Yasin Sofuoğlu
ABD Temsilciler Meclisi Başkanı Kevin McCarthy'nin görevine son verilmesinin yankıları sürüyor.
Cumhuriyetçi siyasetçi, yaklaşık 9 ay önce 15 turluk bir oylamanın ardından seçildiği görevinden, kendi partisinin de oylarıyla alındı.
Gelecek yıl yapılacak seçimlerin yaklaştığı ve finansal destek paketiyle ilgili kriz nedeniyle hükümetin kapatılmaktan kıl payı kurtulduğu bir ortamda gerçekleşen oylama, Amerikan siyasetinde Demokratlarla Cumhuriyetçiler arasındaki anlaşmazlığın boyutlarını da gözler önüne serdi.
McCarthy'nin görevden alınmasıyla ilgili süreci 5 soruda derledik.
1 - Oylama süreci nasıl işledi?
McCarthy'nin görevden alınmasıyla ilgili önerge, radikal sağcı Cumhuriyetçi Matt Gaetz tarafından sunuldu.
Önergenin kabulü için pazartesi gecesi yapılan oylamada, 208'e karşı 218 oyla önerge onay aldı.
Salı öğleden sonra düzenlenen oylamadaysa 208 Demokratın yanı sıra 8 Cumhuriyetçi de McCarthy'nin görevine son verilmesi yönünde oy kullandı. Böylece 210'a karşı 216 oyla 58 yaşındaki siyasetçinin Temsilciler Meclisi Başkanlığı görevi düşürüldü.
McCarthy, ülke tarihinde bu görevden alınan ilk kişi oldu.
2 - Kendi partisi neden McCarthy'e düşman kesildi?
McCarthy, geçen hafta hükümetin kapanmaması için finansman sağlanmasına ilişkin süreçte Demokratların tarafını tutarak Cumhuriyetçilerden tepki topladı.
Hükümete 45 gün zaman kazandıran bütçe tasarısı, Cumhuriyetçilerin hakimiyetindeki Temsilciler Meclisi'nde 91'e karşı 335 oyla kabul edildi. Demokratların çoğunlukta olduğu Senato'ya sunulan tasarı burada da 9'a karşı 88 oyla onaylandı.
ABD Başkanı Joe Biden da tasarıyı hükümetin kapanmasına saatler kala imzaladı. Biden, yaptığı açıklamada "Tam da bu duruma düşmemek için McCarthy'le anlaşmıştık ama radikal sağcı Cumhuriyetçiler süreci engelledi" dedi.
Cumhuriyetçi kanattaki radikal sağcılar, hükümetin kapanması tehdidini bütçede harcama kesintileri için bir koz olarak kullanmak istiyordu. Bu kesintilerin başında Ukrayna'ya savaşta verilen maddi desteğin sonlandırılması geliyor.
Başta Gaetz olmak üzere McCarthy liderliğindeki uzlaşma girişimlerini reddeden radikal sağcı Cumhuriyetçiler, finansman görüşmelerinde Demokratlarla anlaşma sağlanması halinde McCarthy'i görevden almakla tehdit etmişti.
3 - Trump nasıl bir tavır takındı?
Gelecek yıl düzenlenecek başkanlık seçimlerinde yarışacak Donald Trump'ın partisindeki iç tartışmada taraf tutmaması dikkat çekti. McCarthy'nin görevden alınması için önergeyi veren Gaetz de Trump'a yakın isimlerden.
Eski ABD Başkanı, 2 Kasım'da Iowa'da düzenlediği seçim kampanyası konuşmasında şunları söyledi:
McCarthy'nin görevden alınmasıyla ilgili sürece dair bir şey bilmiyorum. Ama Gaetz'i de McCarthy'i de çok severim.
Trump, oylamadan hemen önce kendi sosyal medya platformu Truth Social'dan yaptığı açıklamadaysa parti içi kavgalara tepki göstererek, "Cumhuriyetçiler neden ülkemizi mahveden radikal solcu Demokratlarla kavga etmek yerine kendi aralarında didişiyorlar anlamıyorum" ifadelerini kullandı.
ABD'nin önde gelen medya kuruluşlarından CNN'in analizinde, McCarthy'nin görevden alınma sürecinin, "Donald Trump çağında Cumhuriyetçi Parti'nin Amerikan siyasetindeki en büyük istikrarsızlık kaynaklarından birine dönüştüğünü" gösterdiği yorumu da yapıldı.
Eski lider Trump'ın yardımcılığını yapan Mike Pence de "Bir avuç Cumhuriyetçinin, Demokratlarla işbirliği yaparak McCarthy'i görevden alması bende büyük hayal kırıklığı yarattı" dedi.
DAHA FAZLA OKU
4 - McCarthy'nin yerine kim geçecek?
McCarthy'nin görevden alınmasının ardından yerine geçici olarak Cumhuriyetçi Parti'den Patrick McHenry atandı. McCarthy, kanun gereği görevden gitmesi durumunda yerine geçici olarak gelecek kişiyi belirleyebiliyor.
Özellikle kripto para sektörüne verdiği destekle gündem olan McHenry, Bitcoin'in geleceğin teknolojisi olduğunu söylemişti.
McCarthy'nin yerini alabilecek adaylar henüz belli değil. Fakat muhtemel isimler arasında Cumhuriyetçi Temsilciler Meclisi Üyesi Steve Scalise'in adı geçiyor.
Temsilciler Meclisi Çoğunluk Lideri Scalise, bir süredir kanser tedavisi görüyor. Gaetz, pazartesi günkü açıklamasında "Sırf kanser diye Scalise'i görmezden gelecek değilim" dedi.
Salı günü CNN'e verdiği söyleşideyse McCarthy'nin Temsilciler Meclisi Başkanlığı'na parayla oy satın alıp geldiğini öne süren Gaetz, "Ondan kurtulduk. Yerine Scalise'in göreve gelmesi müthiş olur" ifadelerini kullandı.
Temsilciler Meclisi Kural Komitesi'nin Cumhurtiyetçi başkanı Tom Cole da her şeyin belirsiz olduğunu vurgulayarak, şunları söyledi:
Bundan sonra ne olacağını kimse bilmiyor. Buna McCarthy'nin görevden alınması için oy verenler de dahil. Hiçbir planları yok. Hiçbir alternatifleri yok. Yani bu sadece kaosun sandığına atılan bir oy.
Cumhuriyetçi siyasetçiler 10 Ekim'de muhtemel adayları görüşmek için bir araya gelecek. 11 Ekim'de de oylama yapılması öngörülüyor.
5 - McCarthy'nin "rekoruyla" kimler yarışıyor?
McCarthy, sadece 269 gün görev yaparak son 147 yılın en kısa süre görevde kalan Temsilciler Meclisi Başkanı oldu.
CNN'in paylaştığı verilere göre ABD tarihinde en kısa süre Temsilciler Meclisi Başkanı olan kişiyse Cumhuriyetçi Theodore M. Pomeroy. 1869'da göreve gelen Pomeroy, sadece bir gün bu pozisyonda kaldı.
Pomeroy'u 1875-1876'da 257 gün Temsilciler Meclisi Başkanlığı görevi yapan Demokrat Michael C. Kerr izliyor.
Üçüncü sıradaysa kendi partisinin de oylarıyla görevden alınan McCarthy var.
Independent Türkçe
