​Oscar ödüllü Argo filmine ilham veren eski CIA ajanı Tony Mendez öldü

Tony Mendez Argo filmi Washington’da gösterime girdiği esnada (AFP-Arşiv)
Tony Mendez Argo filmi Washington’da gösterime girdiği esnada (AFP-Arşiv)
TT

​Oscar ödüllü Argo filmine ilham veren eski CIA ajanı Tony Mendez öldü

Tony Mendez Argo filmi Washington’da gösterime girdiği esnada (AFP-Arşiv)
Tony Mendez Argo filmi Washington’da gösterime girdiği esnada (AFP-Arşiv)

Oscar ödüllü Argo filmine konu olan, 1980 yılında ABD'li diplomatların Tahran'dan kaçırılması operasyonunu gerçekleştiren CIA ajanı Tony Mendez 78 yaşında hayatını kaybetti.
BBC, Tony Mendez'in, uzun zamandır çektiği Parkinson hastalığından kaynaklanan komplikasyonlar nedeniyle öldüğünü duyurdu.
Mendez, 1990’da CIA’den emekli olduktan sonra, İran’da yaşanan 444 günlük rehin krizi sırasında, ‘Canadian Caper’ olarak adlandırılan, ABD’deki Tahran Büyükelçiliği’nden 6 ABD’li diplomatın kaçırılması konusundaki başarılı planının ayrıntılarını da içeren anılarını 3 farklı kitapta kaleme almıştı.
1940 doğumlu Mendez, üniversiteden mezun olduktan sonra teknik ressam olarak çalıştı. ‘Grafik sanatçısı aranıyor’ ilanı üzerine CIA'e giren Mendez, 25 yıllık ajanlık kariyerinde kılık değiştirme ve sahtecilikte ustalaşmak için Hollywood'un makyaj sanatçıları ve sihirbazlarla birlikte çalıştı.
Mendez, genelde Asya'da olmak üzere yurtdışında birçok görevde yer aldı.
Tony Mendez, Washington Post gazetesine yaptığı açıklamada, "Kendimi her zaman bir sanatçı olarak gördüm. 25 yıl süresince çok iyi bir ajandım" ifadelerini kullanmıştı.
Dışişleri Bakanı Mike Pompeo, resmi Twitter sayfasından yaptığı açıklamada, Tony Mendez’in ailesine taziye dileklerinde bulunarak, Mendezi ‘Amerikan kahramanı’ olarak nitelendirmişti.
Pompeo, Mendez hakkında, “Çok yetenekli bir istihbarat subayıydı. 1980’de Amerikalıları İran’dan çıkarmayı başardı. Bu, başarılarından sadece biriydi” dedi.
2012 yılında gösterime giren Oscar ödüllü Argo filminde, Tony Mendez’i canlandıran aktör ve yönetmen Ben Affleck ise, Mendez’i “Gerçek bir Amerikan kahramanı" olarak tanımladı.
Affleck Twitter hesabından yaptığı paylaşımda, “Asla çalışmalarını öne çıkarmaya çalışmadı. Sadece ülkesine hizmet etmeye çalıştı” ifadelerine yer verdi.



İran Cumhurbaşkanı'nın yokluğunda süreç nasıl işleyecek?

İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi ve yardımcısı Muhammed Muhbir (Tesnim)
İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi ve yardımcısı Muhammed Muhbir (Tesnim)
TT

İran Cumhurbaşkanı'nın yokluğunda süreç nasıl işleyecek?

İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi ve yardımcısı Muhammed Muhbir (Tesnim)
İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi ve yardımcısı Muhammed Muhbir (Tesnim)

İran anayasası, İran cumhurbaşkanının herhangi bir nedenle iki ay süreyle yetkilerini kullanamaması durumunda, İran cumhurbaşkanlığının görevlerini geçici bir komitenin üstlenmesini öngörüyor.

131. maddeye göre başkanın ölümü, yokluğu, iki ayı aşan hastalık veya görev süresinin dolması ve yeni cumhurbaşkanının seçilmemesi halinde, cumhurbaşkanının görevlerini bir komisyon üstlenecek.

İran Cumhurbaşkanı Yardımcısı, Rehber'in onayıyla, Meclis Başkanı ve Yargı Başkanının da yer aldığı bir komiteye başkanlık ediyor. Cumhurbaşkanı Yardımcısı, 50 gün içinde başkanlık seçimlerini düzenlemekle yükümlü olacak.

131. maddeye göre Rehber, cumhurbaşkanı yardımcısının yetkilerini gerektiği gibi kullanamaması halinde cumhurbaşkanının tüm yetkilerini doğrudan şahsen üstlenebilir veya yeni bir yetkili atayabilir.

İran Anayasası'nın 113. Maddesine göre İran Cumhurbaşkanı'nın, Rehber'den sonra ülkede en yüksek yetkili olduğunu ve Rehber ile ilgili konular hariç, Anayasa'nın uygulanmasından ve yürütme organını (hükümeti) yönetmekten sorumludur.

Bu, İran'ın başbakanlık görevini devralmak üzere geçici bir komite kurma durumu ile üçüncü kez karşı karşıya kalmasıdır.

İlki, İran devriminin ilkelerine ihanet ettiği gerekçesiyle Rehber Humeyni tarafından görevden alınan eski Cumhurbaşkanı Ebu'l Hasan Beni Sadr’ın görevden alınmasının ardından gerçekleşti. Beni Sadr 1979 devriminden sonra İran'ın ilk seçilmiş cumhurbaşkanıydı. Paris'te sürgünde iken Ekim 2021'de öldüğünde 88 yaşındaydı. Komitenin çalışmaları 22 Haziran 1980'den aynı yılın 2 Ağustos'una kadar yaklaşık iki ay sürdü.

İkincisi, 30 Ağustos 1981 tarihinde İran Başbakanı Muhammed Ali Recai'nin suikasta uğramasının ardından kurulmuştur. Komisyon, Başbakanlık binasının bombalanmasından birkaç saat sonra çalışmalarına başladı ve 9 Ekim 1981 tarihine kadar devam etmiştir.