Çad Cumhurbaşkanı Debi Kudüs'te

Çad Cumhurbaşkanı Debi Kudüs'te
TT

Çad Cumhurbaşkanı Debi Kudüs'te

Çad Cumhurbaşkanı Debi Kudüs'te

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, Çad Cumhurbaşkanı İdris Debi ile Kudüs'te bir araya geldi.
Netanyahu, Çad Cumhurbaşkanı Debi'nin İsrail'e düzenlediği ziyareti "tarihi" olarak nitelerken, ziyaretin düzenlenmesindeki önemli katkılarından dolayı Ulusal Güvenlik Konseyi Başkanı Meir Ben-Shabbat ile Mossad Direktörü Yossi Kohen'e teşekkürlerini dile getirdi.
Netanyahu, Birinci Dünya Savaşı'nın sona erişinin 100'üncü yıl dönümü dolayısıyla Fransa'nın başkenti Paris'te düzenlenen anma etkinliği kapsamında Cumhurbaşkanı Debi ile bir araya geldiklerini ve ziyaretin bu görüşmede kararlaştırıldığını belirtti.
Batı Kudüs'teki Başbakanlık ofisinde düzenlenen ortak basın toplantısında konuşan Netanyahu, "Bu ziyaret, İsrail'in dünyada yükselen statüsünün bir yansımasıdır. Bunu tekrar tekrar ifade ediyorum. Güvenlik ve istihbarat güçlerimiz ile ekonomik ve teknolojik gücümüz sayesinde her hafta vizyonumuzun pratiğe geçtiğine şahitlik ediyoruz. Bu ikisinin birleşimi, bize günden güne biriken politik ve diplomatik bir güç meydana getiriyor” ifadelerini kullandı.
"Başka ülkeler de Kudüs'te olacak"
Netanyahu konuşmasının devamında, “Bugün Çad'la ilişkilerimizde yeni bir sayfa açıyoruz ve size şunu söylüyorum: Yakın gelecekte burada (Kudüs'te) başka ülkeler de olacak” dedi.
Ziyarete ilişkin bilgi veren siyasi bir kaynak, ziyaretin iki ülke arasındaki güvenlik ve ekonomik işbirliğini arttırma çerçevesinde gerçekleştiğini belirtti. Kaynak, “Çad’ın, terörle mücadelede İsrail'in tavsiyesine ve uzmanlığına ihtiyacı var. Özellikle başta Libya olmak üzere istikrarsız ülkeler tarafından kuşatılmış ve kendini onlardan korumanın yollarına ihtiyaç duyuyor” ifadesini kullandı.
Çad Cumhurbaşkanı Debi, önceki gün Tel Aviv’e ulaştı. Debi’nin Kudüs ziyareti, 46 yıl sonra İsrail’e ziyaret gerçekleştiren Çadlı ilk üst düzey yetkili olarak kayıtlara geçti. 1972'de kesilen iki ülke arasındaki diplomatik ilişkiler söz konusu ziyaretle yeniden hayat buldu.
Çad Cumhurbaşkanı’nı havalimanında karşılayan isim İsrail Bölgesel İşbirliği Bakanı Tzachi Hanegbi oldu. İsrail Kanal 10 televizyonu, Debi’nin, İsrail’deki Çad “diplomatik misyonu"na oğlunun görevlendirilmesini talep ettiğini ileri sürdü. İsrail Dışişleri Bakanlığı'nda bir kaynak, dünkü açıklamasında Çad’ın Kudüs çıkışını başka ülkelerin de izleyeceğini belirterek, bu konuda Nijerya ve Mali'nin isimlerini zikretmişti.
 



UCM kararı, İsrail'e ambargo uygulanmasını sağlayabilir mi?

STK'lerin Hollanda hükümetine karşı Lahey'de açtığı davanın görüldüğü mahkeme binası önünde protesto düzenlendi (Reuters)
STK'lerin Hollanda hükümetine karşı Lahey'de açtığı davanın görüldüğü mahkeme binası önünde protesto düzenlendi (Reuters)
TT

UCM kararı, İsrail'e ambargo uygulanmasını sağlayabilir mi?

STK'lerin Hollanda hükümetine karşı Lahey'de açtığı davanın görüldüğü mahkeme binası önünde protesto düzenlendi (Reuters)
STK'lerin Hollanda hükümetine karşı Lahey'de açtığı davanın görüldüğü mahkeme binası önünde protesto düzenlendi (Reuters)

Uluslararası Ceza Mahkemesi'nin (UCM), Gazze'de işlenen "savaş suçları ve insanlığa karşı suçlar" nedeniyle İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ve eski Savunma Bakanı Yoav Gallant hakkında çıkardığı tutuklama emrinin yankıları sürüyor. 

İsrail'in köklü gazetelerinden Haaretz'in savunma analisti Amos Harel'in kaleme aldığı yazıda, UCM kararının İsrail'e karşı silah ambargosu taleplerini artırabileceğine dikkat çekiliyor.  

Gazetenin görüştüğü Kudüs merkezli düşünce kuruluşu İsrail Demokrasi Enstütüsü'nden Eran Şamir-Borer, UCM'nin kararını eleştirirken, sürecin bu noktaya varmasında Tel Aviv yönetiminin yol açtığına işaret ediyor. 

Analist, İsrail'de Gazze savaşıyla ilgili bağımsız bir inceleme yürütülse UCM'nin böyle bir karar vermek durumunda kalmayacağını savunarak şunları söylüyor: 

Devlet hiçbir şey yapmadı, kafasını kuma gömdü.

Hamas'ın 7 Ekim 2023'teki Aksa Tufanı operasyonuyla patlak veren Gazze savaşında muhalefet kanadı, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu liderliğindeki radikal sağcı koalisyonun kararlarının incelenmesi için defalarca komisyon kurulmasını talep etmişti. Ancak Netanyahu, araştırma komisyonu kurulmasına savaş bitene kadar karşı olduğunu söylemişti. 

İsrail'in ekonomi gazetelerinden Globes'taki analizde UCM kararının, İsrail'in Gazze işgalini eleştirenlerle Tel Aviv'e silah satışının yasaklanmasını isteyenlerin elini güçlendirdiği yorumu paylaşılıyor. 

Haberde, İsrail'in askeri teçhizatının yüzde 30'unun Almanya tarafından gönderildiği hatırlatılıyor. UCM kararının, Berlin hükümetinin İsrail'e silah tedariki konusundaki ısrarcılığının zayıflamasına yol açabileceği değerlendirmesi yapılıyor. 

UCM'nin merkezi Hollanda'nın Lahey şehrinde yer alıyor. Hollanda Dışişleri Bakanı Caspar Veldkamp, mahkemenin tutuklama emrini uygulayacaklarını duyurmuştu. 

Ancak sivil toplum kuruluşları (STK), Hollanda'nın İsrail'e silah gönderen ülkeler arasında yer aldığına dikkat çekerek ambargo talebiyle Lahey'de hükümete karşı dün dava açtı. Mahkeme, talebe ilişkin kararını 13 Aralık'ta açıklayacak.

Diğer yandan Times of Israel, UCM kararından önce de son dönemde İsrail'e silah tedarikinin durdurulması çağrılarının arttığına işaret ediyor. Haberde, Dışişleri Bakanı Hakan Fidan'ın İsrail'e ambargo talep ettiği mektubu 1 Kasım'da Birleşmiş Milletler Genel Sekreterliği'ne gönderdiği hatırlatılıyor. Ortak mektupta aralarında Rusya ve Çin'in de yer aldığı 52 ülkenin imzası var. 

Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron da geçen ayki açıklamasında Gazze savaşının sonlandırılması için İsrail'e silah ambargosu çağrısı yapmıştı. Avrupa Birliği (AB) Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Josep Borrell, Macron'a destek verirken, Netanyahu açıklamaya tepki göstermişti. 

İsrail'in en büyük silah tedarikçisi olan ABD, UCM'yi kuran Roma Statüsü'ne taraf değil. ABD Başkanı Joe Biden, UCM kararını "rezalet" diye nitelerken, Netanyahu mahkemeyi "Yahudi düşmanlığıyla" suçlamıştı. İsrail de üye devletler arasında yer almıyor ve UCM'nin yargı yetkisini tanımıyor.

Independent Türkçe, Haaretz, Globes, Times of Israel, AP