عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
YAŞAM

​Çeçenistan’da “kadın şoför” hizmeti sunulacak

‘Kadınlar için taksi’ projesi (
‘Kadınlar için taksi’ projesi (
    Moskova/Taha Abdulvahid
TT
TT

​Çeçenistan’da “kadın şoför” hizmeti sunulacak

‘Kadınlar için taksi’ projesi (
‘Kadınlar için taksi’ projesi (

İş dünyası, her toplumun sosyal çevre özelliklerini, gelenek ve göreneklerini göz ardı etmeden, kadınların ihtiyaçlarına karşı artan bir özen ve onlara konforlu koşullar sağlıyor. Örneğin bu kapsamda Çeçenistan'ın başkenti Grozni'de kadınlara özel taksi projesinin yakında hizmete sunulması için hazırlıklar devam ediyor. Yapılan açıklamalar Çeçencede 'kadın' anlamına gelen 'Mekhkari' adlı taksi hizmetinin Şeyh Zayed Fonu’ndan finanse edileceği yönünde.
Şeyh Zayed Fonu danışmanı Salim Ahmedov, maliyeti yaklaşık 13 milyon ruble (200 bin dolar) olacak hizmet hakkında şunları söyledi:
“Girişimcilere yaklaşık 2 buçuk milyon ruble katkıda bulunacak. Projenin büyük bir kısmı fondan temin edilecek. Başlangıç aşaması olarak iki araç alınacak. Daha sonra talep üzerine kadınlar için 17 adet daha özel taksi satın alınacak.”
Çeçen Medine Tsacayeva, yerel gelenekler ve dini öğretiler göz önüne alındığında kadınlar için bir taksi projesinin başlatılmasını Kafkas bölgesinde gerekli bir hizmet olduğunu söyledi. “Bir kadın olarak bu sorunları çok iyi biliyorum. Bu nedenle kadınlar için taksi gerekli bir hizmettir” diye konuştu.
Proje bununla sınırlı kalmayacak. Aynı zamanda evde güzellik, makyaj ve hacamat hizmetleri de sunacak. Tsacayeva, taksi şoförü projesi için çok sayıda kadının başvuru yaptığını söyleyerek sürüş deneyimi ve diğer teknik özelliklere hakim olanların işe alınacağını ifade etti. Projeyi planlayanlar, bunun gelecekte Dağıstan ve İnguşetya’da da hayata geçirilmesini hedefliyor.
‘Kadınlar için taksi' projesi Rusya'daki Kafkas cumhuriyetleri için yeni olabilir. Ancak bu proje yıllardır birçok ülkede hizmet veriyor.

Daha fazlasını oku

 
 
YAŞAM

Otizmde devrim niteliğinde gelişme

Fotoğraf: Unsplash
Fotoğraf: Unsplash
TT
TT

Otizmde devrim niteliğinde gelişme

Fotoğraf: Unsplash
Fotoğraf: Unsplash

Araştırmacılar, otizmin 4 alt tipini keşfederek bu genetik durumun altında yatan biyolojiyi anlamaya yönelik "dönüştürücü bir adım" attı.

Princeton Üniversitesi ve Simons Vakfı'ndan bilim insanları, otizm kohort çalışması SPARK'taki 5 bin çocuğun verilerini analiz ederek bireyleri özellik kombinasyonlarına göre gruplandırdı.

Araştırmacılar belirli özelliklerle ilgili genetik bağlantılar aramak yerine, sosyal etkileşimlerden tekrarlayan davranışlara ve gelişimsel kilometre taşlarına kadar 230'dan fazla özelliği her bir kişide değerlendirdi.

Bu analiz sayesinde otizmin farklı genetik varyasyon modellerine sahip 4 alt tipini tanımlamayı başardılar.

Flatiron Enstitüsü'nde yardımcı araştırmacı bilim insanı ve çalışmanın ortak başyazarı Natalie Sauerwald, "Otizmin tek bir biyolojik hikayesi değil, birden fazla farklı anlatısı olduğunu görüyoruz" diyor.

Bu, geçmişteki genetik çalışmaların neden genellikle yetersiz kaldığını açıklamaya katkı sağlıyor; aslında birbirine karışmış birden fazla farklı bulmacaya baktığımızı fark etmeden bir yapbozu çözmeye çalışıyorduk. Bireyleri ilk başta alt tiplere ayırana kadar resmin tamamını, genetik örüntüleri göremedik.

Bu 4 alt tip Sosyal ve Davranışsal Zorluklar, Gelişimsel Gecikmeyle Birlikte Karma OSB (Otizm Spektrum Bozukluğu), Orta Derecede Zorluklar ve Geniş Çaplı Etkilenme olarak belirlendi.

İlk tip, otizmi olmayan çocuklarla benzer bir hızda gelişimsel kilometre taşlarına ulaşan fakat genellikle dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu, anksiyete veya depresyon gibi eşlik eden sorunlar yaşayan çocukları kapsıyor.

İkinci tipte gelişimsel kilometre taşlarına ulaşmada gecikme görülürken eşlik eden rahatsızlıklara dair herhangi bir belirtiye rastlanmıyor.

Üçüncü tip olan Orta Derecede Zorluklar'da otizmle ilgili temel davranışlar olsa da diğer gruplar kadar güçlü değil. Otizmi olmayan çocuklarla benzer bir hızda kilometre taşlarına ulaşıyor ve eşlik eden rahatsızlıklar görülmüyor.

4. tipte en uç ve geniş kapsamlı zorluklar yaşanıyor.

Katılımcıların yüzde 37'sinin yer aldığı birinci ve yüzde 34'ünün bulunduğu üçüncü tip en yaygın gruplar. Yüzde 19'unu içeren ikinci ve yüzde 10'unun olduğu 4. tiplerse en nadir olanlar. 

Bulgular, genetik farklılıkların "yüzeyde benzeyen klinik görünümlerin ardındaki farklı mekanizmalara işaret ettiğini" vurguluyor.

Örneğin hem Geniş Çaplı Etkilenme hem de Karma OSB gruplarındaki çocuklar gelişimsel gecikme ve zihinsel engellilik gibi bazı önemli özellikleri paylaşıyor. Ancak ilk grupta, ebeveynlerden geçmeyen de novo mutasyonların en yüksek oranı görülürken, ikinci grubun nadir kalıtsal genetik varyantları taşıma olasılığı daha fazla.

Bulgular otizmin sadece 4 alt tipi olduğu anlamına gelmiyor; en az 4 tane bulunduğunu ve bunların hem klinik seviyede hem de genom düzeyinde araştırmalar için anlamlı olduğunu gösteren veri odaklı bir çerçevenin keşfedilmesini sağlıyor.

Otizmle mücadele eden ailelerin, çocuklarının hangi otizm alt tipine sahip olduğunu bilmesi yeni bir netlik, kişiye özel bakım, destek ve topluluk imkanı sunabilir.

Independent Türkçe