İsrail'in 'Çelik Duvarı' Gazze'den operasyonları engelleyebilecek mi?

İsrail'in 'Çelik Duvarı' Gazze'den operasyonları engelleyebilecek mi?
TT

İsrail'in 'Çelik Duvarı' Gazze'den operasyonları engelleyebilecek mi?

İsrail'in 'Çelik Duvarı' Gazze'den operasyonları engelleyebilecek mi?

İsrail, Gazze sınırına, güvenlik kurumlarının tünellerden gelecek tehlikelere karşı koymak için istediği güvenlik duvarını 2016 yılında örmeye başladı. Zira 2014 yılında İsrail’in Gazze’ye saldırısı sırasında silahlı grupların İsrail’de operasyonlar gerçekleştirdikleri tünellerin etkinliği ortaya çıkmıştı.
Kapsamlı bir çalışmanın ardından, İsrail Güvenlik Bakanlığı, Gazze ile sınır boyunca çelikten duvar inşa etmeye karar verdi ve hücum tünellerini bulmanın ve imha etmenin etkili bir yolu olarak bu duvarı inşa etmeye başladı.
'Çelik Duvar'ın hikayesi
İsrail, 2016 yılının ortalarında Hamas’ın duvarı geçme teşebbüslerini görebilen yeni teknolojik imkanlarla donatılmış, gözetleme kuleleri bulunan çelikten bir duvar inşa etmeye başladı.
Çelik duvar 60 km’ye kadar uzanırken Binyamin Netanyahu hükümeti bu duvar için bütçeden 840 milyon dolar ayırdı. Binanın her bir bölümünün yapımı özel şirketlere verildi. Duvarın 2019’un ortalarında tamamlanması öngörülüyordu.
Ancak, Mart 2018'de Gazze ile İsrail arasındaki sınırda geri dönüş yürüyüşlerinin başlaması inşaat sürecini uzun süre durdurdu, Hamas ile İsrail arasındaki anlaşmalar Şubat ayında yürürlüğe girdiğinden bu yana, duvar inşaatı sürdürülmeye başlandı. 2020'nin sonunda duvarın tamamen bitirilmiş olacağı tahmin ediliyor.
Independent Arabia Gazze Muhabiri İzzeddin Ebu Ayşe, çelik duvarla ilgili ayrıntılara ulaştı. Habere göre duvar yerin altından üstüne doğru uzanıyor. Yeraltında 30 metreye kadar inen duvar, tünelleri tespit edebilme özelliğine sahip. Ayrıca duvarda 40 metre ötedeki herhangi bir hareketi izleyen hassas sensörler bulunuyor.
Edinilen bilgilere göre, İsrail yeraltı inşaatını tamamlamak üzere ve 65 km'den 45 km'ye ulaşmış durumda. Güvenlik Bakanlığı, saldırı tünellerinin yaygınlığını ve sınırlarını ortaya koyduğundan, yeraltı binalarına büyük önem veriyor. Aslında İsrail, son iki yılda 18 tünelin 16’sını çok karmaşık askeri operasyonlarla imha edildiğini açıkladı.
İsrailli uzman Ahed Farvana, Netanyahu'nun duvarın yerleşimcileri tünellerden koruyacağı ve silahlı savaşçılarının sızmasını durduracağına dair güvence verdi.  Tabii ki, başbakan bu tasarıyı kabul etti ve bu projeyi seçim kampanyalarında çokça kullandı.
Duvarın üst kısmının yaklaşık 12 kilometresi tamamladı. Alınan bilgiye göre, Tel Aviv kendi bölgesinde duvarın yapımında Gazze bölgelere ayrılıyor;  bir kısmı 15 metreye kadar kum tepeleri şeklinde başka bir alanda 3,5 metrelik kısa devre içeren bir metal tel şeklinde yapılandırılacak. Diğer bölgelerde ise  çelik bir duvar inşa edilecek. Bir başka alanda Gazze’deki keskin nişancıların görüşlerini engelleyecek yoğun ağaç dikimi yapılacak.
Farvana duvarın üst kısmının yapımının birçok amacı olduğunu söyledi. Bunlardan birisinin İsrail’in askerlerini Gazze’den gelecek tehlikelere karşı korumak, bir başkası ise Gazze sınırlarını belirlemek ayrıca Gazze’ye yapılan kuşatmayı tam anlamıyla sağlamak olduğunu belirtti.
Bu duvar “yeşil alan”ın ötesine geçiyor. Burası da ziraat alanlarını da içeriyor ki bu duvarla birlikte sahiplerinin tarlalarına girmeleri engellenmiş olacak. Farvana bu şekilde  Gazze’den 360 km’lik bir alanın azalacağını belirtiyor.
ABD finansmanı
Farvana'ya göre, İsrail duvarın finansmanı için ABD'den güvencesi altına almak istiyor. Yaratıcı fikirle yapılmış olan duvar, Gazze’de başarılı olursa, Meksika’daki sınır tünellerinden mustarip olan ABD'de kesinlikle başarılı olacağı ifade ediliyor.
İsrail medyası çelik duvarın yerin altındaki kısmının tamamlandığını yerin üstündeki bölümlerinde de önemli bir ilerleme kaydedildiğini yazdı bu da İsrail’in çok sayıdaki tünelden kurtulduğu anlamına geliyor.
Filistinli örgütler ne diyor?
Filistinli örgütler 2. İntifada’da tünelleri etkin bir saldırı yöntemi olarak kullanmaya başladılar. Tünel kullanılarak yapılan ilk operasyon 2001 yılında gerçekleştirildi. Hamas, 2001- 2014 yılları arasında tünelleri 13 kez saldırı amaçlı kullandı.
İslami Cihad liderliği Hamas ile birlikte kullandığı bir tünel ağı olduğunu ve İsrail çatışmalarında bu tünellerin pek çok kez kullanıldığını belirtti.
İsrail ordusu, tünelleri yıkmasının ardından Hamas’ın yeni savaş yöntemleri geliştirmesini bekliyor. İslami Cihad hareketinden Musab el-Berim, İsrail’in inşa ettiği duvarın direnişi engelleyemeyeceğini vurguluyor ve “direniş İsrail’le çatışmayı sürdürecek imkanlara sahip” diyor.
“Büyük Geriye Dönüş” Yürüyüşleri heyeti üyesi avukat Muntasır Ebu Sultan, “BM kararlarına göre Gazze işgal altında. İsrail’in bu duvarı inşa etmesi toplu katliam şekillerinden biridir ve uluslararası hukuka göre savaş suçu sayılır” dedi.



Gazze’nin imarı denkleminde sessiz rekabet: Mısır ve ABD planları

Gazze Şeridi’nin kuzeyindeki Cibaliye Mülteci Kampı’ndan bir kare (AFP)
Gazze Şeridi’nin kuzeyindeki Cibaliye Mülteci Kampı’ndan bir kare (AFP)
TT

Gazze’nin imarı denkleminde sessiz rekabet: Mısır ve ABD planları

Gazze Şeridi’nin kuzeyindeki Cibaliye Mülteci Kampı’ndan bir kare (AFP)
Gazze Şeridi’nin kuzeyindeki Cibaliye Mülteci Kampı’ndan bir kare (AFP)

Kahire ile Washington’un Gazze’nin yeniden imarı için bir planın hayata geçirilmesi gerektiği konusunda uzlaşmasına rağmen, izlenecek yol haritası hâlâ belirsizliğini koruyor. Ayrıca bu kapsamda düzenlenmesi planlanan konferansın tarihi de netleşmiş değil.

İsrail basınında “kısmi imar” seçeneğine dair girişimlere ilişkin sızıntılar gündemdeki yerini korurken, Washington’un bu İsrail çizgisiyle örtüşen yeni bir yaklaşım geliştirdiği görülüyor. Buna karşın ABD’nin, Gazze’nin tam ve kapsamlı yeniden inşasını öngören Mısır planını açık biçimde dışlamadığı da dikkat çekiyor. Mısır Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Temim Hilaf, Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada, Kahire’nin hedefinin “Gazze’nin yeniden imarı konusunda entegre bir sürecin başlatılması” olduğunu vurguladı.

ABD Dışişleri Bakanlığı da Şarku’l Avsat’a, Gazze’nin yeniden imarı konusunda ortaklarla etkin şekilde temas hâlinde olunduğunu doğruladı.

Birinci yol: Mısır girişimi

Gazze Şeridi’nde ateşkes anlaşmasının 10 Ekim’de yürürlüğe girmesinin ardından iki ayrı hat ortaya çıktı: Biri Mısır öncülüğünde, diğeri ise İsrail yaklaşımıyla uyumlu görünen ABD hattı. Her iki yaklaşım da yaklaşık iki yıldır İsrail saldırılarıyla büyük ölçüde yıkılan Gazze’nin yeniden imarına dair sahadaki tasavvurları şekillendiriyor.

Ateşkesin ardından daha hızlı devreye giren Mısır hattında, Cumhurbaşkanı Abdülfettah es-Sisi Gazze’nin yeniden imarı için bir konferans düzenleneceğini yineledi. Kasım ayı sonu olası tarih olarak telaffuz edilse de konferans gerçekleşmedi. Mısır Dışişleri Sözcüsü, haftalar önce yaptığı açıklamada, gecikmenin nedenini “erken toparlanma ve yeniden imar konferansının başarısı için uygun ortamın hazırlanması” olarak açıkladı.

Süreci hızlandırmak amacıyla Mısır Dışişleri Bakanı Bedr Abdülati, Aralık ayı başında Berlin’de Alman mevkidaşı Johann Wadephul ile düzenlenen basın toplantısında, “ABD ile yeniden imar konferansı için ortak başkanlık oluşturulmasını görüşüyoruz ve en kısa sürede tarih üzerinde uzlaşmayı umuyoruz” dedi.

fg
Gazze Şeridi’nin güneyindeki Han Yunus’ta, sert hava koşulları altında kurulan yerinden edilmiş kişilere ait çadırların genel görünümü, 18 Aralık 2025. (Reuters)

4 Mart’ta Kahire’de düzenlenen “Arap Olağanüstü Zirvesi”nde kabul edilen “Gazze’nin Yeniden İmarı ve Kalkınması Planı”, Filistinlilerin yerinden edilmeden erken toparlanma ve yeniden inşa sürecini öngörüyor. Beş yıla yayılan planın maliyetinin yaklaşık 53 milyar dolar olduğu belirtiliyor. Kahire ayrıca, Birleşmiş Milletler koordinasyonunda uluslararası bir bağış konferansı çağrısında bulundu.

“Tehcir olmadan imar”

Mısır Dış İlişkiler Konseyi üyesi ve akademisyen Ahmed Fuad Enver’e göre Mısır, hangi plan uygulanırsa uygulansın Gazze’nin “yaşanabilir bir yer” hâline getirilmesini ve bunun Mısır’ın ulusal güvenliğini tehdit edecek bir tehcire yol açmamasını hedefliyor. Enver, “Mısır diplomasisi, daha önce Şarm eş-Şeyh Barış Konferansı’nda olduğu gibi bu süreçte de başarı sağlayabilir” değerlendirmesinde bulunuyor.

Enver’e göre Mısır’ın önceliği, Filistinliler için bir “can simidi” oluşturmak ve ortaklarla ciddi iş birliği içinde yeniden imar için gerekli ivmeyi sağlamak. Bu yaklaşımın, Filistinlilerin haklarına zarar vermemesi ve güvenlik kaygılarını artırmaması temel şart olarak görülüyor.

İkinci Yol: ABD–İsrail uyumlu hat

ABD hattının ilk işaretleri 21 Ekim’de ortaya çıktı. Donald Trump’ın damadı Jared Kushner, İsrail’de düzenlediği basın toplantısında, İsrail ordusunun kontrolündeki bölgelerde Gazze’nin yeniden imarının “titizlikle ele alındığını” söyledi. Kushner, “Hamas’ın kontrolünde olan bölgelere herhangi bir yeniden imar fonu tahsis edilmeyecek” ifadesini kullandı.

Bu hafta başında Wall Street Journal’da yayımlanan bir haberde ise Kushner ve ABD Özel Temsilcisi Steve Witkoff tarafından hazırlandığı belirtilen “Gündoğumu Projesi”nden söz edildi. Plana göre, Hamas’ın silahsızlandırılması şartıyla, yeniden imar süreci 10 yıla yayılacak ve güneyde Refah’tan başlayacak. “Yeni Refah” olarak adlandırılan bu yaklaşımda, yaklaşık 2 milyon Filistinlinin yeniden inşa sürecinde nerede yaşayacağına dair net bir çerçeve bulunmuyor.

Enver, bu ABD yaklaşımını “İsrail’in taleplerini önceleyen, müzakereci bir paket” olarak nitelendiriyor ve Kahire ile Tel Aviv arasında temel vizyon farkı olduğuna dikkat çekiyor.

Hangi Yol ağır basacak?

Bu farklı yaklaşımlar sürerken, Türkiye Dışişleri Bakanı Hakan Fidan da cumartesi günü yaptığı açıklamada, “İsrail’in katı tutumuna rağmen umut verici bazı mutabakatlar bulunduğunu” belirtti. Fidan, Gazze’nin yeniden imarına dair “ön değerlendirme niteliğinde bir çalışmanın” ele alındığını söyledi.

fg
Filistinli işçiler, birkaç gün önce Gazze Şeridi’nin orta kesimindeki Nuseyrat Mülteci Kampı’nda savaş nedeniyle zarar gören bir yolu onarıyor. (AFP)

Öte yandan Bloomberg, ABD ve müttefiklerinin Gazze’nin yeniden imarı için gelecek ay başında bir konferans düzenlemeyi değerlendirdiğini, toplantının Washington, Mısır ya da başka bir merkezde yapılabileceğini yazdı. Mısır Dışişleri Sözcüsü Hilaf, bu haberlere ilişkin olarak “Mısır ve ABD dâhil olmak üzere ilgili tüm taraflar arasında istişare ve koordinasyonun sürdüğünü” vurguladı.

ABD Dışişleri Bakanlığı ise konuya ilişkin ayrıntı vermekten kaçınarak, “Ortaklarla etkin temas hâlindeyiz, şu aşamada resmî bir açıklama yok” demekle yetindi.

Ahmed Fuad Enver’e göre, devam eden müzakereler ışığında Mısır hattının başarı şansı daha yüksek. Enver, Washington’un sürecin ikinci aşamasında İsrail’e tamamen angaje olma riskini göze almayacağını ve Mısır–Arap önerilerine daha açık bir yaklaşım geliştirebileceğini savunuyor.


Netanyahu, Refah'taki patlamada bir subayın yaralanmasının ardından Hamas'ı tehdit etti

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu (Reuters)
İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu (Reuters)
TT

Netanyahu, Refah'taki patlamada bir subayın yaralanmasının ardından Hamas'ı tehdit etti

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu (Reuters)
İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu (Reuters)

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu bugün yaptığı açıklamada, Refah'ta bir İsrail ordu subayının patlayıcı cihazla yaralanmasının ardından Hamas'ın Gazze Şeridi'ndeki ateşkes anlaşmasını ihlal ettiğini söyledi.

Netanyahu, Hamas'ın "iktidardan uzaklaştırılması, silahsızlandırılması ve aşırıcılığın ortadan kaldırılması"nı içeren ateşkes anlaşmasına uyması gerektiğini belirterek, hareketin silahsızlanmayı açıkça ve sürekli olarak reddetmesinin "açık ve devam eden bir ihlal" olduğunu vurguladı.

Netanyahu açıklamasında, "İsrail, askerin yaralanmasına neden olan hareketin ihlallerine karşılık verilecektir" uyarısında bulundu.

Gazze Şeridi'ndeki ateşkes anlaşması geçen ekim ayında yürürlüğe girmişti ve ABD Başkanı Donald Trump yönetimi, Hamas'ın silahsızlandırılmasını da içermesi beklenen anlaşmanın ikinci aşamasına geçmeyi hedefliyor.

Anlaşmanın ikinci aşaması, İsrail'in Gazze'nin bazı bölgelerinden daha fazla çekilmesini, uluslararası bir istikrar gücünün konuşlandırılmasını ve Trump liderliğindeki "barış konseyini" içeren yeni bir yönetim yapısının uygulanmasını içeriyor.Şarku’l Avsat’ın aldığı bilgiye göre planlanan uluslararası gücün, şu anda İsrail askeri kontrolü altında bulunan Gazze Şeridi'nin bir bölümüne konuşlandırılması bekleniyor.


Hamas, Ankara'ya Gazze anlaşmasının ikinci aşamasına geçmek için gereken şartları yerine getirdiğini bildirdi

Gazze Şeridi'nin merkezindeki Deyr el-Belah'ta, yerinden edilmiş Filistinliler için kurulan geçici bir kampta bir kadın çadırının yanında oturuyor (AP)
Gazze Şeridi'nin merkezindeki Deyr el-Belah'ta, yerinden edilmiş Filistinliler için kurulan geçici bir kampta bir kadın çadırının yanında oturuyor (AP)
TT

Hamas, Ankara'ya Gazze anlaşmasının ikinci aşamasına geçmek için gereken şartları yerine getirdiğini bildirdi

Gazze Şeridi'nin merkezindeki Deyr el-Belah'ta, yerinden edilmiş Filistinliler için kurulan geçici bir kampta bir kadın çadırının yanında oturuyor (AP)
Gazze Şeridi'nin merkezindeki Deyr el-Belah'ta, yerinden edilmiş Filistinliler için kurulan geçici bir kampta bir kadın çadırının yanında oturuyor (AP)

Türk Dışişleri Bakanlığı'ndan bir kaynak Reuters'e verdiği demeçte, Bakan Hakan Fidan'ın bugün Ankara'da Hamas'ın siyasi büro yetkilileriyle bir araya gelerek Gazze Şeridi'nde ateşkesi görüştüğünü ve anlaşmanın ikinci aşamasına geçilmesini ele aldığını söyledi.

Kaynak, Hamas yetkililerinin Fidan'a anlaşmanın şartlarını yerine getirdiklerini bildirdiğini, ancak İsrail'in anlaşmanın bir sonraki aşamasına geçişi engellemek için Gazze'yi hedef almaya devam ettiğini ifade etti.

Kaynak, Hamas yetkililerinin Gazze Şeridi'ne giren insani yardımın yetersiz olduğunu ve ilaç, barınma ekipmanı ve yakıt gibi hayati öneme sahip mallara acil ihtiyaç duyulduğunu söylediklerini de belirtti.