Trump'ın seçim yalanlarının bedeli 1 milyar dolara yaklaştı

İftira davaları ve milyonlarca dolarlık suçlamalar kamuoyunca bilinen kişileri ve medya gruplarını hedef alıyor

(Reuters)
(Reuters)
TT

Trump'ın seçim yalanlarının bedeli 1 milyar dolara yaklaştı

(Reuters)
(Reuters)

Donald Trump'ın 2020 başkanlık seçimlerini kaybetmesiyle ilgili yalan ve sahte komplo teorilerini yaymanın mali bedeli, sadece bu yıl içinde iki büyük iftira davasında uzlaşmaya varılması ve karar verilmesinin ardından şimdiden yaklaşık 1 milyar dolara ulaştı.

Cuma günü, ABD'nin başkenti Washington DC'de 4 gün süren duruşmanın ardından Georgia'daki iki eski seçim çalışanına iftira attığı gerekçesiyle Rudy Giuliani'nin 148 milyon doların üzerinde bir ödeme yapmasına karar verildi; buna dava boyunca diğer yaptırımlar için ödemesine karar verilen on binlerce dolar dahil değil.

Bu karar, aşırı sağcı medya grubu One America News Network'le sahiplerini hedef alan ve geçen yıl açıklanmayan bir meblağ karşılığında anlaşmaya varılan iftira davasından kaynaklanıyor.

Nisanda Fox News, Dominion Oylama Sistemleri'yle (ABD'deki elektronik seçimlerde kullanılan sistemleri üreten şirket -çn.) son anda 787 milyon dolarlık rekor bir anlaşmaya vararak, duruşmaların başlamasına kısa bir süre kala Amerikan tarihinin en büyük iftira davalarından birini önlemişti.

Giuliani'nin davasında üç yılın ardından verilen karar, seçim hileleriyle ilgili komplo teorisi odaklı iddiaların önde gelen destekçisine büyük bir hukuki ve mali darbe indirirken, bu yalanlar ABD siyasetinde giderek daha da kötü bir hal alıyor.

2020'deki seçim yalanlarının mali yansıması 8 ay içinde 935 milyon doları aştı.

Bu rakama, ne 6 Ocak ve ABD Kongre Binası'na yapılan saldırıyla bağlantılı yüzlerce davayla ilgili artan hukuki maliyetler ne de seçim sonuçlarını geçersiz kılma girişimleri iddiasıyla Trump'la müttefiklerine karşı açılan federal ve eyalet düzeyindeki ceza davaları dahil. Bu girişimi, 2020 seçim sonuçlarının çalındığı ve kendisine karşı hile yapıldığına dair süregelen yanlış söylem alevlendirmişti. 

Bir başka oylama sistemleri şirketi olan Smartmatic, Fox News'e 2,7 milyar dolarlık mali kayıp iddiasıyla iftira davası açtı. Dominion davasında olduğu gibi Smartmatic de Fox'un (Giuliani de dahil olmak üzere) konuklarının ve sunucularının, şirketi komploya katılmakla suçladığını öne sürüyor. Söz konusu suçlama, Smartmatic'in seçimlerde Trump'a karşı hile yapmak amacıyla uluslararası bir komploya katıldığı iddiasını içeriyor.

Suçlama, 2020'nin Kasım ve Aralık aylarında Smartmatic'in 100'den fazla "yanıltıcı ve yanlış" ifadeyle oy çalmakla suçlandığı 13 Fox yayınına işaret ediyor.

Fox Corporation ayrıca çeşitli yargı bölgelerinden açılan davalarla da karşı karşıya. İddialara göre şirket asılsız beyanlar yayınlayarak hissedarlara karşı güven verme görevini ihmal etti ve şirketi zayıflatıcı iftira iddialarına maruz bıraktı.

Dava açan yargı bölgeleri arasında yer alan New York City, 31 Temmuz itibarıyla 28,1 milyon dolar değerinde yaklaşık 857 bin hisseye sahip. Eyaletin kamu çalışanları için bir emeklilik fonu lehine dava açan Oregon eyaletinin 31 Ağustos itibarıyla yaklaşık 5,2 milyon dolar değerinde 150 bin 146 adet Fox A Sınıfı hisse senedi ve 76 bin 169 adet Fox B Sınıfı hisse senedine sahip olduğu bildiriliyor.

Ray Epps de, ailesinin hayatını "mahveden" bir "yalan" kampanyasına maruz kaldığı suçlamasıyla Fox'a belirsiz alacak davası açıyor. Epps, Trump destekçilerini tuzağa düşürmek için 6 Ocak'ta kalabalığı kışkırttığına dair sağcı bir komplo teorisinin odağında yer alan sıkı bir Fox News izleyicisi.

Independent Türkçe



ABD Trump kararını bekliyor... Akıbeti ne olacak?

Eski ABD Başkanı Donald Trump, dün (çarşamba) jüri müzakerelerinin başlamasının ardından mahkeme salonundan çıktı. (Reuters)
Eski ABD Başkanı Donald Trump, dün (çarşamba) jüri müzakerelerinin başlamasının ardından mahkeme salonundan çıktı. (Reuters)
TT

ABD Trump kararını bekliyor... Akıbeti ne olacak?

Eski ABD Başkanı Donald Trump, dün (çarşamba) jüri müzakerelerinin başlamasının ardından mahkeme salonundan çıktı. (Reuters)
Eski ABD Başkanı Donald Trump, dün (çarşamba) jüri müzakerelerinin başlamasının ardından mahkeme salonundan çıktı. (Reuters)

Eski ABD Başkanı Donald Trump, New York Ceza Mahkemesi’ndeki jürinin, pornografik film oyuncusu Stormy Daniels ile yaşadığı iddia edilen kısa süreli ilişkiyi gizlemek için 2016 seçimleri sırasında iş kayıtlarında tahrifat yaptığına dair iddialarla ilgili kritik bir karar vermek üzere dün (Çarşamba) görüşmelere başlamasıyla, seleflerinin hiçbirine benzemeyen bir kader anıyla karşı karşıya.

‘Sus parası’ davasında haftalarca süren tanık çağırma ve incelemeler sunma sürecinin ardından Trump'ın kaderi, New York'tan 12 üye ve 6 yedek üyeden oluşan ve her an karar verebilecek olan jürinin elinde. ABD'nin eski başkanının cezai suçlamalarla yargılanmasıyla sonuçlanacak bu tarihi görev haftalar da sürebilir.

dferrfbfrtb
Eski ABD Başkanı Donald Trump’ın dünkü (çarşamba) duruşmaya katılırken çizilmiş bir resmi (Reuters)

Trump, 2016 seçimleri sırasında gerçek adı Stephanie Clifford olan Daniels'ı susturmak için kendisine yapılan 130 bin dolarlık ödemeyi gizlemek amacıyla şirketi Trump Organization'ın kayıtlarında tahrifat yaptığı gerekçesiyle 34 suçlamayla karşı karşıya. O yıl Trump, Demokrat rakibi Hillary Clinton'ı mağlup etmişti.

7 erkek ve 5 kadın

Yargıç Juan Merchan'ın 7 erkek ve 5 kadından oluşan jüriye müzakerelerle ilgili talimatlar ve usul kuralları hakkında bilgi vermesinin ardından, jüri, dün yerel saatle 11:30'dan kısa bir süre önce kararı değerlendirme sürecine başlamak üzere özel bir odaya girdi. Jürinin tartışmaları gizli olacak, ancak Yargıç Merchan'a ifadeleri yeniden dinlemek veya kanıtları görmek için not gönderebiliyorlar. Ayrıca karara varmaları ya da varamamaları halinde mahkemeyi bu şekilde bilgilendirecekler. Diğer yandan Merchan jüriye, “Buradaki kanıtları değerlendirmek benim sorumluluğum değil, bu sizin işiniz” mesajını verdi.

Manhattan'da ikamet eden ve profesyonel geçmişleri olan jüri üyeleri, Avukat Cohen ve Daniels'ın ifadeleri de dahil olmak üzere sık sık duruşmadaki ifadelerle meşgul görünüyorlardı. Birçoğu notlar aldı ve tanıkların, Manhattan savcılarının ve Trump'ın avukatlarının sorularını yanıtlamalarını dikkatle izledi.

sdfvbgrntyhumı
Eski ABD Başkanı Donald Trump’ın destekçileri dün (çarşamba) Manhattan'daki adliye binasının önünde toplandı. (AFP)

Trump'ın mahkûm edilebilmesi için jüri üyelerinin makul bir şüphenin ötesinde, ticari kayıtlarda tahrifat yaptığına ya da bu kayıtların yanlış girilmesine neden olduğuna ve bunu aldatma niyetiyle ve başka bir suç işleme ya da gizleme niyetiyle yaptığına kanaat getirmeleri gerekiyor. Yasaya göre, savcıların bu unsurlardan birini ya da ikisini kanıtladığını tespit edemezlerse, Trump'ı beraat ettirmeleri gerekiyor.

Savcılar, Trump'ın kampanya finansmanı yasası ihlallerini gizlemek için ticari kayıtlarda tahrifat yaptığını ve seçimi teşvik etmek veya engellemek için komplo kurduğunu iddia ederek eyalet seçim yasasını ihlal ettiğini iddia ediyor.

‘Aşağılayıcı’ koşullar

Müzakerelerin başlamasına saatler kala Trump, dün sabah adliyeye gitmek üzere Trump Tower'dan ayrılmadan önce sosyal medya ağında duruşma, Yargıç Merchan ve eski avukatı Michael Cohen hakkında kapsamlı bir konuşma daha yayınladı.

New York Ceza Mahkemesi’ni ‘Kanguru Mahkemesi!’ olarak adlandıran Trump, Yargıç Merchan'ın, iddia edilen eylemlerinin o zamanki avukatı Cohen'in tavsiyesi üzerine gerçekleştirildiği gerekçesiyle kendisini savunmasını engellediğini iddia etti. Trump'ın avukatları Mart ayında mahkemeye bu savunmaya itibar etmeyeceklerini söylemişlerdi. Trump ayrıca, Cohen'i kastederek “Benden çalarken yakalanan evsiz adam dışında ortada bir suç yoktu!” dedi.

Anayasa uzmanları, herhangi bir mahkûmiyet kararının Trump'ın seçimlere adaylığını koymasını ya da seçilmesi halinde başkan olarak görev yapmasını engellemeyeceğini söyledi.

Herhangi bir jüri kararının oybirliğiyle alınması gerekiyor. Müzakereler sırasında, duruşmanın her dakikasında mahkeme salonunda oturan altı yedek jüri üyesi, hasta ya da başka bir şekilde müsait olmayan bir jüri üyesinin yerine geçmeleri gerekmesi ihtimaline karşı ayrı bir odada tutulacak. Böyle bir durumda, yedek jüri üyesi yerine oturduktan sonra müzakereler yeniden başlayacak.

Trump'ın olası mahkumiyeti, başkanlığa adaylığını koymasını veya seçilmesi halinde başkan olarak görev yapmasını engellemeyecek. (Anayasa uzmanları)

Trump suçlu bulunursa, New York Şehri Denetimli Serbestlik Dairesi'nin zorunlu mahkûm incelemesi de dahil olmak üzere, kendisi için ‘aşağılayıcı’ kabul edilen koşullarla karşı karşıya kalabilir. Mahkemenin denetimli serbestlik bürosu hakimler için sunum raporları hazırlıyor. Burada Trump'la kişisel geçmişi, akıl sağlığı ve mahkumiyetine yol açan koşullar hakkında mülakat yapılacak.

Hapse girecek mi?

Eski savcılar, Trump'ın davadaki herhangi bir suçlamadan suçlu bulunması halinde, New York'un ceza adaleti sisteminde hüküm giymiş suçlulara yapılan rutin muamele ve olası bir temyiz için zaman çizelgesi hakkında bilgilendirilmesi de dahil olmak üzere, Trump için olası deneyimlerin bir karışımını çizdiler. Trump'ın eski bir başkan ve 5 Kasım'daki başkanlık seçimlerinin muhtemel Cumhuriyetçi adayı olması nedeniyle, cezaevine gönderilmesi halinde Gizli Servis'in kendisini nasıl koruyacağı ve ev hapsine mahkûm edilmesi halinde kampanya etkinliklerine seyahat etmesine izin verilip verilmeyeceği gibi olağanüstü hususlar da söz konusu olacak.

trhyju
Eski ABD Başkanı Donald Trump, dün (Çarşamba) oturumun bitiminden sonra gazetecilere seslendi. (AP)

Merchan, Trump'ın 4 Nisan 2023'te çağrılmasının ilk gününden itibaren, Trump'ın seçim kampanyasını yürütme becerisine müdahale etmekten hoşlanmadığını söylemişti. Merchan, “O ABD Başkanlığı’na aday. Açıkçası, ABD Anayasası Birinci Değişikliği hakları çok önemli” ifadelerini kullanmıştı.

Merchan, 6 Mayıs'ta olası bir hapis cezası verme konusundaki isteksizliğini dile getirmiş ve suçlu bulunması halinde Trump'ın hapsedilmesinin yükünü taşıyacak diğer kişilerle ilgili endişelerini ifade ederek hapishaneyi ‘gerçekten son çare’ olarak tanımlamıştı. “Bu cezayı uygulamak zorunda kalacak insanlar için endişeleniyorum: Mahkeme memurları, infaz koruma memurları, Gizli Servis görevlileri ve diğerleri” şeklinde konuşan Merchan, ‘hapishanenin söz konusu olmadığı’ uyarısında bulundu.

Merchan duruşma sırasında Trump'a, “Eğer gerekli ve uygunsa bunu yapacağımı anlamanızı istiyorum” dedi.

Ancak hukuk uzmanları, sabıka kaydı bulunmayan 77 yaşındaki Trump için hapis cezasının pek olası görünmediğini söyledi. E sınıfı ağır suçlar 16 aydan dört yıla kadar hapisle cezalandırılabiliyor. Trump'ın suçlu bulunması halinde belirlenecek en önemli husus, bir devlet tesisinde ya da özel bir ortamda bir tür hapis cezasıyla mı yoksa şartlı tahliye yoluyla daha az kısıtlayıcı bir deneyimle mi karşı karşıya kalacağı.