عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
TEKNOLOJİ

Space X insanlı uzay aracı demo uçuşu yaptı

Space X insanlı uzay aracı demo uçuşu yaptı
    Florida/İHA
TT
TT

Space X insanlı uzay aracı demo uçuşu yaptı

Space X insanlı uzay aracı demo uçuşu yaptı

Uzaya insan taşımak için tasarlanan ‘SpaceX Crew Dragon’ (Uzay X mürettebat Ejderha) gösteri uçuşu yapıyor. 
ABD Uzay mekiğinin emekliye ayrılmasından sonra SpaceX's Crew Dragon kapsülü, uzaya fırlatıldıktan sonra ABD toprağına geri dönen uzaya insan taşıyan ilk uzay aracı oldu. 
Uzaya insan taşımak için tasarlanan ilk uzay kapsülü olan SpaceX's Crew Dragon Cumartesi günü, gösteri için Florida Kenedy Uzay Merkezinden mahalli saatle saat 3’de havalandı. 
Mürettebat Ejderhası (Crew Dragon) NASA tarafından dünya yörüngesindeki uzay istasyonuna astronot göndermek için kullanılan, ticari olarak üretilen ilk uzay aracı olacak. Boeing tarafından imal edilen Starliner kapsülüne bağlanan Space X Crew Dragon, ABD’nin uzaya insan göndermek için 10 yıldır Rusya’ya bağımlı kalmasına sona verecek. 
Dünyadan 254 mil yüksekte, mermiden 10 kat daha hızlı olan SpaceX' kapsülü Uluslararası uzay istasyonuna doğru yol alıyor. 
Crew Dragon, bu defa uzaya insan yerine ‘kahraman uzaylı’ ismi verilen bir kukla taşıyor. Crew Dragon, pazar günü Uzay istasyonuna bağlanarak 181 kilo gram ağırlığında bir yük teslim ettikten 5 gün sonra dünyaya dönecek. Bu denemenin başarılı geçmesi halinde birkaç aylık güvenlik kontrollerinden sonra Space X Crew Dragon’un temmuz ayında NASA’nın 2 astronotunu Uluslararası uzay istasyonuna götürmesi planlanıyor. 
NASA, uzay mekiğini 2011 yılında emekliye ayırdıktan sonra gelecek nesil insanlı uzay aracı imalatını özel sektöre devretti. NASA insanlı uzay aracı imal etmeleri için SpaceX 2 milyar 600 milyon dolar, Boeing (BA) ise 4 milyar 200 milyonluk bir anlaşma imzaladı. 
NASA, 2011 yılından beri Rus Soyuz roketleriyle uzaya gönderdiği her bir astronot için Rusya’ya yaklaşık $80 milyon dolar ödedi. NASA, Space X’in bu sene hizmete alınmaması durumunda 2019’ın sonları ve 2020 ilkbaharında uzaya birkaç astronot daha göndermek için Soyuz ile anlaşma yapmış durumda. 
NASA geçen ayın sonunda yayımladığı bir açıklamada firmaların 2019 yılında insanlı uzay aracının hazır olacağından emin olduğunu, Soyuz ile yapılan anlaşmanın tedbir amaçlı olduğunu kaydetti. 

Daha fazlasını oku

 
 
TEKNOLOJİ

"Asya tek boynuzlu atı"nın genom haritası ilk kez çıkarıldı: Yok olmalarını engelleyebilir mi?

Laos'ta 1999'da kameralara yakalanan saolanın en iyi tahminlere göre 100'den az üyesi kaldı (Ban Vangban Village/Wildlife Conservation Society)
Laos'ta 1999'da kameralara yakalanan saolanın en iyi tahminlere göre 100'den az üyesi kaldı (Ban Vangban Village/Wildlife Conservation Society)
TT
TT

"Asya tek boynuzlu atı"nın genom haritası ilk kez çıkarıldı: Yok olmalarını engelleyebilir mi?

Laos'ta 1999'da kameralara yakalanan saolanın en iyi tahminlere göre 100'den az üyesi kaldı (Ban Vangban Village/Wildlife Conservation Society)
Laos'ta 1999'da kameralara yakalanan saolanın en iyi tahminlere göre 100'den az üyesi kaldı (Ban Vangban Village/Wildlife Conservation Society)

Son derece nadir rastlanan "Asya tek boynuzlu atı" saolanın ilk defa genom haritası çıkarıldı. Yeni çalışma nesli kritik tehlike altındaki türün yaşamasını sağlayabilir. 

İlk kez 1992'de tanımlanan saola (Pseudoryx nghetinhensis), en yakın zamanda keşfedilen büyük memeli türü. Vietnam ve Laos'un dağlık ormanlarında yaşayan bu sığır türü, boynuzlarının yanı sıra çok nadir görülmesi nedeniyle "Asya tek boynuzlu atı" diye biliniyor.

Dünya Doğa ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği'ne (IUCN) göre nesli kritik tehlike altındaki bu türün 100'den daha az üyesi kaldığı tahmin ediliyor. Üstelik en son 2013'te görülmesi, soyunun çoktan tükenmiş olabileceği ihtimalini de gündeme getiriyor. 

Uluslararası bir araştırma ekibi, avcıların evlerinden toplanan saola kalıntılarından alınan parçaları analiz ederek 26 saolanın tam genomunu çıkardı. Türünün ilk örneği olan bu çalışma, saolanın geçmişini anlama ve geleceğini güvence altına alma yolunda kritik bilgiler sundu. 

Bulguları hakemli dergi Cell'de 5 Mayıs Pazartesi günü yayımlanan çalışmaya göre saolalar 5 bin ila 20 bin yıl önce iki ayrı popülasyona ayrılmış. 

Makalenin başyazarı Genís Garcia Erill "Saolanın önemli genetik farklılıklara sahip iki popülasyona ayrıldığını görmek bizi epey şaşırttı" diyerek ekliyor: 

Bu daha önce hiç bilinmiyordu ve genetik veriler olmadan bilmemizin yolu yoktu. Bu önemli bir sonuç çünkü türün genetik varyasyonunun nasıl dağıldığını etkiliyor.

Bilim insanları ayrıca iki popülasyonun da Son Buzul Çağı'ndan itibaren azaldığını saptadı. Ekip, toplam saola nüfusunun 10 bin yıldır hiçbir zaman 5 binin üstüne çıkmadığını tahmin ediyor.

Bu durum, iki grubun da genetik çeşitliliğini kaybettiği anlamına geliyor. Ancak her biri genetik kodlarının farklı kısımlarını kaybetmiş. Araştırmacılara göre bu, nesillerinin tükenmesini önlemede kritik bir rol oynayabilir. 

Garcia Erill "Bir popülasyonda kaybolan genetik varyasyon diğerini tamamlıyor. Yani eğer bunları karıştırırsak, diğerindeki eksiklik giderilebilir" diye açıklıyor.

Bilim insanları saolaların hayatta kalması için esaret altında çiftleşmelerini sağlayacak bir program geliştirmeye çalışıyor. Yeni çalışmayı yürüten ekibin hesaplamalarına göre böyle bir program, tükenme riski karşısında en etkili çözümü sunuyor. 

Çalışmanın bir diğer yazarı Rasmus Heller şöyle diyor:

Gelecekteki bir popülasyonun temelini oluşturmak için en az bir düzine saolayı (ideal olarak her iki popülasyonun karışımı) bir araya getirebilirsek, modellerimiz türlerin uzun vadede hayatta kalma şansının yüksek olacağını gösteriyor.

En son 2013'te görülen bir türün 12 üyesini bulmak zorlu bir iş. Ancak araştırmacılar, yeni çalışmanın bu sorunu çözebileceğine inanıyor. Saolanın genetik haritasının çıkarılması, daha kapsamlı arama çalışmalarının önünü açabilir. 

Makalenin yazarlarından Minh Duc Le, "Birçok araştırmacı, suda ve hatta aynı habitatta yaşayan kan emiciler olan sülüklerde, saola DNA'sının izlerini bulmayı deneyip başaramadı" diyerek ekliyor:

Bu tekniklerin hepsi küçük DNA parçalarını tespit etmeye dayanıyor ama artık saola genomunun tamamını bildiğimize göre, bu parçaları bulmak için çok daha geniş bir el kitabımız var.

Independent Türkçe, Science Alert, Phys.org, Cell