Kahve fiyatları 50 yılın zirvesine ulaşsa da üreticiler mutlu değil

“Umudumuzu kaybetmeye başladık”

Kahve fiyatları rekor kırsa da üreticiler geleceğe umutla bakamadığını söylüyor (Unsplash)
Kahve fiyatları rekor kırsa da üreticiler geleceğe umutla bakamadığını söylüyor (Unsplash)
TT

Kahve fiyatları 50 yılın zirvesine ulaşsa da üreticiler mutlu değil

Kahve fiyatları rekor kırsa da üreticiler geleceğe umutla bakamadığını söylüyor (Unsplash)
Kahve fiyatları rekor kırsa da üreticiler geleceğe umutla bakamadığını söylüyor (Unsplash)

ABD'nin tanınmış gazetelerinden New York Times (NYT), Honduras’taki kahve üreticileriyle görüştü. Kahve fiyatları, iklim krizinin de etkisiyle 2024'te son 50 yılın zirvesine ulaşsa da üreticiler mutlu olmadıklarını söylüyor.

Ülkenin güneyindeki dağlarda yer alan Finca El Puente adlı kahve plantasyonunun sahibi Marysabel Caballero ve eşi Moises Herrera, üretim sürecinde birçok masrafın arttığına işaret ediyor. 

Gübre fiyatlarının yükseldiğini ve işçi bulabilmek için ücretleri artırmak zorunda kaldıklarını belirten çift, iklim değişikliğinin de kahve üretimini ciddi şekilde etkilediğini ifade ediyor.

Caballero ve Herrera, aralık ve ocak ayları çok soğuk geçtiği için bitkilerin mahvolduğunu söylüyor. Ayrıca yoğun yağış ve kuraklık arasında gidip gelen uç iklim olaylarının, kahve üretimini çok daha masraflı hale getirdiğine dikkat çekiyorlar.

Herrera, bu mesleği aileden devraldıklarını belirterek şu ifadeleri kullanıyor: 

Bizim hayatımız kahve üretmekle geçti. Fakat birçok üretici umudunu kaybetmeye başladı.

Sürdürülebilir tarımı destekleyen kâr amacı gütmeyen bir kuruluş olan World Coffee Research'e göre, dünyadaki kahvenin yüzde 60'ı, yaklaşık 20 hektarlık çiftliklerde çalışan 12,5 milyon kişi tarafından üretiliyor. Küçük çiftçi sınıfındaki bu kişilerin yüzde 44’ü, Dünya Bankası’nın belirlediği yoksulluk sınırının altında yaşıyor. 

Haberde, çiftçilerin ancak daha fazla kazanıp yeni yatırımlar yaparak artan sıcaklıklar ve değişken yağışlar karşısında dayanıklı kahve çekirdekleri üretebileceğine dikkat çekiliyor. 

Kahve üreticilerini destekleyen kâr amacı gütmeyen Washington merkezli Fairtrade America’nın direktörü Amanda Archila, iklim krizine karşı önlem olarak kahve üretim yöntemlerinin değiştirilmesine yönelik yatırımlara ihtiyaç duyulduğunu söylüyor: 

Eski üretim yöntemleri toprağın sağlığını ve verimliliğini ortadan kaldırdı. Bu yöntemler, iklim değişikliğine karşı dayanıklı değil. Kahve fiyatları daha da yükselmeli. Ancak bu şekilde çiftçilerin, kahvenin geleceğine yatırım yapması sağlanabilir.

Maracala şehrinde kahve üreticiliği yapan Josefina Lopez de iklim değişikliği nedeniyle tarlalarda kahve ağaçlarına zarar veren mantarlar oluştuğunu belirtiyor. 

Geçen yıl bu sebeple zarara uğradığını ifade eden Lopez, böyle devam ederse tüm çiftliği kapatmak zorunda kalacağını anlatıyor. 

Independent Türkçe, New York Times, ABC News



Batı’da korku yaratan yapay zeka yazılımı, Çin'de terapi için kullanılıyor

Çin'de geliştirilen DeepSeek, Batı'da "veri casusluğu" endişesi yaratmıştı (Reuters)
Çin'de geliştirilen DeepSeek, Batı'da "veri casusluğu" endişesi yaratmıştı (Reuters)
TT

Batı’da korku yaratan yapay zeka yazılımı, Çin'de terapi için kullanılıyor

Çin'de geliştirilen DeepSeek, Batı'da "veri casusluğu" endişesi yaratmıştı (Reuters)
Çin'de geliştirilen DeepSeek, Batı'da "veri casusluğu" endişesi yaratmıştı (Reuters)

Genç Çinliler, Batı ülkelerinde casusluk tartışması yaratan yapay zeka destekli sohbet programı DeepSeek'i terapi için kullanıyor.

Çinli mühendislerin tasarladığı DeepSeek, diğer yapay zeka şirketlerine kıyasla düşük maliyetle ve az sayıda çip kullanarak geliştirdiği açık kaynaklı yeni modeli DeepSeek-R1'i, 20 Ocak'ta piyasaya sürmüştü. 

O zamandan beri büyük rağbet gören program, rapor hazırlama ve Excel formülü yazmadan seyahat planlamasına kadar birçok amaç için kullanılıyor. 

Ancak yazılımın geliştirildiği ülkedeki gençler, programı psikolojik destek amaçlı da kullanıyor.

BBC’nin adını Holly Wang olarak değiştirdiği 28 yaşındaki Çin vatandaşı, hayatta karşılaştığı açmazlarla ilgili DeepSeek’ten tavsiye aldığını belirtiyor: 

DeepSeek benim için inanılmaz bir danışman oldu. Olaylara farklı açılardan bakmamı sağladı ve denediğim ücretli psikolojik danışmanlık hizmetlerinden daha iyi bir iş çıkardı.

Holly, DeepSeek’i ilk kez büyükannesini kaybettikten sonra kullandığını söylüyor. Büyükannesi için bir veda yazısı yazmasını istediğinde programın harika iş çıkardığını anlatan Holly, yapay zekanın kendisine şu şiirsel yanıtı verdiğini aktarıyor: 

Unutmayın ki sizi ürperten tüm bu kelimeler, ruhunuzda uzun zamandır var olanların yankısı. Ben, kendi sesinin ağırlığını duymanı sağlayan, ara sıra geçtiğin bir vadiden başka bir şey değilim.

Genç, yazılımdan bu mesajı aldıktan sonra çok etkilenip ağlamaya başladığını söylüyor.

Çin’de Alibaba, Baidu ve ByteDance gibi firmaların ürettiği yapay zeka destekli sohbet botları da var ancak Holly, hiçbirinin DeepSeek kadar iyi olmadığını belirtiyor.

Kaliforniya Üniversitesi’nden Nan Jia, yapay zeka yazılımlarının kullanıcılara duygusal destek sağlama kapasitesi üzerine çalışıyor. Nan, bu programların insanlara kıyasla karşıdaki kişiyi “daha iyi dinleme kapasitesine” sahip olduğuna dikkat çekiyor. Diğer yandan uzman, yapay zeka botlarının profesyonel psikolojik danışmanlık hizmetlerinin yerinin tutamayacağını da hatırlatıyor.

Adının paylaşılmasını istemeyen başka bir Çinli genç de DeepSeek’le yaptığı sohbetlerin bakış açısını değiştirdiğini belirtiyor: 

DeepSeek beni özgürleştiren yeni bakış açıları sundu. Bir yanıt vermeden önce sorunuzu gerçekten anlamaya ve sizi bir kişi olarak tanımaya çalıştığını hissediyorum.

ABD merkezli şirketlerle yarışan modelleri daha ucuza geliştirip sattığını öne süren DeepSeek, Nvidia'dan Microsoft'a kadar teknoloji devlerinin yüzlerce milyar dolar değer kaybetmesine neden olmuştu.

Avrupa’da uygulamaya ilk yasak İtalya’dan gelmişti. Yazılım Pentagon’da da alarma yol açmıştı.

Independent Türkçe, BBC, Reuters