Küresel piyasalarda gözler, Fed Başkanı Powell'ın açıklamalarına çevrildi

Küresel piyasalar, ABD Merkez Bankası (Fed) Başkanı Jerome Powell'ın açıklamaları ve yoğun veri gündemine odaklanırken, Fed yetkililerinin gelecek dönem politikalara ilişkin temkinli değerlendirmeleri risk iştahını törpülüyor

(AA)
(AA)
TT

Küresel piyasalarda gözler, Fed Başkanı Powell'ın açıklamalarına çevrildi

(AA)
(AA)

ABD'de dün açıklanan makroekonomik veriler, Fed'in gelecek yılın ilk yarısında faiz indirimine başlayabileceği beklentilerini desteklemeye devam ederken, bugün Fed Başkanı Jerome Powell'ın yapacağı açıklamalardan alınacak sinyallerin varlık fiyatlarında oynaklığı artırması bekleniyor.

ABD'de kişisel tüketim harcamaları ekimde yüzde 0,2 artış kaydetti. Fed'in enflasyon göstergesi olarak dikkate aldığı çekirdek kişisel tüketim harcamaları fiyat endeksi, aynı dönemde aylık bazda yüzde 0,2 ve yıllık bazda yüzde 3,5 ile beklentiler doğrultusunda arttı.

Analistler, kişisel tüketim harcamalarına ilişkin verilerin talepteki soğumaya işaret ettiğini, bu durumun da Fed'in faiz artırım döngüsünde zirveye ulaştığına yönelik beklentileri güçlendirdiğini ifade etti.

ABD'de ilk kez işsizlik maaşı başvurusunda bulunanların sayısı geçen hafta 218 bine yükselirken, söz konusu veri, piyasa beklentilerinin altında gerçekleşti. Süregelen işsizlik maaşı başvuru sayısı ise 86 bin kişi artarak 1 milyon 927 bin oldu ve Kasım 2021'den bu yana en yüksek seviyeye çıktı.

Ülkede, bekleyen konut satışları endeksi ise ekimde yüzde 1,5 azalarak 2001'den sonraki en düşük seviyesini kaydetti.

Analistler, Fed'in ileriye yönelik sıkılaştırma eğilimini ortadan kaldırmak için henüz çok erken olabileceğini anımsatırken, Fed yetkililerinin temkinli açıklamalarının piyasaların yön bulmasını zorlaştırdığını aktardı.

San Francisco Fed Başkanı Mary Daly, son enflasyon verilerinin cesaret verici olduğunu ancak erken zafer ilan edilmemesi gerektiğini belirtti.

New York Fed Başkanı John Williams da para politikasını bir süre kısıtlayıcı tutmanın uygun olacağını, Fed'in faiz oranı hedefinde zirvede veya zirveye yakın olduğunu kaydetti. Enflasyon baskısı devam ederse Fed'in yeniden faiz artırımına gidebileceğine işaret eden Williams, enflasyonun 2025'te yüzde 2'ye yaklaşacağını söyledi.

Öte yandan, dün Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC) ve OPEC dışı bazı üretici ülkelerden oluşan OPEC+ grubunun günde yaklaşık 900 bin varillik arz kesintisini kabul etmesine rağmen Brent petrolün varil fiyatı, yüzde 3,2 azalışla günü 80 dolardan tamamladı. Şu dakikalarda ise önceki kapanışının yüzde 0,7 üzerinde 80,7 dolarda bulunuyor.

Analistler, söz konusu düşüşün, yatırımcıların bu arz kesintisinin uygulanacağına yönelik şüphelerinin olduğuna işaret ettiğini söyledi.

Altının ons fiyatı, dün yüzde 0,4 azalışla günü 2 bin 36 dolardan tamamlarken, şu sıralarda önceki kapanışına göre yüzde 0,2 yükselişle 2 bin 40 dolar seviyesinden işlem görüyor.

Dolar endeksi, dün yüzde 0,7 artışla günü 103,5 seviyesinden tamamlamasına karşın aylık bazda yüzde 3 azalışla son 1 yılın en sert aylık düşüşünü kaydetti.

New York borsasında dün teknoloji hisselerindeki düşüş dikkati çekti. Uzun zamandır beklenen Cybertruck'ın ilk teslimatları için ABD'nin Texas eyaletindeki fabrikasında etkinlik düzenleyen Tesla'nın hisseleri yüzde 2'ye yakın değer kaybetti.

İşlem gününü, Nvidia hisseleri yüzde 3, Alphabet hisseleri yüzde 2 ve Meta hisseleri yüzde 1,5 kayıpla tamamladı.

Beklenenden iyi kazanç ve gelir bildiren bulut yazılım şirketi Salesforce'un hisselerinde gerçekleşen yüzde 10'a yakın artış, Dow Jones endeksinin pozitif seyrinde etkili oldu.

New York borsasında dün Nasdaq endeksi yüzde 0,23 azalış kaydederken, S&P 500 endeksi yüzde 0,38 ve Dow Jones endeksi yüzde 1,47 artış kaydetti. ABD'de endeks vadeli kontratlar, yeni güne karışık seyirle başladı.

Avrupa borsalarında dün alış ağırlıklı bir seyir izlenirken, bugün bölge genelinde açıklanacak Satınalma Yöneticileri Endeksi (PMI) verileri yatırımcıların odağına yerleşti.

Avrupa Merkez Bankası (ECB) Başkanı Christine Lagarde, dün Brüksel'de düzenlenen Avrupa Parlamentosu (AP) Ekonomik ve Mali İşler Komitesi'nin "Parasal Diyalog" başlıklı oturumunda gerçekleştirdiği konuşmada, enflasyonun gerilemeye devam ettiğini ancak halen çok uzun süre yüksek kalmasının beklendiğini söyledi.

ECB'nin, son toplantısında faiz oranlarını 25 baz puan artırma kararı aldığını anımsatan Lagarde, faiz oranlarının yeterince uzun bir süre mevcut seviyelerde sürdürülmesi halinde enflasyon hedefinin yakalanabileceğini belirtti.

Öte yandan, dün açıklanan verilere göre, Avro Bölgesi'nde işsizlik ekimde yüzde 6,5 seviyesini korurken, aynı dönemde Almanya'da işsizlik oranı yüzde 5,8'den yüzde 5,9'a yükseldi.

Dün yüzde 0,8 azalışla 1,0884 seviyesinden günü tamamlayan avro/dolar paritesi, kasımda aylık bazda yüzde 2,9 artışla son 1 yılın en güçlü yükselişini gerçekleştirdi. Parite, şu sıralarda önceki kapanışının yüzde 0,2 üzerinde 1,0910 seviyesinde bulunuyor.

Dün Almanya'da DAX 40 endeksi yüzde 0,30, İtalya'da MIB 30 endeksi yüzde 0,16, Fransa'da CAC 40 endeksi yüzde 0,59 ve İngiltere'de FTSE 100 endeksi yüzde 0,41 artış kaydetti. Avrupa'da endeks vadeli kontratlar, yeni güne ise karışık bir seyirle başladı.

Asya piyasaları yeni günde negatif bir seyir izlerken, Çin'de açıklanan Caixin imalat sanayi PMI'ın beklentileri aşması ekonomik aktiviteye ilişkin endişeleri sınırlı da olsa azalttı.

Çin'de kasım Caixin imalat sanayi PMI, 50,7 ile öngörüleri aşarken, Japonya'da işsizlik oranı yüzde 2,6'dan yüzde 2,5'e geriledi.

Öte yandan, dolar/yen paritesi dün yüzde 0,6 artışla 148,2 seviyesinden günü tamamlarken, kasımda aylık bazda yüzde 2,3 düşüşle son 1 yılın en kötü aylık performansını sergiledi. Parite, şu sıralarda önceki kapanışının yüzde 0,1 altında 148,1 seviyesinde bulunuyor.

Kapanışa yakın, Japonya'da Nikkei 225 endeksi yüzde 0,1, Çin'de Şanghay bileşik endeksi yüzde 0,6, Güney Kore'de Kospi endeksi yüzde 1,1 ve Hong Kong'da Hang Seng endeksi yüzde 0,9 azalış kaydetti.

Yurt içinde, dün satış ağırlıklı bir seyir izleyen Borsa İstanbul'da BIST 100 endeksi, günü yüzde 0,76 değer kaybıyla 7.948,60 puandan tamamladı.

Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Standard & Poor's (S&P), dün Türkiye'de son dönemdeki politika düzenlemeleri nedeniyle takvim dışı değerlendirmeye giderek ülkenin kredi görünümünü revize etti. S&P, Türkiye'nin kredi notunu "B" olarak teyit ederken, kredi notu görünümünü "durağan"dan "pozitif"e çevirdi.

Öte yandan, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), bankacılık sistemini, Türk lirasını (TL) cazip kılacak şekilde dönüştüren adımlarına kararlılıkla devam ederken, TCMB'nin konuya ilişkin tebliğleri, Resmi Gazete'de yayımlandı.

Buna göre, bankalar, döviz dönüşümlü kur korumalı hesaplara politika faizinin altında faiz verebilecek ancak bu oran, politika faizi olan 1 hafta vadeli repo ihale faiz oranının yüzde 85'inden daha düşük olamayacak. Böylece standart TL mevduat desteklenirken döviz dönüşümlü kur korumalı mevduata verilen faizin cazibesi azaltılacak.

Dolar/TL, dün yüzde 0,2 azalışla günü 28,8699'dan kapatmasının ardından bugün bankalararası piyasanın açılışında 28,9060 seviyesinden işlem görüyor.

Analistler, bugün yurt içinde imalat sanayi PMI, yurt dışında ise Fed Başkanı Powell'ın sözle yönlendirmelerinin yanı sıra dünya genelinde imalat sanayi PMI verilerinin takip edileceğini belirterek, teknik açıdan BIST 100 endeksinde 8.000 ve 8.100 seviyelerinin direnç, 7.900 ve 7.800 puanın destek konumunda olduğunu kaydetti.

Piyasalarda bugün takip edilecek veriler şöyle:

10.00 Türkiye, kasım ayı imalat sanayi PMI

11.55 Almanya, kasım ayı imalat sanayi PMI

12.00 Avro Bölgesi, kasım ayı imalat sanayi PMI

12.30 İngiltere, kasım ayı imalat sanayi PMI

17.45 ABD, kasım ayı imalat sanayi PMI

19.00 ABD, Fed Başkanı Powell'ın konuşması



Amerikalılar yumurta fiyatları krizine karşı tavuk kiralıyor

 Los Angeles bölgesine yumurta sağlayan Victoria Lee, Agua Dulce'deki çiftliğinde (AFP)
Los Angeles bölgesine yumurta sağlayan Victoria Lee, Agua Dulce'deki çiftliğinde (AFP)
TT

Amerikalılar yumurta fiyatları krizine karşı tavuk kiralıyor

 Los Angeles bölgesine yumurta sağlayan Victoria Lee, Agua Dulce'deki çiftliğinde (AFP)
Los Angeles bölgesine yumurta sağlayan Victoria Lee, Agua Dulce'deki çiftliğinde (AFP)

ABD'de yumurta fiyatlarının artması ve süpermarketlerde kısıtlanması, birçok Amerikalıyı ihtiyaçlarını karşılamak için yumurtlayan tavuk kiralamaya yöneltti.

Los Angeles yakınlarındaki La Crescenta'da yaşayan Young Mi Kim, henüz tavuk satın almaya hazır olmadığı için bu geçici çözümü tercih etti.

Şarku’l Avsat’ın AFP'den aktardığına göre Mi Kim, iki tavuk ve onları yetiştirmek için gerekli tüm ekipmanları teslim alırken şöyle diyor: “Yetiştirmeyi denemek istiyorum, bakalım sevecek miyim.”

Görsel kaldırıldı.Çiftlikte kümesin önünden geçen tavuk

“Tanıdığım bazı kişilerin evlerinde tavukları var, ancak bunun için çok fazla çalışma gerekiyor: Tüm bahçelerini yenilemeleri gerekti,” diyen üniversite profesörü, “Tavuk kiralamak iyi bir başlangıç” ifadesini kullanıyor.

Bunu yapmak için yaklaşık on yıl önce Pensilvanya'da başlatılan Rent the Chicken adlı projeye başvurdum. O tarihten bu yana hizmet, yerel çiftçilerle kurulan ortaklıklar sayesinde Kuzey Amerika genelinde 40'tan fazla şehre yayıldı.

Görsel kaldırıldı.Los Angeles bölgesine yumurta sağlayan Victoria Lee, Agua Dulce'deki çiftliğinde (AFP

Ancak bu durum, son kuş gribi salgını nedeniyle tavuk çiftliklerinin tamamının kapatılması ve yumurta fiyatlarının yükselmesiyle birlikte ani ve büyük bir yayılma gösterdi.

Los Angeles bölgesine, şehir dışındaki Agua Dulce'deki çiftliğinden yumurta tedarik eden Victoria Lee, “Bu yıl özellikle, geçen yılın aynı dönemine göre üç ila dört kat daha fazla ilgi görüyoruz” diyor.

Görsel kaldırıldı.Victoria Lee (sağda) Yong Mi Kim'e (solda) yumurtlayan tavukları ve taşınabilir tavuk kümesini tanıtıyor (AFP)

Yumurta krizinin doruk noktasında, Amerikalılar 12 yumurta için normal fiyatının üç katı olan 10 dolardan fazla öderken, süpermarketler de her müşteriye satabilecekleri yumurta sayısını sınırlamak zorunda kaldı.

Yumurta ile ilgili enflasyon, yaşam maliyetlerinin artmasının önemli bir göstergesi haline geldi ve bu durum son başkanlık seçim kampanyasında büyük etki yarattı.

Donald Trump, gıda fiyatlarındaki enflasyonla mücadele sözü verdi. Ancak Beyaz Saray'a döndüğünden bu yana, yumurtanın ortalama fiyatı biraz arttı. ABD Tarım Bakanlığı'na göre, mart ayı itibarıyla fiyatlar geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 60 daha yüksek seyrediyor.

Kalite ve protein

Lee, tavuk kiralamanın mağazadan yumurta almaktan daha ucuz olmadığını, ancak müşterilere daha kaliteli yumurta sağladığını söylüyor.

Görsel kaldırıldı.“Tavuğu Kirala” projesi (tavuk kiralama) kapsamında seyyar kümeste duran tavuklar (AFP)

"Yumurtalar orijinal kalitelerinden bağımsız olarak mağaza raflarında ne kadar uzun süre kalırsa, proteinleri de o kadar zarar görüyor" diyor ve ekliyor: "Mağazalara ulaşana kadar ortalama 48 ila 60 günlük oluyorlar."

Hizmet, tavuk sayısına ve yaşayacakları yere bağlı olarak altı ay için 500 dolardan 1.000 dolara kadar değişen çeşitli tavuk kiralama seçenekleri sunuyor.

Bu fiyatlara tavuğun yiyeceklerinin, içme kaplarının ve yemlerin yanı sıra onu yetiştirme kılavuzu ile çitlerle çevrili ve tamamen tekerleklere monte edilmiş kaliteli bir kümes dahildir.

Görsel kaldırıldı."Tavuğu Kirala" projesi (tavuk kiralama) kapsamında yeni bir çiftliğe taşındıktan sonra mobil kümesteki bir tavuk (AFP)

O bana şöyle diyor: “Her gün kiracılar tavuk kümesini kaldırıp taşıyor, böylece tavuklar taze ot yiyebiliyor.” Bu sayede tavuklar “yeni böcekleri yakalayabiliyor (...) ve yırtıcı hayvanlardan korunabiliyor.”

Bahçesinde iki tavuğu olan müşterisi Kim, haftada 14 yumurta almayı bekliyor. Bu miktar, protein kaynağı olarak yumurtayı tercih eden sporcu oğlu için çok faydalı olacak.

Ancak öğretim üyesi, kriz zamanlarında bir çözüm sağlamanın yanı sıra bu projenin "daha fazlasını" sağlayacağını umuyor. "Çocukların belli bir yaşam tarzını öğrenmelerini ve yumurtaların lezzetini karşılaştırmalarını sağlayacak bir şey sunmak istedim" diyor.