Elektronik savaş riski, havacılık sektörünü endişelendiriyor

Sahte GPS olayları hızla artıyor.

Pilotlar, manuel navigasyon eğitimi alsa bile sahte GPS sinyalleri uçuş sırasında panik yaratabiliyor (Unsplash)
Pilotlar, manuel navigasyon eğitimi alsa bile sahte GPS sinyalleri uçuş sırasında panik yaratabiliyor (Unsplash)
TT

Elektronik savaş riski, havacılık sektörünü endişelendiriyor

Pilotlar, manuel navigasyon eğitimi alsa bile sahte GPS sinyalleri uçuş sırasında panik yaratabiliyor (Unsplash)
Pilotlar, manuel navigasyon eğitimi alsa bile sahte GPS sinyalleri uçuş sırasında panik yaratabiliyor (Unsplash)

Amerikan gazetesi Wall Street Journal (WSJ), elektronik savaş riskinin havacılık sektörünü endişelendirdiğini yazıyor. 

Haberde, "GPS sahteciliğinin" dünya çapında her gün yapılan yüzlerce uçuşta, pilotlar ve yolcular için yeni riskler oluşturduğuna işaret ediliyor. 

Pilotlar ve havacılık sektörü yetkilileri, Rusya-Ukrayna cephe hattı ve Ortadoğu'daki aktif çatışma bölgelerinden yayılan sahte GPS sinyallerinin, kokpitlerdeki navigasyon ve güvenlik sistemlerinde bazen birkaç dakika bazen de tüm uçuş boyunca arızaya yol açtığını belirtiyor. 

Bu sinyaller, pilotların kokpitte kullandığı saatlerin sıfırlanmasına, navigasyon cihazlarının yanlış alarm vermesine ve uçuş yönlendirmelerinde hata yapılmasına neden olabiliyor.

Pilotlar ve havacılık uzmanları, saldırıların yaklaşık bir yıl önce başladığını belirtiyor. Zürih Uygulamalı Bilimler Üniversitesi'nin SkAI Data Services'la ortak analizine göre, sahte GPS sinyalleri nedeniyle olumsuz etkilenen günlük uçuş sayısı şubatta birkaç düzineyken, ağustosta 1100'ün üstüne çıktı.

Teksas Austin Üniversitesi'nden Todd Humphreys de sahte GPS sinyallerinin sayısının son 6 ayda arttığını söylüyor. Akademisyen, özellikle bu saldırıların Rusya, Ukrayna ve İsrail'deki elektronik savaş vericilerinden geldiğine işaret ediyor. 

Federal Havacılık İdaresi (FAA), ABD'de herhangi bir sahte GPS olayı yaşanmadığını bildiriyor. Fakat uzmanlar, Ekim 2022'de Dallas Fort Worth Uluslararası Havalimanı'ndaki hava trafiğinin aksamasında sahte GPS verilerinin rol oynamış olabileceğini düşünüyor. 

Kimliğinin açıklanmamasını isteyen bir FAA yetkilisi, bazı uçakların rotadan çıktığını ve pilotların iki gün boyunca piste iniş için elektronik navigasyon cihazlarını kullanamadığını belirtiyor. FAA ise kasıtlı müdahale olduğuna dair bir kanıt bulunmadığını, olayın nedenini anlamak için incelemelerin sürdüğünü açıklamıştı. 

Avrupa Havacılık Emniyeti Ajansı (EASA) Genel Müdürü Florian Guillermet, sahte GPS sinyallerinin Avrupa'daki bazı havacılık faaliyetlerini aksattığını fakat şimdiye dek ciddi bir tehlike yaşanmadığını söylüyor. Guillermet, risk yaratan durumların her geçen gün arttığına da dikkat çekiyor.

Independent Türkçe, Wall Street Journal, Inside GNSS



Petrol fiyatları Çin'in ham petrol ithalatındaki toparlanmanın ve gümrük vergileriyle ilgili son gelişmelerin etkisiyle yükseldi

Meksika Körfezi'nde BP’ye ait bir platformda bulunan devasa bir sondaj kulesi (Reuters)
Meksika Körfezi'nde BP’ye ait bir platformda bulunan devasa bir sondaj kulesi (Reuters)
TT

Petrol fiyatları Çin'in ham petrol ithalatındaki toparlanmanın ve gümrük vergileriyle ilgili son gelişmelerin etkisiyle yükseldi

Meksika Körfezi'nde BP’ye ait bir platformda bulunan devasa bir sondaj kulesi (Reuters)
Meksika Körfezi'nde BP’ye ait bir platformda bulunan devasa bir sondaj kulesi (Reuters)

Petrol fiyatları, ABD Başkanı Donald Trump tarafından açıklanan yeni gümrük vergisi muafiyetleri, İran'dan gelen arzın azalabileceği beklentisi ve Çin'in ham petrol ithalatındaki toparlanmanın etkisiyle hafif yükseldi.

Brent ham petrol vadeli işlemleri dünya saatiyle (GMT) 03:50'de yüzde 0,2 artışla (12 sent) varil başına 65 dolara yükselirken, ABD Batı Teksas Intermediate (WTI) ham petrolü yüzde 0,2 artışla (13 sent) 61,66 dolara çıktı.

Bağımsız piyasa analisti Tina Teng, ABD Başkanı Donald Trump yönetiminin bazı elektronik ürünlerde ithalat vergisinden muafiyet tanımasının ve otomobillere uygulanan gümrük vergilerinde gevşeme sinyali vermesinin, daha önce açıklanan sert vergi politikalarından bir geri adım olarak görüldüğünü ve petrol de dahil olmak üzere birçok risk varlığına bir miktar rahatlama sağladığını söyledi.

Ancak, büyümeye bağlı olarak hisse senedi ve emtia fiyatlarındaki artış, politika oynaklığı göz önüne alındığında şüpheyle karşılanıyor.

ABD Başkanı Trump, istikrarsız ticaret savaşındaki son gelişme olarak Meksika, Kanada ve diğer ülkelerden otomobil ve otomobil parçaları ithalatına uygulanacağı yüzde 25'lik tarifelerden bir miktar muafiyet sağlayabileceğini belirtti.

ABD'nin değişken ticaret politikaları küresel petrol piyasalarında belirsizlik yarattı ve Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü’nün (OPEC) pazartesi günü aralık ayından bu yana ilk kez talep tahminini düşürmesine neden oldu.

Trump yönetimi cuma günü, çoğu Çin'den ithal edilen akıllı telefonlar, bilgisayarlar ve diğer bazı elektronik ürünlere gümrük vergisi muafiyeti tanıyacağını açıkladı. Bu açıklama dün hem Brent hem de WTI ham petrolü göstergelerinin hafifçe yükselmesine yol açtı. Trump Pazar günü, ithal yarı iletkenlere uygulanacak gümrük vergisi oranını önümüzdeki hafta açıklayacağını belirtirken, dün yayınlanan Federal Register belgeleri, Trump yönetiminin 1 Nisan'da yarı iletken ithalatına yönelik bir soruşturma başlattığını gösterdi.

Öte yandan ING Bank analistleri, yayınladıkları değerlendirmede “Piyasa gümrük tarifeleri konusunda hızlanan siyasi gelişmeleri sindirmeye çalışıyor ve bunları ABD ile İran arasındaki nükleer görüşmelerle dengeliyor. Piyasanın daha çok gümrük tarifelerine ve bunların petrol talebi üzerindeki etkilerine odaklandığı görülüyor” ifadelerini kullandı.

ABD Enerji Bakanı Chris Wright cuma günü yaptığı açıklamada, Trump'ın Tahran'a nükleer programına ilişkin baskısı çerçevesinde ABD'nin İran'a petrol ihracatını durdurabileceğini söyledi.

Pazartesi günü açıklanan verilere göre Çin'in ham petrol ithalatı, geçtiğimiz mart ayında bir önceki yıla göre yüzde 5 yükselirken ABD yaptırımlarının daha da katılaşacağı beklentisiyle İran'dan petrol ithalatı da arttı.

Diğer taraftan Kazakistan’dan dün yapılan açıklamada, nisan ayının ilk iki haftasında petrol üretiminin mart ayı ortalamasına kıyasla yüzde 3 oranında düştüğü belirtildi. Reuters'in konuyla ilgili haberini teyit eden Kazakistan, buna rağmen petrol üretiminin OPEC+ kotasının üzerinde olduğunu kaydetti.