عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
EKONOMİ

Dünyanın en büyük çip üreticisinin 100 milyar dolarlık yatırımı tartışma yarattı

TSMC'nin hisselerinin bir kısmı Tayvan devletine ait (Reuters)
TSMC'nin hisselerinin bir kısmı Tayvan devletine ait (Reuters)
TT
TT

Dünyanın en büyük çip üreticisinin 100 milyar dolarlık yatırımı tartışma yarattı

TSMC'nin hisselerinin bir kısmı Tayvan devletine ait (Reuters)
TSMC'nin hisselerinin bir kısmı Tayvan devletine ait (Reuters)

Dünyanın en büyük yarı iletken çip üreticisi Taiwan Semiconductor Manufacturing Company’nin (TSMC) ABD'ye 100 milyar dolarlık yatırım kararı Tayvan’da eleştiri topladı. 

ABD Başkanı Donald Trump, TSMC Üst Yöneticisi C.C. Wei’yle 3 Mart’ta Beyaz Saray’da bir araya gelmişti. Cumhuriyetçi lider, "Dünyanın en güçlü yapay zeka çipleri tam burada, Amerika'da üretilecek" diyerek TSMC’nin büyük yatırım planını duyurmuştu.

1987’de Tayvan’da kurulan şirket, sözkonusu yatırımla Arizona eyaletinde 5 adet son teknoloji üretim tesisi inşa edecek. Trump, yatırımla ilgili “Bu, yüzlerce milyar dolar değerinde ekonomik faaliyet yaratacak ve Amerika'nın yapay zeka sektöründeki hakimiyetini artıracak" ifadelerini kullanmıştı. 

Ancak dev şirketin yatırımı Tayvan’da eleştiri topladı. 2008-2016’da görev yapan eski Tayvan Devlet Başkanı Ma Ying-jeou, iktidardaki Demokratik İlerici Parti’yi (DPP) “TSMC’yi koruma bedeli karşılığı ABD’ye satmakla” suçladı. 

Ana muhalefetteki Çin Milliyetçi Partisi’nden (Kuomintang -KMT) Ma, 4 Mart’ta Facebook’tan yaptığı açıklamada “Bu büyük bir ulusal güvenlik krizidir” ifadelerini kullandı. 

DPP’li Tayvan lideri Lai Ching-te ise TSMC’nin ABD’ye yatırım planına desteğini açıkladı. 

Akıllı telefonlardan yapay zeka ve silahlara kadar birçok alanda kullanılan gelişmiş mikroçiplerin yüzde 90’ını TSMC üretiyor. Bu nedenle Tayvan'da pek çok kişi için sözkonusu sektör, potansiyel Çin istilasına karşı “silikon kalkan” işlevi görüyor. 

Pekin, “tek Çin” politikası kapsamında Tayvan’ı kendi toprağı olarak görüyor. Taipei yönetimiyse bağımsızlık mücadelesi veriyor.

Tayvan, Çin tehdidine karşı ABD’nin askeri ve siyasi desteğine güveniyor. ABD’de 1979’da yürürlüğe konan Tayvan İlişkileri Yasası kapsamında Washington, olası bir Çin saldırısına karşı Tayvan’a kendini koruyacak askeri teçhizatı sağlamak zorunda. 

Ancak Trump, son dönemde bunun böyle devam etmeyeceğinin sinyalini vermişti. Cumhuriyetçi lider, Apple, Intel ve Nvidia gibi devlerle çalışan TSMC’nin çip işini “ABD’den çaldığını” öne sürmüştü. Ayrıca geçen yıl seçim kampanyasında Tayvan’ın koruma için ABD’ye ödeme yapması gerektiğini savunmuştu. 

Independent Türkçe, CNN, New York Times

 

Daha fazlasını oku

 
 
EKONOMİ

Amerikalılar yumurta fiyatları krizine karşı tavuk kiralıyor

Los Angeles bölgesine yumurta sağlayan Victoria Lee, Agua Dulce'deki çiftliğinde (AFP)
Los Angeles bölgesine yumurta sağlayan Victoria Lee, Agua Dulce'deki çiftliğinde (AFP)
TT
TT

Amerikalılar yumurta fiyatları krizine karşı tavuk kiralıyor

Los Angeles bölgesine yumurta sağlayan Victoria Lee, Agua Dulce'deki çiftliğinde (AFP)
Los Angeles bölgesine yumurta sağlayan Victoria Lee, Agua Dulce'deki çiftliğinde (AFP)

ABD'de yumurta fiyatlarının artması ve süpermarketlerde kısıtlanması, birçok Amerikalıyı ihtiyaçlarını karşılamak için yumurtlayan tavuk kiralamaya yöneltti.

Los Angeles yakınlarındaki La Crescenta'da yaşayan Young Mi Kim, henüz tavuk satın almaya hazır olmadığı için bu geçici çözümü tercih etti.

Şarku’l Avsat’ın AFP'den aktardığına göre Mi Kim, iki tavuk ve onları yetiştirmek için gerekli tüm ekipmanları teslim alırken şöyle diyor: “Yetiştirmeyi denemek istiyorum, bakalım sevecek miyim.”

Görsel kaldırıldı.Çiftlikte kümesin önünden geçen tavuk

“Tanıdığım bazı kişilerin evlerinde tavukları var, ancak bunun için çok fazla çalışma gerekiyor: Tüm bahçelerini yenilemeleri gerekti,” diyen üniversite profesörü, “Tavuk kiralamak iyi bir başlangıç” ifadesini kullanıyor.

Bunu yapmak için yaklaşık on yıl önce Pensilvanya'da başlatılan Rent the Chicken adlı projeye başvurdum. O tarihten bu yana hizmet, yerel çiftçilerle kurulan ortaklıklar sayesinde Kuzey Amerika genelinde 40'tan fazla şehre yayıldı.

Görsel kaldırıldı.Los Angeles bölgesine yumurta sağlayan Victoria Lee, Agua Dulce'deki çiftliğinde (AFP

Ancak bu durum, son kuş gribi salgını nedeniyle tavuk çiftliklerinin tamamının kapatılması ve yumurta fiyatlarının yükselmesiyle birlikte ani ve büyük bir yayılma gösterdi.

Los Angeles bölgesine, şehir dışındaki Agua Dulce'deki çiftliğinden yumurta tedarik eden Victoria Lee, “Bu yıl özellikle, geçen yılın aynı dönemine göre üç ila dört kat daha fazla ilgi görüyoruz” diyor.

Görsel kaldırıldı.Victoria Lee (sağda) Yong Mi Kim'e (solda) yumurtlayan tavukları ve taşınabilir tavuk kümesini tanıtıyor (AFP)

Yumurta krizinin doruk noktasında, Amerikalılar 12 yumurta için normal fiyatının üç katı olan 10 dolardan fazla öderken, süpermarketler de her müşteriye satabilecekleri yumurta sayısını sınırlamak zorunda kaldı.

Yumurta ile ilgili enflasyon, yaşam maliyetlerinin artmasının önemli bir göstergesi haline geldi ve bu durum son başkanlık seçim kampanyasında büyük etki yarattı.

Donald Trump, gıda fiyatlarındaki enflasyonla mücadele sözü verdi. Ancak Beyaz Saray'a döndüğünden bu yana, yumurtanın ortalama fiyatı biraz arttı. ABD Tarım Bakanlığı'na göre, mart ayı itibarıyla fiyatlar geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 60 daha yüksek seyrediyor.

Kalite ve protein

Lee, tavuk kiralamanın mağazadan yumurta almaktan daha ucuz olmadığını, ancak müşterilere daha kaliteli yumurta sağladığını söylüyor.

Görsel kaldırıldı.“Tavuğu Kirala” projesi (tavuk kiralama) kapsamında seyyar kümeste duran tavuklar (AFP)

"Yumurtalar orijinal kalitelerinden bağımsız olarak mağaza raflarında ne kadar uzun süre kalırsa, proteinleri de o kadar zarar görüyor" diyor ve ekliyor: "Mağazalara ulaşana kadar ortalama 48 ila 60 günlük oluyorlar."

Hizmet, tavuk sayısına ve yaşayacakları yere bağlı olarak altı ay için 500 dolardan 1.000 dolara kadar değişen çeşitli tavuk kiralama seçenekleri sunuyor.

Bu fiyatlara tavuğun yiyeceklerinin, içme kaplarının ve yemlerin yanı sıra onu yetiştirme kılavuzu ile çitlerle çevrili ve tamamen tekerleklere monte edilmiş kaliteli bir kümes dahildir.

Görsel kaldırıldı."Tavuğu Kirala" projesi (tavuk kiralama) kapsamında yeni bir çiftliğe taşındıktan sonra mobil kümesteki bir tavuk (AFP)

O bana şöyle diyor: “Her gün kiracılar tavuk kümesini kaldırıp taşıyor, böylece tavuklar taze ot yiyebiliyor.” Bu sayede tavuklar “yeni böcekleri yakalayabiliyor (...) ve yırtıcı hayvanlardan korunabiliyor.”

Bahçesinde iki tavuğu olan müşterisi Kim, haftada 14 yumurta almayı bekliyor. Bu miktar, protein kaynağı olarak yumurtayı tercih eden sporcu oğlu için çok faydalı olacak.

Ancak öğretim üyesi, kriz zamanlarında bir çözüm sağlamanın yanı sıra bu projenin "daha fazlasını" sağlayacağını umuyor. "Çocukların belli bir yaşam tarzını öğrenmelerini ve yumurtaların lezzetini karşılaştırmalarını sağlayacak bir şey sunmak istedim" diyor.