WhatsApp, Google gibi teknoloji devleri gizli servislerin yazışmalara “hayalet kullanıcı” olarak katılma isteğine karşı birleşti

Reuters
Reuters
TT

WhatsApp, Google gibi teknoloji devleri gizli servislerin yazışmalara “hayalet kullanıcı” olarak katılma isteğine karşı birleşti

Reuters
Reuters

Apple, WhatsApp, Google ve Microsoft'un da aralarında olduğu teknoloji devleri, gizli servislerin kişilerin özel mesajlarını okumasına izin veren tasarıya karşı birlik oldu.
Konuyla ilgili açık bir mektup yayımlayan şirketler, İngiliz istihbarat kurumlarından GCHQ’nun (Devlet Kod ve Şifre Okulu) üst düzey yöneticilerinden gelen, dünyanın en büyük mesajlaşma uygulamalarını kökten değiştirecek ve gizli servislerin bu alanlara erişimini mümkün kılacak teklifini eleştirdi.
Teklife göre, istihbarat servisleri tüm konuşmalarda gizli bir katılımcı olarak bulunabilecek, istedikleri zaman mesajlaşma ve aramaların içeriklerine ulaşma iznine sahip olacak.
Independent Türkçe'de yer alan habere göre yayımlanan açık mektuptaysa, böyle bir durumun hem gizlilik ve güvenlik ilkelerine hem de kullanıcıların mesajlaşma uygulamalarına karşı duyduğu güvene zarar vereceği belirtiliyor.
İçlerinde WhatsApp, Google ve Microsoft’un da bulunduğu 47 teknoloji devi tarafından imzalanan mektup, çok sayıda sivil toplum grubunun ve güvenlik-gizlilik uzmanlarının da desteğini arkasına aldı.
Mektup, üst düzey GCHQ çalışanlarının tasarıda altını çizdiği ilkeleri överek başlıyor ve bu kişileri, özel hayatın gizliliği ve siber güvenlik gibi önemli konulara odaklandıkları için takdir ediyor.
Ancak sonrasında, tasarıda bulunan ve toplu sohbetlerdeki mesajlaşmalara ya da aramalara emniyet yetkililerinin ulaşabilmesinin yolunu açan madde şu şekilde eleştiriliyor:
“Buna rağmen, GCHQ teklifi, ‘kolluk kuvvetlerini, grup sohbeti ya da aramalara katılımcı olarak sessizce eklemeyi’ tasarlıyor. ‘Hayalet’ katılımcı ekleme teklifi, hem bazı önemli insan hakları prensiplerini, hem de GCHQ tasarısında altı çizilen ilkeleri ihlal edecektir. GCHQ yetkililerinin ‘şifreleme seçeneğine bile dokunmaya gerek olmayacağı’ iddiasına rağmen, ‘hayalet’ katılımcı teklifi, siber güvenliğe karşı ciddi bir tehdit oluşturacak ve böylece, mahremiyet ve ifade özgürlüğü gibi temel insan haklarını da tehlikeye sokacaktır.”
Mektup, “hayalet kullanıcı” taraftarlarının görüşlerini açıklayarak devam ediyor. Onlara göre, kolluk güçlerinin konuşmalara gizlice dahil edilmesi mümkün olacak ve böylece gerçekleşen her konuşmaya katılımcı olunabilecek. Bu da konuşmaların şifrelemeyle korunmaya devam edeceği ancak gizli servislerin konuşmalarda normal katılımcılar olarak bulunabileceği anlamına geliyor.
Oysa mektup, bu anlayışın yanlış bir yola kapı aralayacağını, söz konusu teklifin konuşmaların güvenliğini tehdit edeceğini ve istismar edilebilecek zayıf noktalar oluşturacağını savunuyor. 
Şu an kullanılan sistem, anahtarla kullanıcıları birbirine bağlıyor ve sadece o anahtarlara sahip kullanıcıların konuşmaları okumasına müsaade ediyor. Genel düzeyde anahtarların başka birine verilmesiyse bu sistemin işleyişini baltalıyor.
Açık mektubun yazarları, güvenlik için verilmiş sözler tutulsa bile, gizli servislerin böyle bir teknoloji sayesinde elde edecekleri erişimi suistimal etmeyeceğinin garantisi olamayacağını vurguluyor.
Böylesi bir erişimin tacize ve istismara yol açabileceği belirtilirken, ABD ve İngiltere gizli servislerinin veriyi nasıl kullanabileceğine dair sınırlamaların yeterince katı olmadığı da iddia ediliyor.



Nadir balina dişi fosili, İberlerin sırlarını açığa çıkarıyor

Bakır Çağı İberyası'nda bulunan ispermeçet balinası dişi, türünün ilk örneği (PLOS One)
Bakır Çağı İberyası'nda bulunan ispermeçet balinası dişi, türünün ilk örneği (PLOS One)
TT

Nadir balina dişi fosili, İberlerin sırlarını açığa çıkarıyor

Bakır Çağı İberyası'nda bulunan ispermeçet balinası dişi, türünün ilk örneği (PLOS One)
Bakır Çağı İberyası'nda bulunan ispermeçet balinası dişi, türünün ilk örneği (PLOS One)

Vishwam Sankaran Bilim ve Teknoloji Muhabiri 

İspanya'da Bakır Çağı'na ait bir "mega köy"de ortaya çıkarılan nadir bir balina dişi, 4 bin yıl önce Akdeniz bölgesinde yaşayan İber halkının sanatsal yeteneklerine ışık tuttu.

2018'de İspanya'nın güneybatısındaki Valencina arkeolojik kazı alanında bulunan diş, kendi türü içinde geçmişi o döneme dayanıp İberya'da rastlanan ilk fosil oldu.

PLOS One'da yayımlanan araştırmaya göre diş muhtemelen antik bir kıyı şeridinden toplanarak Bakır Çağı zanaatkarları tarafından özenle işlendi.

4 bin 150 ila 5 bin 300 yıl önce bir sahil köyünde yaşayan zanaatkarlar, dişi muhtemelen kişisel süs eşyaları veya sembolik anlam taşıyan eserler yaparken kullanmıştı.

Çalışmanın belirttiğine göre fosil işlendikten sonra, üzerindeki aşınma ve yıpranma izleri ve yüzeyini kaplayan sert kabuktan anlaşıldığı üzere kasten gömüldü.

Bulgular, yaklaşık 40 bin yıl önce başlayan Eski Taş Çağı'ndan beri fildişinin süs eşyaları, müzik aletleri ve heykellerin yapımında kullanımı hakkındaki anlayışımızı derinleştiriyor.

Fildişi çarpıcı görünümü, dayanıklılığı ve sağlamlığıyla antik toplumların ticaret ve sosyokültürel faaliyetlerinin ayrılmaz bir parçası haline gelmişti.

Ancak tarih öncesi çağlarda fildişinin kullanımı hakkında bildiklerimizin çoğu, fil, suaygırı, geyik ve ayılar gibi kara hayvanlarından elde edilen fildişinin incelenmesiyle elde edildi.

Daha önceki araştırmalar, İspanya'nın güneyindeki Eski Taş Çağı ve Bakır Çağı toplumlarında fillerden gelen fildişinin kullanıldığını vurgulasa da deniz memelilerinden elde edilen bu malzemenin önemi hakkında pek bir şey bilinmiyor.

Valencina'da bulunan 17 santimetre uzunluğuna, 7 santimetre genişliğine ve 0,5 kilogram ağırlığa sahip balina dişi, geçmişe eşsiz bir bakış sunuyor.

Fosilin analizi, yetişkin bir ispermeçet balinasından geldiğini ortaya çıkarırken, solucanlar ve sülükayaklılardan kaynaklanan aşınma belirtilerinin yanı sıra köpekbalığı ısırığı şüphesi doğuran izler bulundu. Bu izler, fosilin deniz tabanında bir süre kaldığını gösteriyor.

Araştırmacılar ayrıca dişte doğal yollarla oluşamayacak delikler ve belirgin kesik izleri gibi insan faaliyetine dair belirtiler tespit etti.

Araştırmacılar bu gözlemlere dayanarak balinanın muhtemelen doğal nedenlerle öldüğü, ardından cesedinin deniz tabanına battığı ve dişlerinden birinin kıyıya vurmasıyla antik İberler tarafından bulunup kullanıldığı sonucuna vardı.

Makalede şu ifadelere yer veriliyor:

Henüz bir ispermeçet balinası dişinden geldiği tespit edilen fildişi eser bulunmamasına rağmen son zamanlarda Avrupa'daki arkeolojik bağlamlarda deniz kaynaklı fildişi bulgularının ortaya çıkması, tarih öncesi toplumların deniz kaynaklarını kullanımına yönelik araştırmalara yeni bir odak noktası kazandırıyor.

 Independent Türkçe, independent.co.uk/news