İsrail'de üçlü güvenlik zirvesi başladı

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ve Rusya Güvenlik Konseyi Başkanı Nikolay Patruşev arasında önceki gün düzenlenen basın toplantısı (AP)
İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ve Rusya Güvenlik Konseyi Başkanı Nikolay Patruşev arasında önceki gün düzenlenen basın toplantısı (AP)
TT

İsrail'de üçlü güvenlik zirvesi başladı

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ve Rusya Güvenlik Konseyi Başkanı Nikolay Patruşev arasında önceki gün düzenlenen basın toplantısı (AP)
İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ve Rusya Güvenlik Konseyi Başkanı Nikolay Patruşev arasında önceki gün düzenlenen basın toplantısı (AP)

İsrail’in başkenti Tel Aviv, Rusya ve ABD temsilcilerinin katılımıyla bugün düzenlenecek üçlü güvenlik zirvesine ev sahipliği yapıyor.
İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun başkanlığında düzenlenecek zirveye, Rusya Güvenlik Konseyi Başkanı Nikolay Patruşev, ABD Ulusal Güvenlik Danışmanı John Bolton ve İsrail Ulusal Güvenlik Konseyi Başkanı Meir Ben Şabat katılacak.
İsrail medyasına göre Netanyahu, zirve öncesinde verdiği akşam yemeğinde, kabinedeki bakanlara hitaben, “Yarın burada, İsrail’de ABD ve Rusya gibi iki süper gücü bir araya getirecek eşi görülmemiş bir zirveye başkanlık edeceğim. Bu zirvenin İsrail’de gerçekleştirilmiş olması, bugün, İsrail’in uluslararası arenadaki seçkin konumunun diğer bir kanıtıdır” dediği aktarıldı.
Netanyahu, üçlü güvenlik zirvesinde Suriye, İran ve Ortadoğu’da istikrarı etkileyen konuların görüşüleceğini söyledi.
Zirvenin ilk bölümü, ikili görüşmelerle başladı. Çalışma takvimine göre üçlü resmi görüşmelerin bugün başlaması bekleniyor.
Daha önce tarafların zirveye ilişkin açıklamalarında, görüşmelerin odağında Suriye’deki krizin çözümü ve İran’ın Suriye’deki konumunun olacağı belirtilmişti.
Tel Aviv’e önceki gün ulaşan Rusya Güvenlik Konseyi Başkanı Nikolay Patruşev, Başbakan Netenyahu ile görüştü.
Patruşev: İsrail'in güvenliğine özel önem veriyoruz
Patruşev, görüşme sonrası düzenlenen basın toplantısında, “İsrail'in güvenliğine özel önem veriyoruz. Bu toplantı, İsrail'in güvenliğini sağlamak için komşusu Suriye'deki krizin çözümüne odaklanacak” dedi.
Zirvede, Suriye'deki krizin çözümüne dair önerilerin görüşüleceğini belirten Patruşev, “Suriye'ye barışın getirilmesi için içerde siyasi çözüm, terörist kalıntılarının tamamen ortadan kaldırılması, insani yardımların sağlanması ve ekonomik ve sosyal alanda yeniden yapılanma dahil olmak üzere atılması gereken adımlar ele alınacak” dedi.
İsrail Başbakanı Netanyahu ise, “İsrail, İran güçlerinin İbrani Devleti’nin sınırlarındaki varlığını engellemek için gerekli tüm tedbirleri alacak” ifadesini kullandı.
Öte yandan görüşme ‘türünün ilk örneği’ olmasına karşın, zirveden çıkacak sonuç bakımından beklentilerin yüksek olmadığı görülüyor. Zira Rus kaynakların değerlendirmesine göre bu zirvenin bir ‘çığır açması’ beklenmiyor.
Şarku’l Avsat’a daha önce yaptığı açıklamada, zirveyi değerlendiren bir Rus kaynak, zirvenin, İran’ın Suriye’deki konumu ile ilgili ‘büyük bir çığır açmayacağını’ ancak görüşmelerin Ortadoğu’daki krizlerin aşılmasında diplomatik kanalların önünü açacağına dikkat çekmişti.
Kaynağın söz konusu değerlendirmesini destekleyecek açıklama ise daha önce Rusya Güvenlik Konseyi Başkanı Nikolay Patruşev’den gelmişti.
Patruşev, iki gün önce yaptığı açıklamada, üçlü güvenlik zirvesindeki sonuçları ‘stratejik ortağı olması’ nedeniyle İran yönetimiyle paylaşacağını ifade etmişti.
Patruşev, “İran’ın Suriye’deki varlığı meşru hükümetle olan anlaşmasına dayanmakta. Ayrıca Tahran terörle mücadelede önemli bir rol oynadı. Çözümü konuşurken onun (İran) çıkarlarına saygı gösterilmelidir” dedi.
“Rusya müttefiklerini pazarlık konusu yapmaz”
Rusya Devlet Başkanı Putin de geçtiğimiz günlerde katıldığı bir canlı yayın programında, Rusya ile ABD arasında, Suriye konusunda bir anlaşma sağlanabilir mi sorusuna, “Rusya, müttefiklerini pazarlık konusu yapmaz” yanıtını vermişti.



Beyaz Saray yakınında silahlı saldırı: 2 ABD askeri vuruldu Beyaz Saray kapatıldı

Beyaz Saray (Arşiv - Reuters)
Beyaz Saray (Arşiv - Reuters)
TT

Beyaz Saray yakınında silahlı saldırı: 2 ABD askeri vuruldu Beyaz Saray kapatıldı

Beyaz Saray (Arşiv - Reuters)
Beyaz Saray (Arşiv - Reuters)

ABD medyası ABC News, Washington’da Beyaz Saray yakınında iki askerin silahlı saldırıya uğradığını bildirdi.

Beyaz Saray sözcüsü, Başkan Donald Trump’ın olay hakkında bilgilendirildiğini ve Beyaz Saray’ın kapatıldığını açıkladı.

ABD İç Güvenlik Bakanı Kristi Noem ise iki Ulusal Muhafız mensubunun Washington’da silahlı saldırıya maruz kaldığını doğruladı, ancak detay vermedi.


İran, Hamaney sonrası döneme mi hazırlanıyor?

Hamaney'in resmi internet sitesinde yayınlanan, Salı akşamı dini törenlere katılımını gösteren fotoğraf
Hamaney'in resmi internet sitesinde yayınlanan, Salı akşamı dini törenlere katılımını gösteren fotoğraf
TT

İran, Hamaney sonrası döneme mi hazırlanıyor?

Hamaney'in resmi internet sitesinde yayınlanan, Salı akşamı dini törenlere katılımını gösteren fotoğraf
Hamaney'in resmi internet sitesinde yayınlanan, Salı akşamı dini törenlere katılımını gösteren fotoğraf

Financial Times, İran’daki elit çevrelerde özellikle Batı ve Arap ülkeleriyle ilişkiler konusunda dış politikanın yeniden şekillendirilmesi gerektiğine dair tartışmaların arttığını bildirdi. Bu tartışmalar, Haziran ayında İsrail ile yaşanan 12 günlük savaşın ardından gündeme geldi.

Habere göre, İran elitleri arasında bir değişim gözlemleniyor; devrimin ikinci kuşağı, üst düzey yetkililer ve yönetim içi önemli isimler bu tartışmalara dahil. Lider Ali Hamaney’in (86) görünürlüğü, İsrailli yetkililerin suikast tehdidi sonrası azaldı ve Hamaney’in yerine geçecek liderle ilgili spekülasyonlar gündeme geldi.

İçerideki pragmatik sesler arasında yer alan Hamza Safavi, İran’ın ABD ve İsrail’e karşı tutumunu yeniden değerlendirmesi gerektiğini vurguluyor ve Çin modelinden örnek veriyor. Eski parlamento üyesi Fazile Haşimi ise Washington ile diplomatik ilişkilerin yeniden kurulmasını ve İran’ın daha açık bir sisteme doğru adım atmasını savunuyor.

Şarku’l Avsat’ın Financial Times’tan aktardığı analize göre bu tartışmaların kısa vadede sınırlı etkisi olabileceğini, ancak Hamaney sonrası dönemin temel fikir ve nüfuz mücadelesini şimdiden şekillendirdiğini belirtiyor. Halkın, ideolojik çatışmaların ekonomik ve yaşam standartları üzerindeki etkilerinden endişeli olduğu vurgulanıyor.


Katz–Zamir geriliminin tırmanmasının nedeni Netanyahu’nun gizli planı mı?

İsrail Savunma Bakanı Yisrael Katz (solda) ve Genelkurmay Başkanı Eyal Zamir (İsrail Savunma Bakanlığı)
İsrail Savunma Bakanı Yisrael Katz (solda) ve Genelkurmay Başkanı Eyal Zamir (İsrail Savunma Bakanlığı)
TT

Katz–Zamir geriliminin tırmanmasının nedeni Netanyahu’nun gizli planı mı?

İsrail Savunma Bakanı Yisrael Katz (solda) ve Genelkurmay Başkanı Eyal Zamir (İsrail Savunma Bakanlığı)
İsrail Savunma Bakanı Yisrael Katz (solda) ve Genelkurmay Başkanı Eyal Zamir (İsrail Savunma Bakanlığı)

İsrail Savunma Bakanı Yoav Katz ile Genelkurmay Başkanı Eyal Zamir, Başbakan Binyamin Netanyahu’nun ofisinde düzenlenen uzlaşı toplantısında bir araya gelmiş olsalar da aralarındaki gerilim dinmedi. Tartışma, İsrail kamuoyunda büyük tepki yaratırken yorumcular bunu “öğretmenin çocukların kavgasından keyif aldığı bir anaokulu”na benzetiyor.

Anlaşmazlık, Zamir’in 7 Ekim 2023’te Hamas’ın saldırısı sırasında yaşanan “büyük başarısızlıktan” sorumlu tuttukları üst düzey subaylara ceza vermesiyle başladı. Savunma Bakanı Katz ise bu kararların kendisine danışılmadan alındığını söyleyerek uygulamayı reddetti. Uzmanlara göre konu artık yalnızca iki isim arasındaki bir çekişme değil; hükümet ile güvenlik kurumları arasındaki güç mücadelesine dönüşmüş durumda.

Netanyahu’nun bu krizi kendi lehine kullanmaya çalıştığı belirtiliyor. Başbakanın, yaklaşan Likud iç seçimleri öncesinde Katz’ın parti içindeki konumunu zayıflatmak, aynı zamanda Zamir’in ordudaki konumunu da tartışmalı hâle getirmek istediği ifade ediliyor.

Gerilim son olarak dün gece doruğa ulaştı. Netanyahu, iki tarafı barıştırmak için Katz ve Zamir’i birlikte toplantıya çağırdı. Ancak Katz toplantıya zamanında gelmedi ve iki ayrı görüşme yapılmasını tercih ettiğini bildirdi. Netanyahu’nun da bu talebi kabul ettiği aktarıldı.

Netanyahu’dan iki tarafa da mesajlar

Başbakanlık çevreleri, basına yapılan sızıntılarla iki tarafa da mesajlar iletti. Medyaya yansıyan haberlere göre Netanyahu, Katz’ın “Genelkurmay Başkanıyla gereksiz çatışma çıkardığını ve aşırı şekilde saygısız davrandığını” düşünüyor. Öte yandan başka sızıntılarda Netanyahu’nun, “Zamir’in atanmasının hata olduğunu düşündüğü, bağımsız hareket ettiği ve görev öncesi verdiği sözlerden döndüğü” iddia edildi.

fgthy
İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ve Savunma Bakanı Yisrael Katz, bir ordu karargahındabir araya geliyor. (İsrail hükümeti)

Bu sızıntılar kamuoyunda tartışma yaratınca, bu kez “askerî çevrelerin kasıtlı olarak gerilimi artırmak için bilgi sızdırdığı” iddia edildi. Netanyahu’ya yakın isimler, başbakanın Katz’ı da Zamir’i de görevden almayı planlamadığını savundu.

Çatışmanın kökeni

Gerilim, Zamir’in Hamas saldırısı sırasında güney cephesinden sorumlu komutanlara disiplin cezaları vermesi ve terfi listesini bakanlığa danışmadan hazırlamasıyla büyüdü. Katz, buna karşılık terfileri askıya aldı ve ordu içi incelemelerin yeniden araştırılmasını içeren başka bir komisyon kurdu.

Zamir, yapılan tüm atama ve cezaların “profesyonel askerî kararlar” olduğunu savunurken, Katz bunu “otoriteye başkaldırı” olarak niteliyor. Netanyahu ise hem Zamir’i “bakanı yok saymakla”, hem de Katz’ı “gerilimi tırmandırmakla” eleştirdi.

Orduyu suçlama stratejisi

Haaretz gazetesi, yaşananları “7 Ekim hükümetinin tüm sorumluluğu orduya yükleme çabasının” bir parçası olarak değerlendirdi. Gazete, hükümetin “kamuoyunun orduya güvenini sarsmayı, atamaları siyasallaştırmayı ve Genelkurmay Başkanı’nı küçük düşürmeyi” amaçladığını iddia etti.

Strateji uzmanı Efrahim Ganor da Maariv’e yaptığı açıklamada, yaşananların “devlet güvenliğini tehlikeye atan bir skandal” olduğunu belirterek, “Gerçek bir devlet adamı önceliğini güvenliğe ve ülkenin geleceğine verirdi” dedi.

Lapid’den Netanyahu’yu sıkıştıracak hamle

İsrail muhalefet lideri Yair Lapid, gelecek hafta ABD Başkanı Donald Trump’ın Gazze krizinin çözümü ve rehinelerin serbest bırakılması için sunduğu 20 maddelik planı Knesset’e oylatacağını açıkladı. Lapid’in amacı, bu plana karşı çıkan koalisyon partilerini zor durumda bırakarak Netanyahu’yu ABD yönetimi karşısında sıkıştırmak.

Lapid, muhalefetteki ortağı Avigdor Liberman’ı da plana destek vermeye ikna etmeye çalışıyor. “İsrail halkı, Başkan Trump’ın rehinelerin serbest bırakılması için yürüttüğü cesur girişime minnettardır” diyen Lapid, tüm partilere plana destek çağrısı yaptı.