Endonezya’nın “resmi tarih” kitabı projesi ters tepti

Endonezya'da şubatta öğrencilerin liderlik ettiği hükümet karşıtı protestolar düzenlenmişti (Reuters)
Endonezya'da şubatta öğrencilerin liderlik ettiği hükümet karşıtı protestolar düzenlenmişti (Reuters)
TT

Endonezya’nın “resmi tarih” kitabı projesi ters tepti

Endonezya'da şubatta öğrencilerin liderlik ettiği hükümet karşıtı protestolar düzenlenmişti (Reuters)
Endonezya'da şubatta öğrencilerin liderlik ettiği hükümet karşıtı protestolar düzenlenmişti (Reuters)

Endonezya yönetimi, kamuoyundan gelen sert tepkiler üzerine tartışmalı “resmi tarih” kitapları projesini erteledi.

Kültür Bakanı Fadli Zon’un mayısta duyurduğu 10 ciltlik kitap setinin 17 Ağustos Bağımsızlık Günü’nde yayımlanması bekleniyordu. Ancak Guardian’ın aktardığına göre kitapların yayımlanma tarihi kasıma ertelendi.

Bakan Zon, kitapların “sömürgeci önyargıları kaldıracağını, güncel araştırmaları içereceğini ve ulusal gururu teşvik edeceğini” savunarak geçmişin “daha pozitif bir tonda” ele alınacağını söylüyor.

Ancak tarihçiler ve aktivistler, “resmi tarih” projesi kapsamında hazırlanacak kitapların geçmişteki insan hakları ihlallerini hafifletme veya görmezden gelme riski taşıdığını belirtiyor.

Endonezya yönetimi, 10 ciltlik kitap setinde yer alan metinlerin örneklerini kamuoyuyla paylaşmadı. Ancak metin taslaklarını gören aktivistler ve tarihçiler, bazı konuların hafifletildiğini ya da çıkarıldığını iddia ediyor.

Bunlar arasında 30 Eylül Hareketi’nin başarısız darbe girişiminin ardından 1965–1966’da çoğu komünist 500 bine yakın kişinin öldürüldüğü katliamların yanı sıra 1998’de Suharto diktasının çöküşüne giden süreçte etnik Çinlilere yönelik toplu tecavüz olayları yer alıyor.

Eski diktatör Suharto'nun damadı olan Endonezya Devlet Başkanı Prabowo Subianto, o dönemde Endonezya Özel Kuvvetleri komutanıydı. İnsan hakları örgütleri, özel kuvvetlerin Suharto karşıtı aktivistleri kaçırıp işkence ettiğini savunuyor. 1998’de ordu içinde başlatılan soruşturmada Prabowo operasyonlardan sorumlu olduğu gerekçesiyle ihraç edilmişti. Ancak eski komutan, üstlerinden aldığı amirle hareket ettiğini söyleyerek suç işlediğini defalarca reddetmişti.

Aktivist Ita Fatia Nadia, resmi tarih projesini “tarihi amnezi” diye niteleyerek, “Bu, hak ihlallerini aklama girişimidir” diyor.

Tarihçi ve muhalif milletvekili Bonnie Triyana da projenin gizlice yürütülmesini eleştirerek “Metodoloji hatalı, siyasi önyargılar var” ifadelerini kullanıyor.

Diğer yandan Prabowo hükümetini eleştiren gençler, Japon anime serisi One Piece’de kullanılan korsan bayrağını açarak tepkilerini gösteriyor.

Washington merkezli Stratejik ve Uluslararası Çalışmalar Merkezi’nden Dominique Nicky Fahrizal, "Genç Endonezyalılar siyasi eleştiri için benzersiz bir taktik buldular, gençlik kültürünün derinliklerine işlemiş bir popüler kültür ikonunu kullanıyorlar” diyor.

Dünyaca ünlü One Piece’ten Endonezya’daki protestolara taşınan korsan bayrağı, baskıya karşı direnişi ve özgürlük talebini simgeliyor.  

Independent Türkçe, Guardian, AFP



Trump etkisi: ABD’ye kaçan Ukraynalılar koruma statülerini kaybediyor

ABD'de savaştan kaçan yaklaşık çeyrek milyon Ukraynalı var (Reuters)
ABD'de savaştan kaçan yaklaşık çeyrek milyon Ukraynalı var (Reuters)
TT

Trump etkisi: ABD’ye kaçan Ukraynalılar koruma statülerini kaybediyor

ABD'de savaştan kaçan yaklaşık çeyrek milyon Ukraynalı var (Reuters)
ABD'de savaştan kaçan yaklaşık çeyrek milyon Ukraynalı var (Reuters)

Savaştan kaçan Ukraynalılar, ABD'de kalmak için kendilerine tanınan yasal hakları kaybediyor.

Wall Street Journal’ın (WSJ) haberinde, Donald Trump yönetiminin harekete geçmemesi halinde Ukraynalı göçmenlere tanınan insani koruma statüsünün son bulacağı belirtiliyor.

Şubat 2022’de patlak veren Ukrayna savaşında toplamda yaklaşık 250 bin Ukraynalı, ABD’ye kaçtı.

Eski ABD Başkanı Joe Biden, göçmenlerin ülkede kalmasını sağlamak için Uniting for Ukraine (Ukrayna İçin Birleş) adlı programı devreye sokmuştu.

Bu program kapsamında, ABD’de kendilerine sponsor olabilecek kişiler bulan Ukraynalılara iki yıl ülkede kalma izni tanınmıştı.

Ancak Trump göreve geldiğinde programı sonlandırmış, çalışma iznini yenilemek isteyen Ukraynalıların başvurularını askıya almıştı.

ABD’ye 16 Ağustos 2023'ten önce gelen Ukraynalıların geçici koruma statüsü hâlâ sürüyor. Ancak bu tarihte ya da daha sonra ABD’ye giren yaklaşık 120 bin Ukraynalı, bugünden itibaren ülkede yasadışı bulunuyor olacak.

Ukraynalılara yardım eden kâr amacı gütmeyen Nova Ukraine'den gönüllü avukat olan Vera Serova, statülerini kaybeden göçmenlerin durumuna dair şunları söylüyor:  

Gidecek yerleri olmadığı gibi ayrılıp yeni bir ülkede sıfırdan hayat kurmaya yetecek paraları da yok.

Ukraynalı göçmen Miroslava Voitseh, oğlu Oleksandr’la birlikte Eylül 2023'te ABD'ye gittiğini söylüyor. Oğlu şu anda 4 yaşında ve kendilerine sağlanan haklar 2 Eylül’de sona erecek. 44 yaşındaki anne, “Nereye gitsek korku içinde yaşıyoruz, geleceğimizde sadece korku var” diyor.

Trump’ın Biden döneminden kalma Ukrayna programını sonlandırması ve yeni başvuruları durdurması üzerine göçmenlerin sınır dışı edileceğine dair endişeler gündeme gelmişti. Ancak Beyaz Saray bununla ilgili politikasını henüz netleştirmedi.

ABD Başkanı, bugün Alaska eyaletinde Rusya lideri Vladimir Putin’le bir araya gelecek. Görüşmede başta Ukrayna krizinin çözümü olmak üzere ikili ilişkilerle bölgesel ve uluslararası meselelerin ele alınması planlanıyor. İki lider daha sonra ortak basın toplantısı düzenleyecek.

Independent Türkçe, Wall Street Journal, Guardian