Çin, Rusya'ya "soğutma ünitesi" diye drone motoru mu gönderiyor?

Rusya-Ukrayna savaşında iki ülke de sıkça drone kullanıyor (Reuters)
Rusya-Ukrayna savaşında iki ülke de sıkça drone kullanıyor (Reuters)
TT

Çin, Rusya'ya "soğutma ünitesi" diye drone motoru mu gönderiyor?

Rusya-Ukrayna savaşında iki ülke de sıkça drone kullanıyor (Reuters)
Rusya-Ukrayna savaşında iki ülke de sıkça drone kullanıyor (Reuters)

Çin'den "soğutma ünitesi" diye gönderilen motorlar, Rus ordusunun drone'larında kullanılıyor.

Reuters tarafından incelenen gümrük belgeleri, sözleşmeler ve fatura kayıtlarına göre Çin menşeli motorlar, Batı yaptırımlarını delmek amacıyla "endüstriyel soğutma ünitesi" etiketiyle Rusya'ya gizlice sevk ediliyor.

Bu motorların, Rus devletine ait savunma şirketi IEMZ Kupol tarafından Garpiya-A1 saldırı İHA'larının üretiminde kullanıldığı öne sürülüyor.

IEMZ Kupol şirketinin, bu yıl içinde 6 bin Garpiya drone üretimi için Rusya Savunma Bakanlığı'yla anlaşma yaptığı aktarılıyor. Bu sayı, 2024'teki üretim hedefinin üç katına denk geliyor.

Ukrayna askeri istihbaratından kaynaklar, aylık ortalama 500 Garpiya-A1 drone'unun Ukrayna topraklarına saldırılarda kullanıldığını belirtiyor.

Garpiya drone'ları, İran yapımı Şahid'lerin bir türevi ancak Ukrayna istihbaratına göre motor, kontrol ve navigasyon sistemleri Çin menşeli.

Xiamen Limbach Aviation Engine tarafından üretilen L550E motorlarının, yeni kurulan Beijing Xichao International Technology and Trade adlı bir aracı şirket üzerinden Kupol'a ulaştırıldığı belirtiliyor.

Bu sevkıyatların "soğutma ünitesi" diye etiketlenip gümrük kontrollerinden kaçırıldığı öne sürülüyor.

Motorların önce SMP-138 adlı Rus paravan şirkete gönderildiği, ardından da LIBSS adlı başka bir Rus firmasına ulaştırıldığı aktarılıyor. Sevkıyatlar Pekin'den Moskova'ya, oradan da Kupol'un üretim merkezinin yer aldığı İjevsk şehrine naklediliyor.

Belgelerde ayrıca taşıyıcı olarak Sichuan Airlines ve China Southern Airlines gibi Çinli havayolu şirketlerinin adlarının geçtiği de belirtiliyor.

Xiamen Limbach ve Kupol firmaları, ABD ve Avrupa Birliği'nin yaptırım listesinde.

Çin Dışişleri Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada, "Garpiya drone'ları için parça ihracatından haberimiz yok" ifadeleri kullanıldı.

Pekin yönetiminin çift kullanımlı ürünlerin ihracatını hem kendi yasalarına hem de uluslararası yükümlülüklere uygun şekilde denetlediğinin savunulduğu açıklamada, "Tek taraflı ve BM onayı olmayan yaptırımlara her zaman karşıyız" dendi.

Independent Türkçe, Reuters, Kyiv Independent



Musk'ın Ukrayna'ya oynadığı Starlink oyunu deşifre oldu

Starlink uyduları, Ukrayna ordusuna cephede iletişim imkanı sağlıyor (Reuters)
Starlink uyduları, Ukrayna ordusuna cephede iletişim imkanı sağlıyor (Reuters)
TT

Musk'ın Ukrayna'ya oynadığı Starlink oyunu deşifre oldu

Starlink uyduları, Ukrayna ordusuna cephede iletişim imkanı sağlıyor (Reuters)
Starlink uyduları, Ukrayna ordusuna cephede iletişim imkanı sağlıyor (Reuters)

Elon Musk'ın, Ukrayna ordusunun 2022'deki bir saldırısı sırasında Starlink'i kapattığı öne sürülüyor.

Reuters'ın haberinde, Ukrayna'nın Herson bölgesini geri almak için Eylül 2022'de düzenlediği karşı taarruz sırasında Starlink'in devre dışı bırakıldığı yazılıyor.

Bunun sonucu olarak Ukrayna ordusuna ait drone'larla iletişimin kesildiği, topçu atışlarının hedefleri vuramadığı ve Rus mevzilerinin kuşatılamadığı aktarılıyor. Ukrayna ordusu daha sonra Herson'u geri aldı ancak operasyon hem gecikti hem de daha riskli hale geldi.

Kimliklerinin paylaşılmaması şartıyla Reuters'e konuşan kaynaklar, Musk'ın Rusya'nın nükleer misilleme ihtimalinden endişelendiği gerekçesiyle Starlink'i kapattığını söylüyor.

Kaynaklar, kesintiden önce Musk'ın eski ABD Başkanı Joe Biden'a yakın kişilerle görüştüğünü de aktarıyor.

Ukrayna ordusuyla yakın işbirliği içinde çalışan Aerorozvidka şirketinden drone uzmanı Marina Tsirkun, Ukrayna birlikleri Herson'a doğru ilerlemeye başladığında sinyalin kesildiğini söylüyor. Bunun ardından birkaç gün Starlink sistemlerinin kullanılamadığını belirtiyor.

SpaceX'ten 2023'te yapılan açıklamada, Ukrayna'ya gönderilen Starlink'lerin "saldırı amaçlı kullanılmaması gerektiği" bildirilmiş, buna göre belirli coğrafi kısıtlamalar uygulandığı ifade edilmişti. Ancak Ukrayna ordusu, Starlink'i drone saldırıları ve cepheler arası iletişim başta olmak üzere Rus mevzilerine operasyonlarda aktif olarak kullanıyor.

Bu yıl itibarıyla Ukrayna'da 50 binden fazla Starlink terminali bulunuyor, bunların neredeyse yarısı Polonya tarafından gönderildi.

Haberde, Kiev yönetiminin Starlink'e alternatif aradığı da belirtiliyor. Ukraynalı bir yetkili "Bu zaman ve vakit alıyor" diyor.

SpaceX CEO'su Musk, X'ten martta yaptığı paylaşımda, uydu internet sisteminin Kiev için önemini vurgulayarak, "Ukrayna ordusunun omurgasını benim Starlink sistemim oluşturuyor. Kapattığım anda cephe çöker" ifadelerini kullanmıştı.

Starlink ağında bu hafta dünya çapında bir kesinti de yaşanmıştı. Firmadan perşembe günü yapılan açıklamada, yazılım kaynaklı sorunun çözüldüğü bildirilmişti. Musk da kesinti nedeniyle kullanıcılardan özür dilemişti.

Independent Türkçe, Reuters, Guardian