NASA, 73 ışık yılı uzaklıkta yeni gezegenler keşfetti

TOI-270 sisteminin parçası olan gizemli gezegenler “kayıp halkayı” tamamlıyor (Daily Mail)
TOI-270 sisteminin parçası olan gizemli gezegenler “kayıp halkayı” tamamlıyor (Daily Mail)
TT

NASA, 73 ışık yılı uzaklıkta yeni gezegenler keşfetti

TOI-270 sisteminin parçası olan gizemli gezegenler “kayıp halkayı” tamamlıyor (Daily Mail)
TOI-270 sisteminin parçası olan gizemli gezegenler “kayıp halkayı” tamamlıyor (Daily Mail)

NASA içlerinden biri Güneş Sistemimizdekilere hiç benzemeyen üç yeni gezegen keşfetti.
Bilim insanlarına göre TOI-270 sisteminin parçası olan gizemli gezegenler “kayıp halkayı” tamamlıyor ve bu, yabancı dünyaları arayan araştırmacılar için bir müjde olabilir.
Daily Mail gazetesinde yer alan habere göre, bu üç gezegen yalnızca 73 ışık yılı uzaklıktaki bir yıldızın yörüngesinde dönüyor. Bu onları şimdiye kadar keşfedilmiş en yakın ve en küçük ötegezegenler yapıyor.
Keşfi yapan araştırmacılar Nasa’nın Geçiş Halindeki Ötegezegen Araştırma Uydusu’nu (TESS) kullandı. Evrende dünya dışı yaşam barındırabilecek yıldız ve gezegenleri tarayan uydu, 2018’de uzaya fırlatılmıştı.
TOI-270’in yörüngesinde gezegenimizden biraz büyük kayalık bir Dev Dünya ile yine biraz daha geniş olan iki gaz gezegen bulunuyor. Bu onları Dünya veya Mars gibi daha küçük kayalık gezegenler ile Satürn ve Jüpiter gibi daha büyük gaz gezegenler arasında bulunduğu için “kayıp halka” yapıyor.
Araştırmacılar bu yıldız sistemini kullanarak bu boyuttaki gezegenlerin neden bu kadar az görüldüğü ve aynı zamanda Güneş sistemimizdeki kayaç ve gaz gezegenlerin nasıl bir arada bulunduğu sorularını cevaplamayı umuyor.
Massachusetts Teknoloji Enstitüsü’nden (MIT) araştırmanın başındaki isim Maximilian Gunther şunları söyledi: 
TOI-270 yakında bize Dünya benzeri kayalık gezegenlerle gazın egemen olduğu mini-Neptünler  arasındaki “kayıp halkayı” araştırma imkanı verecek çünkü burada tüm bu türler aynı sistem içerisinde bulunuyor.
Dünya benzeri ötegezegenin yanı sıra gezegenimizin iki katından biraz daha büyük boyutta iki gaz gezegen bulunuyor. Bunlardan yıldıza en uzak olanının Dünya dışı yaşamı destekleyebilecek sıcaklık aralığında bulunduğu düşünülmüştü. Ancak tahmin edilenden çok daha kalın ve yoğun atmosferi, çok fazla ısı hapsediyor ve yüzeyi de muhtemelen çok sıcak.   
Bilim insanları görece yakın olan bu dünyalar hakkında daha fazla bilgi sahibi olmak istiyor. Bu sistemdeki yıldız, yakın olması ve böyle sıra dışı dünyalara ev sahipliği yapmasının yanı sıra, alışılmadık derecede parlak. Üstelik bazen gözlem yapmayı engelleyebilen patlamalar veya fırtınalar da bulunmuyor.
Gunther konuyla ilgili şu açıklamalarda bulundu:
TOI-270 ötegezegen bilimi için gerçek bir Disneyland ve TESS’in keşfetmeyi amaçladığı başlıca sistemlerden biri. Sadece tek bir sebepten değil pek çok açıdan olağanüstü bir laboratuvar, gerçekten her derde deva.
Araştırmacılar bu yıldız sisteminde keşfedilmeyi bekleyen başka gezegenler de olabileceğini belirtiyor.
Keşfi yapan araştırmacılara göre gezegenler tek başlarına da yeterince ilgi çekici olmakla birlikte aynı zamanda birbirlerine “yörüngesel rezonansla” bağlılar. Bu yörüngelerinin tam sayı katlarında aynı çizgide sıralandıkları anlamına geliyor ve bu da birbirleriyle “rezonansta” olmaları demek.
Gunther sözlerine bunu şöyle açıkladı:
TOI-270’deki bu gezegenler ipteki boncuklar gibi hizaya geliyorlar. Bu epey ilgi çekici bir şey çünkü bizi dinamik davranışlarını araştırmaya sevk ediyor. Eğer daha fazla gezegen varsa genellikle bir sonrakinin daha ötede bir yerlerde, başka bir tam sayının katı olmasını beklersiniz.
Daha önce gezegenleri “rezonans” biçiminde sıralanan başka yıldız sistemleri de keşfedilmişti. Bizim sistemimizdeyse Jüpiter’in uyduları bu ilginç yolla sıralanıyor.



Bebeğin cinsiyetini belirleyen faktörler tespit edildi

Cuma günü yayınlanan bir araştırma, ailelerin kız ya da erkek çocuk sahibi olma konusunda "tekil bir olasılığa" sahip olduğunu buldu (Unsplash)
Cuma günü yayınlanan bir araştırma, ailelerin kız ya da erkek çocuk sahibi olma konusunda "tekil bir olasılığa" sahip olduğunu buldu (Unsplash)
TT

Bebeğin cinsiyetini belirleyen faktörler tespit edildi

Cuma günü yayınlanan bir araştırma, ailelerin kız ya da erkek çocuk sahibi olma konusunda "tekil bir olasılığa" sahip olduğunu buldu (Unsplash)
Cuma günü yayınlanan bir araştırma, ailelerin kız ya da erkek çocuk sahibi olma konusunda "tekil bir olasılığa" sahip olduğunu buldu (Unsplash)

Rachel Dobkin 

Cinsiyet açıklama partileri, yeni çocuklarının kız mı erkek mi olacağını merakla bekleyen aileler arasında giderek daha popüler hale geliyor. Ancak popüler inanışlara karşı çıkan yeni bir araştırmaya göre, bebeklerin cinsiyeti yazı tura sonucu gibi şansla belirlenmiyor.

Hakemli dergi Science Advances'ta cuma günü yayımlanan bir çalışma, ailelerin erkek ya da kız çocuk sahibi olma konusunda "tekil bir olasılığa" sahip olduğınu ve bazı faktörlerin bu ihtimali etkilediğini tespit etti.

1956-2015'te iki ya da daha fazla sefer birer bebek doğuran en az 58 bin kadını analiz eden araştırmacılar, aynı cinsiyetten en az üç çocuk yapan annelerin, sonraki bebeklerinin yine aynı cinsiyetten olma ihtimalinin daha yüksek olduğunu saptadı.

Kız ya da erkek çocuk sahibi olma ihtimali bu kişilerde yüzde 50-50 değil: Üç kız çocuk sahibi ailelerin başka bir kız çocuğu olma ihtimali yüzde 58, üç erkek çocuğu olan ailelerin bir erkek çocuk daha dünyaya getirme ihtimaliyse yüzde 61.

Peki neden böyle oluyor?

Araştırmacılar, annenin doğum yaptığı yaşa ve genetiğe işaret ediyor.

Çocuk doğurmaya 28 yaşından sonra başlayan kadınların aynı cinsiyetten çocuk sahibi olma ihtimali biraz daha yüksek çıktı. Çalışmada sadece erkek ya da sadece kız çocuk doğurmakla ilişkili iki gen de tespit edildi.

Harvard T.H. Chan Halk Sağlığı Okulu'nda beslenme ve epidemiyoloji alanında öğretim üyesi olan Jorge Chavarro, kıdemli yazarı olduğu çalışma hakında Washington Post'a "Bu genlerin neden doğumda cinsiyetle ilişkili olduğunu bilmiyoruz ancak öyleler ve bu da yeni sorular doğuruyor" dedi.

Çalışmanın, babalarla ilgili veri bulunmaması gibi bazı sınırlılıkları var.

Ayrıca çalışmada yer almayan bir uzman, araştırmanın genetik analizi hakkında uyarılarda bulunuyor.

Pennsylvania Üniversitesi Perelman Tıp Fakültesi'nde genetik alanında öğretim üyesi olan Iain Mathieson, Washington Post'a yaptığı açıklamada analizin nispeten küçük bir örnekleme dayandığını ve diğer faktörlerden etkilenebileceğini söyledi.

Çalışmadaki araştırmacılar sözkonusu faktörlerin, bazı ailelerin aynı cinsiyetten çocuk sahibi olma olasılığının neden daha yüksek olduğunu ne ölçüde açıkladığını incelemek üzere daha fazla araştırmaya ihtiyaç duyulduğu sonucuna vardı.

Yazarlar şu ifadeleri kullanıyor: 

O zamana kadar, aynı cinsiyetten iki ya da üç çocuğu olan ve farklı cinsiyetlerden çocuk sahibi olmak isteyen aileler, bir sonraki çocuklarını yaparken muhtemelen iki yüzü aynı bir madeni parayla yazı tura attıklarının farkında olmalı.

Independent Türkçe, independent.co.uk/news