Taliban: Molla Ömer’in oğlu yaşıyor

Taliban’ın geçtiğimiz pazartesi günü düzenlediği intihar saldırısı sonrasında Vardak’taki askeri istihbarat üssü önündeki Afgan askerleri (EPA)
Taliban’ın geçtiğimiz pazartesi günü düzenlediği intihar saldırısı sonrasında Vardak’taki askeri istihbarat üssü önündeki Afgan askerleri (EPA)
TT

Taliban: Molla Ömer’in oğlu yaşıyor

Taliban’ın geçtiğimiz pazartesi günü düzenlediği intihar saldırısı sonrasında Vardak’taki askeri istihbarat üssü önündeki Afgan askerleri (EPA)
Taliban’ın geçtiğimiz pazartesi günü düzenlediği intihar saldırısı sonrasında Vardak’taki askeri istihbarat üssü önündeki Afgan askerleri (EPA)

Afganistan ABD'nin ülkeye müdahalesinden (2001-2004) bu yana en şiddetli çatışma dönemini yaşıyor. Kabil hükümeti ve ABD kuvvetleri ile Taliban güçleri arasındaki savaşın şiddetlenmesinin sebebinin ise paradoksal olarak ABD’nin Afganistan Özel Temsilcisi Zalmay Halilzad ve Taliban siyasi heyeti arasındaki barış müzakereleri olduğu belirtiliyor.
Taraflar müzakerelerde ellerini güçlendirmek için sahadaki etkinlik alanlarını arttırmaya çalışıyorlar
.
Afganistan hükümeti, 22 Ocak’ta Kandehar Vilayeti’nde 3 terör hücresinin ele geçirildiğini açıkladı. Afganistan resmi kaynakları ise başkent Kabil’in batısındaki Vardak Vilayeti merkezinde bulunan Meydanşehr bölgesinde Afgan istihbaratı tarafından kullanılan askeri bir üssün imha edildiğini duyurdu.
Afganistan hükümeti, patlak veren çatışmalar sırasında 12 istihbarat çalışanının yaşamını yitirdiğini açıkladı. Ancak daha sonra bu oran 45’e, 65’e ve bazı resmi kaynaklara göre de 70’e yükseldi.
Kaynaklar, çatışmalarda 100 kişinin de yaralandığını duyurdu. Haber sitelerinin Afganistan ordusundan aktardığına göre, Taliban’ın bomba yüklü bir araçla düzenlediği saldırıda 126 istihbarat personeli yaşamını yitirdi. Çok sayıda kişinin bulunduğu bir alanda patlamanın yaşandığı ve onlarca kişinin öldüğü belirtildi.
Patlama, 2 Taliban militanının üsse girmesinin ardından yaşanırken, birçok istihbarat personeline de ateş açıldığı ifade edildi.
Taliban ise, Vardak Vilayeti’ndeki askeri üsse saldırı düzenlenen 3 unsurunun görüntülerini paylaşırken, unsurların Helmend, Zabul ve Gazne’den olduğunu açıkladı.
Afganistan Savunma Bakanlığı’nda üst düzey bir yetkiliden alıntı yapan bir ABD Savunma Bakanlığı kaynağı, Taliban saldırısında 8’i istihbarat lideri olmak üzere 126 istihbarat personelinin öldürüldüğünü açıkladı. Kaynak, Taliban’ın Afgan güçler arasında daha fazla kayıpların yaşanmasını ve saflarını terörize etmeyi amaçladığını söyledi. Afganistan’da yayın yapan TOLOnews haber ajansı ise, üsse giren Taliban militanlarının Afgan askeri üniforması giydiğine dikkati çekti. Aktarılana göre, Kabil’in yaklaşık 50 km güneyindeki Vardak Vilayeti’nde yer alan Meydanşehr bölgesinde istihbarat üssüne giren Taliban militanları, bomba yüklü bir araç kullanıyordu. Vardak meclis üyesi Abdul Vahid Ekberzey’e göre 3 Taliban unsurunun bulunduğu Toyota marka bir araç da söz konusu otomobili takip ediyordu.
Yerel meclis başkanı Ahtar Muhammed Tahiri ise yaptığı açıklamada, “Bu, büyük bir kayıp. İstihbarat personelleri, rekor sayılarda ölen Afgan polisi ve askerlerinden daha donanımlı ve eğitimliydi. Saldırganlar, Afgan özel kuvvetleri üniformaları giyerek üslere baskın düzenledi” dedi.
Öte yandan Ulusal Güvenlik Müdürlüğü (Afganistan İstihbaratı), ülkenin güneyindeki Kandehar Vilayeti’ndeki operasyonlar sırasında 3 terör ağının ele geçirildiğini açıkladı. Afganistan’da yayın yapan Hama Press haber ajansına göre ağlar, geçtiğimiz hafta düzenlenen operasyonlarda ele geçirildi. Terör ağlarının, istihbarat ajanları tarafından tutulan 30 silahlı saldırgandan oluştuğu belirtilirken, tutuklu militanların bombalı saldırılar, intihar eylemleri ve silahlı saldırılar da dahil olmak üzere büyük yıkıcı faaliyetlerde yer aldığı ifade edildi. Bölge valilik bürosu ise Kandehar Vilayeti’ndeki silahlıların, özellikle güvenlik bileşenlerini, güvenlik kontrol noktalarını ve lojistik konvoyları hedef alan saldırılar düzenlediğini söyledi.
Öte yandan Taliban sözcüsü Zebihullah Mucahid, İran Haber Ajansı’nın Taliban lideri Molla Muhammed Ömer’in oğlu Molla Muhammed Yakub’un öldürüldüğüne ilişkin haberlerini yalanladı. Mucahid, Afgan istihbarat ajanlarını ve ABD’nin Afganistan Temsilcisi Zalmay Halilzad’ı, Molla Muhammed’in öldürüldüğü söylentilerinin arkasında olmakla suçladı.
Taliban sözcüsü, “Şükürler olsun ki bu söylentinin doğruluk payı yok. Molla Muhammed Yakub’un sağlık durumu iyi ve hiçbir şekilde yaralı değil. Güvenli bir alanda yaşıyor” dedi. İran Haber Ajansı IRNA, Taliban hareketinin kurucusu ve ilk lideri Molla Ömer’in oğlu Molla Muhammed Yakub’un  Pakistan’da öldürüldüğünü açıklamıştı.
Ajans, Molla Yakub’un Afganistan sınırı yakınlarındaki Peşaver bölgesinde kimliği bilinmeyen kişiler tarafından öldürüldüğünü belirtmişti. IRNA, silahlıların Molla Yakub’u kaçırdığını ve daha sonra onu öldürdüğünü duyurmuştu.
Ancak Afganistan’da Taliban lideri yardımcısı olan Seraceddin Hakkani’nin yakın bir arkadaşı, Molla Yakub’un Peşaver’de öldürüldüğü iddialarının asılsız olduğunu vurguladı. Kaynak, “Molla Yakub, Peşarve’de değildi. Afganistan’da yaşıyor ve Pakistan topraklarında değil. Çalışma alanları da Afganistan’ın güneyidir” dedi. Seraceddin Hakkani’nin yakın arkadaşı Dr. Mahmud Hanafi, Molla Muhammed Yakub’a dair çıkarılan bu söylentilerle amaçlananın, Taliban’ın birçok cephede ilerleme kaydetmesini engellemek olduğunu belirtti. Dr. Hanafi, ABD Temsilcisi Zalmay Halilzad ve Taliban temsilcileri arasında geçtiğimiz ay Abu Dabi’de Pakistan, Birleşik Arap Emirlikleri ve Suudi Arabistan’dan heyetlerin de katılımıyla düzenlenen müzakere turunda yer almıştı.



Kuzey Kore'de izolasyon turizmi: Terk edilmiş tatil köyleri ve sıkı denetim

Mümkün olan ile yasak olan arasında Kuzey Kore'de tatil nasıl geçer? (AFP)
Mümkün olan ile yasak olan arasında Kuzey Kore'de tatil nasıl geçer? (AFP)
TT

Kuzey Kore'de izolasyon turizmi: Terk edilmiş tatil köyleri ve sıkı denetim

Mümkün olan ile yasak olan arasında Kuzey Kore'de tatil nasıl geçer? (AFP)
Mümkün olan ile yasak olan arasında Kuzey Kore'de tatil nasıl geçer? (AFP)

Kuzey Kore’de 20 bin ziyaretçi kapasiteli bir tatil beldesinde, turizm sezonu sadece 15 konukla açıldı. Zaten böyle bir senaryo da ancak Kuzey Kore gibi bir ülkede yaşanabilirdi.

Rus turist Anastasia Samsonova, terk edilmiş gibi görünen bu tatil beldesini dolaştı. Yiyecek bol, güneş severler için yüzlerce şezlong kumların üzerine dizilmiş, ama kimse gelmiyor. Kuzey Kore'de turizm sezonu geniş alanlara rağmen çok az sayıda insanla geçiyor.

Kuzey Kore lideri Kim Jong-un, bundan iki ay önce Japonya Denizi'ne bakan Wonsan bölgesinde lüks tatil köyü Kalma’nın açılışına bizzat katıldı. Törende hem tatil köyünün açılışını hem de izolasyon ve yoksulluktan yıpranmış bir ülke için umut vaat eden turizm projesini kutlamak için havai fişekler ve müzik kullanıldı. Ancak otellerin ve restoranların ziyaretçilere kapılarını açma zamanı geldiğinde, Pyongyang, 5 yıl boyunca kapalı tuttuğu sınırlarını açtıktan sonra turistlerin ülkeye girişine yönelik kısıtlamaları yeniden sıkılaştırdı.

frty6
Kim Jong-un, Wonsan bölgesinde bir turizm tesisinin açılışı sırasında (KCNA)

Kuzey Kore'nin kapıları sadece Rus turistlere açıldı. Ruslar, yasağın kaldırılmasından sonra ülkeye giren ilk turistler oldular. Kuzey Kore'nin Avrupa'dan da ziyaretçileri kabul etmesi gerekiyordu, ancak yasak nedeni açıklanmadan kısa süre içinde yeniden yürürlüğe girdi.

Pyongyang'a herkes girebilir mi?

Kuzey Kore, birçok kişi için en çok tercih edilen seyahat destinasyonları arasında yer almayabilir, ama bazıları merak ve haritada en gizemli ve izole ülke olan bu ülkeyi keşfetme arzusuyla burayı ziyaret etmeyi düşünebilir. Peki, hangi ülkelerin vatandaşları bu ülkeye giriş yapma hakkına sahip?

Gazeteciler ve Güney Kore vatandaşları dışında herkesin Kuzey Kore'ye seyahat etme hakkı var. ABD vatandaşlarının ülkeye girişleri Kuzey Kore tarafınca yasaklanmamış olsa da kendi ülkelerinin yetkilileri onların güvenliğinden endişe duydukları için Kuzey Kore’ye gitmelerini yasaklıyor.

df
Kuzey Kore sahillerinde yeni bir deniz turizmi tesisi (KCNA)

BBC'ye göre koronavirüs (Kovid-19) salgını öncesinde, her yıl 350 bin turist Kuzey Kore'ye giriyordu ve bunların yüzde 90'ı Çinliydi. Böylece Çinliler ülkedeki turizm faaliyetlerinde başı çekiyordu, Avrupalılar ve Amerikalılar ise yıllık 5 bin ziyaretçiyi geçmeyen bir azınlık oluşturuyordu.

Ancak Kuzey Kore’nin sınırları şu an sadece ülkenin siyasi, askeri ve ekonomik alanda en önemli müttefiki olan Rusya vatandaşlarına açık.

Mavi vize kağıdı

Bir Arap ülkesi vatandaşının benzersiz bir macera yaşamak için Kuzey Kore'ye seyahat etmek istemesi halinde önce vize alması gerekiyor. Ancak Pyongyang yetkilileri şu anda vize vermiyor. Yine de bu yasak her an kaldırılabilir.

yuı
Pyongyang metro istasyonunda fotoğraf çeken bir turist (AFP)

Devletin yabancı ziyaretçilere uyguladığı kısıtlamalar çok katı olduğundan ve turizm sektörünü demir yumrukla kontrol ettiğinden, böyle bir seyahat bağımsız olarak planlanamaz. Vize işlemlerinden başlayarak, uçak bileti ve otel odası rezervasyonuna ve ülke içindeki turistik gezilere kadar her şey, resmi makamların bir kolu olan lisanslı bir acente tarafından yürütülüyor. Kuzey Kore’ye seyahat etmek isteyenlerin, vize işlemlerini yürüten ajansla iletişime geçmesi gerekiyor. Vize, pasaporttan ayrı, mavi renkli bir belge şeklinde veriliyor.

Rusya ve Çin dışında bir seçenek yok

Pyongyang Uluslararası Havalimanı'na iniş iznine sadece Kuzey Kore'nin havayolları şirketi olan Air Koryo sahip. Ancak Çin havayolu şirketleri için bazı istisnalar söz konusu. Pyongyang'a hava yoluyla ulaşım yalnızca Çin ya da Rusya üzerinden mümkün ve Kuzey Kore'yi dünyaya sadece bu iki ülke bağlıyor.

yu7ı8
Kuzey Kore'ye seyahat edenler için özel turist vizesi (Wikipedia)

Air Koryo havayolu şirketinin internet sitesine göre Rusya'nın Vladivostok kentinden Pyongyang'a uçuş ücreti 265 ABD doları, Pekin'den ise 245 ABD doları olarak fiyatlandırılıyor.

derty6
Pyongyang Uluslararası Havalimanı'na sadece Rusya veya Çin'den gelen uçaklar iniş yapabilir (Reuters)

Telefonlar denetlenirken internet yok

Turistlerin Pyongyang Uluslararası Havalimanı'na iner inmez, resmi makamlara isimlerini kaydettirmeleri gerekiyor. Gümrük görevlileri tarafından kontrol edildikten sonra cep telefonlarını yanlarında tutabilirler, ancak yabancı hatlar Kuzey Kore içinde çalışmıyor. Bunun yerine, yalnızca uluslararası aramalar yapılabilen yerel ‘Koryolink’ kartı satın alınabilir. Yerel iletişim ve internet erişimi ise turistlere açık değil.

Peki Kuzey Kore'deki oteller nasıl?

Turistler otelleri bile kendileri seçemezler, bu işlem seyahatleri düzenleyen resmi acenteler aracılığıyla yapılır. Otel seçenekleri çok sınırlı ve çoğu Pyongyang'da bulunuyor. Bunlar arasında ‘Yangakdo’ ve ‘Koryo’ adlı oteller ön plana çıkıyor.

fgthyju
Pyongyang'daki Yangakdo Oteli'nin lobisinden bir kare (Otelin internet sitesi)

Kuzey Kore'yi 8 kez ziyaret eden bir Avustralyalı vatandaş tarafından hazırlanan ve 2020 yılında yayınlanan ‘Pyongyang Otelleri’ adlı kitaba göre ülkedeki oteller dünyanın başka hiçbir yerindeki otellere benzemiyor. Bu oteller, büyüklükleri, renkli dekorları, restoranları, kafeleri ve karaoke salonlarıyla dikkati çekiyor. Öte yandan, Kuzey Kore'deki otellerde internet yok ve koridorlarda ve lobide çalan müzikler, lider Kim Jong-un'u öven milli marşlardan ibaret.

Sıkı denetim altında turist kafile turları

Hiçbir turist otelden tek başına çıkamaz, ziyaret edilmesine izin verilen yerleri belirleme yetkisine sahip tur rehberi tarafından yönetilen bir kafileyle gezmek zorundalar. Turist alışveriş yapmak isterse bile sadece yabancı ziyaretçilere ayrılmış mağazalara gidebilir. Çünkü herhangi bir mağazaya rastgele girmesi yasak.

dfgty
Ryogyeong, Pyongyang'ın en ünlü ve en ilginç tasarımlı otellerinden biri (Instagram)

Yerel halkla iletişim ise gezi organizatörleri tarafından yakından takip ediliyor. Zira izin alınmadan Kuzey Koreli vatandaşlarla konuşmak casusluk olarak nitelendiriliyor.

Aynı durum fotoğraf çekmek için de geçerli. Rehberin izni olmadan hiçbir fotoğraf çekilemez. Çekilebilecek fotoğraflar belirli turistik yerlerle sınırlandırılmış durumda. Askeri yerlerin, yoksulluğun ve inşaat alanlarının fotoğraflarının çekilmesi kesinlikle yasak.

Kuzey Kore'deki turistik yerler

Kuzey Kore, aralık ve şubat ayları arasında karla kaplı dağlarında bulunan kayak merkezleriyle ünlü. Kim Jong-un, iktidara geldiğinden beri, ülkedeki refah imajını güçlendirmek için eğlence kompleksleri ve dev su parkları inşa etmeye özen gösteriyor.

dgrtyu
Koronavirüs salgını nedeniyle sınırlar kapatılmadan önce Kuzey Kore'de bir grup turist (AFP)

Turistlerin ziyaretine açık yerler listesinde, çekici tasarımı ve gelişmiş mimarisiyle Pyongyang metro istasyonu ve Kuzey Kore'nin merhum liderleri Kim Il-sung ve Kim Jong-il'in 20 metre yüksekliğindeki iki heykelini bir araya getiren ve Mansu Tepesi'nde bulunan Büyük Mansudae Anıtı yer alıyor. Listeye, Kim Il-sung'un hükümdarlığı sırasında benimsediği Juché ideolojisinden esinlenerek Taedong Nehri kıyısında inşa edilen Juché Kulesi de eklenebilir. Turistler, ünlü askeri geçit törenlerinin yapıldığı geniş Kim Il-sung Meydanı'nı da yakından görebilirler.

sdfgty
Büyük Mansudae Anıtı, Kuzey Kore'nin en önemli turistik yerlerinden biri (Reuters)

Başkent dışında ise Baekdu ve Komgang dağları, muhteşem doğalarıyla başlıca turistik yerler arasında sayılıyor.

Kuzey Kore'de ne yenir?

Kuzey Kore ziyaretinde yemekler önemli bir yer tutuyor, ancak en ünlü yemekler Arapların damak tadına oldukça yabancı.

Naengmyeon listenin başında yer alıyor. Bu yemek, buğday ve patatesten yapılan erişteye sığır eti suyu eklenerek, et, salatalık, yumurta ve turp parçalarıyla süslenerek hazırlanıyor. Soğuk olarak servis edilen naengmyeona genellikle buz küpleri ekleniyor.

frgty
Naengmyeon Kuzey Kore'nin en ünlü yemeklerinden biri (Wikipedia)

Kuzey Kore'nin ulusal yemeği olan Kimchi’de ana malzeme olarak lahana bulunuyor ve kırmızı biber tozu, turp, sarımsak ve zencefille tatlandırılıyor.

Kuzey Kore'nin ünlü yemeklerinden biri olan ise bibimbap, pirinç, sebze, kıyma, biber tozu, soya sosu ve yumurtanın karışımından oluşuyor.