Evrim sürecinde kaybolan fabella kemiği insan vücuduna geri dönüyor

Evrim sürecinde kaybolan fabella kemiği insan vücuduna geri dönüyor
TT

Evrim sürecinde kaybolan fabella kemiği insan vücuduna geri dönüyor

Evrim sürecinde kaybolan fabella kemiği insan vücuduna geri dönüyor

Atalarımız olan primatlarda bulunan, ancak işlevsizliğinden ötürü zamanla yok olduğu düşünülen ilkel bir kemik, geçtiğimiz yüzyılla birlikte insan bedenine sessizce döndü.
Imperial College London'dan bilim insanları, diz arkasındaki bir tendonun içine gömülü küçük bir kemik olan fabellaya, günümüz insanında 1900'lerin başına kıyasla 3 kat daha fazla rastlandığını keşfetti.
Kemiğin yeniden ortaya çıkışının, eklem problemleriyle ilişkili olabileceği ve bu gizemi çözmenin risk altındaki insanları tedavi etmeye veya korumaya yardımcı olabileceği düşünülüyor.
The Independent'ın haberine göre araştırmanın başyazarı Michael Berthaume, “Fabella'nın fonksiyonunun ne olduğunu bilmiyoruz; daha önce kimse bunu araştırmamıştı. Bizlere insan iskeletinin 206 kemik içerdiği öğretildi. Ancak çalışmamız bu bilgiyi değiştirecek. Fabella, belirgin bir işlevi olmayan ancak bazı insanlarda ağrı ve rahatsızlığa neden olan ve bazılarında problem çıkardığı takdirde alınması gerekebilen bir kemik" dedi.
Diz kireçlenmesi yaşayan kişilerde fabellanın bulunma olasılığı 2 kat daha fazla ve varlığı eklem operasyonlarını engelleyebiliyor. Yine de söz konusu kemiğin eklem sorunlarının nedeni veya bir semptomu olup olmadığı bilinmiyor.
Dr. Berthaume fabellayı, zarar verme potansiyeline sahip bir başka parça olan apandise benzetti. Diğer memelilerde daha da büyüyen apandisin insanlarda giderek küçülüyor. Bu yüzden fabellaların daha da yaygınlaşması, Berthaume ve ekibini şaşırttı.
Journal of Anatomy adlı akademik yayınında yer alan bulgular, 21 binin üzerindeki bilimsel makalenin incelenmesiyle elde edildi. Bu makaleler, son 150 yılda 21 ülkede, 21 bin 676 diz fizyolojisine yer veriyor.
Çalışma, 1918'de dünya nüfusunun yüzde 11,2'sinin fabellaya sahip olduğunu ancak günümüzde bu rakamın 3,5 kat artarak yüzde 39'a yükseldiğini gösteriyor.
Kas tendonunda büyüyen ve susamsı kemikler diye bilinen fabellanın en büyük örneğininse insandaki diz kapağı olduğu düşünülüyor.  
Zamanla insansı maymunlarda ve ilk insanlarda kaybolmaya başlayan fabella, maymunlarda ağırlık kaldırma gücünü ve mekanik kuvveti artıracak şekilde ikincil bir diz kapağı görevi görebiliyordu.
Dr. Berthaume ve arkadaşları, kemiğin geri dönüşünün, diz kapağına etki eden güçlerin değişiminden kaynaklanabileceğini söyledi.
Berthaume, konuyla ilgili şu açıklamarla bulundu:
“Bugün ortalama bir insan daha iyi besleniyor. Bu, daha uzun ve daha ağır olduğumuz anlamına geliyor. Bu da daha uzun kaval kemiklerini ve daha büyük baldır kaslarını beraberinde getiriyor. Ancak her ikisi de dizlere baskıyı artıran değişimler. Bunlar, fabellanın eskiye göre daha yaygın görülme nedenini açıklayabilir."



Batı’da korku yaratan yapay zeka yazılımı, Çin'de terapi için kullanılıyor

Çin'de geliştirilen DeepSeek, Batı'da "veri casusluğu" endişesi yaratmıştı (Reuters)
Çin'de geliştirilen DeepSeek, Batı'da "veri casusluğu" endişesi yaratmıştı (Reuters)
TT

Batı’da korku yaratan yapay zeka yazılımı, Çin'de terapi için kullanılıyor

Çin'de geliştirilen DeepSeek, Batı'da "veri casusluğu" endişesi yaratmıştı (Reuters)
Çin'de geliştirilen DeepSeek, Batı'da "veri casusluğu" endişesi yaratmıştı (Reuters)

Genç Çinliler, Batı ülkelerinde casusluk tartışması yaratan yapay zeka destekli sohbet programı DeepSeek'i terapi için kullanıyor.

Çinli mühendislerin tasarladığı DeepSeek, diğer yapay zeka şirketlerine kıyasla düşük maliyetle ve az sayıda çip kullanarak geliştirdiği açık kaynaklı yeni modeli DeepSeek-R1'i, 20 Ocak'ta piyasaya sürmüştü. 

O zamandan beri büyük rağbet gören program, rapor hazırlama ve Excel formülü yazmadan seyahat planlamasına kadar birçok amaç için kullanılıyor. 

Ancak yazılımın geliştirildiği ülkedeki gençler, programı psikolojik destek amaçlı da kullanıyor.

BBC’nin adını Holly Wang olarak değiştirdiği 28 yaşındaki Çin vatandaşı, hayatta karşılaştığı açmazlarla ilgili DeepSeek’ten tavsiye aldığını belirtiyor: 

DeepSeek benim için inanılmaz bir danışman oldu. Olaylara farklı açılardan bakmamı sağladı ve denediğim ücretli psikolojik danışmanlık hizmetlerinden daha iyi bir iş çıkardı.

Holly, DeepSeek’i ilk kez büyükannesini kaybettikten sonra kullandığını söylüyor. Büyükannesi için bir veda yazısı yazmasını istediğinde programın harika iş çıkardığını anlatan Holly, yapay zekanın kendisine şu şiirsel yanıtı verdiğini aktarıyor: 

Unutmayın ki sizi ürperten tüm bu kelimeler, ruhunuzda uzun zamandır var olanların yankısı. Ben, kendi sesinin ağırlığını duymanı sağlayan, ara sıra geçtiğin bir vadiden başka bir şey değilim.

Genç, yazılımdan bu mesajı aldıktan sonra çok etkilenip ağlamaya başladığını söylüyor.

Çin’de Alibaba, Baidu ve ByteDance gibi firmaların ürettiği yapay zeka destekli sohbet botları da var ancak Holly, hiçbirinin DeepSeek kadar iyi olmadığını belirtiyor.

Kaliforniya Üniversitesi’nden Nan Jia, yapay zeka yazılımlarının kullanıcılara duygusal destek sağlama kapasitesi üzerine çalışıyor. Nan, bu programların insanlara kıyasla karşıdaki kişiyi “daha iyi dinleme kapasitesine” sahip olduğuna dikkat çekiyor. Diğer yandan uzman, yapay zeka botlarının profesyonel psikolojik danışmanlık hizmetlerinin yerinin tutamayacağını da hatırlatıyor.

Adının paylaşılmasını istemeyen başka bir Çinli genç de DeepSeek’le yaptığı sohbetlerin bakış açısını değiştirdiğini belirtiyor: 

DeepSeek beni özgürleştiren yeni bakış açıları sundu. Bir yanıt vermeden önce sorunuzu gerçekten anlamaya ve sizi bir kişi olarak tanımaya çalıştığını hissediyorum.

ABD merkezli şirketlerle yarışan modelleri daha ucuza geliştirip sattığını öne süren DeepSeek, Nvidia'dan Microsoft'a kadar teknoloji devlerinin yüzlerce milyar dolar değer kaybetmesine neden olmuştu.

Avrupa’da uygulamaya ilk yasak İtalya’dan gelmişti. Yazılım Pentagon’da da alarma yol açmıştı.

Independent Türkçe, BBC, Reuters