عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
ARAP DÜNYASI

Mısırlı kadınlar seçim sonuçlarında önemli bir rol oynuyor

Kahire’deki Mısırlılar, Anayasa’nın değiştirilmesine ilişkin referandumda oy kullanmak için bekliyorlar (EPA)
Kahire’deki Mısırlılar, Anayasa’nın değiştirilmesine ilişkin referandumda oy kullanmak için bekliyorlar (EPA)
    Kahire / İsam Fadl
TT
TT

Mısırlı kadınlar seçim sonuçlarında önemli bir rol oynuyor

Kahire’deki Mısırlılar, Anayasa’nın değiştirilmesine ilişkin referandumda oy kullanmak için bekliyorlar (EPA)
Kahire’deki Mısırlılar, Anayasa’nın değiştirilmesine ilişkin referandumda oy kullanmak için bekliyorlar (EPA)

Hastalığım olmasına rağmen, dün erken sandık başına gitmeye karar verdim. Belediyecilik, kalkınma ve terörle mücadele sürecinin devam için oy kullandım.
Kahire'nin merkezindeki Gamra bölgesinde bir sandık başında 60’lı yaşlarda olan Lübnanlı Nebile Hasan tarafından söylenen cümleler bunlar. Nebile hanımın bu cümleleri birçok sandık merkezinin önünde sık sık tekrarlanıyor. Kadınlar, günün  ilk saatlerinde sandık başlarına gittiler.
Gözlemciler, kadınların elde ettiği kazanımlar ve katılımın önemine ilişkin artan farkındalık kadınların seçime katılımını artırdı” diyor.
Cumhurbaşkanı Abdulfettah es-Sisi'nin eşi İstisar es-Sisi, Kahire'nin doğu bölgesindeki şehit Mustafa Yusri Ebu Amira okulunda anayasa değişiklikleri için yapılan referandumda oy kullandı.
Cihan Sedat, eski Cumhurbaşkanı Enver Sedat'ın eşi. Eski first lady, Giza Valiliği'nin Dokki ilçesinde Tarım Bakanlığı komitesinde oy kullandı. Kahire Amerikan Üniversitesi'nde siyaset bilimi profesörü olan Dr. Neha Beker, Şarkul Avsat’a verdiği demeçte: “Kadınların seçim yararına katılım oranı, esas olarak kadınların doğası, sosyal ve aile sorumlulukları konusundaki farkındalıkları ve çocuklarının ve ailelerinin geleceğine olan ilgisinden kaynaklanmaktadır. Kadınların 25 Ocak 2011 ve 30 Haziran 2013 devrimlerine kayda değer katılımı, kadınların katılımın önemi konusundaki farkındalığını artırdı. Elbette, kadınların son yıllarda kazandıkları siyasi kazanımlar, katılımda bulunmak için güçlü bir teşvik oldu” dedi.
Mısırlı kadınlar, 25 Ocak Devrimi’nden bu yana pek çok siyasi kazanım elde ettiler; Temsilciler Meclisi'ndeki milletvekili sayısı yaklaşık 90, Mevcut hükümetteki kadın üye sayısı 8 kadın bakan mevcut.
Anayasa değişiklikleri, kadınların toplam temsilciler sayısının en az dörtte biri ile Temsilciler Meclisi'nde temsil edilmesini içeriyor.
Anayasanın 102. maddesinin birinci fıkrasına eklenen değişiklik metni şöyle:  “Millet Meclisi, kadınların sayısı, toplam sandalye sayısının en az dörtte biri olması şartıyla doğrudan, gizli, genel oyla seçilen en az dört yüz elli üyeden oluşur.”
Referandumun ilk gününde, Mısırlı kadın bakanlar oylarını kullanmaya istekliydiler. Kültür Bakanı İnas Abdul Dayem, Şeyh Zayed şehrindeki Ebu Bekir es-Sıddık Okulunda oy kullandı ve vatandaşları oy kullanma hakkını kullanmaya çağırdı.
Sağlık ve Nüfus Bakanı Dr. Hale Zayed, kadınların oylamaya katılımından övgüyle bahsetti. Bakan, Kahire'nin doğusundaki Sheraton konutlarında Mustafa Kamel Temel Eğitim Okulu'nda oy kullandığı sırada: “Mısırlı kadınlar, seçimlere veya referanduma katılarak, geleceğin inşasına katılmaya her zaman istekli olmuştur” dedi.
Bakan, bütün Mısırlıları bölgedeki bölgesel zorluklar karşısında ülkelerinin yanında durmaya ve olumlu katılıma davet etti. Dün oy kullananlar sadece bakanlar değildi; yaşlı ve kadınlar, oyuncular, parlementonun kadın temsilcileri de oylarını kullandı.
Mısır parlamentosu üyesi milletvekili Mai Mahmud, Şarkul Avsat’a: “Kadınlar tarafından yapılan siyasi kazanımlar seçimlere ve referanduma katılmaya teşvik ediyor. Fakat asıl sebep bu değil, Mısırlı kadınların genel olarak ailelerine ve topluma karşı sorumluluk duygusu vardır, Çocuklarının, ailesinin ve ülkesinin geleceği imajına katkıda bulunabilmesi ve devletin farklı düzeylerde kadınlar için hakların ve kazanımların tanınmasına yaklaşımının kadınların sesinin öneminin tanınmasına önemli katkı sağlıyor. Buda onları farklı tarihsel süreçlere katılmaya istekli hale getiriyor.

Daha fazlasını oku

 
 
ARAP DÜNYASI

Hizbullah savaşçılarını Lübnan ordusuna entegre etme fikri gerçeklerle çarpışıyor

21 Mayıs 2023 tarihinde Lübnan'ın Aramta kasabasında bir askeri tatbikata katılan Hizbullah savaşçıları (Reuters)
21 Mayıs 2023 tarihinde Lübnan'ın Aramta kasabasında bir askeri tatbikata katılan Hizbullah savaşçıları (Reuters)
TT
TT

Hizbullah savaşçılarını Lübnan ordusuna entegre etme fikri gerçeklerle çarpışıyor

21 Mayıs 2023 tarihinde Lübnan'ın Aramta kasabasında bir askeri tatbikata katılan Hizbullah savaşçıları (Reuters)
21 Mayıs 2023 tarihinde Lübnan'ın Aramta kasabasında bir askeri tatbikata katılan Hizbullah savaşçıları (Reuters)

Lübnan Cumhurbaşkanı Joseph Avn'ın Hizbullah savaşçılarının, 1990 iç savaşından sonra olduğu gibi Lübnan ordusuna entegre edilmesi önerisi siyasi çevrelerde ve uzmanlar arasında tartışma konusu oldu.

Ordunun çeşitli sebeplerle bu savaşçıları bünyesine katamaması nedeniyle öneri henüz yaygın kabul görmezken, uzmanlar bu meselenin doğuracağı sonuçlar konusunda uyarıda bulundu. Bunun ‘silahlarını devlete teslim etmesi karşılığında Hizbullah için bir teselli ödülü’ olduğunu belirten uzmanlar, ‘dini emir alan ve ideolojik inanca sahip olan unsurların orduda yer alamayacağını’ vurguladı.

Cumhurbaşkanı Avn basına verdiği demeçte, “Ordu içinde Hizbullah savaşçılarından oluşan bağımsız bir birim oluşturmak mümkün değil. Ancak 1990'ların başında Lübnan'daki iç savaşın sonunda çeşitli taraflarla olduğu gibi üyeleri orduya katılabilir ve kurslara tabi tutulabilir” ifadelerini kullandı.

Bu öneriyi yorumlayan Güçlü Cumhuriyet Bloğu Milletvekili Giyas Yazbek, ordunun ‘Hizbullah'ın dış uzantılarla ordusunu oluşturduğunu iddia ettiği 100 bin savaşçıyı absorbe edemeyeceğini’ söyledi. Şarku’l Avsat'a konuşan Yazbek, “Hizbullah'ın 25 bin savaşçısı olsa bile, şu anda subaylarının ve üyelerinin maaşlarını dış yardımlarla güvence altına almaya çalışan askeri kuruma bunları dahil etmek imkânsız” dedi.

Yazbek, ‘ordunun cumhurbaşkanı ve hükümetle birlikte geliştirdiği ulusal güvenlik stratejisinin henüz Lübnan'ın ordu ve güvenlik güçlerinin sayısına olan ihtiyacını belirlemediğini’ vurguladı. Yazbek, “Sınırlarımızı çizdiğimizde, savaşın nedenlerini ortadan kaldırdığımızda ve Lübnan'da siyasi bir çözüme doğru ilerlediğimizde, ordunun mevcut subay ve personel sayısı yeterli olacak ve artacaktır” şeklinde konuştu.

Hizbullah savaşçılarının durumu

Askeri uzman Halid Hamade'ye göre, ‘Taif Anlaşması'ndan sonra silahlı milislerin dağıtılmasında olduğu gibi bugün de Hizbullah savaşçılarının orduya alınması önerisi, Cumhurbaşkanı'nın Hizbullah'ı silahlarını devlete teslim etmeye ikna etme çabaları bağlamında Hizbullah için bir teselli ödülüdür.’

Hamade, ‘Hizbullah savaşçılarının orduya entegre edilmesinin, özellikle ateşkes anlaşmasının imzalanmasının ardından yaşanan gelişmelerden sonra, birçok engelle karşı karşıya olduğunu’ savundu.

fvdgh
Hizbullah Genel Sekreteri Haşim Safiyuddin'in 24 Şubat 2025 tarihinde Lübnan'ın güneyindeki Deyr Kanun en-Nahr kasabasında düzenlenen cenaze töreni sırasında Hizbullah üyeleri (Reuters)

“İç savaşın sona ermesinin ardından Lübnan devletinin yüzlerce milisi orduya ve güvenlik güçlerine katmayı başardığı doğrudur, ancak Hizbullah'ın durumuyla karşılaştırma yapmak artık mümkün değildir” diyen Hamade, Şarku’l Avsat'a yaptığı açıklamada şunları söyledi: “Ulusal Mutabakat Belgesi imzalandığında milis liderleri belgeyi tanıdı, milislerin feshedildiğini duyurdu, silahlarını gönüllü olarak devlete teslim etti ve siyasi sürecin bir parçası oldu. Hizbullah ise ateşkes anlaşmasını tanımıyor ve silahlarını teslim etmeyi kabul etmiyor. Dolayısıyla siyasi sürecin bir parçası haline geldiğini ve artık askeri bir kanadı olmadığını kabul etmeden milislerini orduya dahil etmekten bahsetmek bağlamdan kopuktur.”

Hizbullah'ın ideolojisi

Yazbek'e göre Hizbullah'ın ideolojisi, savaşçılarının orduya entegrasyonunun önündeki en büyük engel. Yazbek, “Hizbullah, Lübnan'ı İran'ın uzantısı olan coğrafi bir nokta olarak görüyor. Hizbullah Genel Sekreteri Naim Kasım'ın silahları teslim etmeyeceğini ve silahların devletin elinde olmasıyla ilgili konuşmalarla ilgilenmediğini açıklamasının da gösterdiği gibi bu doktrin halen varlığını sürdürüyor” ifadelerini kullandı.

ukıo
24 Şubat 2025 tarihinde düzenlenen cenaze töreninde eski Hizbullah Genel Sekreteri Haşim Safiyuddin'in tabutunu taşıyan Hizbullah savaşçıları (AP)

‘Lübnan iç savaşı sırasında milisleri olan ve devlet şemsiyesi altına giren liderlerin Lübnanlı liderler olduğunu, kararlarının Lübnanlıların kararı olduğunu’ hatırlatan Hamade, “Hizbullah ise organik olarak bölgesel bir otoriteye bağlıdır ve hem Lübnan içinde hem de dışında tehlikeli askeri ve güvenlik rolleri oynamıştır” dedi. Hizbullah'ın ‘Tahran'dan ayrıldığını, yerel bir siyasi bileşen olmayı kabul ettiğini ve askeri kolunu feshettiğini açıklamadığına, böylece savaşçılarının ordu içinde absorbe edilmesi konusunun tartışılabileceğine’ dikkat çeken Hamade sözlerini şöyle sürdürdü: “Veliyyül Fakih tarafından verilen ve uygulanması gereken meşru yetki çerçevesinde faaliyet gösteren askeri bir grup ile anayasal makamlar tarafından demokratik mekanizmalar çerçevesinde alınan siyasi bir karar çerçevesinde faaliyet gösteren başka bir grubu uzlaştırmak nasıl mümkün olabilir? İster sivil idarelerde ister güvenlik kurumlarında milislerin devlete entegre edilmesi deneyimi tekrarlanabilecek kadar başarılı oldu mu?”

Ordu disiplini

Bazılarının iddia ettiği gibi iç savaş sürecindeki milislerin orduya alınmadığını belirten Yazbek, ‘güvenlik ve askeri kurumlara alınanların Lübnan'ı yöneten Suriye rejimine yakın olduğunu, ülkenin egemenliği için savaşan ve Suriye işgaline karşı çıkanların ise kovalandığını, hapsedildiğini ve birçoğunun Lübnan'ı terk etmek zorunda kaldığını’ vurguladı. Yazbek ayrıca, ‘ordu personeli tarafından uygulanan disiplinin Hizbullah savaşçıları için geçerli olmadığını, çünkü milislerin orduyla, ordunun da onlarla uyumlu olmadığını’ belirtti.

Hamade, “Hizbullah savaşçılarının Lübnan ordusuna ve diğer devlet kurumlarına dahil edilmesinin artıları ve eksileri ne olursa olsun, doğru yol Hizbullah'ın silahlarını devlete teslim etmesiyle başlamalı. Hizbullah üyeleri Lübnan toplumundan izole edilmiş bir grup değildir ve topluma entegre edilmelidir. Ancak Hizbullah’ın silahlarını teslim etmesi için bir tür ayartma olarak özümsenmeleri konusunu gündeme getirmekte acele etmek hedefe ulaşılmasını sağlamayacaktır. Gerekli olan, Hizbullah’ın öncelikle devleti, silahların yalnızca devletin elinde olmasını, savaş ve barış kararının devletin elinde olduğunu ve bu konuda meydana gelebilecek herhangi bir düzenlemenin başlangıcı olarak uluslararası kararları uygulama ihtiyacını tanımasıdır” dedi.