu saldırılara karşı meşru müdafaa hakkını kullanmaktadır” dedi.

Reuters'a konuşan üst düzey bir kaynak Arakçi'nin Hamaney'den Putin'e destek talebinde bulunan bir mesaj ilettiğini söyledi. Reuters'a konuşan İranlı kaynaklar Tahran'ın şu anda Rusya'nın desteğinden memnun olmadığını ve Putin'den İsrail ve ABD'ye karşı daha fazla destek istediğini ifade etti. Kaynaklar Tahran'ın ne tür bir yardım istediğini ise belirtmedi.

Bugün erken saatlerde Kremlin, ABD'nin İran'ın nükleer tesislerine yönelik saldırılarından dolayı Rusya'nın derin üzüntü duyduğunu ve bu saldırıları kınadığını ifade etti.

Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov, ABD'nin eylemlerinin çatışmaya dahil olan tarafların sayısını arttırdığını ve yeni bir gerilim sarmalına yol açtığını söyledi.

Peskov, “ABD'nin İran'a yönelik saldırılarından önce Amerika tarafından ayrıntılı olarak bilgilendirilmedik” ifadesini kullandı.

Rusya'nın ne tür bir destek sağlayabileceği sorusuna Peskov şu yanıtı verdi: “Her şey İran'ın neye ihtiyacı olduğuna bağlı. Biz arabuluculuk hizmeti teklif ettik.” Peskov, ABD'nin İran'a yönelik saldırılarının Moskova ile Washington arasındaki ilişkileri etkilemeyeceğini belirtti. Putin geçen hafta İran'ın herhangi bir destek talebinde bulunmadığını söylemişti.

İsrail'in 13 Haziran'da İran'ı vurmaya başlamasından bu yana Rusya Tahran'a açıktan askeri yardım teklifinde bulunmadı. Putin ve diğer yetkililer de Moskova'nın aylar önce Tahran ile imzaladığı Kapsamlı Stratejik Ortaklık Anlaşması kapsamındaki taahhütlerini küçümseyerek bunun bir karşılıklı savunma anlaşması olmadığını vurguladılar.

İran Dışişleri Bakanı'nın Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'le istişarelerde bulunmak üzere Moskova'ya yaptığı ziyaret sırasında İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü İsmail Bekayi, İran'ın Rusya'dan Tahran ile Washington arasındaki anlaşmazlıkta aktif bir rol oynamasını beklediğini söyledi. Bekayi, “İran'ın Rusya ile kapsamlı stratejik ortaklık çerçevesinde hem çok taraflı düzeyde hem de bölgesel düzeyde belirli beklentileri var. Arakçi'nin ziyareti ve Rus yetkililerle temasları çok önemli” şeklinde konuştu.

Uzmanlara göre Vladimir Putin, İsrail ile İran arasında devam eden askeri çatışmada arabuluculuk yapmayı teklif ederek Moskova'yı yeniden uluslararası sahnenin ön saflarına çekmeye ve yakın ilişkileri emellerine engel olsa da Ortadoğu'daki başlıca müttefiki Tahran'ı korumaya çalıştı.

Putin haziran ayı başında ABD'li mevkidaşına İran'ın nükleer meselesi konusunda Washington ile Tahran arasındaki anlaşmazlıkların ‘çözümüne katkıda bulunmak’ istediğini söyledi.

Bu konu, İran'ın defalarca inkâr etmesine rağmen Tahran'ın atom bombasına sahip olmasını engellemeyi hedeflediğini söyleyen ABD'nin müttefiki İsrail ile askeri çatışmanın merkezinde yer alıyor.