Çin: Uygur kamplarını kademeli olarak kapatabiliriz

Çin: Uygur kamplarını kademeli olarak kapatabiliriz
TT

Çin: Uygur kamplarını kademeli olarak kapatabiliriz

Çin: Uygur kamplarını kademeli olarak kapatabiliriz

Çinli bir yetkili dün, Sincan Uygur Özerk Bölgesi’ndeki Çin’in askeri kamplarına yönelik uluslararası eleştirilere sert çıktı. Toplumun ihtiyaç duymaması halinde bu kampların kademeli olarak kapatılacağını söyledi.
Birleşmiş Milletler (BM) komitesinin verilerine göre Sincan’daki söz konusu merkezlerde yaklaşık bir milyon Türk Müslüman bulunuyor. AFP’nin haberine göre ABD’li bir yetkili, bölgedeki durumu korkunç olarak nitelendirdi.
Pekin ise suçlamaları reddederek bu insanların son yıllarda bölgede görülen radikal fikirlerden kurtulmaları amacıyla ‘mesleki eğitim merkezlerine’ katıldığını açıkladı. Sincan Uygur Özerk Bölgesi Valisi Şöhret Zakir, Çin Parlamento’sunun yıllık oturum aralarında yaptığı açıklamada “Eğitim merkezlerindeki insan sayısı ihtiyacımıza göre belirleniyor. Öğrenciler, eğitim için buraya geliyor ve sayı sürekli değişiyor” diye konuştu.
Eski tutuklular yaptığı açıklamalarda sakalın uzatılması, nikap giyilmesi ya da sosyal ağ sitelerinde İslami bayram kutlamaları yapılması durumunda kendilerini parmaklıkların ardında bulacaklarını aktardı.
Eleştirmenler, bu merkezlerde Uygurların Çin toplumu ile uzlaşmaları ve İslamı reddetmeleri için beyinlerinin yıkandığını söylüyor.
Bu merkezlerdeki insan sayısının abartıldığını ifade eden Şöhret, durumun büyütüldüğünü belirterek gazetecilere Sincan’ı ziyaret etmeleri çağrısında bulundu.
Gazeteciler Çin'in batısına yaptıkları ziyaretlerde yerel yetkililer tarafından rahatsız edilerek yakın takibe alınıyor.
ABD’nin uluslararası inanç özgürlüğü büyükelçisi Sam Brownback, Sincan eyaletindeki durumun çok trajik ve korkunç olduğuna dikkat çekerek Afganistan ile Pakistan arasında birkaç ülkeyle sınırı olan Sincan’ın uzun süredir devam eden şiddetli huzursuzluktan etkilendiğini belirtti. Çin ise olayların arkasında bölgeyi ayırmak isteyen terör hareketi olduğunu savundu.
Pekin yönetimi, iki  yıl önce şiddet olaylarını önlediğini belirterek eyalette ileri teknolojik araçlar vasıtasıyla yoğun güvenlik önlemleri aldı.
Uygur ve Sincan konusunda uzman çok sayıda uzmanı araştırmacı, şiddetin Çin’in kültürel ve dini baskılarından doğan öfke nedeniyle ortaya çıktığını belirterek Pekin’in kaynak bakımından zengin olan bu bölgedeki baskıyı haklı çıkarmak için terör kartını oynadığını vurguluyor.



Trump, dünyayı değiştirmek için ‘deli adam teorisini’ nasıl kullanıyor?

ABD Başkanı Donald Trump (Reuters)
ABD Başkanı Donald Trump (Reuters)
TT

Trump, dünyayı değiştirmek için ‘deli adam teorisini’ nasıl kullanıyor?

ABD Başkanı Donald Trump (Reuters)
ABD Başkanı Donald Trump (Reuters)

ABD Başkanı Donald Trump'a geçen ay İran'a karşı savaşında İsrail'in yanında yer alıp almayacağı sorulduğunda şöyle demişti: “Olabilir. Katılmayabilirim de. Ne yapacağımı kimse bilmiyor.” Dünyaya İran'ın müzakerelere yeniden başlaması için iki haftalık bir ateşkesi kabul ettiğini söyledikten sonra nükleer tesislerini bombaladı.

BBC'ye göre şöyle bir tablo ortaya çıkıyor: ‘Trump'la ilgili en öngörülebilir şey öngörülemezliği’. Fikir değiştiriyor. Her zaman kendisiyle çelişiyor.

London School of Economics'te uluslararası ilişkiler profesörü olan Peter Trubowitz, “Trump oldukça merkezileşmiş bir politika oluşturma süreci inşa etti. Dış politikada Richard Nixon'dan bu yana tartışmasız en merkezileşmiş olanı” dedi. Bu da politika kararlarını Trump'ın kişiliğine, tercihlerine ve mizacına daha bağımlı hale getiriyor.

Trump bunu siyasi olarak kullandı; ‘öngörülemezliğini’ önemli bir stratejik ve siyasi varlık haline getirdi. Şimdi, bu kişilik özelliği Beyaz Saray'ın dış ve güvenlik politikasına yön veriyor ve tartışmalı bir şekilde ‘dünyanın şeklini değiştiriyor’.

Şarku’l Avsat’ın BBC'den aktardığına göre siyaset bilimciler bu teoriyi ‘deli adam teorisi’ olarak adlandırıyor. Bu teoriye göre bir dünya lideri rakibinden taviz koparmak için onu doğası gereği her şeyi yapabileceğine ikna etmeye çalışıyor. Söz konusu teori, başarılı bir şekilde kullanılırsa, bir tür zorlamaya dönüşebilir. Trump bunun işe yaradığına, ABD müttefiklerini istediği yere getirdiğine inanıyor. Ancak bu yaklaşım düşmanlara karşı işe yarayabilir mi?

Saldırılar ve şüphecilik

Trump ikinci dönemine Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'i kucaklayarak ve ABD'nin müttefiklerine saldırarak başladı. Kanada'nın ABD'nin 51. eyaleti olması gerektiğini söyleyerek Kanada'yı kızdırdı. Grönland'ı ilhak etmek için askeri güç kullanmayı düşünmeye hazır olduğunu söyledi. ABD'nin Panama Kanalı'nın mülkiyetini ve kontrolünü yeniden kazanması gerektiğini vurguladı.

Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü (NATO) ile ilgili olarak, ittifakın tüzüğünün 5. maddesi her üyeyi diğer tüm üyeleri savunmakla yükümlü kılar. Trump, ABD'nin buna bağlılığı konusunda şüphelerini dile getirdi. Eski İngiliz Savunma Bakanı Ben Wallace, “Bence 5. madde çöküşün eşiğinde” dedi.

Sızan bir dizi mesaj, Trump'ın Beyaz Saray'ında Avrupalı müttefiklere yönelik ‘küçümseme kültürünü’ ortaya koydu. Trump'ın yardımcısı J.D. Vance, ABD'nin artık Avrupa'nın güvenliğinin garantörü olmayacağını belirtti.

Söz konusu karar, 80 yıllık transatlantik dayanışmanın yeni bir sayfa açması anlamına geliyordu. Konuyla ilgili olarak Trubowitz şunları söyledi: “Trump'ın yaptığı şey, ABD'nin uluslararası taahhütlerinin güvenilirliği konusunda ciddi şüpheler uyandırmak oldu. Avrupa'daki bu ülkelerin ABD ile güvenlik, ekonomi ya da başka alanlarda sahip oldukları ilişkiler artık her an müzakereye açık hale geldi. Trump'ın etrafındakilerin çoğunun öngörülemezliğin iyi bir şey olduğuna inandığını hissediyorum. Çünkü bu Trump'ın ABD'nin kaldıraç gücünü kullanarak kazanımlarını maksimize etmesini sağlıyor... Emlak dünyasında pazarlık yaparken öğrendiği derslerden biri de bu.”

Dalkavukluk ve yağcılık

Trump'ın yaklaşımı meyvesini verdi. Sadece dört ay önce Birleşik Krallık savunma ve güvenlik harcamalarını gayri safi yurt içi hasılasının (GSYH) yüzde 2,3'ünden yüzde 2,5'ine çıkaracağını açıkladı. Geçen ay NATO zirvesinde bu rakam yüzde 5'e yükseldi ve diğer tüm NATO üyelerinin yakında ulaşacağı büyük bir artış oldu.

University College London'da siyaset bilimi profesörü olan Julie Norman şöyle diyor: “Gün be gün ne olacağını bilmek çok zor. Trump'ın yaklaşımı her zaman bu olmuştur. Trump değişken mizacını transatlantik savunma ilişkilerini değiştirmek için başarıyla kullandı. NATO Genel Sekreteri Mark Rutte'nin geçen ay Lahey'deki NATO zirvesinde Trump'a hitaben söylediği gibi (On yıllardır hiçbir başkanın başaramadığı bir şeyi başaracaksınız) bazı Avrupalı liderler Trump'ın desteğini sürdürmek için ona dalkavukluk ve yağcılık yapıyor.”

Düşmanların dokunulmazlığı

‘Deli adam teorisi’ müttefikler üzerinde işe yarayabilirken, düşmanlar üzerinde işe yaramıyor gibi görünüyor. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Trump'ın yaklaşımından etkilenmemeye devam ediyor. Perşembe günü yaptıkları telefon görüşmesinin ardından Trump, Putin'in Ukrayna'ya karşı savaşı sona erdirme konusundaki isteksizliğinden duyduğu ‘hayal kırıklığını’ dile getirdi.

BBC'ye göre Trump, İran'da tabanına ABD'nin Ortadoğu'daki ‘sürekli savaşlara’ müdahil olmasına son vereceği sözünü verdi. Ancak ikinci döneminin şu ana kadarki ‘en öngörülemez’ tercihiyle İran'ın nükleer tesislerini vurdu. Asıl soru şu: Bu karar istenilen sonuca ulaşacak mı?

Birleşik Krallık eski Dışişleri Bakanı William Hague, bu kararın tamamen ters etki yaratacağına ve İran'ın nükleer silah edinme olasılığını arttıracağına inanıyor. Notre Dame Üniversitesi'nde uluslararası ilişkiler profesörü olan Michael Desch de bu görüşe katılıyor. “Bence artık İran'ın nükleer silah peşinde koşma kararı alması çok muhtemel” diyen Desch'e göre Trump'ın yaklaşımı şu ana kadar düşmanlar nezdinde ters tepti.