'Paralel hükümet' Sudan'ın en büyük sivil koalisyonunu bölmekle tehdit ediyor

Ordu tarafından gerçekleştirilen saha infazlarına uluslararası kınama

“Tekaddam” koordinasyonunun başkanı Hamduk, geçen ekim ayında Londra'da yapılan bir toplantıda (Facebook)
“Tekaddam” koordinasyonunun başkanı Hamduk, geçen ekim ayında Londra'da yapılan bir toplantıda (Facebook)
TT

'Paralel hükümet' Sudan'ın en büyük sivil koalisyonunu bölmekle tehdit ediyor

“Tekaddam” koordinasyonunun başkanı Hamduk, geçen ekim ayında Londra'da yapılan bir toplantıda (Facebook)
“Tekaddam” koordinasyonunun başkanı Hamduk, geçen ekim ayında Londra'da yapılan bir toplantıda (Facebook)

Sudan'ın en önde gelen sivil koalisyonu olan ve eski Başbakan Abdullah Hamduk'un başkanlığını yaptığı Sivil Demokratik Güçler Koordinasyonu, “Hızlı Destek Kuvvetleri” (HDK) tarafından kontrol edilen bölgelerde bir “paralel hükümet” kurulması etrafında dönen ve kendi içinde şiddetlenen çatışmanın iki tarafı arasında örgütsel ve siyasi olarak “bağlantıyı kesmek” üzere bir komite oluşturdu.

Koordinasyonun bir tarafı paralel hükümetin kurulmasını destekleyip bunu Port Sudan'daki ordu destekli hükümeti “gayri meşrulaştırma” hedefine ulaşmak için bir fırsat olarak görürken, diğer taraf bunu çatışmanın taraflarından birinin yanında yer almak ve çatışmanın her iki tarafının da meşruiyetini tanımayan koalisyonun tüzüğünü ihlal etmek olarak görüyor. Şarku’l Avsat’ın görüştüğü birçok gözlemci ise bu durumu daha geniş sivil koalisyonda dikey bölünmeye doğru atılan bir adım olarak değerlendiriyor.

Öte yandan Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Yüksek Komiseri Volker Türk dün yaptığı açıklamada, Hartum'da ordu mensupları ve ona bağlı milisler tarafından sivillere yönelik sahada infaz yapıldığına ilişkin raporlardan "derin endişe duyduğunu" ifade ederek, bağımsız soruşturma çağrısında bulundu.



Sudan: Ordu stratejik bölgeyi geri aldı ve Vad Medeni'deki kuşatmayı sıkılaştırdı

Sudan Ordu Komutanı Orgeneral Abdulfettah el-Burhan 29 Haziran 2019'da Hartum'un batısındaki Omdurman'da destekçilerini selamlıyor. (AP)
Sudan Ordu Komutanı Orgeneral Abdulfettah el-Burhan 29 Haziran 2019'da Hartum'un batısındaki Omdurman'da destekçilerini selamlıyor. (AP)
TT

Sudan: Ordu stratejik bölgeyi geri aldı ve Vad Medeni'deki kuşatmayı sıkılaştırdı

Sudan Ordu Komutanı Orgeneral Abdulfettah el-Burhan 29 Haziran 2019'da Hartum'un batısındaki Omdurman'da destekçilerini selamlıyor. (AP)
Sudan Ordu Komutanı Orgeneral Abdulfettah el-Burhan 29 Haziran 2019'da Hartum'un batısındaki Omdurman'da destekçilerini selamlıyor. (AP)

Sudan ordusu üç gece süren şiddetli çatışmaların ardından El Cezire eyaletinin başkenti Vad Medeni'ye 40 kilometre uzaklıktaki stratejik bir bölgenin kontrolünü yeniden ele geçirdi.

Ordu kaynakları, Sudan ordusunun Sudan'ın ikinci büyük kenti olan şehri geri alma girişimleri kapsamında, silahlı kuvvetlerin Hızlı Destek Kuvvetleri'nin (HDK) kontrolündeki El Cezire eyaletinin Ummu’l Kura bölgesini yeniden ele geçirdiğini ve eyaletin başkenti Vad Medeni'deki kuşatmayı sıkılaştırdığını söyledi. Sudan ordusuna bağlı platformlar, bölgede konuşlanan ordu güçlerinin ve HDK'nin çıkarılmasını kutlayan vatandaşların videolarını yayınladı.

Vad Medeni'nin yaklaşık 40 kilometre doğusunda yer alan Ummu’l Kura, nüfus yoğunluğu ve çok sayıda köyü içeren verimli el-Batane Ovası'ndaki konumu nedeniyle El Cezire eyaletindeki en önemli yerleşim yerlerinden biridir.

Vad Medeni'yi geri alma vaatleri

Orduya bağlı Sudan Kalkanı Güçleri’nin komutanı Ebu Akile Kikel, Ummu’l Kura yerel karargahının önünde çekilen bir videoda, bölgenin kontrolünü ele geçirdiğini duyurdu. Güçlerinin HDK milislerini bozguna uğrattığını söyledi ve yakında Vad Medeni şehrini kurtarmaya ve ardından ulusal başkent Hartum'u geri almaya söz verdi.

Firari komutan Ebu Akile Kikel (soldan üçüncü) orduya katılmadan önce HDK'den meslektaşlarıyla birlikte (Arşiv - Sosyal medya)Firari komutan Ebu Akile Kikel (soldan üçüncü) orduya katılmadan önce HDK'den meslektaşlarıyla birlikte (Arşiv - Sosyal medya)

Kikel, Aralık 2023'te El Cezire eyaletinin ele geçirilmesi sırada HDK'ye katıldı. Geçen yıl ekim ayında ise firar ederek Sudan Kalkanı Güçleri adı altında sivil savaşçılarla birlikte orduya katıldı.

Ordu, El Cezire eyaletinin başkenti Vad Medeni’yi geri almak için geçtiğimiz salı gününden bu yana çeşitli eksenlerden koordineli saldırılar düzenliyor.

Sudan ordusu perşembe günü Vad Medeni'nin yaklaşık 30 kilometre doğusundaki eş-Şabarka bölgesini ve buraya bağlı bazı köy ve kasabaları kontrol altına aldı. Ordu ayrıca, Vad Medeni'nin yaklaşık 70 kilometre batısındaki el-Menakil ekseninde de bazı köy ve kasabaları geri aldı. Çarşamba günü de Sennar eyaletindeki güçler, El Cezire eyaletinin güneyinde, Vad Medeni'nin yaklaşık 60 kilometre güneyindeki el-Hac Abdullah bölgesini geri aldı.

Ordunun Ummu’l Kura'yı ele geçirmesi bir ilk değil. Zira geçtiğimiz aralık ayında da stratejik bölgeyi ele geçirmiş, ancak HDK karşı saldırıyla bölgeyi tekrar geri almıştı.

Orduda sessizlik

Ordu sahadaki durumla ilgili resmi bir açıklama yapmadı. Ancak hükümet yanlısı platformlar Ummu’l Kura'dan askerlerin ve Sudan Kalkanı Güçleri de dahil olmak üzere müttefik güçlerin şehir içinde çekilmiş bir dizi videosunu yayınladı.

Sudan ordusunun askerleri geçen yıl Sudan'ın doğusunda düzenlenen bir askeri geçit töreni sırasında (AFP)Sudan ordusunun askerleri geçen yıl Sudan'ın doğusunda düzenlenen bir askeri geçit töreni sırasında (AFP)

Aralık 2023'te Kikel'e bağlı güçlerin de katılımıyla HDK, el-Menakil bölgesi hariç El Cezire eyaletinin büyük bölümünü geri alırken, ordunun Birinci Tümen güçleri direnç göstermeden geri çekildi. Ordu o dönemde geri çekilmeyi soruşturduğunu söyledi, ancak soruşturmanın sonuçları henüz kamuoyuna açıklanmadı.

HDK, El Cezire eyaletinin başkenti Vad Medeni'de ve eyaletteki bir dizi köy ve kasabada yüz binlerce insanı Sudan içindeki güvenli bölgelere ve bazı komşu ülkelere kaçmaya zorlayan yaygın ihlaller ve zulümler yapmakla suçlanıyor.

Uluslararası Göç Örgütü'ne (IOM) göre, Aralık 2023'ün ortalarında HDK'nin El Cezire eyaletini ele geçirmesinin ardından 250 ila 300 bin arasında insan eyaletten kaçtı. Bunu Kikel'in HDK'den ayrılıp orduya katıldığını açıklamasının ardından yaşanan çatışmalar sonrası El Cezire'nin doğusunda yaşanan yerinden edilmeler izledi.