Kiev Bahmut’taki çatışmaların devam ettiğini açıkladı

Moskova, Ukraynalı ‘sabotajcıları’ kendi topraklarına girmekle suçluyor

Bahmut’ta yanan bir binanın pazar günü Ukrayna kuvvetleri tarafından yayınlanan fotoğrafı (AFP)
Bahmut’ta yanan bir binanın pazar günü Ukrayna kuvvetleri tarafından yayınlanan fotoğrafı (AFP)
TT

Kiev Bahmut’taki çatışmaların devam ettiğini açıkladı

Bahmut’ta yanan bir binanın pazar günü Ukrayna kuvvetleri tarafından yayınlanan fotoğrafı (AFP)
Bahmut’ta yanan bir binanın pazar günü Ukrayna kuvvetleri tarafından yayınlanan fotoğrafı (AFP)

Ukrayna, 22 Mayıs pazartesi günü Bahmut için savaşmaya devam edeceklerini açıklayarak, şehrin bir kısmını kontrol ettiklerini dile getirdi. Aynı şekilde Rus silahlı Wagner grubu, 1 Haziran’a kadar yıkılan şehrin kontrolünü Rus ordusuna devredeceğini duyurdu.

Öte yandan Moskova, Ukraynalı ‘sabotajcıları’ Ukrayna sınırındaki bir Rus bölgesine girmekle suçlarken, Kiev ise bunu yalanladı. Ukrayna ayrıca, Bahmut’un Rus kuvvetlerinin eline düştüğünü de yalanlayarak, hala şehrin bir kısmının kontrolünü ellerinde tuttuklarını dile getirdi ve çatışmaların devam ettiğini belirtti. Wagner grubu ve Rus ordusu, hafta sonu Bahmut’un kontrolünü ele geçirdiklerini ilan etmişti.

Savunma Bakanı Yardımcısı Hanna Maliar, “Savaş devam ediyor” dedi. Maliar’ın açıklamasından bir gün önce de Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelenskiy, Bahmut’un Rusya’nın eline geçmediğini açıklamıştı. Kiev güçlerinin Bahmut’taki ‘uçaklar’ bölgesini hâlâ kontrol ettiğini dile getiren Maliar, “Kenar mahallelerin kuzeyi ve güneyindeki tepeler için savaş devam ediyor” şeklinde konuştu.

Kuvvetleri Bahmut’a yapılan saldırıyı yöneten Wagner grubunun başkanı, geçen cumartesi günü savaşçılarının şehrin kontrolünü ele geçirdiğini duyurdu. Pazartesi günü kuvvetlerinin 1 Haziran’a kadar Bahmut’tan ayrılacağını ve kontrolü düzenli Rus kuvvetlerine devredeceğini açıkladı. Yevgeniy Prigojin, Telegram üzerinden yaptığı açıklamada “Wagner grubu, 25 Mayıs ile 1 Haziran arasında Artyomovsk’tan (şehrin Sovyetlerdeki adı) ayrılacak” dedi. Prigojin, kuvvetlerinin kontrolü Rus ordusuna devretmeden önce şehrin batı eteklerinde ‘savunma hatları’ kurduğunu da belirtti.

Bir Rus askeri Zaporijya’daki nükleer santrali koruyor (Arşiv- AP)
Bir Rus askeri Zaporijya’daki nükleer santrali koruyor (Arşiv- AP)

Rusya’nın askeri liderliğiyle giderek artan bir kamuoyu anlaşmazlığına kilitlenen Prigojin, “Savunma Bakanlığı yeterli birliğe sahip değilse de bizim binlerce generalimiz var” dedi. Yevgeniy Prigojin, beceriksizlikle ve Ukrayna’daki çatışmada Moskova’ya büyük çaplı kayıplar verdirmekle suçladığı Rusya Savunma Bakanı Sergey Şoygu ve Genelkurmay Başkanı Valeri Gerasimov’u sert bir şekilde eleştirdi. Wagner savaşçılarının 25 Mayıs’a kadar geri çekileceği daha önce açıklanmıştı. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Bahmut’un işgali nedeniyle Wagner ve Rus ordusunu tebrik etmişti. Ancak Zelenskiy, geçen pazar günü G7 zirvesi sırasında Bahmut’un Rusya tarafından ‘işgal edilmediğini’ söyledi. Rus işgalinin en uzun ve en kanlısı olan Bahmut muharebesinde her iki tarafın da ağır kayıplar verdiğine inanılıyor.

Sabotaj grubu

Öte yandan Rus yetkililer, Ukraynalı bir ‘sabotaj’ grubunun Ukrayna sınırındaki Belgorod bölgesine girdiğini duyurdu. Yetkililer, Rusya topraklarına yönelik bir dizi saldırı çerçevesinde onları yok etmek için çalışmaların devam ettiğine dikkat çekti.

Kremlin sözcüsü, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in Ukrayna’dan gelen ‘sabotajcılar’ tarafından Rusya topraklarına yönelik sürekli saldırılar konusunda bilgilendirildiğini belirtti. Saldırının ‘dikkati, Moskova’nın gerçekleştirdiği Bahmut işgalinden uzaklaştırmayı’ amaçladığını belirten Dmitri Peskov, Rus haber ajanslarına yaptığı açıklamada “Savunma Bakanlığı, Federal Güvenlik Servisi ve Sınır Muhafızları Başkana bilgi verdi. Bu yıkıcı grubun Rus topraklarından sürülmesi ve tasfiyesi için çalışmalar sürüyor” dedi. Ancak Ukrayna Cumhurbaşkanı Vladimir Zelenskiy’in danışmanı Mykhailo Podolyak, Twitter üzerinden yaptığı açıklamada “Ukrayna, Rusya’nın Belgorod bölgesindeki olayları ilgiyle takip ediyor ve durumu inceliyor. Ama bununla hiçbir ilgisi yok” ifadelerini kullandı.

Zaporijya’ya gece saldırısı

Yerel açıdan Ukraynalı yetkililere göre, Rusya tarafından işgal edilen Ukrayna’daki Zaporijya nükleer santrali, Rus gece saldırılarının neden olduğu bir kesintinin ardından elektrik ağına yeniden bağlandı. Ukrayna devlet nükleer enerji şirketi Energoatom, Telegram üzerinden yaptığı açıklamada “Ukrayna elektrik sisteminden nükleer santrale güç sağladı” dedi.

Şirket, Rus güçlerin gece saldırısının, istasyonu Ukrayna ağına bağlayan son yüksek gerilim elektrik hattına olan bağlantıyı kestiğini doğruladı. Öte yandan istasyonu kontrol eden Rus işgal yönetimi, “Yüksek gerilim hattının kesilmesi nedeniyle istasyonun harici güç kaynağı kesildi” şeklinde konuştu.

Ukrayna ordusu, gece saatlerinde Dnipro üzerinde 4 füze ve 15 Rus insansız hava aracı düşürdüğünü açıkladı. Ukrenergo şirketi, yüksek gerilim hatlarının hasar gördüğünü, bunun da özellikle bölgedeki en büyük elektrik santrallerinden birinin ve Ukrenergo’ya ait birkaç trafo merkezinin faaliyetlerinin durmasına yol açtığını vurguladı.

Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA) genel müdürü Rafael Grossi, pazartesi günü yaptığı açıklamada tesisin nükleer güvenliğinin ‘son derece zayıf’ olduğunu söyledi. Twitter üzerinden açıklama yapan Grossi, “Artık istasyonu korumakta uzlaşı sağlamalıyız. Bu durum devam edemez” dedi.

Rus ordusunun 4 Mart 2022’de kontrolüne geçmesinden bu yana bu devasa nükleer kompleksin elektrik şebekesinden yedinci kez bağlantı kesiliyor. Daha önce Ukrayna’nın elektriğinin yüzde 20’sini üreten santral, Eylül ayında kapatılmadan önce bombardımanlara maruz kalmasına rağmen Rus saldırısının ilk aylarında faaliyete devam etti.

NATO’nun ‘Kuzey Grubu’ bakanları pazartesi günü Polonya’nın Lejyonova şehrinde bir araya geldi (Reuters)
NATO’nun ‘Kuzey Grubu’ bakanları pazartesi günü Polonya’nın Lejyonova şehrinde bir araya geldi (Reuters)

O zamandan beri Sovyet dönemine ait 6 VVER-1000 reaktörünün hiçbiri güç üretmedi. Ancak tesis, hala Ukrayna elektrik sistemine bağlı ve ürettiği elektriği başta reaktörlerin soğutulmasını sağlamak olmak üzere kendi ihtiyaçları için tüketiyor.

Danimarka barış zirvesine ev sahipliği yapmayı teklif etti

Öte yandan Danimarka Dışişleri Bakanı Lars Lökke Rasmussen, geçen pazartesi günü yaptığı açıklamada ülkesinin Ukrayna ile Rusya arasında barışa nasıl ulaşılacağını tartışmak üzere Temmuz ayında bir zirveye ev sahipliği yapmak istediğini söyledi. Avrupa Birliği Dışişleri Konseyi toplantısının oturum aralarında gazetecilere açıklamada bulunan Rasmussen, “Öncelikle, böyle bir zirve düzenleme konusunda küresel bir taahhüde ulaşmak için biraz çaba sarf etmemiz gerekiyor” dedi.

Barış zirvesine sadece Ukrayna’nın müttefik ülkelerinin katılmaması gerektiğine dikkati çeken Rasmussen, “Hindistan, Brezilya ve Çin gibi ülkelerden ilgi ve katılım oluşturmak gerekiyor” açıklamasında bulundu. Ancak Rusya’nın böyle bir zirveye katılmasının ‘Danimarka açısından zor’ olduğunu dile getiren Danimarka Dışişleri Bakanı, “Ukrayna böyle bir toplantının zamanının geldiği sonucuna varırsa, bu harika olur. O zaman tabii ki Danimarka bu toplantıya ev sahipliği yapmak ister” dedi.



Esed rejimi ile Rusya arasındaki 12 maddelik askeri anlaşmanın metni yayınlandı

Fotoğraf: AFP
Fotoğraf: AFP
TT

Esed rejimi ile Rusya arasındaki 12 maddelik askeri anlaşmanın metni yayınlandı

Fotoğraf: AFP
Fotoğraf: AFP

2015 yılında Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Rusya ve Suriye arasında aynı yılın 26 Ağustos'unda imzalanan anlaşmanın Devlet Duması tarafından onaylanmasının ardından Rus Silahlı Kuvvetleri'nden bir “hava filosunun” Suriye topraklarında konuşlandırılmasını kabul etti. Mecelle, tartışmalı paragraflar da içeren maddeleri ile bu anlaşmanın bir kopyasını elde etti.

Bu anlaşmaya göre, devrik Suriye rejimi, “Rus Hava Filosu”nun konuşlanması için Suriye topraklarının bir bölümünden feragat ediyor. Rus tarafının, filonun kendisi için belirlenen görevleri yerine getirmesi için gerekli olan her türlü silah, mühimmat, teçhizat ve malzemeyi, çalışan personelin güvenliğini garanti edecek ve yaşamını destekleyecek şekilde, Suriye tarafına ücret ödemeden Suriye Arap Cumhuriyeti topraklarına nakletme “hakkı” bulunuyor.

vfgt
Esed rejimi ile Rusya arasındaki askeri anlaşmanın bir kopyası

Anlaşmada ayrıca “transfer edilen tüm fonların yanı sıra Rus tarafının Hmeymim Hava Üssü'ne yerleştirdiği altyapı tesislerinin de Rusya Federasyonu'nun malı olacağı” belirtiliyor. Anlaşma aynı zamanda “Suriye Arap Cumhuriyeti'nin sivil ve idari yargısının yetkisine” karşı da Rus tarafına tam bir dokunulmazlık sağlıyor.

Suriye Arap Cumhuriyeti temsilcilerinin, komutanının onayı olmadan Rus Hava Filosu’nun konuşlandığı bölgelere girmesine izin verilmiyor. Şarku’l Avsat’ın Majalla’dan aktardığı habere göre aşağıda anlaşmanın tam metni yer alıyor:

Rusya Federasyonu ve Suriye Arap Cumhuriyeti (bundan böyle iki taraf olarak anılacaktır).

Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği ile Suriye Arap Cumhuriyeti arasındaki eski 8 Ekim 1980 tarihli Dostluk ve İşbirliği Antlaşması ve Rusya Federasyonu Savunma Bakanlığı ile Suriye Arap Cumhuriyeti Savunma Bakanlığı arasında askeri iş birliğine ilişkin 7 Temmuz 1994 tarihli anlaşmanın hükümlerine dayanarak, Rusya Federasyonu ve Suriye Arap Cumhuriyeti'nin egemenliğini, toprak bütünlüğünü ve güvenliğini korumaya yönelik ortak arzudan yola çıkarak, Rus Hava Filosu’nun Suriye Arap Cumhuriyeti topraklarındaki varlığının, bölgede güvenlik ve istikrarı koruma hedeflerini gerçekleştirme amacının savunma amaçlı olduğunun, diğer ülkelere yönelik olmadığının farkında olarak, terörizm ve radikalizm ile mücadele görevlerinin kapsamlılığını vurgulayarak, terör tehditlerine karşı ortak çaba gösterilmesinin gerekliliğini kabul ederek, iki taraf aşağıdaki hususlarda mutabakata varmışlardır:

  • Madde 1

Terminoloji

Bu anlaşmanın amaçları doğrultusunda terimler şu anlama gelmektedir:

“Rus Hava Filosu”, Rus Silahlı Kuvvetlerinin silahlarla, askeri ve özel teçhizatla, gerekli maddi kaynaklar ve diğer taşınmazlar ile birlikte yaşam destek tesisleriyle donatılmış, Suriye Arap Cumhuriyeti topraklarında konuşlandırıldığı yerde bulunan askeri oluşumu anlamına gelmektedir.

Rus Hava Filosu’nun taşınmaz varlıkları: Suriye Arap Cumhuriyeti'nde kullanması için Rus tarafına devredilen arazi parselleri, Rus Hava Filosu sahasında bulunan gayrimenkuller, binalar ve tesisler, yere sabit, varlık amaçlarına ciddi zarar vermeden hareket ettirilemeyen, Rus tarafına tahsis edilen, Rus tarafına ait olan ve Rus Hava Filosu’nun çalışmasını sağlamak üzere tahsis edilen diğer nesneler anlamına gelmektedir.

Rus Hava Filosu Dağıtım Sahası: Bu anlaşma uyarınca Rus tarafına devredilen ve Rus Hava Filosu’nun konuşlandırılması için belirlenen arazinin (arsalar) bir bölümü anlamına gelmektedir.

  • Madde 2

Anlaşmanın konusu

- Rus taraf, Suriye Arap Cumhuriyeti'nin talebi üzerine Suriye Arap Cumhuriyeti topraklarında bir Rus Hava Filosu konuşlandıracaktır.

- Rus Hava Filosu’nun konuşlanacağı yer ve Rus tarafa devredilen taşınmazlar, işbu anlaşmaya eklenen özel bir protokolle belirlenecektir.

- Rus Hava Filosu’nun konuşlandırılması amacıyla Suriye tarafı, taraflar arasında mutabakata varılan gerekli bölgenin yanı sıra, altyapısı ile Hmeymim Hava Üssü'nü de (Lazkiye şehri) Rus tarafına sunacaktır.

- Hmeymim Hava Üssü, altyapısı, iki tarafın anlaşması kapsamında tahsis edilen gerekli araziler, Rusya Federasyonu'nun kullanımına ücretsiz olarak sunulacaktır.

- Rus Hava Filosu’nun çalışmaları, Rusya ve Suriye tarafları arasında mutabakata varılan planlar doğrultusunda Rus Hava Filosu Komutanının kararlarına göre yürütülecektir.

Transfer edilen tüm fonların yanı sıra Rusya tarafından Hmeymim Hava Üssü'ne kurulan altyapı tesisleri Rusya Federasyonu'nun mülkiyetinde olacaktır.

  • Madde 3

Yetkili taraflar

Her iki tarafın da yetkilendirdiği taraflar şunlardır:

Rusya Federasyonu adına- Rusya Federasyonu Savunma Bakanlığı.

Suriye Arap Cumhuriyeti adına - Suriye Arap Cumhuriyeti Savunma Bakanlığı.

- Taraflar, yetkilendirdikleri tarafı değiştirmeleri halinde bunu diplomatik kanallardan yazılı olarak birbirlerine bildirmekle yükümlüdür.

- Rus Hava Filosu komutanı, Rus Hava Filosu’nun çalışmaları ile ilgili meseleleri çözmekte, Rus tarafının yetkili organın temsilcisidir.

  • Madde 4

Rus Hava Filosu’nun oluşumu

- Rus tarafı, Suriye tarafıyla mutabakata vararak, Rus Hava Filosu’nun oluşumunu (uçak tipi ve sayısı, silahlar, askeri teçhizat ve personel sayısı) belirlemektedir.

- Rus Hava Filosu’nun organizasyonel ve işlevsel yapısı Rus tarafındaki yetkili tarafça geliştirilecek, onaylanacak, değiştirilecek ve Suriye tarafındaki yetkili taraf bu konuda bilgilendirilecektir.

cdfvgrth
İdlib'deki Ebu el-Zuhur geçiş noktasında Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed ve Rus mevkidaşı Vladimir Putin'in fotoğrafının yanında duran Rus ve Suriyeli güçler (Arşiv-AFP)

  • Madde 5

Mal ve taşınmaz ithalatı ve ihracatı ile çalışan personelin giriş ve çıkışı

- Rus tarafı, Suriyeli tarafa herhangi bir harç veya ücret ödemeksizin, Suriye Arap Cumhuriyeti topraklarına Rus Hava Filosu yararına ve kendisi için belirlenen görevleri yerine getirmek, çalışan personelin güvenliğini sağlamak ve yaşamını desteklemek için gerekli her türlü silah, mühimmat, teçhizat ve malzemeyi ithal etme ve ihraç etme hakkına sahiptir.

- Aktarılan tüm fonların yanı sıra Rusya tarafından Hmeymim Hava Üssü'ne yerleştirilen altyapı tesisleri de Rusya Federasyonu'nun mülkiyetinde olacaktır.

- Rus Hava Filosu unsurları, Rusya Federasyonu'na gitmek için geçerli belgeleri kullanarak ve Suriye Arap Cumhuriyeti sınır ve gümrük yetkililerinin denetimine tabi olmaksızın, Suriye Arap Cumhuriyeti sınırlarından serbestçe giriş ve çıkış yapabilecektir.

  • Madde 6

Dokunulmazlıklar ve ayrıcalıklar

- Rus Hava Filosu personeli, Suriye Arap Cumhuriyeti'nde kaldıkları süre boyunca, Suriye Arap Cumhuriyeti'ne vardıklarında hakkında bilgilendirildikleri, ev sahibi ülkenin kanunlarına, geleneklerine ve adetlerine uymak zorundadır.

- Rus Hava Filosu, Suriye Arap Cumhuriyeti'nin sivil ve idari yargısının yetkisine karşı tamamen dokunulmazdır.

- Rus Hava Filosu’nun taşınır ve taşınmaz mallarına dokunulamaz. Suriye Arap Cumhuriyeti yetkililerinin temsilcilerinin, komutanının onayı olmadan Rus Hava Filosu’nun konuşlandığı bölgelere girme hakkı yoktur.

Rus Hava Filosu arşivine ve içindeki tüm belgelere, konumları ne olursa olsun dokunulamaz.

- Komutanı da dahil olmak üzere Rus Hava Filosu personeline ve ailelerine, 18 Nisan 1961'de imzalanan Diplomatik İlişkiler Hakkında Viyana Sözleşmesi uyarınca diplomatik misyonlardaki diplomatlara ve aile üyelerine tanınanlara benzer dokunulmazlıklar ve ayrıcalıklar tanınmaktadır.

- Rus Hava Filosu çıkarları doğrultusunda kullanılan Rus Hava Filosu nakliye araçları ve uçakları dokunulmazdır ve denetim, arama, el koyma, müsadere ve diğer zorlayıcı icraatlara karşı bu dokunulmazlıktan yararlanmaktadır.

Rus Hava Filosu, Suriye Arap Cumhuriyeti'nin sivil ve idari yargısının yetkisine karşı tam bir dokunulmazlığa sahiptir

  • Madde 7

Taleplerin çözümü

- Suriye Arap Cumhuriyeti'nin Rusya Federasyonu, Hava Filosu ve personeli hakkında hiçbir talepte bulunma hakkı yoktur. Rus Hava Filosu ve bireylerinin faaliyetleriyle ilgili olarak kendisine karşı herhangi bir iddiada bulunma, dava açma hakkı yoktur.

- Suriye Arap Cumhuriyeti, Rus Hava Filosu ve personelinin çalışmaları ile ilgili olarak zarara uğraması halinde üçüncü şahıslar tarafından ileri sürülebilecek her türlü talebi çözümlemeyi taahhüt etmektedir.

  • Madde 8

Vergi imtiyazları

Suriye Arap Cumhuriyeti, Rus Hava Filosu’nu her türlü doğrudan ve dolaylı vergiden muaf tutmaktadır.

  • Madde 9

Revizyonlarda bulunmak

Tarafların karşılıklı mutabakatı ile işbu anlaşmada, ayrı protokoller halinde düzenlenecek revizyonlar yapılabilir.

  • Madde 10

Çekişmelerin çözümü

Bu anlaşma hükümlerinin uygulanmasına veya yorumlanmasına ilişkin tüm anlaşmazlıklar taraflarca istişare yoluyla çözülecektir.

  • Madde 11

Yürürlüğe girme

Bu anlaşma imzalandığı tarihten itibaren geçici olarak geçerlidir. Her iki tarafça gerekli iç prosedürlerin tamamlandığına ilişkin diplomatik kanallar aracılığıyla bildirim teatisi yapıldığı tarihte yürürlüğe girecektir.

  • Madde 12

Sözleşmenin süresi ve feshi

Bu anlaşma süresiz olarak akdedilmiştir.

Taraflardan biri bu sözleşmeyi feshetmek isterse bunu diğer tarafa yazılı olarak bildirmek zorundadır.

Bu durumda işbu anlaşma, ilgili bildirimin alındığı tarihten itibaren bir yıl sonra sona erecektir.

Anlaşma, 26 Ağustos 2015 tarihinde Şam'da Rusça ve Arapça dillerinde iki orijinal nüsha olarak hazırlanmıştır ve her iki metin de hukuki açıdan eşittir.

Rusya Federasyonu adına                                   Suriye Arap Cumhuriyeti adına

İmza                                                                                      İmza