Milei, nüfusun yüzde 40'ının yoksulluk sınırı altında yaşadığı Arjantin'de enflasyonu bitirme vaadiyle seçilmişti (Reuters)
Fransız haber ajansı AFP, Arjantin Devlet Başkanı Javier Milei'nin yapay zeka alanındaki hedeflerini masaya yatırdı.
Milei, Amerika kıtasında yapay zeka kullanımının en az olduğu ülkeler arasında yer alan Arjantin'i bu alanda "dünya lideri" konumuna getirmek istiyor.
53 yaşındaki devlet başkanı, yoksullukla ve enflasyonla mücadele eden Arjantin'in yapay zeka alanında büyük bir güç olabileceğini savunarak şunları söylüyor:
Yapay zeka alanında bir merkez haline gelebilmek için her şeye sahibiz. İnsan kaynağımız var. Burada kaç gencin kodlamayla uğraştığını tahmin bile edemezsiniz.
Analizde, kendisini "anarko-kapitalist" diye niteleyen liderin, bunu başarmak için yabancı yatırımcıları ülkeye çekmeye çalıştığı ifade ediliyor.
Milei, haziranda "Büyük Yatırımlar için Teşvik Düzenlemesi" (RIGI) yasasını parlamentodan geçirmişti. Yasa, ülkeye yapılacak 200 milyon doları aşan yatırımlara 30 yıl boyunca vergi, gümrük ve kambiyo kontrol avantajları sunuyor.
Diğer yandan geçen yıl aralıkta göreve geldiğinden beri Milei, ülkenin bütçe açığını azaltmak için aşevlerinden sanat ve kültür etkinliklerine kadar birçok alanda ciddi kamu fonu kesintileri yapmıştı. Bu reformlara tepki olarak binlerce kişi sokağa inmiş ve güvenlik güçleriyle eylemciler arasında şiddetli çatışmalar yaşanmıştı.
Bilgi teknolojisi alanında eğitim sağlayan yapay zeka destekli Constana platformunun kurucusu Tomas Porchetto, şu değerlendirmeyi paylaşıyor:
Arjantin rekabet gücünü artırmak ve geride kalmamak istiyorsa yapay zekaya ihtiyacı var.
Arjantin Yapay Zeka Derneği Başkanı Alexander Ditzend, ABD'ye yaptığı ziyaretler sırasında Milei'nin Mark Zuckerberg ve Elon Musk gibi teknoloji liderleriyle bir araya geldiğini hatırlatarak, devlet başkanının potansiyel yatırımcılara Arjantin'i "neredeyse dünyadaki son gerçek liberal ülke" olarak tanıttığını söylüyor.
Buenos Aires yönetiminden geçen ay yapılan açıklamada, "ileride işlenebilecek suçların önlenmesi için" geçmiş verilerin analizini kullanacak yapay zeka tabanlı bir sistem oluşturulacağı duyurulmuştu.
Fakat Birleşik Krallık merkezli Af Örgütü, bu tür sistemlerin "algoritmik önyargıyla" hareket ederek belirli gruplara yönelik ayrımcılığa yol açabileceğine dikkat çekmişti. Örgütün Arjantin direktörü Mariela Belski şunları söylemişti:
Kapsamlı gözetleme teknolojileri ifade özgürlüğünü etkiliyor. Bu sistemler yorum yaptıkları, paylaştıkları veya yayımladıkları her şeyin güvenlik güçleri tarafından izlendiğinden şüphelenen kişileri otosansüre itiyor.
Analizde, Milei'nin koyduğu hedeflere rağmen Arjantin'in "katetmesi gereken uzun bir yol olduğu" belirtiliyor.
Hollanda merkezli insan kaynakları şirketi Randstad'ın temmuzda yayımladığı araştırmada, Arjantinlilerin sadece yüzde 13'ünün işlerinde düzenli olarak yapay zeka kullandığı ortaya konmuştu.
New York merkezli düşünce kuruluşu Conference Board'un geçen yıl yayımladığı rapordaysa Arjantin'deki her 10 şirketten sadece birinin yapay zeka kullandığı bildirilmişti.
Suudi Arabistan-Türkiye ilişkilerinde ekonomik ısınmahttps://turkish.aawsat.com/k%C3%B6rfez/5051837-suudi-arabistan-t%C3%BCrkiye-ili%C5%9Fkilerinde-ekonomik-%C4%B1s%C4%B1nma
Suudi Arabistan-Türkiye ilişkilerinde ekonomik ısınma
Görsel: Shutterstock
Turki el-Harbi
Suudi Arabistan-Türkiye ilişkilerinde son yıllarda yaşanan soğukluk, iki ülke arasındaki ticaret hacmini kısıtladı. Ancak 2023 yılına gelindiğinde ilişkiler eski haline dönerken daha da iyiye gitmesi için bir başlangıç noktası oluşturdu. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan liderliğindeki hükümet, iki ülke arasındaki ihracat hacminin azalmasının ardından özellikle yükselen enflasyon ve Türk lirasındaki gerileme çerçevesinde Suudi Arabistan'a yönelik düşmanca tutumunu bir kenara bıraktı.
Cumhurbaşkanı Erdoğan geçtiğimiz yıl Riyad'a yaptığı ziyaret sırasında, iki ülke arasındaki bağların güçlendirilmesinde en önemli faktör olan ekonomik faktörü temel alarak ilişkileri güçlendirmeye çalıştı. Cumhurbaşkanı Erdoğan, bu girişiminde, Türk milliyetçiliğinin ve Araplar üzerindeki üstünlüğünün geri gelmesinin yanı sıra Türkiye'yi turizm ya da iş için ziyaret eden Arapları, özellikle de Körfez ülkelerinden gelenleri dışlama çağrısında bulunan aşırı sağcı partilerin yönlendirdiği ırkçı bir akımla karşı karşıya.
Pozitif iş birliği ve iyimserlik
Dünya son aylarda münferit olaylara tanık oldu. Türkiye’deki bu aşırı sağcı partiler, Türkiye'nin Suudi Arabistan ile kısa sürede inşa ettiği güven ve dayanışmayı yok etme riski oluşturuyor.
Riyad, döviz rezervlerini arttırmak amacıyla geçtiğimiz yıl TCMB’ye 5 milyar dolarlık bir mevduat sağlayarak Türkiye'nin ekonomik toparlanmasına katkıda bulundu.
Ankara, gerek Suudi Arabistan'ın stratejik konumuna duyduğu ihtiyaçtan gerek Ortadoğu ve Afrika'nın en zengin ülkelerinden biri ve güvenilir bir dost olmasından dolayı Riyad'ın Türk ekonomisinin gidişatı üzerindeki etkisinin boyutunu, özellikle de bu yıl yavaş yavaş toparlanmaya başladığı ekonomik kriz sırasında net bir şekilde anladı.
Riyad, döviz rezervlerini arttırmak amacıyla geçtiğimiz yıl Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’na (TCMB) 5 milyar dolarlık bir mevduat sağlayarak Türkiye'nin ekonomik toparlanmasına katkıda bulundu. TCMB, 24 Temmuz'da söz konusu mevduatı kapatarak Suudi Arabistan Kalkınma Fonu'na iade etti.
Suudi Arabistan, Türkiye'nin ilişkileri geliştirme girişimini olumlu karşıladı. Sonuncusu geçtiğimiz temmuz ayında Dışişleri Bakanı Prens Faysal bin Ferhan'ın ziyareti olmak üzere, aralarında bakan ve yatırımcıların da bulunduğu kalabalık bir heyeti Türkiye'ye gönderdi. Ziyaret sırasında, iki ülke arasında çeşitli alanlarda ve bölgesel ve uluslararası konularda iş birliğini derinleştirmek amacıyla bir koordinasyon konseyi kurulmasına yönelik bir mutabakat zaptı imzalandı.
Suudi Arabistan Savunma Bakan Yardımcısı Halid bin Hüseyin el-Bayari, Cidde'de Baykar Genel Müdür Haluk Bayraktar ile İHA üretimi ve teknoloji transferi anlaşmasının belgelerini değiş tokuş ederken, 18 Temmuz 2023 (Suudi Arabistan Savunma Bakanlığı)
En önemlisi geçtiğimiz şubat ayında düzenlenen ve her iki ülkeden bin 240'tan fazla işadamının katıldığı Suudi Arabistan-Türkiye İş Forumu olmak üzere, Suudi Arabistan'ın uluslararası şirketlerle yaklaşık 1 trilyon 800 milyar dolarlık yatırım fırsatları belirlediği çeşitli etkinlikler düzenlendi. Suudi Arabistan Yatırım Bakanı Halid bin Abdulaziz el-Falih, bu yatırım alanlarının en büyük faydalanıcısının Türk şirketleri olacağını söyledi.
T.C. Cumhurbaşkanlığı Yatırım Ofisi ve Suudi Arabistan Genel Dış Ticaret Dairesi: Türkiye'nin Suudi Arabistan'a ihracatı 2022 yılında sadece 800 milyon dolarken 2023 yılında yüzde 100'ün üzerinde bir artışla 2,6 milyar dolara ulaşırken, Riyad ile Ankara arasındaki ticaret hacmi 7 milyar dolara yükseldi.
Ticaret Bakanı Ömer Bolat tarafından gelecek yılın ‘Suudi Arabistan'la altın yıl’ olarak nitelendirdiği açıklamalarından da anlaşıldığı üzere Ankara, Riyad'la ilişkilerin gelecekte daha da güçleneceği konusunda iyimser. Bolat'a göre iki ülke, ticaret hacmini kısa vadede 10 milyar dolara, uzun vadede ise 30 milyar dolara çıkarmayı hedefliyor.
Türkiye ile iş birliğinin güçlendirilmesi sadece Suudi Arabistan ile sınırlı kalmayıp, Türkiye ile stratejik ortaklık geliştirme sürecine katılan komşu Körfez ülkelerini de kapsıyor. Bu çerçevede ilk adım olarak geçtiğimiz temmuz ayında iki ülke arasında serbest ticaret anlaşması için müzakereler başlatıldı. Anlaşmanın başarılı olması halinde hem mal hem de hizmetlerden oluşan yerli ürünler için ek bir avantaj sağlayacak ve bunların hem Türkiye hem de Körfez ülkelerindeki yerel pazarlara akışı kolaylaşacak. Ayrıca yatırımların teşvik edilmesine ve korunmasına katkıda bulunacak ve böylece iki taraf arasındaki ticari alışveriş oranı da aratacak.
Bayraktar, iki ülke arasındaki bağları güçlendiriyor
Ankara son yıllarda insansız hava aracı (İHA) sektöründe uzmanlaştı ve Bayraktar İHA üretimi Türkiye'nin en önemli sektörlerinden biri haline geldi. Baykar şirketi tarafından üretilen Bayraktar İHA’nın etkinliği, birden fazla alanda test edildi.
Suudi Arabistan Savunma Bakanlığı geçtiğimiz yıl Baykar şirketi ile İHA üretiminde kullanılan sistemlerin ve teknolojinin transfer edilerek İHA endüstrisinin yerelleştirilmesini içeren bir satın alma sözleşmesi imzaladı.
İki ülke arasında derinleşen ilişkiler çerçevesinde Suudi Arabistan Savunma Bakanlığı ve Baykar şirketi, geçtiğimiz yıl, İHA üretiminde kullanılan sistemlerin ve teknolojinin Suudi Arabistan devletine ait savunma şirketi Suudi Arabistan Askeri Sanayii’ne (SAMI) transfer edilerek İHA endüstrisinin yerelleştirilmesini içeren bir satın alma sözleşmesi imzaladı. Sözleşmeye iki ülke arasında savunma alanında yapılan diğer anlaşmalar eşlik etti.
Görsel: Al Majalla
SAMI CEO’su Velid Ebu Halid'e göre bu tür sözleşmeler, Suudi Arabistan 2030 Vizyonu çerçevesindeki savunma harcamalarının yüzde 50'sinin yerelleştirilmesi hedefine katkıda bulunuyor.
Türkiye'de bir milyon Suudi turist
Diğer taraftan turizm, özellikle Türk lirasının değer kaybettiği bir dönemde Türkiye’nin gelirlerinin büyük bir bölümünü oluştururken turistler ülkeye döviz girişinin önemli bir kaynağı olmaya devam ediyor.
Suudi Arabistan dünyada Türkiye'ye en çok turist gönderen ülkeler arasında birinci sırada, Arap dünyasında ise ikinci sırada yer alıyor. Türkiye Turizm ve Kültür Bakanlığı'na göre Türkiye'ye gelen Suudi turist sayısı geçtiğimiz yıl yüzde 70 artışla 784 bini geçti.
*Bu makale Şarku’l Avsat tarafından Londra merkezli Al Majalla dergisinden çevrilmiştir.
