​Cezayir’de Kurban Bayramı

Hayvan satış noktalarına giren simsarlar müşterileri kendine çekiyor (Independent Arabia)
Hayvan satış noktalarına giren simsarlar müşterileri kendine çekiyor (Independent Arabia)
TT

​Cezayir’de Kurban Bayramı

Hayvan satış noktalarına giren simsarlar müşterileri kendine çekiyor (Independent Arabia)
Hayvan satış noktalarına giren simsarlar müşterileri kendine çekiyor (Independent Arabia)

45 yaşındaki Cezayir vatandaşı Baya, Kurban Bayramı'nı ailesi ve akrabalarıyla geçirmek, sokaklarda ve pazarlarda bayram öncesi yaşanan coşkuya tanık olmak için Fransa’dan Cezayir’e gitmeye karar verdi.
Cezayir’deki Kurban Bayramı'nın özel bir tadı olduğunu, bu günlerde ülkesinden uzak kalamayacağını belirten Baya, böyle düşünen sadece kendi olmadığını ve Cezayir’de aynı duyguyu paylaşan onlarca kişinin var olduğun vurguladı.
Ailelerin bayram hazırlığı
“Büyük bayrama” hazırlık, bazı geleneksel tatlıların yapımının yanı sıra ev temizliği, yeni yatak satın alma ve bayram sabahı çay servisi gibi geride bırakmadıkları farklı gelenek ve ritüellerle başlıyor.
Independent Arabia’nın başkentte, Belkur sokağında bir araya geldiği Nadiye eve dönmeden önce ihtiyaç duyduğu malzemeleri almak için alışveriş yaptığını ve üç kızının da evi temizlediğini belirtti. Nadiye açıklamasında şunları söyledi:
 “Bayram, kalplerimizin değerli bir misafiridir. Onu gerektiği gibi karşılamalıyız. Erkekler, sünneti yerine getirmek, çocukların kalplerini neşe ile doldurmak ve fedakarlıkta bulunmak için özen gösterir. Biz kadınların rolü ise evi temizlemek, tatlı yapmaktır.”
Şarku'l Avsat'ın Independent Arabia kaynaklı haberine göre, Cezayirli aileler, alım gücündeki düşüş ve yerel para biriminin değer kaybetmesi nedeniyle fiyatların makul olduğu halk pazarlarını tercih ediyor.
Başkentteki Bab El Oued de bu halk pazarlarından biri. Pazarda Mustafa’nın tezgahında çeşitli ürünler var. Müşterilerin dikkatini çekerek mallarının satılması için “Gel gel, her şey ücretsiz” ve benzeri sloganlar kullanıyor.
Tezgahlar çeşitli ebatlarda bıçaklar, deri kaplama malzemeler ve kesici aletlerle dolu. Kesim işleminden sonra evin dezenfekte edilmesinde tercih edilen temizlik malzemeleri ve aile üyelerinin akşam oturmalarında aynı masada toplanarak yaptıkları barbeküler için de kömür mevcut. 
 Pazar ve dükkanlar arasında dolaşıldığında karabiber ve kırmızı biber gibi lezzetli yemeklerin hazırlanmasında gerekli çok sayıda baharatın kokusu da kadınların ilgisini çekiyor. Satıcılardan biri Independent Arabiya’dan İman Aouimeur’a yaptığı açıklamada, bayram için değerli olan, kurbanla ilgili her şeyin kolay ve zahmetsiz bir şekilde satıldığını ifade etti. Satıcı ayrıca “Bugünlerde pazardaki atmosfer harika” ifadelerini kullandı.
Bolluk ve pahalılık
 Cezayirlilerin Kurban Bayramı’na olan düşkünlükleri ve ekonomik refah umutları, bu yıl özellikle de düşük gelirli vatandaşlar açısından kurban bedeliyle çakıştı. Zira kurban fiyatları, 320 ila 500 dolar arasında değişiyor. Bu durum aileleri dini günlerin yaz tatiline denk gelmesi ve yeni eğitim yılının yaklaşması dolayısıyla maddi sıkıntıya soktu. Kurban, bu bayramın odak noktası olduğu için hayvan satışı, rastgele satış noktalarından pazara giren simsarlar ve rakipleri kendine çekiyor. Fiyatlar, ürünün bolluğuna rağmen çarpıcı bir şekilde yüksek. Cezayir Tüketiciyi Koruma Derneği’nin rakamlarına göre 129 resmi satış noktası karşısında rastgele satış yapılanların sayısı 500’den fazla.
Cezayirliler bu bayram 5 milyona yakın kurban kesti. Bu da hızlı kâr arayanlar için büyük bir fırsat oldu. Cezayir’de çeşitli türlerde 26 milyon sığır bulunuyor.
Başkentin 300 km uzağındaki el-Celfa bölgesinden Mustafa, “Kurban fiyatları, hayvan bolluğu göz önüne alındığında simsarların son birkaç gündür piyasaya adım atması sonrasında fırladı” aöıklamasında bulundu. Yapılan açıklamalar El-Celfa'nın hayvancılıkta birinci sırada olduğu yönünde.
Çocukların sevinci
Vatandaşlar, yüksek maliyete rağmen kurban satın almak için birbirleriyle mücadele ediyor. Bu, başkent Cezayir’de kurban satış noktalarının birinde fiyatları sonra Valid Muhammed için de geçerli. Independent Arabiya’ya konuşan Valid Muhammed, “Tereddütlüydüm. Maddi sıkıntım yüzünden kurban kesmemeyi bile düşündüm. Ama çocuklarımı bayramda sevindirmek ve bu sünneti yerine getirmek için borç almaya karar verdim” dedi. Her ne kadar bazı düşük gelirli ailelerin kurban satın alması zor olsa da bu günler, bazıları açısından kurban satın alarak gösteriş yapmak için de bir fırsat haline geldi.
Halen halka açık meydanlarda iki koçun güreşmesi halkı satın almaya çekiyor. Satıcıya da kazanmasında yardımcı oluyor.
Cezayir'de hayvanların güreştirilmesi yıl boyunca popüler bir biçimde sürse de Kurban Bayramı’nın gelmesiyle benzer sahneler daha da artıyor. Ancak birçok kişi bu eylemi, hayvanın “haince sömürülmesi” olarak kabul ediyor ve kınıyor.
Sadaka ve hediye
Değişen topluma ve hız kazanan teknolojiye rağmen Cezayirliler açısından Kurban Bayramı’nın amacı değişmiyor. Bu bayram, sünneti yerine getirmek, yoksul ve ihtiyaç sahiplerine et vermek için bir fırsat olarak kabul ediliyor. Ancak aynı zamanda kurban etiyle hazırlanan lezzetli geleneksel yemeklerin tadını çıkarmak ve Cezayirli ailelerin büyüklerin evinde toplanması için de güzel bir fırsat yaratıyor. Bayramda yeni gelin olanlara  meyve sepetinden, parfümden, elbiseden veya altından farklı hediyeler sunuluyor. Bu Cezayir geleneğinin amacının ise iki aile arasındaki ilişkiyi güçlendirmek ve eşinin ailesinin evindeki durumu iyileştirmek olduğu belirtiliyor.



Irak'ta seçimlerin boykotu iktidar koalisyonunu karıştırdı

Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
TT

Irak'ta seçimlerin boykotu iktidar koalisyonunu karıştırdı

Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)

Eski Başbakan Haydar el-İbadi Irak'ta ‘seçim sisteminin reforme edilmesi’ çağrısında bulunurken, Koordinasyon Çerçevesi’nin Mukteda es-Sadr'ın Kasım 2025'te yapılması planlanan seçimleri boykot etme kararına karşı tavır alması bekleniyor.

El-İbadi liderliğindeki Zafer Koalisyonu, seçim sisteminin ‘yolsuzluk’ suçu işleyen kişilerin seçime katılmasını engellemesi gerektiğini bildirdi. Koalisyon tarafından bugün yapılan basın açıklamasında, “Ülkenin karşı karşıya olduğu zorluklar, özellikle de bu tarihi anda, sistemin siyasi tabanını genişletmeyi, herkesi dahil etmeyi ve seçim sürecini yolsuzluğa bulaşmış kişilerden ve manipülatörlerden korumayı gerektiriyor” denildi.

Koalisyon, ‘herhangi bir devletin çöküşünün üstesinden gelmenin, halkın çıkarlarını ve devletin varlığını koruyarak iç siyasi ve sosyal birlikle başarılabileceğini’ vurguladı. Açıklamada, “Ulusal bir reform vizyonu temelinde aday olmamak, çıkarlar nedeniyle başkalarının seçimlere katılmasına izin vermemekten temelde farklıdır” ifadesi yer aldı.

Koordinasyon Çerçevesi’nin ana bileşenlerinden biri olan el-İbadi'nin koalisyonu, Sadr'ın benzer bir açıklama yapmasından bir gün sonra seçimleri boykot ettiğini duyurdu.

 Eski Irak Başbakanı Haydar el-İbadi (X)Eski Irak Başbakanı Haydar el-İbadi (X)

Koordinasyon Çerçevesi'nin pozisyonu

Koordinasyon Çerçevesi, Sadr ve el-İbadi'nin kararları ve bunların bir sonraki parlamentoda Şii temsiliyeti üzerindeki etkileri konusunda hemen bir görüş bildirmedi. Bilgi sahibi kaynaklar, “Sadr ve el-İbadi'nin kararlarını ele alma konusunda Şii meclisi içinde anlaşmazlıklar var” dedi.

Şarku’l Avsat'a konuşan kaynaklar şu ifadeleri kullandı: “Bedir Örgütü lideri Hadi el-Amiri ve Hikmet Hareketi lideri Ammar el-Hekim'in başını çektiği bazı Şii liderlerin durumu kontrol altına alma çabaları var. Yaşananlara uyum sağlamak için uzlaşmacı bir çözüm arayışının yanı sıra Sadr'a seçimlere katılması ve boykotu tersine çevirmesi için davette bulunma ve Bağımsız Yüksek Seçim Komisyonu'nu birkaç günlüğüne adaylık kapısını yeniden açmaya davet etme olasılığı da var… Koordinasyon Çerçevesi içinde farklı görüşler var, ancak Kanun Devleti Koalisyonu lideri Nuri el-Maliki'nin tutumunun Sadr'ı boykotu kırmaya ve seçimlere katılacağını açıklamaya davet etme eğiliminde olduğu dikkat çekiyor.”

Sadr, Kasım ayında yapılması planlanan parlamento seçimlerini boykot etme kararından dönmek için zorlu koşullar öne sürdü.

Sadr X platformundaki hesabı üzerinden yaptığı paylaşımda, “Yolsuzluk var olduğu sürece hiçbir seçime katılmayacağım. Doğruluk ancak kontrolsüz silahların teslim edilmesi, milislerin dağıtılması ve ordunun güçlendirilmesiyle tesis edilecektir” ifadelerini kullandı.

Yerel platformlarda, Sadr Hareketi liderleri ile aralarında Başbakan Muhammed Şiya es-Sudani'nin de bulunduğu Şii liderler arasında seçimlere katılma amacıyla temaslar kurulduğuna dair sızıntılar dolaşıyor.

Şarku’l Avsat'a konuşan siyasi bir kaynak, ‘Sadr Hareketi ile geri dönme olasılıkları konusunda şu ana kadar görüşmelerin durmadığını’ söyledi.

Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr (Sadr Hareketi medyası)Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr (Sadr Hareketi medyası)

Seçimlerin meşruiyeti

Son dönemde izlenen çeşitli göstergelere göre seçimlerin meşruiyetine ilişkin endişeler bulunuyor. Boykotun kırılgan bir bölgesel ve uluslararası ortamda diğer kesimler tarafından da tekrarlanması, özellikle silah taşıyan ya da geçmişte silah taşımış olanlar başta olmak üzere pek çok Şii gücün, İran'ın hedef alınmasının ardından ABD ve İsrail tarafından hedef alınabilecekleri korkusunu taşımaya devam ettikleri bir dönemde, siyasi sistemin meşruiyetini etkileyebilir.

Aynı bağlamda araştırmacı Seyf es-Saadi Şarku’l Avsat'a verdiği demeçte şu ifadeleri kullandı: “Irak'taki siyasi sınıf, boykot eden çoğunluğun seçimlere katılma güvenini yeniden tesis edecek olgun bir seçim sistemi sunamadı. Bunun nedeni, seçim yasasının her seçim döneminde, oy veren halkın gerekçeleri dikkate alınmaksızın, büyük geleneksel partilerin ölçülerine uyacak şekilde değiştirilmesidir… Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr ve iki eski başbakan Haydar el-İbadi ve Mustafa el-Kazımi'nin boykotu, seçimlere giden sürecin ciddiyetinin bir göstergesidir.”

Ancak es-Saadi, ‘seçim bölgesi sistemi, Sainte Lague sistemi ve benimsenen yüzde ile her seçimde sorunlara neden olan sonuç hızlandırma cihazlarına ilişkin doğru istatistiklere dayanan olgun bir yasanın çıkarılması yoluyla Irak'taki seçim sisteminde reform yapılabileceğini’ düşünüyor.