10. Arap-Çin İşadamları Konferansı’nın ilk gününde 10 milyar dolarlık yatırım anlaşmaları imzalandı

10. Arap-Çin İşadamları Konferansı çerçevesinde düzenlenen çalıştaylar (Şarku’l Avsat)
10. Arap-Çin İşadamları Konferansı çerçevesinde düzenlenen çalıştaylar (Şarku’l Avsat)
TT

10. Arap-Çin İşadamları Konferansı’nın ilk gününde 10 milyar dolarlık yatırım anlaşmaları imzalandı

10. Arap-Çin İşadamları Konferansı çerçevesinde düzenlenen çalıştaylar (Şarku’l Avsat)
10. Arap-Çin İşadamları Konferansı çerçevesinde düzenlenen çalıştaylar (Şarku’l Avsat)

Suudi Arabistan’ın başkenti Riyad’da düzenlenen 10. Arap-Çin İşadamları Konferansı’nda, teknoloji, yenilenebilir enerji, tarım, emlak, mineraller, tedarik zincirleri, turizm ve sağlık başta olmak üzere çeşitli sektörlerde değeri 10 milyar doları aşan 30 yatırım anlaşması imzalandı.

Konferansın oturum aralarında, Suudi Arabistan Yatırım Bakanlığı ile Çin merkezli elektrikli ve sürücüsüz araba üreticisi Human Horizons arasındaki 5,6 milyar dolarlık bir mutabakat zaptı imzalandı.

Human Horizons, Çin’de HiPhi markası altında elektrikli araçlar üretiyor. Anlaşma, bu tür arabaların araştırılması, geliştirilmesi, üretimi ve satışı için bir ortak girişim oluşturulmasını öngörüyor.

Vagonlar

Yatırım Bakanlığı ayrıca, turizm alanında uygulamalar geliştirmek için Hong Kong merkezli bir Android yazılım geliştiricisi olan Hibobi Technology ile 266 milyon dolarlık bir anlaşma imzaladı.

Suudi Demiryolları Şirketi (SAPTCO) ile Çin devletine ait ve halka açık demiryolu taşıtları üreticisi CRRC arasında, Suudi Arabistan’da demiryolu vagonları ve tekerlekleri üretmek için 250 milyon dolarlık bir anlaşma imzalandı.

Demir tesisi

Yatırım, Sanayi ve Maden Kaynakları Bakanlığı ile Çin merkezli endüstriyel üretici Sunda Manufacturing Company arasında kostik soda, klor ve türevleri, klorlu parafin, kalsiyum klorür, polivinil klorür (PVC) ve ilgili dönüşüm ürünleri üretmeyi içeren 150 milyon dolarlık bir anlaşma imzalandı.

Konferansın oturum aralarında ayrıca, Suudi şirketi Amar Al-Oula ile Zhonghuan International Group (Hong Kong), Suudi Arabistan’da bir demir cevheri işleme tesisi kurmak ve izabe tesisleri için demir peleti üretmek üzere 533 milyon dolarlık bir anlaşma imzaladı.

Bakır madenciliği

Ritad merkezli ASK Group ve China National Geological and Mining Corporation, Arap Yarımadası bölgesinde bir bakır madenciliği projesi geliştirmek, inşa etmek ve işletmek için 500 milyon dolarlık bir anlaşma imzaladı.

10. Arap-Çin İşadamları Konferansı çerçevesinde düzenlenen çalıştaylar (Şarku’l Avsat)
10. Arap-Çin İşadamları Konferansı çerçevesinde düzenlenen çalıştaylar (Şarku’l Avsat)

Suudi Arabistan’da gelişmiş bina inşaatı için Mabani Al- Safwah şirketi ile Çin merkezli Gezhouba Group International Engineering ve Top International Engineering Corporation Arabia Ltd. arasında 266 milyon dolarlık bir çerçeve anlaşması imzalandı.

Binlerce katılımcı

Konferansın geniş gündemi binlerce katılımcıyı cezbetti.

Sosyal ve çevresel sorumluluk, yönetişim ve tedarik zincirinin dayanıklılığını artırma konulu panel tartışmaları, çalıştaylar, özel toplantılar ve yan etkinlikler düzenlendi.

Etkinliğin ilk gününde 26’dan fazla ülkeden 3 bin 500 iş lideri, yenilikçi ve karar verici katıldı.

Petrol ve doğalgaz

Konferansın oturum aralarında gerçekleştirilen diyalog oturumlarına katılan bir dizi konuşmacı, Suudi Arabistan ile Çin arasındaki işbirliğine, ortak hedeflere ulaşmak ve inovasyonu yönlendirmek için birbirlerinin güçlerinden yararlanmanın önemine vurgu yaptı.

10. Arap-Çin İşadamları Konferansı çerçevesinde düzenlenen bir diyalog oturumu (Şarku’l Avsat)
10. Arap-Çin İşadamları Konferansı çerçevesinde düzenlenen bir diyalog oturumu (Şarku’l Avsat)

Katılımcılar, petrol ve doğalgaz endüstrileri için tedarik zincirlerini ele alarak, bu hayati endüstrinin desteklenmesine ve ilerlemesine katkıda bulunan daha yenilikçi çözümlerin, teknolojilerin ve ortaklıkların önemini gözden geçirdi.

Turizm sektörü

Suudi Arabistan Turizm Bakanı Ahmed el-Hatib, “Küresel seyahat ve turizm pazarına katkımızı genişletme sorumluluğumuz var” diyerek, ülkesinin önümüzdeki on yıl içinde sektöre 800 milyar dolar yatırım yapacağını açıkladı.

Çinli yatırımcıları Suudi Arabistan’a yatırım yapmaya çağıran Hatib, hükümetin girişimleri başladığından bu yana 49 ülkenin elektronik vize aldığını, birçok Arap ülkesinin seyahat ve turizm sektörüne katkılarını artırmak için gayretle çalıştığını söyledi.

Öte yandan, Orascom Development’ın kurucusu Mısırlı iş insanı Samih Sawiris, “Suudi ve Çinli kuruluşlar arasındaki işbirliği, Pekin’de bir merkeze sahip olmayı, Suudi pazarındaki bilgi gücü ile birleştirebilecek ilk adımdır” dedi.



Suudi Arabistan-Türkiye ilişkilerinde ekonomik ısınma

Görsel: Shutterstock
Görsel: Shutterstock
TT

Suudi Arabistan-Türkiye ilişkilerinde ekonomik ısınma

Görsel: Shutterstock
Görsel: Shutterstock

Turki el-Harbi

Suudi Arabistan-Türkiye ilişkilerinde son yıllarda yaşanan soğukluk, iki ülke arasındaki ticaret hacmini kısıtladı. Ancak 2023 yılına gelindiğinde ilişkiler eski haline dönerken daha da iyiye gitmesi için bir başlangıç noktası oluşturdu. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan liderliğindeki hükümet, iki ülke arasındaki ihracat hacminin azalmasının ardından özellikle yükselen enflasyon ve Türk lirasındaki gerileme çerçevesinde Suudi Arabistan'a yönelik düşmanca tutumunu bir kenara bıraktı.

Cumhurbaşkanı Erdoğan geçtiğimiz yıl Riyad'a yaptığı ziyaret sırasında, iki ülke arasındaki bağların güçlendirilmesinde en önemli faktör olan ekonomik faktörü temel alarak ilişkileri güçlendirmeye çalıştı. Cumhurbaşkanı Erdoğan, bu girişiminde, Türk milliyetçiliğinin ve Araplar üzerindeki üstünlüğünün geri gelmesinin yanı sıra Türkiye'yi turizm ya da iş için ziyaret eden Arapları, özellikle de Körfez ülkelerinden gelenleri dışlama çağrısında bulunan aşırı sağcı partilerin yönlendirdiği ırkçı bir akımla karşı karşıya.

Pozitif iş birliği ve iyimserlik

Dünya son aylarda münferit olaylara tanık oldu. Türkiye’deki bu aşırı sağcı partiler, Türkiye'nin Suudi Arabistan ile kısa sürede inşa ettiği güven ve dayanışmayı yok etme riski oluşturuyor.

Riyad, döviz rezervlerini arttırmak amacıyla geçtiğimiz yıl TCMB’ye 5 milyar dolarlık bir mevduat sağlayarak Türkiye'nin ekonomik toparlanmasına katkıda bulundu.

Ankara, gerek Suudi Arabistan'ın stratejik konumuna duyduğu ihtiyaçtan gerek Ortadoğu ve Afrika'nın en zengin ülkelerinden biri ve güvenilir bir dost olmasından dolayı Riyad'ın Türk ekonomisinin gidişatı üzerindeki etkisinin boyutunu, özellikle de bu yıl yavaş yavaş toparlanmaya başladığı ekonomik kriz sırasında net bir şekilde anladı.

Riyad, döviz rezervlerini arttırmak amacıyla geçtiğimiz yıl Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’na (TCMB) 5 milyar dolarlık bir mevduat sağlayarak Türkiye'nin ekonomik toparlanmasına katkıda bulundu. TCMB, 24 Temmuz'da söz konusu mevduatı kapatarak Suudi Arabistan Kalkınma Fonu'na iade etti.

Suudi Arabistan, Türkiye'nin ilişkileri geliştirme girişimini olumlu karşıladı. Sonuncusu geçtiğimiz temmuz ayında Dışişleri Bakanı Prens Faysal bin Ferhan'ın ziyareti olmak üzere, aralarında bakan ve yatırımcıların da bulunduğu kalabalık bir heyeti Türkiye'ye gönderdi. Ziyaret sırasında, iki ülke arasında çeşitli alanlarda ve bölgesel ve uluslararası konularda iş birliğini derinleştirmek amacıyla bir koordinasyon konseyi kurulmasına yönelik bir mutabakat zaptı imzalandı.

dcdev
Suudi Arabistan Savunma Bakan Yardımcısı Halid bin Hüseyin el-Bayari, Cidde'de Baykar Genel Müdür Haluk Bayraktar ile İHA üretimi ve teknoloji transferi anlaşmasının belgelerini değiş tokuş ederken, 18 Temmuz 2023 (Suudi Arabistan Savunma Bakanlığı)

En önemlisi geçtiğimiz şubat ayında düzenlenen ve her iki ülkeden bin 240'tan fazla işadamının katıldığı Suudi Arabistan-Türkiye İş Forumu olmak üzere, Suudi Arabistan'ın uluslararası şirketlerle yaklaşık 1 trilyon 800 milyar dolarlık yatırım fırsatları belirlediği çeşitli etkinlikler düzenlendi. Suudi Arabistan Yatırım Bakanı Halid bin Abdulaziz el-Falih, bu yatırım alanlarının en büyük faydalanıcısının Türk şirketleri olacağını söyledi.

T.C. Cumhurbaşkanlığı Yatırım Ofisi ve Suudi Arabistan Genel Dış Ticaret Dairesi: Türkiye'nin Suudi Arabistan'a ihracatı 2022 yılında sadece 800 milyon dolarken 2023 yılında yüzde 100'ün üzerinde bir artışla 2,6 milyar dolara ulaşırken, Riyad ile Ankara arasındaki ticaret hacmi 7 milyar dolara yükseldi.

Ticaret Bakanı Ömer Bolat tarafından gelecek yılın ‘Suudi Arabistan'la altın yıl’ olarak nitelendirdiği açıklamalarından da anlaşıldığı üzere Ankara, Riyad'la ilişkilerin gelecekte daha da güçleneceği konusunda iyimser. Bolat'a göre iki ülke, ticaret hacmini kısa vadede 10 milyar dolara, uzun vadede ise 30 milyar dolara çıkarmayı hedefliyor.

Türkiye ile iş birliğinin güçlendirilmesi sadece Suudi Arabistan ile sınırlı kalmayıp, Türkiye ile stratejik ortaklık geliştirme sürecine katılan komşu Körfez ülkelerini de kapsıyor. Bu çerçevede ilk adım olarak geçtiğimiz temmuz ayında iki ülke arasında serbest ticaret anlaşması için müzakereler başlatıldı. Anlaşmanın başarılı olması halinde hem mal hem de hizmetlerden oluşan yerli ürünler için ek bir avantaj sağlayacak ve bunların hem Türkiye hem de Körfez ülkelerindeki yerel pazarlara akışı kolaylaşacak. Ayrıca yatırımların teşvik edilmesine ve korunmasına katkıda bulunacak ve böylece iki taraf arasındaki ticari alışveriş oranı da aratacak.

Bayraktar, iki ülke arasındaki bağları güçlendiriyor

Ankara son yıllarda insansız hava aracı (İHA) sektöründe uzmanlaştı ve Bayraktar İHA üretimi Türkiye'nin en önemli sektörlerinden biri haline geldi. Baykar şirketi tarafından üretilen Bayraktar İHA’nın etkinliği, birden fazla alanda test edildi.

Suudi Arabistan Savunma Bakanlığı geçtiğimiz yıl Baykar şirketi ile İHA üretiminde kullanılan sistemlerin ve teknolojinin transfer edilerek İHA endüstrisinin yerelleştirilmesini içeren bir satın alma sözleşmesi imzaladı.

İki ülke arasında derinleşen ilişkiler çerçevesinde Suudi Arabistan Savunma Bakanlığı ve Baykar şirketi, geçtiğimiz yıl, İHA üretiminde kullanılan sistemlerin ve teknolojinin Suudi Arabistan devletine ait savunma şirketi Suudi Arabistan Askeri Sanayii’ne (SAMI) transfer edilerek İHA endüstrisinin yerelleştirilmesini içeren bir satın alma sözleşmesi imzaladı. Sözleşmeye iki ülke arasında savunma alanında yapılan diğer anlaşmalar eşlik etti.

xascdfve
Görsel: Al Majalla

SAMI CEO’su Velid Ebu Halid'e göre bu tür sözleşmeler, Suudi Arabistan 2030 Vizyonu çerçevesindeki savunma harcamalarının yüzde 50'sinin yerelleştirilmesi hedefine katkıda bulunuyor.

Türkiye'de bir milyon Suudi turist

Diğer taraftan turizm, özellikle Türk lirasının değer kaybettiği bir dönemde Türkiye’nin gelirlerinin büyük bir bölümünü oluştururken turistler ülkeye döviz girişinin önemli bir kaynağı olmaya devam ediyor.

Suudi Arabistan dünyada Türkiye'ye en çok turist gönderen ülkeler arasında birinci sırada, Arap dünyasında ise ikinci sırada yer alıyor. Türkiye Turizm ve Kültür Bakanlığı'na göre Türkiye'ye gelen Suudi turist sayısı geçtiğimiz yıl yüzde 70 artışla 784 bini geçti.

*Bu makale Şarku’l Avsat tarafından Londra  merkezli Al Majalla dergisinden çevrilmiştir.