Trump, ABD'nin İran'a yönelik saldırılarını Hiroşima'nın bombalanmasına benzetti

TT

Trump, ABD'nin İran'a yönelik saldırılarını Hiroşima'nın bombalanmasına benzetti

ABD Başkanı Donald Trump Lahey'de (Reuters)
ABD Başkanı Donald Trump Lahey'de (Reuters)

ABD Başkanı Donald Trump, ABD'nin İran'ın nükleer tesislerine yönelik saldırılarını İkinci Dünya Savaşı sırasında Japonya'da Hiroşima ve Nagazaki'nin bombalanmasına benzeterek, etkilerinin sınırlı olduğunu gösteren istihbarat sızıntısını reddetti.

Şarku’l Avsat’ın Financial Times'tan aktardığına göre Trump bugün Lahey'de düzenlenen Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü (NATO) zirvesinde şunları söyledi: “Hiroşima ve Nagazaki örneklerini kullanmak istemiyorum ama savaşı durduran şey, bu darbe oldu. Bu saldırılar, İsrail-İran savaşını sona erdirdi. Eğer nükleer tesisleri yok etmeseydik, şimdi savaşıyor olacaklardı.”

efrty
ABD uçakları tarafından bombalanan İsfahan'daki bir nükleer tesisin uydu görüntüsü (AP)

Dün sızdırılan ve ABD saldırılarının İran'ın nükleer programını sadece birkaç ay geciktirdiğini bildiren istihbaratın kesin olmadığını belirten Trump, Fordo, Natanz ve İsfahan tesislerindeki hasarın İsrail bir değerlendirme yapana kadar tam olarak tespit edilemeyeceğini söyledi.

Fordo Nükleer Tesisi’ndeki hasarın boyutunun ‘gerçekten bilinmediğini’ ifade eden Trump, “Sanırım İsrail bize çok yakında bilgi verecek” dedi.

İsrail Ordu Sözcüsü Effie Defrin bugün yaptığı açıklamada, “Burada şunu söyleyebilirim ki nükleer programa ciddi zarar verdik ve bunu yıllarca geciktirdik” ifadesini kullandı.

Trump, Savunma Bakanı Pete Hegseth ve Dışişleri Bakanı Marco Rubio, Fordo Nükleer Tesisi'nin ‘yok edildiği’ konusunda ısrar ederken, ABD Başkanı NATO zirvesinde İran'ın nükleer programının ‘onlarca yıl’ geriye gittiğini ifade etti.

ABD Genelkurmay Başkanı Dan Caine pazar günü daha itidalli bir açıklama yaparak ilk değerlendirmelerin üç tesisin ‘önemli ölçüde hasar ve yıkıma uğradığını’ gösterdiğini, ancak nihai değerlendirmelerin ‘biraz zaman alacağını’ belirtti.

Hegseth, Pentagon'un ABD Federal Soruşturma Bürosu (FBI) ile birlikte sızıntıyı araştırdığını söyledi.

Trump'ın NATO zirvesine katılımı, 12 gün süren savaşın ardından İran ile İsrail arasında geçici bir ateşkesin yürürlüğe girmesinden bir gün sonra gerçekleşti.

Trump dün her iki tarafı da ABD'nin aracılık ettiği anlaşmayı ihlal ettikleri için azarladı.

Ancak Lahey'de, Tahran'ın ateşkes ihlaline verdiği tepkiyi sınırlandırdığı için İsrail'le ‘gurur duyduğunu’ söyledi ve “İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu kendisiyle gurur duymalı” dedi.

dfrgthyu
ABD hava saldırılarının hedefi olan İsfahan Nükleer Teknoloji Merkezi'ndeki yıkılmış binaları gösteren uydu görüntüsü (Reuters)

Trump, İran'ın yüzde 60 saflıkta zenginleştirilmiş uranyum stokunun ABD saldırılarından etkilendiğine inandığını belirterek şunları söyledi: “Bence tesislerden hiçbir şey çıkaramadılar... Bu tür bir malzemeyi çıkarmak çok zordur.”

Tahran'ın ‘isteyeceği son şeyin’ nükleer zenginleştirme programına devam etmek olduğunu kaydeden Trump, gelecekte nükleer altyapısını yeniden geliştirmesi halinde ABD'nin İran'ı tekrar vurup vurmayacağı sorusuna “Kesinlikle” diye cevap verdi.

ABD'nin İran'ı vurmasının Gazze Şeridi'ndeki esirlerin serbest bırakılmasına yardımcı olacağını belirten Trump, “Gazze'de ilerleme kaydediliyor” dedi.

ABD Başkanı Donald Trump'ın Ortadoğu Özel Temsilcisi Steve Witkoff dün yaptığı açıklamada, ABD ile İran arasındaki görüşmelerin ‘umut verici’ olduğunu ve Washington'un uzun vadeli bir barış anlaşmasına varmayı umduğunu söyledi.

dfrgthy
Geçtiğimiz ay ABD Başkanı Donald Trump ve Ortadoğu Özel Temsilcisi Steve Witkoff'un fotoğrafının yer aldığı bir İran gazetesi (Reuters)

İran ve ABD, geçtiğimiz nisan ayından bu yana İran'ın nükleer programı konusunda yeni bir diplomatik çözüm bulmak amacıyla dolaylı görüşmeler yürütüyor. Tahran, programının barışçıl amaçlı olduğunu söylerken Washington, İran'ın nükleer silah yapamayacağından emin olmak istediğini belirtiyor.

Trump, ABD'nin müttefiki İsrail ile bölgesel rakibi İran arasında 13 Haziran'da İsrail'in İran'ı bombalamasıyla başlayan hava savaşını sona erdirmeyi amaçlayan bir ateşkes ilan etti. Çatışma, İsrail'in Ekim 2023'te Gazze Şeridi'nde başlattığı savaştan bu yana zaten gergin olan bölgede endişeye yol açtı.

İsrail, Ortadoğu'da nükleer silahlara sahip olduğuna inanılan tek ülke ve İran'a karşı savaşının amacının İran'ın kendi nükleer silahlarını geliştirmesini engellemek olduğunu söylüyor. İran Nükleer Silahların Yayılmasını Önleme Anlaşması'na tarafken İsrail taraf değil.



Washington, Kabil'de kaçırılan vatandaşlarından biriyle ilgili bilgi için 5 milyon dolar teklif etti

Afgan vatandaşlığına da sahip olan ABD’li iş adamı Mahmud Şah Habibi, 10 Ağustos 2022 tarihinde Kabil'de şoförüyle birlikte kaçırıldı. (AP)
Afgan vatandaşlığına da sahip olan ABD’li iş adamı Mahmud Şah Habibi, 10 Ağustos 2022 tarihinde Kabil'de şoförüyle birlikte kaçırıldı. (AP)
TT

Washington, Kabil'de kaçırılan vatandaşlarından biriyle ilgili bilgi için 5 milyon dolar teklif etti

Afgan vatandaşlığına da sahip olan ABD’li iş adamı Mahmud Şah Habibi, 10 Ağustos 2022 tarihinde Kabil'de şoförüyle birlikte kaçırıldı. (AP)
Afgan vatandaşlığına da sahip olan ABD’li iş adamı Mahmud Şah Habibi, 10 Ağustos 2022 tarihinde Kabil'de şoförüyle birlikte kaçırıldı. (AP)

ABD, 2022 yılından bu yana Afganistan'da tutulan ABD’li bir iş adamının yerinin belirlenmesine yardımcı olacak bilgiler karşılığında 5 milyon dolarlık ödül teklif ettiğini açıkladı.

frgyu
Afganistan'ın Kabil kentinde nöbet tutan Taliban güçleri, 16 Ağustos 2021 (Reuters)

ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Tammy Bruce salı günü gazetecilere yaptığı açıklamada, Afgan vatandaşlığına da sahip olan ABD’li iş adamı Mahmud Şah Habibi'nin 10 Ağustos 2022 tarihinde Kabil'de şoförüyle birlikte kaçırıldığını ve Taliban tarafından alıkonulduğunu söyledi.

fbghyj

Habibi’nin olay sırasında Kabil’de faaliyet gösteren bir yerel telekomünikasyon şirketinde danışman olarak çalıştığını belirten Bruce, “İlk gözaltına alındığından bu yana hakkında hiçbir bilgi almadık… Taliban, nerede olduğu ya da sağlık durumu hakkında herhangi bir bilgi sunmadı” dedi.

Eski Sivil Havacılık Müdürü

ABD Adalet Bakanlığı, Mahmud Şah Habibi'nin yerini ve güvenli bir şekilde iadesini sağlayacak bilgi için 5 milyon dolara kadar ödül verileceğini açıkladı. ABD ve Afganistan çifte vatandaşlığına sahip olan Habibi, Afganistan Sivil Havacılık Kurumu'nun eski müdürüydü ve yaklaşık üç yıl önce Kabil'de kaçırıldı.

ABD Adalet Bakanlığı tarafından yapılan açıklamada, “Afganistan'ın eski Sivil Havacılık Müdürü Habibi, Kabil'deki evinin yakınlarında arabasındayken kaçırıldı ve Taliban'ın İstihbarat Genel Müdürlüğü tarafından şoförü ve Kabil merkezli bir telekomünikasyon şirketi olan Consultancy Asia'nın diğer 29 çalışanıyla birlikte gözaltına alındı” denildi.

Açıklamada, Habibi ve bir kişi dışında tüm tutukluların kısa bir süre sonra serbest bırakıldığı ve Habibi'nin gözaltına alınmasından bu yana kendisinden hiçbir iz bulunamadığı belirtildi.

Açıklamanın devamında, “Habibi'den gözaltına alınmasından bu yana haber alınamadı. Taliban hükümeti nerede olduğu ya da sağlık durumu hakkında herhangi bir bilgi vermedi” ifadeleri yer aldı.

ABD Adalet Bakanlığı'nın duyurusu, uluslararası suç ve terörizm davalarında önemli bilgiler sağlayan Rewards for Justice programının (Adalet İçin Ödül Programı) bir parçası olarak geldi.

Habibi ve şirket çalışanlarının gözaltına alınması, 31 Temmuz 2022'de Kabil'de El Kaide lideri Eymen ez-Zevahiri'nin öldürüldüğü ABD saldırısından kısa bir süre sonra gerçekleşti.

Mahmud'un kardeşi Ahmed Habibi şunları söyledi: “Kardeşim masum. O sadece Afgan halkının hayatta kalmasına yardımcı olmak için havaalanının çalışmaya devam etmesini sağlamaya çalışıyordu. Zevahiri'yi hedef alan saldırıyla hiçbir ilgisi yoktu. Afganistan'da kardeşimin nerede tutulduğunu bilen iyi insanlar olduğunu biliyoruz ve ödülün birilerini bu bilgiyi ortaya çıkarmaya teşvik edeceğini umuyoruz. Taliban'ın kardeşim serbest bırakılmadan ABD ile ilişkilerin normalleşmeyeceğini anlaması gerekiyor ve bu ödül bunu açıkça ortaya koyuyor.”

Kâr amacı gütmeyen Global Reach kuruluşunun strateji başkanı ve Afganistan ve Pakistan üzerine çalışmış eski bir ABD Ulusal Güvenlik Konseyi yetkilisi olan Eric Lipson, “Habibi'nin Taliban'ın gözaltında tutulduğu bin günden fazla süre boyunca eşi ya da küçük kızıyla iletişim kurmasına izin verilmedi” dedi.

scvfbgh
Kandahar'da eski bir telefon kullanan Taliban güvenlik mensubu, 17 Haziran 2025 (AFP)

Lipson, “Taliban farklı zamanlarda ABD yetkililerine onu tutmadıklarını, ondan haber almadıklarını, onu aradıklarını, bulamadıklarını ve ölmüş olabileceğini düşündüklerini söylediler. Ancak tutuklanmasına istihbarat merkezinde onunla birlikte gözaltına alınan ve daha sonra serbest bırakılanlar da dahil olmak üzere birçok kişinin tanık olduğunu asla kabul etmediler” ifadelerini kullandı.

Lipson sözlerini şöyle sürdürdü: “Taliban, ABD ile ilişkileri normalleştirmek istiyorsa, Mahmud'u ailesine iade etmeli. Onu ellerinde tuttuklarını inkâr etmeleri -biz öyle olduğunu bildiğimiz halde- sadece Afgan halkına zarar veriyor. Şimdi Taliban'ın Mahmud Habibi'yi elinde tuttuğunu kabul etmesinin ve onu ailesine iade etmek için bir çözüm bulmasının zamanı.”

Taliban hükümeti ocak ayında, Katar'ın arabuluculuğunda yapılan bir takasın parçası olarak Ryan Corbett ve William McGinty adlı iki Amerikalıyı, ABD'deki bir Afgan tutuklunun serbest bırakılması karşılığında serbest bırakmıştı.

Taliban yetkilileri, hareketin ABD güçlerinin çekilmesinin ardından Ağustos 2021'de yeniden iktidara gelmesinden bu yana onlarca yabancıyı tutukladı.

cdfgtrh
ABD tarafından Taliban'ın elinde olduğuna inanılan ABD-Afganistan çifte vatandaşı Mahmud Şah Habibi (FBI)

ABD Dışişleri Bakanlığı'ndan yapılan açıklamaya göre, 1984'teki başlangıcından bu yana Adalet için Ödül Programı, ABD ulusal güvenliğine yönelik tehditlerin çözülmesine yardımcı olan bilgiler için dünya çapında 125'ten fazla kişiye 250 milyon dolardan fazla ödeme yaptı.