Erdoğan’ın üçüncü cumhurbaşkanlığı dönemi ve İsveç’in NATO’ya üyeliği

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan. (AP)
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan. (AP)
TT

Erdoğan’ın üçüncü cumhurbaşkanlığı dönemi ve İsveç’in NATO’ya üyeliği

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan. (AP)
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan. (AP)

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın üçüncü döneminde dünyanın dört bir yanından 20 cumhurbaşkanı ve 45 bakanın katılacağı göreve başlama töreninde, İsveç'in Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü'ne (NATO) katılım dosyası da gündeme gelecek.

NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg'in Erdoğan'ın yeni cumhurbaşkanlığı dönemi için yemin törenine katılmak ve Türk yetkililerle üst düzey görüşmeler yapmak üzere hafta sonu Türkiye'yi ziyaret etmesi bekleniyor.

Stoltenberg önceki gün, İsveç'in NATO üyeliği konusunda Türkiye ile diyalogu yeniden başlatma arzusunu dile getirdi. Stoltenberg, Norveç'in başkenti Oslo'da düzenlenen NATO dışişleri bakanları toplantısında şu açıklamada bulundu:

“Mesajım; İsveç'in NATO'ya üyeliği İsveç için iyi olduğu kadar İskandinav ülkeleri, Baltık bölgesi ve aynı zamanda tüm NATO ve tabii ki Türkiye ve diğer müttefikler için de iyi olduğudur. Ayrıca bugünden itibaren İsveç'te 1 Haziran'da yeni terörle mücadele yasasının yürürlüğe girdiği gerçeğinin de altını çiziyorum. Bu yasalar aslında bir fark yaratıyor. İsveç'in adımı şimdi, örneğin sadece Türkiye'ye göre değil, Avrupa Birliği ve diğer ülkere göre de terör örgütü olan PKK da dahil olmak üzere, terörle mücadeleyi hızlandırmak için yeni adımlar attığını gösteriyor.”

Türkiye, İsveç’in talebini kabul etmekte isteksiz görünüyor. Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Ankara'daki diplomatik kaynakların yeni Türkiye Büyük Millet Meclisi oluşumunun ilk oturumlarına hazırlık ve hükümetin kurulmasıyla meşgul olduklarına bağladıkları NATO dışişleri bakanları gayrı resmi toplantısına katılmadı.

Antalya'dan Adalet ve Kalkınma Partisi (AK Parti) milletvekili seçilen Çavuşoğlu, geçtiğimiz yıl haziran ayında Madrid'de düzenlenen NATO zirvesi oturum aralarında İsveç'i Türkiye, İsveç ve Finlandiya arasında imzalanan üçlü mutabakat muhtırasındaki yükümlülüklerini yerine getirmeye ve terörle mücadelede somut adımlar atmaya çağırdı.

Çavuşoğlu İsveçli mevkidaşı Tobias Billström’ün Twitter paylaşımına yanıt vererek, “İsveçli dostlarımıza çok açık bir mesaj! Üçlü Muhtıradan kaynaklanan yükümlülüklerinizi yerine getirin ve terörizmle mücadelede somut adımlar atın. Diğer hususlar ancak o zaman hallolur” ifadelerini kullandı. Tobias Billström, NATO üyeliği için gerekli tüm kriterleri yerine getirdiklerini söyleyip, Türkiye ve Macaristan'a üyeliklerini onaylama çağrısı yapmıştı.

Parlamento ve hükümet

Yeni meclis, parlamentonun en yaşlı sıfatıyla Milliyetçi Hareket Partisi (MHP) lideri Devlet Bahçeli’nin başkanlığında dün milletvekillerinin yemin ettiği 28. Dönemine başladı. Erdoğan, TBMM’nin yeni dönemine açılışına katılırken, savunma, içişleri ve dışişleri dahil olmak üzere 16 bakanın milletvekili olarak parlamentoya girmesiyle yeni yüzlerin yer alması belenen kabinenin bugün açıklanması bekleniyor. Kanun, milletvekili olan bir ismin bakan olmasına izin vermiyor.

AK Parti Genel Başkan Yardımcısı Numan Kurtulmuş, partinin parlamentodaki hassas dengeler nedeniyle bazı eski bakanların yeni parlamentodan istifa etmesini istemediğini söyledi.

Şarku’l Avsat’ın edindiği bilgilere göre cumhurbaşkanına yakın kaynaklar, Erdoğan’ın daha önce Maliye Bakanlığı ve Ekonomiden Sorumlu Başbakan Yardımcılığı Mehmet Şimşek ile Hazine ve Maliye Bakanı olması için anlaşmaya vardığını öne sürdü. Erdoğan'ın yeni hükümeti ekonomi alanında ciddi bir zorluklarla karşı karşıya. Hükümetin faiz oranlarını düşürmeden kaynaklı büyümeyi ve ihracatı artırmaya dayalı ekonomik modelin neden olduğu krizden kurtarması gerekiyor.

Ankara'daki siyasi koridorlarda hem mevcut Türkiye Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın'ın hem de istihbarat Başkanı Hakan Fidan'ın yeni hükümette görev alacağı konuşuluyor.



Şarku’l Avsat kaynakları: Hamas Türkiye'den anlaşmayı Trump'a iletmesini istedi

Dışişleri Bakanı Hakan Fidan pazar günü Hamas liderleriyle bir araya geldi (Türkiye Dışişleri Bakanlığı)
Dışişleri Bakanı Hakan Fidan pazar günü Hamas liderleriyle bir araya geldi (Türkiye Dışişleri Bakanlığı)
TT

Şarku’l Avsat kaynakları: Hamas Türkiye'den anlaşmayı Trump'a iletmesini istedi

Dışişleri Bakanı Hakan Fidan pazar günü Hamas liderleriyle bir araya geldi (Türkiye Dışişleri Bakanlığı)
Dışişleri Bakanı Hakan Fidan pazar günü Hamas liderleriyle bir araya geldi (Türkiye Dışişleri Bakanlığı)

Şarku’l Avsat’a konuşan iki kaynak, Hamas’ın Gazze Şeridi'nde yeni bir ateşkes için girişimde bulunmaya çalıştığını ve ateşkes önerisini ABD Başkanı Donald Trump yönetimine iletmek için Türkiye'den destek talep ettiğini söyledi.

Kimliklerinin gizli kalması koşuluyla ayrı ayrı konuşan iki kaynak, Hamas yönetiminin, Hamas Hareketi tarafından önerilen ‘kapsamlı anlaşma’ ya da diğer adıyla ‘paket anlaşmasının’ Türkiye ile ABD arasındaki ’iyi ilişkilerden’ dolayı Türk yetkililer tarafından Trump yönetimine iletilebileceğine inandığını söyledi.

Hamas'ın önerisi, üzerinde mutabık kalınan sayıda Filistinli mahkûmun salıverilmesi karşılığında tüm İsrailli rehinelerin serbest bırakılmasını, savaşın durdurulmasını ve İsrail'in Gazze Şeridi'nin tüm bölgelerinden çekilmesini öngörüyor.

Hamas Liderlik Konseyi Başkanı Muhammed Derviş başkanlığındaki heyet, pazar günü Dışişleri Bakanı Hakan Fidan ile görüştü. Derviş, Milli İstihbarat Teşkilatı (MİT) Başkanı İbrahim Kalın ile de bir araya gelerek savaşın durdurulmasıyla ilgili görüşün yanı sıra, Filistin'in iç durumuna ve diğer konulara değindi.

Kaynaklardan biri Hamas'ın Türkiye'nin desteğini istemesiyle ilgili tutumunu, Hamas'ın tüm İsrailli rehineleri teslim etmesi halinde savaşın durmasını garanti edeceğini söyleyen ABD Rehine İşleri Özel Temsilcisi Adam Boehler’in açıklamalarına dayandırdığını, ancak İsrail'in bu girişimi reddettiğini açıkladı. İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ve hükümetindeki bazı bakanlar tarafından yapılan açıklamalar da bu tutumu teyit ediyor.

Kaynaklardan diğeri ise şunları söyledi:

“Türkiye'deki görüşmeler, Türk yetkililere, Hamas’ın vizyonunu Washington'a iletmek için mevcut ABD yönetimiyle olan iyi ilişkilerini kullanmaları gerektiği mesajını vermeyi amaçlıyordu.”

İki kaynak da ABD'nin bu öneriyi kabul etmesi için İsrail'e baskı yapılmasında daha büyük bir rol oynaması amacıyla, arabulucu Katar da dahil olmak üzere Donald Trump yönetimindeki yetkililere mesajın iletilmesi için şimdiye kadar başka araçların da kullanıldığı konusunda hemfikir.

Kaynakların aktardıklarına göre Hamas, Gazze'deki savaş devam ederken gerçekleşmesini istediği anlaşılan Trump'ın bölgeye yapacağı ziyaret öncesinde bir anlaşmaya varılması için ABD’nin tutumuna güveniyor. Kaynaklardan biri Trump'ın İran ile nükleer programı konusunda geçici de olsa bir çözüme ulaşmayı istediğini söyledi.

Hamas’tan kaynakların birkaç gün önce Şarku’l Avsat'a yaptığı açıklamaya göre Hamas’ın vizyonu ‘bölgesel ve uluslararası garantilerle beş yıl sürecek uzun bir ateşkese’ hazır ve açık olmasına dayanıyor.

Hamas, herhangi bir ateşkes anlaşmasının İsrail güçlerinin Gazze'den çekilmesini ve belirli bir insani protokol uyarınca insani yardımların Gazze Şeridi’ne girişini de kapsamasını istiyor. Hamas ayrıca Arap, Müslüman ve Avrupa ülkelerinin desteğini alan Mısır'ın önerisi doğrultusunda, Gazze'yi tam yetki ile yönetecek, bağımsız ve fraksiyona bağlı olmayan kişilerden oluşan bir Filistin komitesinin kurulmasını kabul ettiğini de açıkladı.