Space X insanlı uzay aracı demo uçuşu yaptı

Space X insanlı uzay aracı demo uçuşu yaptı
TT

Space X insanlı uzay aracı demo uçuşu yaptı

Space X insanlı uzay aracı demo uçuşu yaptı

Uzaya insan taşımak için tasarlanan ‘SpaceX Crew Dragon’ (Uzay X mürettebat Ejderha) gösteri uçuşu yapıyor. 
ABD Uzay mekiğinin emekliye ayrılmasından sonra SpaceX's Crew Dragon kapsülü, uzaya fırlatıldıktan sonra ABD toprağına geri dönen uzaya insan taşıyan ilk uzay aracı oldu. 
Uzaya insan taşımak için tasarlanan ilk uzay kapsülü olan SpaceX's Crew Dragon Cumartesi günü, gösteri için Florida Kenedy Uzay Merkezinden mahalli saatle saat 3’de havalandı. 
Mürettebat Ejderhası (Crew Dragon) NASA tarafından dünya yörüngesindeki uzay istasyonuna astronot göndermek için kullanılan, ticari olarak üretilen ilk uzay aracı olacak. Boeing tarafından imal edilen Starliner kapsülüne bağlanan Space X Crew Dragon, ABD’nin uzaya insan göndermek için 10 yıldır Rusya’ya bağımlı kalmasına sona verecek. 
Dünyadan 254 mil yüksekte, mermiden 10 kat daha hızlı olan SpaceX' kapsülü Uluslararası uzay istasyonuna doğru yol alıyor. 
Crew Dragon, bu defa uzaya insan yerine ‘kahraman uzaylı’ ismi verilen bir kukla taşıyor. Crew Dragon, pazar günü Uzay istasyonuna bağlanarak 181 kilo gram ağırlığında bir yük teslim ettikten 5 gün sonra dünyaya dönecek. Bu denemenin başarılı geçmesi halinde birkaç aylık güvenlik kontrollerinden sonra Space X Crew Dragon’un temmuz ayında NASA’nın 2 astronotunu Uluslararası uzay istasyonuna götürmesi planlanıyor. 
NASA, uzay mekiğini 2011 yılında emekliye ayırdıktan sonra gelecek nesil insanlı uzay aracı imalatını özel sektöre devretti. NASA insanlı uzay aracı imal etmeleri için SpaceX 2 milyar 600 milyon dolar, Boeing (BA) ise 4 milyar 200 milyonluk bir anlaşma imzaladı. 
NASA, 2011 yılından beri Rus Soyuz roketleriyle uzaya gönderdiği her bir astronot için Rusya’ya yaklaşık $80 milyon dolar ödedi. NASA, Space X’in bu sene hizmete alınmaması durumunda 2019’ın sonları ve 2020 ilkbaharında uzaya birkaç astronot daha göndermek için Soyuz ile anlaşma yapmış durumda. 
NASA geçen ayın sonunda yayımladığı bir açıklamada firmaların 2019 yılında insanlı uzay aracının hazır olacağından emin olduğunu, Soyuz ile yapılan anlaşmanın tedbir amaçlı olduğunu kaydetti. 



"Esrarengiz" kehribarda 116 milyon yıllık tsunaminin izleri keşfedildi

Japonya'nın Minamisoma kıyılarına 2011'de tsunami dalgaları vurmuştu (AFP)
Japonya'nın Minamisoma kıyılarına 2011'de tsunami dalgaları vurmuştu (AFP)
TT

"Esrarengiz" kehribarda 116 milyon yıllık tsunaminin izleri keşfedildi

Japonya'nın Minamisoma kıyılarına 2011'de tsunami dalgaları vurmuştu (AFP)
Japonya'nın Minamisoma kıyılarına 2011'de tsunami dalgaları vurmuştu (AFP)

Rachel Clun 

Bilim insanları 116 milyon yıllık bir tsunaminin kanıtını bir kehribar içinde bulduklarını ve bunun muhtemelen bu doğa olayına dair en eski kayıt olduğunu düşünüyor.

Japonya'nın kuzeyindeki Hokkaido Adası'nda derin deniz tortularını inceleyen araştırmacılar Aya Kubota, Yusuke Takeda, Keewook Yi, Shin-ichi Sano ve Yasuhiro Iba, erken Kretase dönemine ait tortularda 114 ila 116 milyon yıl öncesine tarihlenen "olağanüstü zengin kehribar konsantrasyonları" keşfetti.

Nature'ın Scientific Reports'unda yayımlanan bulgulara ilişkin raporda araştırmacılar, kehribarın bir veya daha fazla tsunami tarafından okyanusa sürüklenerek havayla çok az temas etmiş olabileceğini öne sürüyor.

Fosilleşmiş ağaç reçinesi olan kehribar, nispeten hızlı kuruyan bir madde. Araştırmacılar, kehribarın havaya maruz kaldığında genellikle bir hafta gibi kısa bir sürede katılaştığını söylüyor.

Ancak araştırmacıların incelediği tortularda, "belirgin şekilde deforme olmuş" kehribar birikintileri bulundu. Bazıları reçinenin akan su tarafından değiştirildiğini gösteren, alev yapıları denen bir şekilde deforme olmuşken, diğerleri yumuşak reçinenin "akarak deniz tabanına kıvamlı bir şekilde yayıldığına" işaret eden düz kehribar şeritlere sahipti.
 

Araştırmacılar, eski okyanus tortularını inceleyerek tsunamiye dair olası kanıtlar buldu (Aya Kubota/Yusuke Takeda/Keewook Yi/Shin-ichi Sano/Yasuhiro Iba)Araştırmacılar, eski okyanus tortularını inceleyerek tsunamiye dair olası kanıtlar buldu (Aya Kubota/Yusuke Takeda/Keewook Yi/Shin-ichi Sano/Yasuhiro Iba)

Araştırmacılar, "Bu esrarengiz kehribarın derin deniz ortamında bulunmasının en muhtemel nedeni, büyük çaplı tsunamiler" diyor.

Bu reçine deformasyonlarının su altında meydana gelmesi, ormandan pelajik deniz tabanına doğrudan taşındıklarını ima ediyor. Karadan okyanusa bu kadar hızlı ve doğrudan bir taşıma, bir tsunamiyle tetiklenmiş olabilir.

Araştırmacılar, antik tortulardaki diğer kanıtların da bu teoriyi desteklediğini belirtiyor. Bunlar arasında, karadan gelen büyük miktarda bitki kalıntıları ve büyük dalgaların sürüklediği odun parçaları da vardı ve bunların çok az çürüme izi taşıması, açık okyanusa "hızla taşındıklarına" işaret ediyor.

Makalede, "Kiltaşındaki kütüklerin varlığı, çok sayıda odunun bulanık akıntılarla taşınmak yerine kopup sürüklenerek pelajik deniz tabanına battığını gösteriyor" ifadeleri kullanılıyor.

Bilim insanları açık okyanuslardaki diğer tortuların, büyük ölçekli eski tsunamiler veya benzer olaylar hakkında daha fazla kanıt sağlayabileceğini öne sürüyor.

Araştırmacılar, Holosen döneminden, yani yaklaşık 4 bin 200 yıl öncesinden daha eski bir tarihten kalma tsunami tortularının normalde tespit edilmediğini ve bunun da kısmen, yol açtıkları geniş çaplı yıkımdan geriye net belirtilerin kalmamasından kaynaklandığını söylüyor.

Independent Türkçe,independent.co.uk/news