Mavi Balina'nın hedefi 9-16 yaş arasındakiler

Mavi Balina'nın hedefi 9-16 yaş arasındakiler
TT

Mavi Balina'nın hedefi 9-16 yaş arasındakiler

Mavi Balina'nın hedefi 9-16 yaş arasındakiler

Gencecik fidanları solduran Mavi Balina oyununa karşı yetkililer uyardı: Şüpheli bir durum olduğunda www.ihbarweb.org.tr sitesine girerek ihbarda bulunun.
Birçok gencin hayatını karartan “Mavi Balina” oyunu, kirli yüzünü en son Van'da gösterdi. Oynu oynadığı ileri sürülen beş ortaokul öğrencisi intihara kalkıştı ancak dördü son anda vazgeçerken 14 yaşındaki Sevda Erkaçmaz canına kıydı. Bu olay ile birlikte ailelerin endişe bir kat daha yükselirken Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK), oyunun ne kadar tehlikeli olabildiği konusunda uyarılarda bulundu. Direkt bir link aracılığıyla yüklenen Mavi Balina'nın teknik olarak engellenemediğine vurgu yapan BTK yetkilileri “Oyun, özellikle 9-16 yaş arasındaki çocukları hedef alıyor. Aileler, çocuklarının oynadığı oyunları kontrol etsin. Geçen yıl yayına alınan ‘Güvenli Oyna' (www.guvenlioyna.org.tr) dijital oyun bilinçlendirme portalı ile; dijital oyunları olumlu, olumsuz her yönü ile ela alan analiz, bilinçlendirme ve bilgilendirme çalışmaları başlatıldı.
Hiç vakit kaybetmeyin...
Portal ile ailelerin, çocuklarının oynadıkları oyunlar hakkında bilgi sahibi olması amaçlandı. Ayrıca analizler ve değerlendirmelerle oyunlar konusunda farkındalık seviyesinin artırılması hedefleniyor. Eğer aileler şüpheli bir durum görürler ise, hiç vakit kaybetmeden ihbarweb.org.tr adresine girip ihbarda bulunsunlar. Bu tür bir durum tespit edildiğinde çocuğun bağlantıda olduğu karşı taraf ile yurt dışı bağlantısının emniyet güçleri iş birliğinde kesilmesini sağlıyoruz” dedi.
Mavi Balina kurbanları 12 yaşındaki Hataylı Nizamettin Sürmeli, Adanalı 8. sınıf öğrencisi Emine Karadağ... Küçük Emine'nin yazdığı listede “Gerekmedikçe kimseyle konuşma, hep yalnız takıl” gibi talimatlar yer alıyordu.
50 gün içerisinde ölüm
Mavi Balina'nın ölüme götüren yöntemi şu şekilde: Oyunun yöneticisi görünümündeki internet korsanları, virüs içerikli bir link gönderiyor. Bu linke basan çocuğun kişisel bilgileri çalınıyor. Korsanlar, oltalama (Phishing) yoluyla ağına düşürdüğü kişileri, tehdit, şantaj ve siber zorbalıkla talimatlarını yerine getirtiyor. Görevlerin özellikle gece saatlerinde yapılması isteniyor, böylelikle çocuğun ruh sağlığı daha çabuk bozuluyor. 50 gün boyunca devam eden süreçte elli görev veriliyor. Bu talimatları yerine getiren çocukta, güvensizlik, değersizlik gibi hisler oluşuyor. Oyuncudan istenilenler arasında kol ve bacaklara faça atılması, belli bir süre boyunda kimse ile görüşülüp konuşulmaması, yüksek sesli müzik dinlenmesi gibi aşamalar yer alıyor. Son görev ise“Yüksek bir yerden atla ya da kendini as” gibi intihar komutu veriliyor. Çocuklar reddererse ailesinin öldürüleceği belirtiliyor.



Bilim insanlarından küresel ısınma uyarısı: Uyku apnesi vakaları iki katına çıkacak

 (Pexels)
(Pexels)
TT

Bilim insanlarından küresel ısınma uyarısı: Uyku apnesi vakaları iki katına çıkacak

 (Pexels)
(Pexels)

Stuti Mishra Asya İklim Muhabiri 

Yeni bir araştırmaya göre, iklim krizinin yol açtığı daha sıcak geceler, yüzyılın sonuna gelindiğinde uyku apnesini çok daha yaygın ve tehlikeli hale getirebilir.

Araştırmacılar artan sıcaklıkların, dünya çapında yaklaşık 1 milyar kişiyi etkileyen ve kalp hastalığı, demans ve erken ölümle bağlantılı bir uyku bozukluğu olan obstrüktif uyku apnesini (OUA) kötüleştirebileceğini söylüyor.

Flinders Üniversitesi araştırmacılarının yürüttüğü ve hakemli dergi Nature Communications'ta yayımlanan çalışma, iklim değişikliğinin OUA'nın şiddetini ve sağlık üzerindeki etkisini nasıl artırabileceğini modelleyen ilk araştırma.

Flinders Üniversitesi FHMRI Uyku Sağlığı'ndan çalışmanın başyazarı Dr. Bastien Lechat, "Bu çalışma, ortam sıcaklıklarının OUA'nın şiddetini etkileyip etkilemediğini araştırarak iklim gibi çevresel faktörlerin sağlığı nasıl etkileyebileceğini anlamamıza katkı sağlıyor" diyor.

Araştırmacılar uyku sırasında solunum düzensizliklerini izleyen bir yatak altı sensörü aracılığıyla, 29 ülkeden en az 116 bin kişiden elde edilen 58 milyondan fazla gece uykusu verisini kaydetti.

Birkaç yılda toplanan veriler, küresel iklim modellerinden elde edilen saatlik iklim verileriyle eşleştirilerek farklı ısınma senaryoları altında OUA şiddetindeki değişikliklerinin simülasyonu oluşturuldu.

Dr. Lechat, "Genel olarak ortam sıcaklığıyla OUA şiddeti arasındaki ilişkinin büyüklüğü bizi şaşırttı" diyor.

Yüksek sıcaklıklar, kişinin belirli bir gece OUA yaşama olasılığının yüzde 45 artmasıyla ilişkiliydi.

Görsel kaldırıldı.Grafik, çeşitli uluslararası kuruluşlar tarafından ölçülen, endüstri çağından itibaren küresel ortalama sıcaklık artışını gösteriyor (WMO)


Çalışma, OUA şiddetindeki sıcaklıkla ilişkili artışın, Avustralya veya ABD'ye kıyasla Avrupa ülkelerinde bilhassa belirgin olduğunu ortaya koydu. Araştırmacılar bunun, klimaya erişimdeki farklılıklardan kaynaklanabileceğini öne sürüyor.

Araştırmacılar engelliliğe ayarlanmış yaşam yılı (disability-adjusted life years / DALY) kullanarak iklimin şiddetlendirdiği uyku apnesinin sağlık ve ekonomi üzerindeki yükünü tahmin etti. Sadece 2023'te, sıcaklık artışının araştırmadaki 29 ülkede yaklaşık 800 bin sağlıklı yaşam yılının kaybıyla bağlantılı olduğunu saptadılar.

Dr. Lechat, "Bu rakam, bipolar bozukluk, Parkinson hastalığı veya kronik böbrek hastalıkları gibi diğer tıbbi durumlardakine yakın" ifadelerini kullanıyor.

Toplam ekonomik kayıp yaklaşık 98 milyar dolar olarak tahmin edilirken bunun 68 milyar doları sağlığın bozulmasından, 30 milyar dolarıysa işyerindeki verimlilik düşüşünden kaynaklanıyor.

Kıdemli araştırmacı Profesör Danny Eckert, veriler çoğunlukla soğutma ve sağlık hizmetlerine erişimi daha iyi olan yüksek gelirli bölgelerdeki bireylerden elde edildiğinden, örneklemin düşük gelirli ülkelerde OUA'nın gerçek dünyadaki yükünü yeterince yansıtmayabileceğini söylüyor.

Profesör Eckert "Bu, tahminlerimizi yanıltarak sağlık ve ekonomi üzerindeki gerçek maliyetin düşük tahmin edilmesine yol açmış olabilir" diyor.

Sadece Avustralya'da, OUA dahil uykuyla ilgili sağlık sorunlarının maliyeti daha önce yılda 66 milyar Avustralya doları (yaklaşık 1 trilyon 700 milyar TL) olarak tahmin edilmişti.

Ekip halihazırda soğutmaya erişimin veya davranışsal değişikliklerin, ısınan hava koşullarında uyku apnesinin şiddetini nasıl azaltabileceği gibi olası müdahaleleri araştırmayı planlıyor.

Profesör Eckert, "İleride, ortam sıcaklığının uyku apnesinin şiddetine etkisini azaltacak stratejiler araştıran ve altta yatan fizyolojik mekanizmaları inceleyen müdahale çalışmaları tasarlamak istiyoruz" diye belirtiyor.

Çalışma, daha güçlü küresel iklim eylemleri olmadan uyku apnesinin yükünün muhtemelen keskin bir şekilde artacağı ve bunun da halk sağlığı sorunlarını şiddetlendirerek ekonomileri zorlayacağı uyarısında bulunuyor.


Independent Türkçe, independent.co.uk/climate-change