Yaza fit girmek isteyenlere önemli tüyolar

Yaza fit girmek isteyenlere önemli tüyolar
TT

Yaza fit girmek isteyenlere önemli tüyolar

Yaza fit girmek isteyenlere önemli tüyolar

Diyetisyen Nurdan Balakçı, kış aylarının bitmesi baharın sıcak yüzünü göstermesi ile yaza formda girmek isteyenlere bir takım tüyolar verdi.
Diyetisyen Nurdan Balakçı, kış aylarının bitmesi baharın sıcak yüzünü göstermesi ile yaza formda girmek isteyenlere bir takım tüyolar verdi. Herkesin kış aylarında istisnasız herkesin birkaç kilo aldığını belirten Dyt Balakçı, "Kış aylarında hava soğuk olduğu için genelde insanlar evde oturma eğiliminde oluyor. Hafta sonları evde geçiriliyor. Sürekli sofralar kurulup toplanıyor. Okullar açık olduğu için aslında çocukların ihtiyacı olan o bol kalorili yiyecekler sofralardan eksilmiyor. Televizyon karşısına geçtiğimizde önümüzde kuruyemişler, patlamış mısırlar, cipsler hazırda bekliyor. Daha yağlı, karbonhidrat oranı daha yüksek, daha şekerli gıdaları tercih etmeye başlıyoruz" dedi. 
Kış aylarında insanların egzersiz yapmanın aksine; parkta koşmaya, yürüyüşe çıkmaya bile üşendiğini söyleyen Balakçı, "Hatta insanlar kış aylarında daha fazla uyuyor! Kısacası hayatımızı bir açıdan askıya alıyoruz. Niye? Çünkü dışarısı soğuk! Bu arada beynimiz de boş durmuyor. Sürekli 'acıktım' sinyali yollayıp daha çok yememize neden oluyor. Çünkü vücut ısısının korunması lazım ve bunun için de fazladan enerji lazım! Bu, binyılların birikimi... Artık genlerimize kodlanmış bir durum. Sadece insanoğlu için değil tüm canlılar alemi için aynı şey geçerli. Ama şu da var: insan ırkı, hem vücudunu, bağışıklık sistemini, sağlığını hem de kilosunu koruyabilecek bilgi ve deneyim birikimine sahip! Ama başaramıyoruz ve kışlıkları kaldırıp yazlıkları çıkardığımız o ilk günlerde, giysilerin içine giremeyince ne kadar kilo aldığımızı fark ediyoruz" ifadelerini kullandı.
Bahar için tavsiyeler 
Diyetisyen Nurdan Balakçı, bahar ayında kilo vermek isteyenlerin öncelikle acele etmemesi gerektiğinin altını çizerek, "Biz bunu pek çok kişide gözlemliyoruz: 9 ay boyunca yavaş yavaş alınan kilo fazlalarını bir iki haftada vermeye çalışmamalısınız. Hedefiniz ayda 3-5 kilo vermek olmalı. Şöyle düşünün: Nisan'da 4, Mayıs'ta da 4 kilo verdiniz ve Haziran'ın ortasına kadar 2 kilo daha verdiniz. Toplamda 10 kilodan kurtuldunuz". 
Dyt Balakçı yapılması gerekenleri şöyle sıraladı: 
"Kahvaltı etmeden evden çıkmayın. Kahvaltınızda da peynir, yumurta, tam buğday ekmeği, yeşillikler, domates, salatalık mutlaka yer alsın. Çünkü ancak bu sayede güne yeterli miktarda protein ve lif almış olarak başlayabilirsiniz. 
Günde iki kez ara öğün yiyin. Özellikle ikindi saatlerinde yanınızda mutlaka sağlıklı atıştırmalıklar bulunsun çünkü öğlen ile akşam saatleri arasındaki bu zaman dilimi, vücudun en fazla şekere ihtiyaç duyduğu zamandır. Bu yüzden meyve, bir avuç kuruyemiş, süt, yoğurt ya da ayran işinizi görecektir. 
Yemeklere tuz serpmeyin ve bol su içmeye çalışın. Vücudunuzda ödem oluşuyorsa pazı ve ıspanak gibi ödem atan sebzeler yiyin. 
Günlük öğünlerinizin mümkünse hepsi ya da en aç ikisi sebze olsun. Söz konusu sebzeyi haşlanmış, pişmiş ya da salata halinde tüketebilirsiniz. Sebzeler iyi birer lif kaynağıdır, vitamin ve mineral deposudur, lifli oldukları için de ayrıca tok tutarlar. 
Baklagiller ve tahıllar da kilo vermenize yardımcı olur ama iki şartla: Yanında ekmek yemeyeceksiniz ve yediğiniz yemek olabildiğince yağsız olacak. 
Baharla birlikte pek çok meyve seçeneğiyle karşılaşacaksınız ama siz vücutta şeker dengesini daha iyi kuran meyveleri tercih edin. Örneğin armut, kayısı, kivi, çilek bu açıdan idealdir ancak çok yememek kaydıyla... 
Turp yiyin! Çünkü turp serbest radikallerin birikimini azaltır ve enerji metabolizmanızın daha hızlı çalışmasına sebep olur! Bezelye ise zannedildiği gibi nişasta değil A, B6, C ve K vitamini deposudur. Magnezyum, potasyum, fosfor, manganez ve demir içeriğiyle de benzersiz bir bahar sebzesidir. 
Doğal mantar, günlük D vitamini ihtiyacınızın yüzde 23'ünü tek başına karşılar. Bu da mevsim değişirken kemiklerinizin ve bağışıklık sisteminizin güçlenmesini sağlar. Mantar ayrıca grip ve nezlenin sık görüldüğü bahar aylarında bağışıklık sisteminizi güçlendirir. 
Çilek yağ yakmada en büyük yardımcınızdır. Lif zengini olmasının yanında metabolizmayı hızlandıran C vitamini de içerir. 
Bazıları pek önemsemez ama karahindiba da lif zenginidir. Eşsiz bir antioksidan, vitamin ve mineral deposudur. Daha da ilginci karahindiba, obezite, depresyon, halsizlik ve kansere karşı koruyucudur.
Tek bir orta boy enginar kalbi 10,7 gram lif içerir. Bu da enginarı, bahar diyetinin vazgeçilmez sebzelerinden yapmaya yeter".
Bu yiyeceklerle vedalaşın
Baharda kilo vermek için hangi yiyeceklerle vedalaşılması gerektiğini Diyetisyen Nurdan Balakçı, şöyle sıraladı: 
"Börek, kek, çörek, kurabiye, gözleme gibi tüm hamur işlerine veda edin. Böylece sadece un, nişasta ve şekerden değil yağdan da kurtulursunuz. Kızartmalar için de aynı şey geçerli... Aynı şekilde pilav ve makarna tüketimini de şimdilik yarıya indirin. Cipsleri, atıştırmalıkları, çikolatalı gıdaları, şekerli ve gazlı içecekleri eve bile sokmayın. Alabileceğiniz başka önlemler de var. Örneğin, yemek pişirirken kullandığınız yağı olabildiğince azaltın. Dışarıda değil evde yemeye özen gösterin ki yediklerinizin içinde ne kadar yağ var emin olun. Küçük porsiyonlar halinde ama çok çeşitli yiyin. Örneğin, bir tabak dolu tolu sebze yemek yerine sebze, yoğurt, bulgur pilavını azar azar tabağınıza alarak karnınızı doyurun. Ve elbette bol bol yürüyüş yapın".
Diyetisyen Balakçı, Bahar aylarında kilo vermeyi hızlandıracak tarifini de şöyle açıkladı: 
"Kahvaltı salatası - 2 porsiyon (Kahvaltı için öneriliyor, ama günün her saati yenilebilir)
3 avuç dolusu ince doğranmış lahana,
1 çay kaşığı üzüm sirkesi,
2 çay kaşığı sızma zeytinyağı,
Tuz, karabiber,
2 adet iri yumurta,
10 adet çeri domates,
50 gram kadar dilimlenmiş avokado,
4 parça dilimlenmiş füme et ya da hindi.
Bir kâsede lahana, zeytinyağı, sirke ve tuzu karıştırın. Lahanalar yumuşayana kadar elinizle ovalayın. Yumurtaları çok sert olmayacak şekilde kaynatın. Hazırladığınız karışıma ortadan ikiye kestiğiniz domatesleri, avokadoyu ve dilimlenmiş haldeki yumurtaları ekleyin. Bu kahvaltı salatası sadece 290 kalori içerir. Toplam yağ miktarı 18 gramdır. Yine 18 gr karbonhidrat, 3 gr şeker, 7 gr lif ve 17,5 gr protein içerir. İçeriğindeki tüm malzemeler hem tok tutmaya yarar hem de vücudunuzdaki yağ yakımını hızlandırır".  



Yumurtanın yerini alabilecek protein zengini alternatif besinler

Büyük bir yumurta 6,3 gram protein içerir (Reuters).
Büyük bir yumurta 6,3 gram protein içerir (Reuters).
TT

Yumurtanın yerini alabilecek protein zengini alternatif besinler

Büyük bir yumurta 6,3 gram protein içerir (Reuters).
Büyük bir yumurta 6,3 gram protein içerir (Reuters).

Yumurta, büyük bir adetinde yaklaşık 6.3 gram protein bulunması nedeniyle güçlü bir protein kaynağı olarak biliniyor. Ancak uzmanlara göre yumurta, tek seçenek değil; ondan daha fazla protein içeren birçok besin mevcut.

Şarku’l Avsat’ın Verywell Health sitesinden derlediği verilere göre, öne çıkan bazı besinler şöyle:

Yoğurt

150 gramlık bir yoğurt porsiyonu yaklaşık 16.1 gram protein içeriyor. Kremsi yapısıyla bilinen bu yoğurt türü, fazla sıvının süzülmesiyle üretildiği için geleneksel yoğurda göre daha yüksek oranda protein barındırıyor.

Tavuk göğsü

100 gram derisiz tavuk göğsü 22.5 gram protein sağlıyor. Düşük yağ, düşük karbonhidrat ve düşük kalori içeren bu et türü, vücudun üretemediği dokuz temel amino asidi içererek “tam protein” sınıfında yer alıyor.

Ton balığı

85 gramlık ton balığı porsiyonu 21.7 gram protein içeriyor. Kas gelişimi açısından önemli protein kaynağı olan ton balığı, aynı zamanda kalp ve damar sağlığını destekleyen Omega-3 yağ asitleri bakımından da öne çıkıyor.

Somon balığı

100 gram somon balığında 20.3 gram protein bulunuyor. Somon, Omega-3 yağ asitleri ve kemik sağlığında rol oynayan D vitamini bakımından zengin bir deniz ürünü olarak biliniyor.

Siyah fasulye

100 gram siyah fasulyede 6.91 gram protein mevcut. Bitkisel protein kaynağı olarak tercih edilen siyah fasulye; çözünür ve çözünmez lif içeriği sayesinde sindirim sistemi ve kalp-damar sağlığına katkı sağlıyor.

Fıstık ezmesi

İki yemek kaşığı fıstık ezmesinde 7.1 gram protein bulunuyor. Fıstık ezmesi, sandviçlerin yanı sıra salatalarda, çorbalarda, soslarda ve atıştırmalık olarak yaygın şekilde tüketilebiliyor.

Badem

57 gram badem yaklaşık 7.6 gram protein içeriyor. Sağlıklı tekli doymamış yağlar içeren badem; kalsiyum, lif, magnezyum, fosfor ve E vitamini yönünden de zengin.

Mercimek

Bir fincan mercimek 17.9 gram protein sağlıyor. Mercimek, yüksek lif içeriği ve düşük kalori değeriyle dengeli beslenmede önemli yer tutuyor.

Sığır eti

100 gram dana etinde 20.1 gram protein bulunuyor. Kırmızı et; protein içeriğinin yanı sıra B vitaminleri, demir ve çinko bakımından da güçlü bir kaynak olarak gösteriliyor.


İngiltere’de bir ilk: Gen düzenleme ile kanser tedavisinde yeni dönem

Gen terapisi: Kansere karşı savaşmak için beyaz kan hücrelerinin değiştirilmesi.
Gen terapisi: Kansere karşı savaşmak için beyaz kan hücrelerinin değiştirilmesi.
TT

İngiltere’de bir ilk: Gen düzenleme ile kanser tedavisinde yeni dönem

Gen terapisi: Kansere karşı savaşmak için beyaz kan hücrelerinin değiştirilmesi.
Gen terapisi: Kansere karşı savaşmak için beyaz kan hücrelerinin değiştirilmesi.

İngiltere’deki University College London’da (UCL) sessiz bir araştırma odasında, Avrupa’nın önde gelen gen tedavisi ve hücresel tedavi uzmanlarından Prof. Waseem Qasim, bir zamanlar ölümcül bir hastalıkla mücadele eden bir bebeğin hikâyesini hatırlatıyor.

Agresif lösemiye karşı mucizevi başarı

Yıllar önce, henüz bir yaşını doldurmamış bir İngiliz bebek, en saldırgan lösemi türlerinden biriyle mücadele ediyor, geleneksel tedaviler başarısız olurken tıbbi seçenekler tükeniyordu. Ancak bugün, o bebek artık 16 yaşında ve tamamen sağlıklı. Bu mucize, Prof. Qasim’in Great Ormond Street Hastanesi ve UCL ekibiyle geliştirdiği genetiği değiştirilmiş hücresel tedavi sayesinde mümkün oldu.

dewfrty6
Gen tedavisi ve immün hücre tedavilerinin öncü ismi Prof. Waseem Qasim

Bu başarı, modern tıpta yaşanan büyük dönüşümü işaret ediyor: Tedaviler artık yalnızca hastalıkla mücadele etmiyor, bağışıklık sistemini yeniden programlayarak hastalığı hücresel düzeyde hedef alıyor.

Genetiği değiştirilmiş hücresel tedavi

Prof. Qasim, Şarku’l Avsat’a verdiği özel röportajda, “Genetik olarak değiştirilmiş hücresel tedaviler artık geleceğin tıbbı değil; bazı kanser türleri için günümüzün gerçeği” dedi.

Tedavinin merkezinde, genetik olarak düzenlenmiş bağışıklık hücreleri yer alıyor; hedef artık hastalığı dışarıdan vurmak değil, bağışıklığı içeriden yönlendirerek kanser hücrelerini yok etmek.

Genom düzenleme kararı nasıl alındı?

Prof. Qasim, tedavi sürecini şöyle anlattı:

“Hastamızın durumu son derece karmaşıktı. Hiçbir standart tedaviye yanıt vermiyordu ve zamanla yarışıyorduk. O sırada laboratuvarda üzerinde çalıştığımız, genetik olarak modifiye edilmiş ‘T hücreleri’ yani CAR-T tedavisi, elde kalan tek seçenekti.”

Geniş bilimsel değerlendirmenin ardından etik ve düzenleyici onay süreçleri tamamlandı ve tedavi uygulandı.

Tedavide kullanılan genetik teknikler

Qasim ve ekibi tedavide üç ana genetik düzenleme gerçekleştirdi:

– T hücrelerinin hastanın dokularına saldırmasını engellemek için “TCR” reseptörünün devre dışı bırakılması,

– Tedavi öncesi uygulanan ilaçlara hücre direnci kazandırmak için “CD52” geninin kapatılması,

– Lösemi hücrelerini yüksek hassasiyetle hedeflemek için hücrelere özel “CAR” reseptörünün eklenmesi.

Bu yaklaşım, kanserle yalnızca savaşmak değil; bağışıklık sistemini yeniden eğitmek anlamına geliyor.

İngiltere’de bir ilk

İngiltere’de bu yöntem, uzun vadede başarı sağlayan ilk gen düzenleme tedavileri arasında gösteriliyor. Tedavi edilen hasta, üzerinden geçen 16 yıla rağmen hastalıksız yaşamını sürdürüyor.

Gelecekte kemoterapinin yerini alabilir mi?

Qasim’e göre, gen düzenleme tedavileri ileride bazı kan kanserlerinde standart hale gelebilir:

“Henüz tüm kanser türleri için geçerli değil. Ancak önümüzdeki on yılda lösemi tedavilerinin rutin olarak bağışıklık yeniden programlamasına dayanması mümkün.”

Etik tartışmalar

Gen düzenleme çalışmalarının etik riskleri olduğunu kabul eden Qasim, bunun insan genetiğini değiştirme girişimi değil, tedavi amaçlı hücresel düzenleme olduğunu vurgulayarak şunları ifade etti:

“Yaptığımız değişiklikler sadece beyaz kan hücreleri üzerinde, kalıcı değil ve gelecek nesillere aktarılmıyor.”

Arap Dünyasıyla tıbbi işbirliği

Qasim, özellikle Suudi Arabistan’daki tıp ve genom araştırmalarındaki ilerlemeye dikkat çekerek, bölgede işbirliği olanaklarının bulunduğunu söyledi:

“Eğitim, araştırma ve klinik merkezler oluşturma açısından büyük fırsatlar var. Bu alanda her türlü bilimsel diyaloğa açığım.”

Hastalara mesaj

Benzer bir süreç yaşayan çocuklara seslenen Qasim, “Bilim artık geçmişe göre çok güçlü. Hastalar yalnız değiller; bu alanda çalışan büyük bir bilim ve sağlık ekosistemi var” dedi.

Bu hikâye, modern tıbbın yeni dönemini temsil ediyor: Hastalığı bastırmak yerine onu moleküler düzeyde anlamak ve bağışıklığı yeniden yönlendirerek tedavi etmek. Bir zamanlar ölümcül bir hastalıkla mücadele eden o bebek ise bugün bilimin gücünün yaşayan kanıtı.


Bilim insanları şaşkın: 20 bin yıl önce arılar, kemiklerin içine yumurtalarını bırakmış

Araştırmacılar, mağarada yer alan kemiklerdeki küçük, sert oyuklar muhtemelen yumurtalara mükemmel bir koruma sağladığını düşünüyor (Unsplash/Temsili)
Araştırmacılar, mağarada yer alan kemiklerdeki küçük, sert oyuklar muhtemelen yumurtalara mükemmel bir koruma sağladığını düşünüyor (Unsplash/Temsili)
TT

Bilim insanları şaşkın: 20 bin yıl önce arılar, kemiklerin içine yumurtalarını bırakmış

Araştırmacılar, mağarada yer alan kemiklerdeki küçük, sert oyuklar muhtemelen yumurtalara mükemmel bir koruma sağladığını düşünüyor (Unsplash/Temsili)
Araştırmacılar, mağarada yer alan kemiklerdeki küçük, sert oyuklar muhtemelen yumurtalara mükemmel bir koruma sağladığını düşünüyor (Unsplash/Temsili)

Arıların 20 bin yıl önce kemiklere yuva yaptığı ortaya çıktı. Bilim insanları bu davranışı bugüne kadar hiçbir arıda görmediklerini söylüyor.

Genellikle arılar, yüzlerce ve belki binlerce üyesi olan büyük kolonilerle ilişkilendiriliyor. Ancak uzmanlar, bunun her zaman geçerli olmadığını vurguluyor.

Şikago'daki Field Müzesi'nden paleontolog Lazaro Viñola López, "Çoğu arı yalnız yaşar. Yumurtalarını küçük oyuklara bırakıp larvaların beslenmesi için polen de koyarlar" diye açıklıyor. 

Viñola López, Avrupa ve Afrika'daki bazı türlerin boş salyangoz kabuklarının içine bile yumurtalarını bıraktığını belirtiyor.

Ancak araştırmacı ve ekibi, Karayipler'deki Hispanyola adasındaki bir mağarada daha önce hiç görmedikleri bir şeyle karşılaştı.. 

Bilim insanları adadaki derin bir kireçtaşı çukurunu inceliyordu. Popular Science'a göre Hispanyola'da epey yaygın olan bu tür çukurlar, dış etkenlerden çok iyi korundukları için yeraltındaki "zaman kapsülleri" görevi görüyorlar.

Mağaralar, büyük ölçüde adadaki baykuşlar sayesinde böyle bir işleve sahip.

Bulguları hakemli dergi Royal Society Open Science'ta bugün (17 Aralık) yayımlanan çalışmada incelenen mağara, binlerce yıl boyunca baykuşlara ev sahipliği yapmıştı.

Bu gececil hayvanlar; kemirgenler ve kuşlar gibi avlarını yutuyor, ardından sindiremedikleri kemikleri yoğun topaklar halinde kusuyordu.

Binlerce yıl boyunca fosilleşen bu topaklar mağarayı kaplamıştı. 

Araştırmacılar, memelilere ait çene kemiklerini temizlerken, eskiden dişlerin bulunduğu deliklerde bir tuhaflık fark etti. Buradaki tortu, pürüzsüz ve adeta içbükeydi.

Çamur normalde fosillerde bu şekilde birikmediği için daha derin bir inceleme yapmaya karar verdiler. 

Gördükleri şeyi fosilleşmiş yaban arısı yumurtalarına benzeten ekip bilgisayarlı tomografi taramalarıyla kemik boşluklarının içindeki mikroskobik yapıların üç boyutlu bir modelini oluşturdu.

Bu görüntüler, kemiklerde arıların yavruları için yaptığı yuvaları ortaya çıkardı. Bilim insanları bazılarında larvanın beslenmesi için bırakılmış polenler de tespit etti.

Arıların kemiklerin içine bu şekilde yuva yapması, günümüzde bilinen türlerde bile daha önce kaydedilmemiş bir davranış.

Viñola López, "Bu keşif, arıların ne kadar tuhaf olabileceğini, insanı nasıl şaşırtabileceğini gösteriyor" diyerek ekliyor: 

Ama aynı zamanda fosilleri çok dikkatli incelemek gerektiğini de hatırlatıyor.

Arıların bedeni mağara koşullarında korunmadığı için 20 bin yıl önce yapıldığı tahmin edilen bu yuvanın hangi türe ait olduğu bilinmiyor.

Viñola López, "Arıların cesetlerini bulamadığımız için, bunların bugün hâlâ yaşayan bir türe ait olması muhtemel. Bu adalardaki arıların ekolojisi hakkında çok az şey biliniyor" ifadelerini kullanıyor: 

Ancak mağarada kemikleri korunan hayvanların çoğunun artık soyunun tükendiğini biliyoruz. Bu yüzden bu yuvaları yapan arılar da soyu tükenmiş bir türe ait olabilir. 

Independent Türkçe, Popular Science, Interesting Engineering, Royal Society Open Science