Celalabad’da patlama; 4 ölü, 20 yaralı

Herat’ta bir askeri akademi önünde tetikte duran bir Afgan asker (AFP)
Herat’ta bir askeri akademi önünde tetikte duran bir Afgan asker (AFP)
TT

Celalabad’da patlama; 4 ölü, 20 yaralı

Herat’ta bir askeri akademi önünde tetikte duran bir Afgan asker (AFP)
Herat’ta bir askeri akademi önünde tetikte duran bir Afgan asker (AFP)

Afganistan’da yayın yapan Pajhwok Haber Ajansı’nın yetkililerden aktardığına göre, Afganistan’ın doğusundaki Nangarhar vilayetinin yönetim şehri olan Celalabad’da ardarda 4 patlama gerçekleşti. Patlamalar sırasında en az 4 kişi öldü, 16 kişi de yaralandı. Nangarhar vali sözcüsü Ataullah Hokyani, patlamaların Celalabad’ın Talaşi meydanında gerçekleştiğini belirtirken, bölgeye yerleştirilen el yapımı patlayıcılardan kaynaklandığını ifade etti. Henüz herhangi bir grup, saldırıların sorumluluğunu üstlenmedi. Ataullah Hokyani, gazetecilere yaptığı yazılı açıklamada, “Nangarhar vilayetinin yönetim şehrinde bir polis aracı yakınlarında art arda patlamalar meydana geldi” diyerek, patlamanın el yapımı bombadan kaynaklandığını söyledi. Hokyani, geçici rakamların 4 kişinin öldüğünü ve 20 kişinin de yaralandığını gösterdiğini belirtti.
Şu ana kadar Afganistan’da herhangi bir grup, saldırıların sorumluluğunu üstlenmedi. Ancak DEAŞ ve Taliban, ülkenin doğusunda aktif bir konumda. Mart ayının ortalarından bu yana şehirde düzenlenen intihar eylemlerinde en az 16 sivil yaşamını yitirdi. Taliban saldırılarla herhangi bir bağlantısının olmadığını açıklamıştı.
Afganistan Devlet Başkanı Eşref Gani, birçok defa Ramazan ayında ateşkes yapma çağrısında bulundu, ancak ülkede çatışmalar hala devam ediyor.
Öte yandan Birleşmiş Milletler’in (BM) Afganistan misyonu, geçen pazartesi günü yaptığı açıklamada, Afganistan’ın batısında uyuşturucu üretimi için kullanıldığı belirtilen tesislere yönelik ABD baskınları sırasında ölen siviller hususundaki bilgilerin araştırıldığını açıkladı.
İddialar, bu ayın başlarında Farah ve Nemruz vilayetlerinde gerçekleştirilen baskınlara dikkati çekti. Öyle ki eroin ve diğer uyuşturucu maddelerini imal etmek üzere kullanılan onlarca binanın imha edildiği belirtiliyor.
Afganistan İçişleri Bakanlığı sözcüsü Nusret Rahimi’nin yaptığı açıklamaya göre, Farah vilayetindeki operasyonlar sırasında Taliban’a mensup 150 militan öldü, 40 militan da yaralandı. Ancak Taliban, uyuşturucu üretmek üzere söz konusu tesislerin kullanıldığı iddialarını reddederek, yaklaşık 100 sivilin öldürüldüğünü savundu. BM Afganistan'a Yardım Misyonu (UNAMA) da yayınladığı bir bildiride, “Farah ve Nemruz vilayetlerinde uluslararası güçlerin uyuşturucu üretiminde kullanıldığına inandığı tesislere karşı başlattığı saldırılarda yaşanan sivil kayıplara ilişkin iddialar soruşturuluyor” ifadelerine yer verildi.
Misyon, mevziilere erişimin zor olduğunu ve bazı zorlukların zarar gören sivillerin soruşturulmasını engellediğini ifade etti. ABD liderliğindeki NATO ise açıklama yapmaktan kaçındı. UNAMA, geçen ay yayınladığı bir raporda, “ABD ve Afganistan güçlerinin önderlik ettiği operasyonlardan kaynaklanan sivil ölümlerin oranı, ilk kez sivillerin Taliban ve isyancı grupların saldırılarında ölen sivillerin oranını aştı” denildi. UNAMA ayrıca, Taliban’ı da Ramazan ayında Afganistan’da şiddet eylemlerini tırmandırmakla suçladı.
Ramazan ayının başlamasına rağmen Afganistan’daki şiddet eylemleri devam ediyor. Aynı şekilde ABD ve Taliban arasında onlarca yıldır devam eden çalışmaları sonlandırmak amacıyla gerçekleşen görüşmeler de sürüyor. Taliban hareketi, 8 Mayıs’ta Kabil’deki ABD merkezli bir sivil toplum kuruluşunu hedef alan saldırının sorumluluğunu kabul etti. Saldırıda siviller ve Afgan güvenlik güçleri arasından 9 kişi hayatını kaybetmişti. UNAMA Temsilcisi Tadamichi Yamamoto, “Sivillere yönelik kasıtlı ve ayrım gözetmeyen saldırıların geçerli bir nedeni olmaz” açıklamasında bulundu. Yamamoto, “Sivillerin yaşamlarını iyileştirmek için mücadele eden bir kalkınma ajansına karşı aşırı ve kasıtlı bir şiddet eylemi, oldukça çirkin bir harekettir” ifadelerini kullandı. Taliban tarafından Ramazan ayı öncesi yapılan bir başka saldırıda da 13 kişi ölmüş ve onlarca kişi de yaralanmıştı. Bir intihar eylemcisi, Afganistan’ın kuzeyindeki Bağlan vilayetinin Puli Humri şehrinde bir polis karakoluna saldırmıştı.



Beyaz Saray yakınında silahlı saldırı: 2 ABD askeri vuruldu Beyaz Saray kapatıldı

Beyaz Saray (Arşiv - Reuters)
Beyaz Saray (Arşiv - Reuters)
TT

Beyaz Saray yakınında silahlı saldırı: 2 ABD askeri vuruldu Beyaz Saray kapatıldı

Beyaz Saray (Arşiv - Reuters)
Beyaz Saray (Arşiv - Reuters)

ABD medyası ABC News, Washington’da Beyaz Saray yakınında iki askerin silahlı saldırıya uğradığını bildirdi.

Beyaz Saray sözcüsü, Başkan Donald Trump’ın olay hakkında bilgilendirildiğini ve Beyaz Saray’ın kapatıldığını açıkladı.

ABD İç Güvenlik Bakanı Kristi Noem ise iki Ulusal Muhafız mensubunun Washington’da silahlı saldırıya maruz kaldığını doğruladı, ancak detay vermedi.


İran, Hamaney sonrası döneme mi hazırlanıyor?

Hamaney'in resmi internet sitesinde yayınlanan, Salı akşamı dini törenlere katılımını gösteren fotoğraf
Hamaney'in resmi internet sitesinde yayınlanan, Salı akşamı dini törenlere katılımını gösteren fotoğraf
TT

İran, Hamaney sonrası döneme mi hazırlanıyor?

Hamaney'in resmi internet sitesinde yayınlanan, Salı akşamı dini törenlere katılımını gösteren fotoğraf
Hamaney'in resmi internet sitesinde yayınlanan, Salı akşamı dini törenlere katılımını gösteren fotoğraf

Financial Times, İran’daki elit çevrelerde özellikle Batı ve Arap ülkeleriyle ilişkiler konusunda dış politikanın yeniden şekillendirilmesi gerektiğine dair tartışmaların arttığını bildirdi. Bu tartışmalar, Haziran ayında İsrail ile yaşanan 12 günlük savaşın ardından gündeme geldi.

Habere göre, İran elitleri arasında bir değişim gözlemleniyor; devrimin ikinci kuşağı, üst düzey yetkililer ve yönetim içi önemli isimler bu tartışmalara dahil. Lider Ali Hamaney’in (86) görünürlüğü, İsrailli yetkililerin suikast tehdidi sonrası azaldı ve Hamaney’in yerine geçecek liderle ilgili spekülasyonlar gündeme geldi.

İçerideki pragmatik sesler arasında yer alan Hamza Safavi, İran’ın ABD ve İsrail’e karşı tutumunu yeniden değerlendirmesi gerektiğini vurguluyor ve Çin modelinden örnek veriyor. Eski parlamento üyesi Fazile Haşimi ise Washington ile diplomatik ilişkilerin yeniden kurulmasını ve İran’ın daha açık bir sisteme doğru adım atmasını savunuyor.

Şarku’l Avsat’ın Financial Times’tan aktardığı analize göre bu tartışmaların kısa vadede sınırlı etkisi olabileceğini, ancak Hamaney sonrası dönemin temel fikir ve nüfuz mücadelesini şimdiden şekillendirdiğini belirtiyor. Halkın, ideolojik çatışmaların ekonomik ve yaşam standartları üzerindeki etkilerinden endişeli olduğu vurgulanıyor.


Katz–Zamir geriliminin tırmanmasının nedeni Netanyahu’nun gizli planı mı?

İsrail Savunma Bakanı Yisrael Katz (solda) ve Genelkurmay Başkanı Eyal Zamir (İsrail Savunma Bakanlığı)
İsrail Savunma Bakanı Yisrael Katz (solda) ve Genelkurmay Başkanı Eyal Zamir (İsrail Savunma Bakanlığı)
TT

Katz–Zamir geriliminin tırmanmasının nedeni Netanyahu’nun gizli planı mı?

İsrail Savunma Bakanı Yisrael Katz (solda) ve Genelkurmay Başkanı Eyal Zamir (İsrail Savunma Bakanlığı)
İsrail Savunma Bakanı Yisrael Katz (solda) ve Genelkurmay Başkanı Eyal Zamir (İsrail Savunma Bakanlığı)

İsrail Savunma Bakanı Yoav Katz ile Genelkurmay Başkanı Eyal Zamir, Başbakan Binyamin Netanyahu’nun ofisinde düzenlenen uzlaşı toplantısında bir araya gelmiş olsalar da aralarındaki gerilim dinmedi. Tartışma, İsrail kamuoyunda büyük tepki yaratırken yorumcular bunu “öğretmenin çocukların kavgasından keyif aldığı bir anaokulu”na benzetiyor.

Anlaşmazlık, Zamir’in 7 Ekim 2023’te Hamas’ın saldırısı sırasında yaşanan “büyük başarısızlıktan” sorumlu tuttukları üst düzey subaylara ceza vermesiyle başladı. Savunma Bakanı Katz ise bu kararların kendisine danışılmadan alındığını söyleyerek uygulamayı reddetti. Uzmanlara göre konu artık yalnızca iki isim arasındaki bir çekişme değil; hükümet ile güvenlik kurumları arasındaki güç mücadelesine dönüşmüş durumda.

Netanyahu’nun bu krizi kendi lehine kullanmaya çalıştığı belirtiliyor. Başbakanın, yaklaşan Likud iç seçimleri öncesinde Katz’ın parti içindeki konumunu zayıflatmak, aynı zamanda Zamir’in ordudaki konumunu da tartışmalı hâle getirmek istediği ifade ediliyor.

Gerilim son olarak dün gece doruğa ulaştı. Netanyahu, iki tarafı barıştırmak için Katz ve Zamir’i birlikte toplantıya çağırdı. Ancak Katz toplantıya zamanında gelmedi ve iki ayrı görüşme yapılmasını tercih ettiğini bildirdi. Netanyahu’nun da bu talebi kabul ettiği aktarıldı.

Netanyahu’dan iki tarafa da mesajlar

Başbakanlık çevreleri, basına yapılan sızıntılarla iki tarafa da mesajlar iletti. Medyaya yansıyan haberlere göre Netanyahu, Katz’ın “Genelkurmay Başkanıyla gereksiz çatışma çıkardığını ve aşırı şekilde saygısız davrandığını” düşünüyor. Öte yandan başka sızıntılarda Netanyahu’nun, “Zamir’in atanmasının hata olduğunu düşündüğü, bağımsız hareket ettiği ve görev öncesi verdiği sözlerden döndüğü” iddia edildi.

fgthy
İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ve Savunma Bakanı Yisrael Katz, bir ordu karargahındabir araya geliyor. (İsrail hükümeti)

Bu sızıntılar kamuoyunda tartışma yaratınca, bu kez “askerî çevrelerin kasıtlı olarak gerilimi artırmak için bilgi sızdırdığı” iddia edildi. Netanyahu’ya yakın isimler, başbakanın Katz’ı da Zamir’i de görevden almayı planlamadığını savundu.

Çatışmanın kökeni

Gerilim, Zamir’in Hamas saldırısı sırasında güney cephesinden sorumlu komutanlara disiplin cezaları vermesi ve terfi listesini bakanlığa danışmadan hazırlamasıyla büyüdü. Katz, buna karşılık terfileri askıya aldı ve ordu içi incelemelerin yeniden araştırılmasını içeren başka bir komisyon kurdu.

Zamir, yapılan tüm atama ve cezaların “profesyonel askerî kararlar” olduğunu savunurken, Katz bunu “otoriteye başkaldırı” olarak niteliyor. Netanyahu ise hem Zamir’i “bakanı yok saymakla”, hem de Katz’ı “gerilimi tırmandırmakla” eleştirdi.

Orduyu suçlama stratejisi

Haaretz gazetesi, yaşananları “7 Ekim hükümetinin tüm sorumluluğu orduya yükleme çabasının” bir parçası olarak değerlendirdi. Gazete, hükümetin “kamuoyunun orduya güvenini sarsmayı, atamaları siyasallaştırmayı ve Genelkurmay Başkanı’nı küçük düşürmeyi” amaçladığını iddia etti.

Strateji uzmanı Efrahim Ganor da Maariv’e yaptığı açıklamada, yaşananların “devlet güvenliğini tehlikeye atan bir skandal” olduğunu belirterek, “Gerçek bir devlet adamı önceliğini güvenliğe ve ülkenin geleceğine verirdi” dedi.

Lapid’den Netanyahu’yu sıkıştıracak hamle

İsrail muhalefet lideri Yair Lapid, gelecek hafta ABD Başkanı Donald Trump’ın Gazze krizinin çözümü ve rehinelerin serbest bırakılması için sunduğu 20 maddelik planı Knesset’e oylatacağını açıkladı. Lapid’in amacı, bu plana karşı çıkan koalisyon partilerini zor durumda bırakarak Netanyahu’yu ABD yönetimi karşısında sıkıştırmak.

Lapid, muhalefetteki ortağı Avigdor Liberman’ı da plana destek vermeye ikna etmeye çalışıyor. “İsrail halkı, Başkan Trump’ın rehinelerin serbest bırakılması için yürüttüğü cesur girişime minnettardır” diyen Lapid, tüm partilere plana destek çağrısı yaptı.