Irak: Haşdi Şabi ölen savaşçılarının fotoğraflarını neden sokaklarda sergiliyor?

Haşdi Şabi’ye bağlı bir işletmeci, ölen savaşçıların resimlerini kamusal alanlarda sergilemeden önce (Haşdi Şabi’nin Facebook resmi hesabı)
Haşdi Şabi’ye bağlı bir işletmeci, ölen savaşçıların resimlerini kamusal alanlarda sergilemeden önce (Haşdi Şabi’nin Facebook resmi hesabı)
TT

Irak: Haşdi Şabi ölen savaşçılarının fotoğraflarını neden sokaklarda sergiliyor?

Haşdi Şabi’ye bağlı bir işletmeci, ölen savaşçıların resimlerini kamusal alanlarda sergilemeden önce (Haşdi Şabi’nin Facebook resmi hesabı)
Haşdi Şabi’ye bağlı bir işletmeci, ölen savaşçıların resimlerini kamusal alanlarda sergilemeden önce (Haşdi Şabi’nin Facebook resmi hesabı)

Haşdi Şabi güçleri Irak’ta Şii nüfusun çoğunlukta olduğu bölgelerde, DEAŞ’a karşı mücadelede ölen savaşçılarının fotoğraflarını sergiliyor. Bu uygulama, genellikle ölen savaşçıların aileleri veya saflarında savaştığı silahlı gruplar tarafından ölen kişiye hürmet amacıyla gerçekleştiriliyor.
Geçtiğimiz yıllarda Irak’ta ordu ve polis güçleri savaş döneminde hayatını kaybeden mensuplarını anmak amacıyla fotoğraflarını şehir merkezinde yaygın olan ana kontrol noktaları ve karayollarında sergilemeyi bir geleneksel hale getirmişti. Ancak hayatını kaybeden savaşçılara ait fotoğraflar, belli bir mekandan ziyade şehirlerin ana yol kavşaklarında, hükümet binalarında, ana caddelerde ve ara sokaklarda gelişigüzel bir şekilde şehirde sergileniyor.
Yatırım propagandası
Genellikle ölen savaşçının fotoğrafının yanında şahsın ismi ve bağlı olduğu grubun adı büyük punto ve farklı renkler kullanılarak yazılıyor. Bazı gruplar ise alt kısmında şehitlikle ilgili hamasi sloganların yazılı olduğu pankartların ortasına, kendi liderlerini etrafına da savaşta ölen savaşçılarının fotoğraflarını yerleştirmeyi tercih ediyor.
Sokaklarda bu türden fotoğrafların giderek artmasıyla birlikte, Haşdi Şabi grupları arasında savaşçıların fotoğraflarını sergilemek için yer kapma yarışı başladı.
2016’dan bu yana Basra, Bağdat ve diğer büyük şehirlerde söz konusu fotoğrafların sergilenmediği kamusal alan, ana cadde veya kavşak neredeyse kalmadı.
Bu olay, 2018 genel seçimler öncesinde Haşdi Şabi’nin ‘Fetih Koalisyonu’ adında siyasi parti kurmasıyla zirveye çıktı. Bu sefer söz konusu fotoğraflar seçimlerde daha fazla oy için bir yatırım propagandasına dönüştü.
Sözde popülaritenin kanıtı
Haşdi Şabi çatısı altındaki silahlı gruplar artık bu fotoğraflara sözde popülaritesinin bir kanıtı gözüyle bakıyor. Zira sözü edilen popülariteden DEAŞ ile mücadeleden bu yana ne kaldığı oldukça tartışmalı bir konu.
Kamusal alanlarda sergilenen bu fotoğraflar, olumsuz hava koşulları nedeniyle yıpranıyor. Aktivistler fotoğraflar için daha uygun bir alan oluşturulması yönünde çağrıda bulundu.
Haşdi Şabi’nin aşırı duyarlılığı göz önüne alındığında, İran yanlıları başta olmak üzere örgüte destek veren ve ondan faydalanan çevreler içinde söz konusu fotoğrafları başkaları tarafından hedef alındıklarını iddia etmek için kullananlar da bulunuyor.
Geçici uygulamalar
Yerel makamlar, yollarda ve kaldırımlarda altyapı çalışması yapabilmek için bazı dönemler fotoğraflardaki kişilerin yakınlarına bunları kaldırmaları yönünde talepte bulunuyor. Ve çoğu zaman bu taleplere karşı herhangi bir itiraz gelmiyor. Bazı yorumcular, ailelerin karşı çıkmayışını, çocuklarının ölümü üzerinden siyasi rant elde edilmesine karşı olduklarının göstergesi olarak değerlendiriyor.
Independent Arabia’dan Ömer Latif’in haberine göre fotoğraf kaldırma işlemi, daima sınırlı bir şekilde uygulanıyor. Zira silahlı grupların öfkesini üzerine çekmek istemeyen yöneticiler çoğu zaman bu uygulamaya geçici olarak başvuruyor.
Bağdat’ın kuzeyindeki Babil kentinden gazeteci ve aktivist Haydar el-Bedri, “Bütün partileriyle siyasi gruplarıyla yerel idareler, eğer şehitleri ölümsüzleştirme ve kenti daha güzel yapma çalışmaları noktasında ciddi olsalardı, bütün şehitlerin fotoğraflarını kentin sokaklarından ve kavşaklarından kaldırtırdı” dedi.
“Bu fotoğraflar ihmalden, ilgisizlikten ve toz topraktan geçilmiyor” diyen Bedri, bir veya daha fazla metruk alanın sadece bu fotoğrafların sergilenmesi için tahsis edilmesi çağrısında bulundu.
Bedri, “Bu öneri şehitlerimize ve fedakarlıklarına layık olacak şekilde güzel ve temiz bir alana sahip olmamızı mümkün hale getirecek” diye konuştu.
Ancak bu tür çağrıların karşılık bulması, Haşdi Şabi içinde halkın sempatisini kazanmak için bu fotoğrafları kullanma yönündeki güçlü iradeye bakılırsa, mevcut şartlarda pek mümkün görünmüyor.



Netanyahu ‘ateşkes’ müzakerelerine rağmen neden İsrail ordusundan Gazze'yi işgal planı yapmasını istiyor?

Netanyahu, Kabinet toplatısına başkanlık ederken (Arşiv - DPA)
Netanyahu, Kabinet toplatısına başkanlık ederken (Arşiv - DPA)
TT

Netanyahu ‘ateşkes’ müzakerelerine rağmen neden İsrail ordusundan Gazze'yi işgal planı yapmasını istiyor?

Netanyahu, Kabinet toplatısına başkanlık ederken (Arşiv - DPA)
Netanyahu, Kabinet toplatısına başkanlık ederken (Arşiv - DPA)

Hamas Hareketi ve İsrail’den müzakereciler Katar’ın başkenti Doha'da Gazze'de ateşkes konusunda dolaylı müzakerelere başlamaya hazırlanırken, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ordusundan Gazze'yi işgal etmek için bir plan hazırlamasını istedi.

Netanyahu'nun adamları, cumartesi akşamı savaşı yönetmek için yapılan güvenlik toplantılarında yaşananları sızdırdılar. Toplantıda şiddetli tartışmalar, bağırışmalar ve masaya vurmalar yaşandığını söylediler. Ayrıca Başbakan’ın Genelkurmay Başkanı Eyal Zamir'e Gazze'yi işgal etmek için bir plan hazırlamasını ve ateşkesin ilan edilmesi muhtemel görünen Washington ziyaretinden döndükten sonra kendisine sunması talimatı verdiğini aktardılar.

İsrailli analistler bu sızıntının amacına ilişkin farklı görüşlere sahipler. Bazıları, bunun sadece ‘Hamas liderliğine Doha turunda önerileri kabul etmesi için son anda baskı yapmayı amaçladığını’ bazıları ise Netanyahu'nun ‘hükümetin kendisine Gazze'yi işgal etmesi ve Filistinlilere karşı şiddetli operasyonlarının dozunu artırması için baskı uyguladığını sızdıran ordu kademesine öfkesini göstermeyi amaçladığını’ söylediler.

Üçüncü bir analist grubu ise bu gidişatın ‘hükümetin ateşkesi reddetme tutumunun gerçeğini’ yansıttığı görüşündeydi.

Birden fazla sebep

Ancak tüm bu nedenlerin bir araya gelmesi Netanyahu'nun Zamir'den taleplerinin arkasında yatan neden gibi görünüyor. Netanyahu, Hamas'a baskı uygulayarak kalıcı ateşkes şartından vazgeçmesinin yanı sıra (Ulusal Güvenlik Bakanı Itamar Ben-Gvir ve Maliye Bakanı Bezalel Smotrich’in temsil ettiği) Dini Siyonizm akımının hükümetten çekilmemesi için işgal ve sürgün tehdidini masada tutmak ve böylece sağcı tabanını memnun etmek istiyor.

Jfkfjf
İsrail Ulusal Güvenlik Bakanı Itamar Ben-Gvir, Kudüs'ün eski kentinde dolaşıyor (Arşiv - Reuters)

Son olarak Netanyahu, ordunun kendini savunma konumunda kalmasını istiyor ve başarısızlıkla suçlanmaktan korkuyor. Ayrıca, ABD Başkanı Donald Trump’a da Netanyahu’nun kendisi gibi ‘sadece güç yoluyla barış istediği’ mesajını veriyor.

Toplantıda neler oldu?

Toplantı, ateşkes anlaşmasına varılamaması durumunda askeri planların görüşülmesi üzerineydi. İsrail merkezli televizyon kanalı Kanal 12'nin haberine göre toplantı, İsrail ordusunun ‘Gideon'un Arabaları Operasyonu’nun hedeflerine ulaşmaya yaklaştığını açıklamasının ardından, ‘savaşın, rehineleri kurtarma ve Hamas'ı hezimete uğratma hedeflerini gerçekleştirmek amacıyla siyasi düzeyde sunacağı çeşitli olasılıkların ve planların ortaya çıkmasının ardından gerçekleşti.

Kanal 12, toplantıda Başbakan Netanyahu ile Genelkurmay Başkanı Zamir arasında sert bir tartışma yaşandığını, bakanlar Ben Gvir ve Smotrich'in ise başbakanı desteklediğini bildirdi.

Ben Gvir ve Smotrich'in Genelkurmay Başkanı'nı siyasi düzeydeki tavsiyeleri uygulamamakla suçladığını aktaran Kanal 12, Genelkurmay Başkanı'nın ise “Gazze'de oyalanacak zaman yok... Sözlerinize dikkat edin. Savaşlarda askerler ölüyor” şeklinde yanıt verdiğini kaydetti.

Toplantı sırasında Netanyahu'nun sesini yükselterek masaya yumruğunu vurduğunu ve Gazze halkı için geniş çaplı bir tahliye planı hazırlanarak onların Gazze'nin güneyine yerleştirilmesini talep ettiğini iddia eden Kanal 12’ye göre Netanyahu, “Taviz vermeyeceğim. Hamas hiçbir koşulda Gazze'de kalmayacak” dedi.

Kanal 12 ayrıca Genelkurmay Başkanı Zamir’in İsrail'in Gazze halkı üzerinde kontrolünü sürdürmesine karşı çıktığını ve kontrolün kaybedileceği konusunda uyardığını bildirdi.

İsrail Genelkurmay Başkanı toplantıda, “Askeri yönetim mi istiyorsunuz? İki milyon aç ve aşağılanmış insanı kim yönetecek?” diye sordu. Bunun üzerine Netanyahu yüksek sesle “Ordu ve İsrail Devleti” yanıtını verdi ve ardından “Askeri yönetim istemiyorum, ancak Hamas'ı hiçbir şekilde kabul etmeyeceğim” diye ekledi.

Zamir, Netanyahu'nun sözlerine “Bunu konuşmalıyız, bu konuda anlaşamadık. Aç ve öfkeli insanları kontrol etmek, kontrolün kaybedilmesine ve ordunun saldırıya uğramasına yol açabilir” diye yanıt verdi. Zamir ayrıca, bu planın İsrail ekonomisi ve toplumu üzerinde muazzam etkileri olacağını ve düzenli ve yedek kuvvetlerin konuşlandırılması açısından büyük kaynaklar gerektireceğini belirtti.

Netanyahu, toplantı sırasında Zamir'den, ABD Başkanı Donald Trump ile Gazze ve İran konusunda görüşmeler yapmak üzere Washington'a gittikten sonra geri dönene kadar Gazze Şeridi için tahliye planı hazırlamasını istedi. Netanyahu, hafta sonuna kadar Washington'da kalacak.

Zafer pozu arayışı

İsrail ordusu Gazze'deki operasyonlarını korkunç bir şekilde yoğunlaştırdı. Çünkü savaşı güçlü bir zafer pozuyla bitirmek istiyor.

Şimdiye kadar onun Lübnan, Suriye ve İran cephelerinde ‘başarılı’, ancak Gazze cephesinde ‘başarısız’ olduğu yönünde bir tablo ortaya çıktı. Savaşın Hamas'a ağır darbeler indirilmeden sona ermesini hayal edemeyen İsrail ordusu, Gazze'de şimdiye kadar elde ettiği başarıların hükümet tarafından siyasi kazanca dönüştürülmesi için yeterli olduğuna inanıyor.

Netanyahu’nun öfkesinin sebebi de tam olarak bu eğilim. Çünkü bu durum topu kendi sahasına atıyor. Oysa sorumluluğu başkalarına yükleme konusunda gerçek bir usta olan Netanyahu 7 Ekim 2023’ten bu yana görevden aldığı çoğu komutan ve güvenlik yetkilisiyle de aynısını yapmıştı.

Hem Netanyahu hem de Zamir, Hamas'ın İsrail askerlerinin hayatına kasteden operasyonlarını sürdürmesinden dolayı bir miktar hayal kırıklığı yaşıyor. Halbuki Hamas büyük suikastlara uğramış, kalesi olan Gazze ile halkı katliama ve yıkıma maruz kalmıştı.

Kcjfj
Gazze'de yaralanan bir İsrail askerini taşıyan İsrail Hava Kuvvetleri askerleri, Ocak 2024 (AFP)

Ancak Genelkurmay Başkanı Zamir, Gazze'deki başarısızlıkları diğer cephelerdeki kazanımlarla telafi etmenin mümkün olduğunu düşünüyor. Savaşı bu aşamada sona erdirmeyi tercih eden Zamir, “Gazze'de kalmak bir kumar ve dünyanın en güçlü orduları bile işgalci örgütlerle savaşamaz” diyor.

Bununla birlikte Zamir, farklı bir görüşe sahip olsa bile siyasi liderliğin emirlerine uymaya hazır olduğunu söyledi.

Sızıntılar öfkeye neden oldu

Ancak sorun şu ki, Netanyahu'nun hükümetteki arkadaşları, sadece Ben-Gvir ve Smotrich değil, Likud Partisi’nden milletvekilleri ve bakanlar da Netanyahu'nun açıklamalarıyla yetinmiyor ve bunları Beyaz Saray'da olacakları örtbas etme girişimi olarak görüyorlar.

Bu yüzden pazar günü Zamir ve Netanyahu'yu eşit şekilde eleştiren açıklamalarda bulunan Smotrich, “Kabinet’ten sızdırılan bilgiler, devletin güvenliğini tehdit eden kabul edilemez bir durumdur ve buna bir son verilmeli” ifadelerini kullandı.

Jgjfj
Netanyahu ve Smotrich Kabinet toplantılarından birinde (Reuters)

İsrail Maliye Bakanı Smotrich, eleştşirilerini şöyle sürdürdü:

“Gerçek şu ki tüm cephelerdeki büyük başarılara rağmen, insani yardımların Hamas'a ulaşmasını engellemek konusunda Genelkurmay Başkanı görevini yerine getirmiyor ve siyasi liderliği Hamas'a yardım ulaştırmaya zorluyor. Bu yardımlar savaş sırasında düşmanın lojistik tedarikine dönüşüyor. Tüm saygımla, eleştirilerim aynı zamanda savaşın sürdüğü aylar boyunca siyasi düzeyde alınan kararları uygulamaya koyamayan ve ordunun üst düzey komutanlarına dayatamayan Başbakan’a da yöneliktir. Bu kararlar, Hamas'ı ortadan kaldırmak ve rehineleri geri almaktı.”