​Oscar ödüllü Argo filmine ilham veren eski CIA ajanı Tony Mendez öldü

Tony Mendez Argo filmi Washington’da gösterime girdiği esnada (AFP-Arşiv)
Tony Mendez Argo filmi Washington’da gösterime girdiği esnada (AFP-Arşiv)
TT

​Oscar ödüllü Argo filmine ilham veren eski CIA ajanı Tony Mendez öldü

Tony Mendez Argo filmi Washington’da gösterime girdiği esnada (AFP-Arşiv)
Tony Mendez Argo filmi Washington’da gösterime girdiği esnada (AFP-Arşiv)

Oscar ödüllü Argo filmine konu olan, 1980 yılında ABD'li diplomatların Tahran'dan kaçırılması operasyonunu gerçekleştiren CIA ajanı Tony Mendez 78 yaşında hayatını kaybetti.
BBC, Tony Mendez'in, uzun zamandır çektiği Parkinson hastalığından kaynaklanan komplikasyonlar nedeniyle öldüğünü duyurdu.
Mendez, 1990’da CIA’den emekli olduktan sonra, İran’da yaşanan 444 günlük rehin krizi sırasında, ‘Canadian Caper’ olarak adlandırılan, ABD’deki Tahran Büyükelçiliği’nden 6 ABD’li diplomatın kaçırılması konusundaki başarılı planının ayrıntılarını da içeren anılarını 3 farklı kitapta kaleme almıştı.
1940 doğumlu Mendez, üniversiteden mezun olduktan sonra teknik ressam olarak çalıştı. ‘Grafik sanatçısı aranıyor’ ilanı üzerine CIA'e giren Mendez, 25 yıllık ajanlık kariyerinde kılık değiştirme ve sahtecilikte ustalaşmak için Hollywood'un makyaj sanatçıları ve sihirbazlarla birlikte çalıştı.
Mendez, genelde Asya'da olmak üzere yurtdışında birçok görevde yer aldı.
Tony Mendez, Washington Post gazetesine yaptığı açıklamada, "Kendimi her zaman bir sanatçı olarak gördüm. 25 yıl süresince çok iyi bir ajandım" ifadelerini kullanmıştı.
Dışişleri Bakanı Mike Pompeo, resmi Twitter sayfasından yaptığı açıklamada, Tony Mendez’in ailesine taziye dileklerinde bulunarak, Mendezi ‘Amerikan kahramanı’ olarak nitelendirmişti.
Pompeo, Mendez hakkında, “Çok yetenekli bir istihbarat subayıydı. 1980’de Amerikalıları İran’dan çıkarmayı başardı. Bu, başarılarından sadece biriydi” dedi.
2012 yılında gösterime giren Oscar ödüllü Argo filminde, Tony Mendez’i canlandıran aktör ve yönetmen Ben Affleck ise, Mendez’i “Gerçek bir Amerikan kahramanı" olarak tanımladı.
Affleck Twitter hesabından yaptığı paylaşımda, “Asla çalışmalarını öne çıkarmaya çalışmadı. Sadece ülkesine hizmet etmeye çalıştı” ifadelerine yer verdi.



Sudan, İran’ın Kızıldeniz’de deniz üssü kurma talebini reddetti

İran, Yemen’deki Husilerin Kızıldeniz’deki ticari gemilere saldırı düzenlemesine yardım ediyor (AFP)
İran, Yemen’deki Husilerin Kızıldeniz’deki ticari gemilere saldırı düzenlemesine yardım ediyor (AFP)
TT

Sudan, İran’ın Kızıldeniz’de deniz üssü kurma talebini reddetti

İran, Yemen’deki Husilerin Kızıldeniz’deki ticari gemilere saldırı düzenlemesine yardım ediyor (AFP)
İran, Yemen’deki Husilerin Kızıldeniz’deki ticari gemilere saldırı düzenlemesine yardım ediyor (AFP)

Sudanlı üst düzey istihbarat yetkilisi Ahmed Hasan Muhammed, ülkesinin İran’ın Kızıldeniz kıyısında bir deniz üssü kurma talebini reddettiğini söyledi.

İran’ın bu talebi kabul edilseydi, söz konusu üs, Tahran’ın dünyanın en yoğun nakliye hatlarından birinde deniz trafiğini izlemesine olanak tanıyacaktı.

Şarku’l Avsat’ın Wall Street Journal gazetesinden aktardığına göre Muhammed konuya ilişkin açıklamasında şunları söyledi;

“İran, Sudan ordusuna isyancılara karşı mücadelede kullanılmak üzere silahlı insansız hava araçları (SİHA) sağladı. Tahran, üssü inşa etme izni karşılığında, Sudan’a helikopter taşıyan bir savaş gemisi de dahil olmak üzere gelişmiş silahlar teklif etti. İranlılar üssü istihbarat toplamak için kullanmak istediklerini söyledi. Oraya savaş gemileri de yerleştirmek istediler. Ancak Hartum, İran’ın bu teklifini reddetti.”

Muhammed gazeteye yaptığı açıklamada, “Sudan İran’dan SİHA satın aldı. Çünkü insan kaybını azaltmak ve uluslararası insancıl hukuka saygı göstermek için daha isabetli silahlara ihtiyacımız vardı” diye ekledi.

Kızıldeniz’deki bir deniz üssü, Yemen’deki Husilerin ticari gemilere saldırı başlatmasına yardımcı olurken, Tahran’ın dünyanın en yoğun nakliye hatlarından biri üzerindeki hakimiyetini artırmasına olanak tanıyabilir.

İran destekli Husiler, Kızıldeniz’deki saldırıları Gazze’de savaşan İsrail ve müttefiklerini cezalandırma amacıyla gerçekleştirdiklerini ifade ediyor.

sddeb
Yemen televizyonu tarafından yayınlanan bir görüntüde, Husi saldırısından sonra batan bir İngiliz kargo gemisi görülüyor (EPA)

Sudan’ın, devrilen eski Devlet Başkanı Ömer El Beşir döneminde, İran ve Filistin’deki müttefiki Hamas ile yakın ilişkileri vardı.

Beşir'in 2019 darbesiyle devrilmesinin ardından, ülkenin askeri cuntasının başı olan Orgeneral Abdulfettah el Burhan, uluslararası yaptırımları sona erdirmek amacıyla ABD ile yakınlaşma başlattı.

Ayrıca İsrail ile ilişkileri normalleştirmek için harekete geçti.

İran’ın deniz üssünü inşa etme talebi, bölge ülkelerinin Sudan’da 10 aydır devam eden iç savaştan faydalanarak, Ortadoğu ile Sahra Altı Afrika ülkeleri arasında stratejik bir kavşak noktası olan ülkede yer edinmeye çalıştıklarını gösteriyor.

Burhan liderliğindeki Sudan ordusu, Nisan ortasından bu yana Orgeneral Muhamed Hamdan Daklu (Hamideti) liderliğindeki paramiliter Hızlı Destek Kuvvetleri ile savaşıyor.

Çatışma on binlerce insanın ölümüne, milyonlarca Sudanlının yerinden edilmesine ve dünyanın en kötü insani krizlerinden birine neden oldu.

Çatışmaları takip eden bölge yetkilileri ve analistlere göre, Sudan’ın İran’dan aldığı SİHA’lar, Hızlı Destek Kuvvetleri nedeniyle ordunun uğradığı kayıpların ardından, Burhan’ın bir miktar başarı elde etmesine yardımcı oldu.

Son haftalarda hükümet, Hartum ve Omdurman’daki önemli bölgelerin kontrolünü yeniden ele geçirdi.

ABD Başkanı Joe Biden yönetimi, hem Sudan ordusunu, hem de Hızlı Destek Kuvvetleri’ni savaş suçu işlemekle suçladı.

Washington ayrıca Hızlı Destek Kuvvetleri’ni, Sudan’ın batısındaki Darfur bölgesinde cinayet, tecavüz ve etnik temizlik de dahil olmak üzere insanlığa karşı suçlar işlemekle itham etti.

Birleşmiş Milletler (BM) yetkilileri, Sudan ordusunu, sivillerin yerleşimleri havadan hedef almak ve Sudanlı sivilleri çaresizce ihtiyaç duydukları insani yardımdan mahrum bırakmakla eleştirdi.

BM kuruluşları ayrıca Hızlı Destek Kuvvetleri’ni, Darfur’da etnik amaçlı saldırılar da dahil olmak üzere zulüm yapmakla suçladı.

Çatışmanın tarafları olan Sudan ordusu ve Hızlı Destek Kuvvetleri, ABD ve BM’nin suçlamalarını reddetti.

ABD Şubat ayında yaptığı açıklamada, İran’ın Sudan ordusuna silah sevkiyatıyla ilgili endişelerini dile getirdi.

ABD’nin Hartum Büyükelçisi John Godfrey, İran’ın Hartum’a yardım ettiğine ilişkin haberlerin ‘son derece rahatsız edici’ olduğunu söyledi.