Esed, Rusya ve İran, İdlib ve Halep'te katliam yapıyor

Esed, Rusya ve İran, İdlib ve Halep'te katliam yapıyor
TT

Esed, Rusya ve İran, İdlib ve Halep'te katliam yapıyor

Esed, Rusya ve İran, İdlib ve Halep'te katliam yapıyor

Rusya ve Esed güçleri havadan İran milisleri ise karadan muhaliflere ve sivillere yönelik saldırılarını arttırırken Astana görüşmelerinin taraflarından Türkiye ise sessizliğini koruyor.
Suriye'de Esed güçleri, Rus savaş uçaklarının desteğiyle Halep kırsalına yönelik bombardımanını genişletirken, İdlib kırsalına yönelik bombardımanlarına da devam etti.
Saldırılarda, çocuklar da dahil çok sayıda sivil yaşamını yitirdi. Hama kırsalındaki Rus unsurların öldüğüne dair haberler de yayınlandı.
Suriye İnsan Hakları Gözlemevi’nin (SOHR) 28 Mayıs’ta belirttiğine göre, bombardımanların 29. gününde 500’den fazla hava saldırısı gerçekleştirilirken, 7 sivil öldü, çok sayıda sivil de yaralandı. Rus uçaklarının da 34 saat boyunca bombardımanlarını sürdürdüğü aktarıldı.
Öte yandan muhalif Şam Haber Ağı (SNN), rejime ait helikopter ve savaş uçaklarının bombardımanlarını Halep’in batı ve güney kırsallarına kadar genişlettiğini, çok sayıda sivilin öldüğünü, yaralandığını ve savunma merkezlerinin de imha edildiğini açıkladı.
Uçakların, el-Bavabiya, Zerbeh, Rasm Sahric, Halep’in güneyindeki İkarda, Atareb, Kafr Taal, Ebzimo ve Halep’in batısındaki el-Fuc 46 kasabalarını hedef aldığı belirtildi. Saldırılarda, el-Bavabiya bölgesinde 1 kişinin öldüğü, çok sayıda kişinin de yaralandığı ifade edildi.
 
SNN'ye göre, hava saldırıları doğrudan el-Atareb’deki bir sivil savunma merkezini hedef aldı.
Aynı şekilde SOHR, çatışmasızlık alanları kapsamındaki en şiddetli tırmanışın 29. gününde hava saldırıları sırasında çok sayıda kişinin öldüğünü duyurdu. Bu çerçevede savaş uçakları ve helikopterlerin baskınlarında ölen sivillerin sayısının 10’a yükseldiği, Cebel el-Zaviye’deki Ehsim beldesine yönelik bombardımanda en az 3 çocuğun, İdlib kırsalındaki Maret Matar köyünde 1’i çocuk 2 kişinin, Halep’in güneyindeki el-Bavabiya köyünde 1 kişinin, Cebel el-Zaviye’deki Sufuhon köyünde 3 kişinin ve Atareb’de 1 kadının yaşamını yitirdiği ifade edildi. Farklı bölgelerde 38’den fazla kişinin de yaralandığı ve ölü sayısının artmaya devam edildiği belirtildi.
Öte yandan Rus uçakları, çatışmasızlık alanlardaki hava saldırılarını sürdürdü. Bu çerçevede Cebel Şahşabo’daki Şahranaz, Maret el-Numan’ın güneyindeki el-Hamidiye köyündeki saldırılar da tırmanış gösterdi. Aktarılana göre savaş uçakları, el-Negir, Tramla, Şeyh Mustafa, Karsaa, Fleyfel ve Kafr Uveyd’i hedef aldı. 28 Mayıs’ta da rejim güçlerinin Hama, İdlib, Halep ve Lazkiye’ye fırlattığı füze sayısı 510’a yükseldi.
Muhalif Dorar şebekesi, rejim uçaklarının İdlib’in güneyindeki Han el-Sebil’de bulunan Ebu Bekir el-Sıddık camiinin yanı sıra Kafr Nebil’deki Dar’ul Hikme Hastanesi ve Rakaya köyündeki bir sağlık merkezini tahrip ettiğini duyurdu.
İdlib kırsalındaki birçok köy ve kasaba onlarca hava saldırısına tanık olurken, saldırılar çok sayıda kamu ve özel mülkün geniş şekilde tahrip olmasına yol açtı. SOHR’a göre, geçen pazartesi günü Suriye rejiminin İdlib bölgesine başlattığı hava saldırılarında 6’sı çocuk en az 18 sivil hayatını kaybetti. Gözlemevi, “Rejim uçaklarının İdlib kırsalındaki saldırılarında 6’sı çocuk 18 sivil yaşamını yitirdi” açıklamasında bulundu.
İdlib’in güneyindeki Eriha’da da 10 kişinin öldüğü belirtildi. SOHR, “Rejimin, İdlib’in güneyindeki Eriha şehrini hedef alan saldırılarında 4’ü çocuk, 10 sivil öldü” dedi. Gözlemevine göre, Suriye uçaklarının bombardımanları, geçen pazar günü aynı bölgede 12 sivilin ölümüne yol açtı.
 
Eriha’daki Fransız Haber Ajansı (AFP) muhabiri de sivil savunma kuruluşu “Beyaz Baretliler”e mensup unsurların Suriye rejiminin hava saldırılarında yıkılan evlerin enkazlarının altında arama yaptığını açıkladı.
Aktarılana göre Beyaz Baretliler ayrıca, bölgedeki sivillere ilaç yardımı yaparken, enkazın altında kalan bir çocuğu da kurtarmayı başardı.
SOHR ise 50’si çocuk 250’den fazla kişinin, Nisan ayından bu yana bölgede yaşanan son tırmanış ışığında hayatını kaybettiğini açıkladı.
Heyet Tahrir el-Şam (HTŞ), İdlib’in çoğunluğunun kontrolünü elinde barındırıyor ve komşu bazı bölgelerde de İslami gruplarla birlikte yer alıyor.
Bölge, rejim güçleri ve gruplar arasında silahtan arındırılmış bölge oluşturan Rusya-Türkiye anlaşması kapsamında yer alıyor, ancak anlaşma henüz tam olarak uygulanmış değil.
Söz konusu anlaşma, Eylül ayında imzalandıktan sonra bölge nispeten sakinliğe tanık oldu. Türkiye, anlaşmanın uygulanmasını takip amacıyla birçok gözlem noktası kurdu. Ancak Şubat ayından bu yana rejim güçleri gerginliği tırmandırırken, daha sonra Rus uçakları da rejime destek verdi.
Şam, Ankara’yı anlaşmanın uygulanmasını yavaşlatmak üzere gruplara destek vermekle suçlarken, Türkiye Savunma Bakanı Hulusi Akar da salı gecesi Suriye rejimini ateşkes anlaşmasını tehdit etmekle eleştirdi.
Birleşmiş Milletler’e (BM) göre, geçen Nisan ayından bu yana yaklaşık 200 kişi yerinden edildi, 20 sağlık merkezi tahrip oldu ve 19’u hala hizmet dışı.
Muhaliflerden Rus Özel Kuvvetleri'ne ağır darbe
Dorar Haber Ağı, Rusya özel kuvvetlerinden 23 unsurun, Hama’nın kuzeyindeki el-Ğab Ovası bölgesindeki gruplar tarafından kurulan bir pusuda öldürüldüğünü açıkladı. Bu çerçevede Suriye Ulusal Kurtuluş Cephesi, “El-Ğab Ovası’ndaki birkaç noktaya sızma girişimlerinin ardından kurulan bir pusuda Rusya özel kuvvetleri saflarından ölen ve yaralananlar oldu” açıklamasında bulundu.
Öte yandan Operasyon Birimi, Rus kuvvetlerin sızma girişimlerini boşa çıkarttıklarını ifade etti.
Nors merkezi de Telegram üzerinde yaptığı açıklamada, saldırı gerçekleştiren kuvvetlerin sayısının 23’e yükseldiğini, belirtti.
Aynı şekilde grup liderlerinin, HTŞ lideri Ebu Muhammed Colani’nin, Ceyş İzze lideri Cemil Salih, Sukuru el-Şam Tugayı lideri Ebu İsa el-Şeyh ve Ahrar el-Şam’dan (Ulusal Kurtuluş Cephesi)Cabir Ali Başa ve Hasan Sofan’ın da katılımıyla geçen pazar günü bir toplantı düzenlediği belirtildi.
Cemil Salih yaptığı açıklamada, “İran milis gruplarıyla desteklenen Rusya, İran ve Beşşar Esed çetesiyle savaşıyoruz. Halkımız için mücadele veriyoruz. Bu, uzun bir savaş, galibi belirlemek üzere tek günlük bir savaş değil. Zafer, dava sahiplerinin ve sabredenin olacak. Allah’ın izniyle zafer bizim” ifadelerini kullandı.



İran ve İsrail: Büyük projelerin açmazı

İran'ın Gazze ve Lübnan'daki kolları ağır darbeler aldı (AFP)
İran'ın Gazze ve Lübnan'daki kolları ağır darbeler aldı (AFP)
TT

İran ve İsrail: Büyük projelerin açmazı

İran'ın Gazze ve Lübnan'daki kolları ağır darbeler aldı (AFP)
İran'ın Gazze ve Lübnan'daki kolları ağır darbeler aldı (AFP)

Refik Huri

İran'ın tarihi geriye dönük olarak düzeltmenin imkânsız bir iş olduğunu kabul etmesi kolay değil. Coğrafyayla oynaması ve Ürdün Kralı İkinci Abdullah'ın Arap ve Sünni ayından Şii Hilali koparmak olarak adlandırdığı projeyi gerçekleştirmek umuduyla, Hegel'in tarihin kurnazlığı olarak adlandırdığı şeye karşı koymaya devam etmesi bir yanılsamadır. Hiçbir orta güç, bölgesel projesine hizmet etmek için savaşlara, kaosa ve istikrarsızlığa İran kadar bel bağlamamıştır. Donald Trump'ın Beyaz Saray'a dönmesinden önce bile, Mollaların yönettiği İslam Cumhuriyeti kadar fırtınanın ortasında duran bir bölgesel güç daha yoktur.

İran, onlarca yıl içinde İslami direniş adı altında silahlı mezhepçi örgütler kurarak en tehlikeli siyasi, askeri, güvenlik ve ideolojik yatırımı yaptı. Ardından bu örgütleri kendisini korumaya, İsrail ve en başta ABD olmak üzere Tahran'ın bütün düşmanlarına karşı vekaleten savaşmaya teşvik etti. Direniş ekseni ve arenalar birliği stratejisi aracılığıyla İsrail ile yaşanan çatışmada kendisini askeri bir aktör olarak dayattı. ABD'ye karşı olan ve onu Batı Asya’dan çıkarmak isteyen, ama bir anlaşma şansı varsa Washington’dan yana oynayan bir oyuncu, Arap sahnesinde bölgesel bir siyasi aktör olarak empoze etti. Çin, Rusya ve Kuzey Kore ile Richard Fontaine ve Andrea Kendall Taylor'ın kargaşa ekseni adını verdiği bir tür örtülü ittifaka da ulaşmış durumda. Kargaşa ekseni, ABD öncülüğündeki uluslararası sisteme karşı duruş ve çok kutuplu sisteme çağrıdır. Çoğulcu bir sistemin yokluğunda, kargaşa ekseninin kaos yaratmak için bir sistem projesine ihtiyacı yoktur.

Ancak İran Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi'nin İslam Cumhuriyeti'nin gücünün en önemli bileşeni olarak kabul ettiği direniş ekseninin nispeten düşük maliyeti, jeopolitik ve stratejik olarak maliyetli hale geldi. Zira öncelikle Hamas, İsrail'i sarsan Aksa Tufanı operasyonunun Filistin'i özgürleştirme dalgasının başlangıcı olacağını sandı. İkincisi, Hizbullah Güney Lübnan cephesi üzerinden Hamas'a destek savaşı başlatmaya karar verdi. Üçüncüsü, İran Suriye'de yayıldı. İlk önce Gazze’nin yapıları ve halkı bir imha savaşına maruz kaldı. Ardından Hizbullah ağır darbe aldı. Son olarak da Suriye'de Esed rejimi devrildi, böylece İran Suriye köprüsünü, Filistin kalesini, Arap derinliğini ve Lübnan arenasını kaybetti.

Esasında İran'ın bölgesel projesi, Velayet-i Fakih yönetimine giden yolda bir aşama olan Filistin'i kurtarma projesinden daha büyük ve her iki proje de şu anda çıkmaza girmiş durumda. Filistin'i kurtarma projesi sadece İsrail ve kıyamet silahlarına değil, ABD ve Avrupa duvarlarına tosladı ve Rusya ile Çin tarafından da kabul edilebilir bir proje değil. Ayrıca 22 Arap ülkesini temsil eden Arap Zirvesi, 2000'li yılların başındaki Beyrut Zirvesi'nden itibaren barışın stratejik bir tercih olduğunu teyit etti. İran'ın bölgesel projesi, ABD'yi askeri, güvenlik ve hatta ekonomik olarak Ortadoğu'dan çıkarmak gibi zorlu bir meydan okuma ile çatışıyor. Aynı zamanda kendi halkı, liderleri, ittifakları ve önemli stratejik konumu bulunan büyük ve güçlü bir Arap dünyasıyla da çatışıyor.

Filistin’i gerçekten kurtarmak isteği bir yana, kurtarma gücüne sahip olmayan Tahran, İsrail ile anlaşmazlık yoluyla da olsa iki devletli çözüm yoluna taş koymaya katkıda bulunuyor.  Binyamin Netanyahu hükümeti Filistin devletinin kurulmasını reddediyor ve Batı Şeria ile Gazze'yi ilhak etmeyi amaçlıyor. Mollalar rejimi, Batı Şeria ve Gazze'de kurulacak Filistin devleti projesini engellemede İsrail’in ağırlığına ek ağırlık katıyor. Nitekim İsrail, Filistin devletinin kurulmasının Filistin'de bir İran terör üssü kurma projesi olduğunu iddia etmeye başladı. Netanyahu’ya göre sorun, İran'ın Suriye'den çekilmesinden ve İsrail'in Suriye ordusundan kalan stratejik silahları imha eden hava saldırıları düzenlemesinden ve Tahran adına savaşan örgütlerin zayıflatılmasından sonra bile devam ediyor. Hiçbir şey onun bu tutumunu değiştirmiyor. Oysa Irak’ın nükleer reaktörünü yerle bir eden saldırıyı düzenleyen 69. Filo'ya komuta eden pilotun İngiliz dergisi The Economist’e verdiği röportajda da söylediği gibi İsrail için en büyük tehdit İran değil, Filistinlilerle geçinememek ve birlikte yaşayamamaktır. Çünkü İsrail'in karşı karşıya olduğu asıl zorluk, ‘askeri gücünü stratejik kazanımlara ve barışa dönüştürmektir’, aksi takdirde kan daha uzun yıllar akmaya devam edecektir.

Büyük açmaz ikilidir; İran'ın bölgesel projesi, kendi kapasitesinden, Batı ile çatışmasından ve İsrail ile vekiller üzerinden savaşmasından daha büyüktür. Keza İsrail'in bölgesel projesi, Tel Aviv'in ekonomik, askeri ve sosyal olarak taşıyabileceğinden daha büyüktür. Batı ve Doğu'nun İsrail'in aşırılığına ve Filistin devletinin kurulması fırsatının kaçırılmasına yönelik sabrını zorlamaktadır. General Şaron'un dediği gibi, Washington'un hizmetinde olan “yüzen bir uçak gemisi” konumundan çıkıp Amerikan korumasına ihtiyaç duyan İsrail'in yükünü ABD'nin ne kadar süre ve ne ölçüde taşıyacağı da bilinmemektedir. Buradaki ders, herkesin göreceği şekilde duvara asılı olan Amerikalı stratejik analist Anthony Cordesman'ın şu sözüdür: “Savaşlar riskleri ortadan kaldırmakla ilgili değil, riskleri yönetmekle ilgilidir.”

*Bu makale Şarku’l Avsat tarafından Independent Arabia’dan çevrilmiştir.