Güney Geçiş Konseyi, Atak'ta hezimete uğradı

Abyan vilayetinde Güney Geçiş Konseyi kuvvetlerine bağlı mekanizmalar (AFP)
Abyan vilayetinde Güney Geçiş Konseyi kuvvetlerine bağlı mekanizmalar (AFP)
TT

Güney Geçiş Konseyi, Atak'ta hezimete uğradı

Abyan vilayetinde Güney Geçiş Konseyi kuvvetlerine bağlı mekanizmalar (AFP)
Abyan vilayetinde Güney Geçiş Konseyi kuvvetlerine bağlı mekanizmalar (AFP)

Yemen’in güneyini kuzeyinden ayırmak isteyen Güney Geçiş Konseyi güçleri, hükümet güçlerinin durumu kontrol altına almasının, girişlerin güvenliğini sağlamasının ve geçiş güçlerinin planını boşa çıkarmasının ardından 23 Ağustos’ta Aden’in kuzeydoğusundaki Şebve vilayetinin başkenti Atak şehrinde patlak veren çatışmalarda hezimete uğradı.
Geçiş Konseyi liderleri de yenilgiyi kabul ederken yerel kaynaklar, yaklaşık 2 hafta önce geçici başkent Aden’de olduğu gibi kamp ve hükümet mevziilerine yeniden baskın düzenleme ve Atak şehrini kontrol etme umuduyla Geçiş Konseyi üyelerinin Aden, el-Dali ve Yafa bölgelerine takviye yapmaya başladıklarını açıkladı.
Geçtiğimiz Perşembe akşamı patlak veren ve Cuma sabahına kadar devam eden çatışmaların ardından meşru hükümet sözcüsü Racih Badi aracılığıyla yapılan resmi açıklamada, çatışmaların Şebve’ye genişlemesinin, meşruiyeti destekleyen koalisyonun hedeflerine meydan okuma anlamına geldiği belirtildi.
Atak şehrindeki askeri ve güvenlik kaynakları, Şarku’l Avsat’a yaptıkları açıklamada, özel güvenlik güçleri ve 21. Mika Tugayları tarafından temsil edilen hükümet güçlerinin, Geçiş Konseyi güçlerinin saldırılarına karşı koymalarının ve onları şehir dışına çıkarmalarının ardından her türlü silahın kullanıldığı çatışmaların sabaha karşı durduğunu söyledi.
Çatışmalarda Geçiş Konseyi’ne ait askeri araçlar ateşe verilirken, güvenlik güçleri, Vali Muhammed Salih bin Adyo’nun evine saldırmak üzere Geçiş Konseyi güçlerinin gece sızma girişimlerini engelledi. Görgü tanıkları da Beyhan kasabasından gelen hükümet güçlerine takviye yapıldığını açıkladı.
Marib merkezli Üçüncü Askeri Bölgeye bağlı askeri Atak ekseni komutanlığı açıklamasında, “Şebvaniye Seçkin Güçleri” olarak adlandırılan ve Geçiş Konseyi’ne bağlı güçlere, “meşru hükümete katılmak, aklın sesine yanıt vermek ve akıl ve mantık dilini kullanmak” için 8 saatlik bir süre verdi.
Askeri eksen, “Bu çağrıya cevap veren, Şebve’nin korunması ve kasabalarının güvenliği için meşruiyete katılan herkesin güvenliği sağlanacak” dedi.
BAE’den iddialara yalanlama
Hükümet de çatışmalara dair sözcü aracılığıyla yaptığı açıklamada, Geçiş Konseyi olarak isimlendirilen isyana karşı koymaya kararlı olduklarını belirtti. Racih Badi ayrıca, Birleşik Arap Emirlikleri’nin (BAE) Şebve vilayetinin Balhaf kasabasındaki güçlerini, Suudi Arabistan’ın krize son verme ve askeri tırmanışı durdurma çabalarına rağmen askeri alanları havaya uçurmak ve Atak şehrine baskın yapmaya çalışmakla suçladı.
BAE, meşru Yemen hükümetinin suçlamalarını yalanlarken, Güney Geçiş Konseyi’nin ayaklanmasından sorumlu olduğu iddialarını reddetti. BAE ayrıca, Husilere karşı mücadelede meşruiyeti destekleyen koalisyon içerisinde ortaklık yapmaya kararlı olduğuna dikkati çekti.
Racih Badi, silahlı isyanın Şebve’ye genişlemesinin, Arap Koalisyonu’nun hedeflerine, Suudi Arabistan’ın ateşkes çabalarına ve tüm sükûnet çabalarına karşı bir meydan okuma olduğunu vurguladı. Badi, askeri birliklerin konumlarının Geçiş milislerinin yürüttüğü silahlı isyanı ele almada tutarlı, kararlı ve güçlü olduğunu ifade etti.
Resmi hükümet kaynakları da bu bağlamda Yemen Başbakanı Muin Abdulmelik’in Şebve Valisi Muhammed bin Adyo ile telefon görüşmesi yaptığını, Şebve’deki güvenlik ve askeri duruma ilişkin gelişmeler hakkında bildi aldığını açıkladı.
Yemen hükümetine bağlı SABA haber ajansına göre Başbakan, yerel otorite güçlerinin ve ulusal ordu kuvvetlerinin durumuna dair müdahaleleri ve İran destekli Husi milislere hizmet eden yasadışı unsurların yol açtığı zorlukların üstesinden gelmek için çalışmaların devamlılığı hususunda bilgi aldı. Başbakan ayrıca, güvenliği, istikrarı, kamu ve özel mülkiyeti koruma çabaları hakkında bilgilendirildi.
Yemen Başbakanı, telefon görüşmesi sırasında Suudi Arabistan’ın tırmanışı durdurma çabalarına övgüde bulunurken, “durumun daha fazla şiddete kaymasını engelleme, durumun istikrarını, devlet kurumlarını ve toplumsal barışı koruma, devlete yönelik isyan girişimlerinde bulunanları engelleme, ulusal pozisyon ve çabaları destekleme” kararlılığına da dikkati çekti.
Başbakan Abdulmelik, tüm Şebve halkını da “güvenlik, istikrar ve halkın huzurunu bozmaya çalışanları engellemek amacıyla safları birleştirmeye, yerel otorite ve devlet kurumlarının liderliğini desteklemeye” çağırdı.
Kaynaklar ise, Şebve Valisi’nin askeri tırmanışın sebepleri ve mevcut gelişmeler hakkında Başbakan Abdulmelik’e kapsamlı bilgi verdiğini ifade ederken, durumun Şebve vilayeti ve vatandaşlar üzerindeki olumsuz etkilerine değindiğini söyledi. Valinin ayrıca durumu kontrol altına almak için sarf edilen önlemlerden de söz ettiği belirtildi.
Güney Geçiş Konseyi: Şebve’de çatışmalar durdu
Öte yandan Güney Geçiş Konseyi Başkan Yardımcısı Hani bin Berik, 23 Ağustos sabahı Twitter üzerinden Şebve’de çatışmaların durduğuna dair açıklamada bulundu.
Hani bin Berik, “Suudi Arabistan önderliğindeki koalisyona saygı, sakinleşmeye ve koalisyonla bir çözüm düşünmeye dair bağlılığımız, Şebve’de çatışmaların durmasını sağlayan en önemli durum oldu. Terörist Islah Partisi’nden tekrarlı saldırıların olması halinde beklemeyeceğiz. Kendimize, halkımıza ve güneyin tamamına verdiğimiz taahhüdü yerine getireceğiz” dedi.
Yetkili, Geçiş Konseyi’ne bağlı güçlerin hükümet güçlerinin saldırıları karşısında kendilerini savunmak zorunda olduğunu belirtirken, meşruiyeti destekleyen koalisyona da “bir soruşturma komitesi gönderme ve bölgedeki saldırılardan kimin sorumlu olduğunu tespit etme” çağrısı yaptı.
Geçiş Konseyi güçleri, 4 gün süren çatışmaların ardından tüm askeri mevziilere baskın yaptıktan sonra geçici başkent Aden’in kontrolünü sağladı. Daha sonra ise Zinjibar vilayetinin başkentinde hükümete ait 2 kampı devirmek amacıyla Abyan’a yöneldi.
Meşruiyeti destekleyen koalisyon, bölgede sakinlik çağrısı yaparken, Suudi Arabistan da her iki tarafın memnuniyetle karşıladığı, anlaşmazlık sayfasını çevirmek için meşru liderler ve Geçiş liderleri arasında Cidde’de diyalog çağrısında bulundu.
Daha önce de eski Aden Valisi Aidarus el-Zubeydi başkanlığında 5 üyeli bir geçiş heyeti Cidde’ye ziyarette bulunmuştu.
Aynı şekilde Geçiş Konseyi güçlerinin Aden’e yönelik saldırılarına dair çeşitli kınamalar yapıldı. Bu çerçevede Şura Konseyi, son birkaç gün boyunca devlet kuruluşlarının ve kampların işgal edilmesine neden olan geçici başkent Aden’deki şiddetli saldırıları kınadı.
Yemen Şura Konseyi, “Cumhurbaşkanı Abdurabbu Mansur Hadi ve hükümet tarafından temsil edilen anayasal meşruiyetin, Geçiş Konseyi milislerinin isyanına karşı tüm karar ve eylemlere açıkça destek verdiğini” vurguladı.
Konsey, isyanı destekleyen herhangi bir pozisyonun, Arap Koalisyonu’nu karıştırmaya yönelik düşmanca konumların, bölgesel ve uluslararası toplum tarafından benimsenen siyasi sürecin, uluslararası misyonlar tarafından sarf edilen çabaların engellenmesi için doğrudan bir tehdit olduğunu aktardı.
Yemen Şura Konseyi, Suudi Arabistan Krallığı’nın dostane tavrına dair de memnuniyetini dile getirdi.
Şura Konseyi üyeleri, yaptıkları açıklamada tüm siyasi bileşenlere “Yemen’i parçalama, darbecilere ve isyancılara hizmet eden medya aldatmacalarını durdurma, silahlı kuvvetlere ve güvenliğe destek verme” çağrısında bulundu.
Devlet yürütme, yasama ve yargı kurumlarının sürekli danışma içerisinde kalmasının önemli olduğu belirtilen açıklamada, “askeri ve güvenlik kuruluşunun, Suudi Arabistan önderliğindeki ortak kuvvetlerle işbirliği dâhilinde kurtarılan bölgelerin güvenlik ve istikrarını sağlama hususunda tam sorumluluk üstlendiğini” ifade etti.
Şura Konseyi ayrıca, “devletin güvenliğini, birliğini, cumhuriyeti ve vatanın siyasi sürecini hedef alan ciddi tehditlerle yüzleşmek için Husi isyanıyla ve milislerle mücadelede tüm cepheleri ve askeri operasyonları güvence altına almayı sürdürmenin” önemine dikkati çekti.



Suriye Dışişleri Bakanlığı SDG'nin, kontrolü altındaki bölgelerde kurtuluş kutlamalarını engellemesine tepki gösterdi

Yerel halkın, devrik Cumhurbaşkanı Beşşar Esed döneminde eski bir güvenlik merkezi olduğunu söylediği Kamışlı'daki bir kafeterya (Reuters)
Yerel halkın, devrik Cumhurbaşkanı Beşşar Esed döneminde eski bir güvenlik merkezi olduğunu söylediği Kamışlı'daki bir kafeterya (Reuters)
TT

Suriye Dışişleri Bakanlığı SDG'nin, kontrolü altındaki bölgelerde kurtuluş kutlamalarını engellemesine tepki gösterdi

Yerel halkın, devrik Cumhurbaşkanı Beşşar Esed döneminde eski bir güvenlik merkezi olduğunu söylediği Kamışlı'daki bir kafeterya (Reuters)
Yerel halkın, devrik Cumhurbaşkanı Beşşar Esed döneminde eski bir güvenlik merkezi olduğunu söylediği Kamışlı'daki bir kafeterya (Reuters)

Suriye Dışişleri Bakanlığı'nda Amerikan işlerinden sorumlu yetkili Kuteybe İdlibî, Suriyelilerin, Esed rejiminden kurtuluşunun ve devrilmesinin birinci yıl dönümü dolayısıyla kutlamalar yapmasını, kontrolü altındaki bölgelerde engelleyen Suriye Demokratik Güçleri’ne tepki gösterdi.

İdlibi, Suriyelilerin ulusal tarihlerinde önemli bir anı kutlamalarını engelleyen herhangi bir yapının, demokratik olduğunu veya halkı temsil ettiğini güvenilir bir şekilde iddia edemeyeceğini savundu. Meşru sevinç ifadesinden korkan bir yapı, onlar adına konuştuğunu iddia edemez; özgürlük bölünemez.

SDG cumartesi günü yayınladığı genelgeyle, "Saldırganlığı Caydırma " savaşının zaferinin ve Esad rejimi ile ona bağlı güvenlik ve askeri teşkilatının devrilmesinin birinci yıldönümü olan 7 ve 8 Aralık tarihlerinde zaferin yıldönümü dolayısıyla yapılacak toplantı ve kutlamaları yasakladı.

sdfgr
Suriye Demokratik Güçleri'nin, kontrolü altındaki Suriye bölgelerinde halk kutlamalarını yasaklama kararı

Suriye İçişleri Bakanlığı Sözcüsü Nureddin el-Baba, SDG'nin rejimin devrilmesini anma kutlamalarını iptal etme kararını eleştirdi. Medya açıklamalarında, yasağın SDG'nin Suriye hükümetine karşı oynadığını iddia ettiği rolü, yani DEAŞ ile mücadeleyi yerine getirmedeki başarısızlığını gösterdiğini belirtti. Baba, SDG'nin "ülkenin kuzeydoğusundaki ulusal gruplardan endişe duyduğunu ve bu kutlamanın, adaletsiz yasalarına ve oradaki Suriyelilere yönelik sınırsız uygulamalarına karşı bir isyana dönüşebileceğinden korktuğunu" ifade etti.

Kararı, "İran ve PKK unsurlarının milisler içinde karar alma süreçlerindeki hakimiyetinin göstergesi" olarak nitelendirdi.

Aktivistler tarafından yayınlanan fotoğraflarda, SDG güçlerinin, kutlama yürüyüşlerini engellemek için Suriye'nin kuzeyindeki Rakka meydanlarına orta menzilli silahlar ve keskin nişancılar konuşlandırdığı görülüyor.

Suriye devriminin başlangıcında kurulan "Rakka Sessizce Katlediliyor" hesabı, SDG'nin dün Rakka ilinin batısındaki Tabka kentinde 13 çocuğu gözaltına aldığını bildirdi. Çocukların çoğu 15 yaş ve altındaydı ve gözaltına alma sebebinin şehir duvarlarına SDG karşıtı yazılar yazılması nedeniyle yapıldığı bildirildi. Hesapta, göz altıların SDG tarafından şehrin çeşitli mahallelerinde düzenlenen bir dizi baskınla eş zamanlı olarak yapıldığı belirtildi.

Aynı bağlamda, sosyal medyadaki Suriye hesapları, SDG'nin son saatlerde Suriye Cezire bölgesinin çeşitli yerlerinde, Haseke ve Kamışlı'da "Suriye hükümetine destek verdikleri ve yabancı kuruluşlarla iş yaptıkları" suçlamasıyla 17 kişiyi hedef alarak yaygın gözaltı operasyonları yürüttüğünü ifade etti.


Moskova Esed sonrası Suriye’de kaybetti mi? Rusya’nın Suriye’deki yeni oyun planı nasıl olacak?

Putin ve Esed, Aralık 2017'de Lazkiye yakınlarındaki Hmeymim Hava Üssü’nde düzenlenen askerî geçit törenine katıldı. (AFP)
Putin ve Esed, Aralık 2017'de Lazkiye yakınlarındaki Hmeymim Hava Üssü’nde düzenlenen askerî geçit törenine katıldı. (AFP)
TT

Moskova Esed sonrası Suriye’de kaybetti mi? Rusya’nın Suriye’deki yeni oyun planı nasıl olacak?

Putin ve Esed, Aralık 2017'de Lazkiye yakınlarındaki Hmeymim Hava Üssü’nde düzenlenen askerî geçit törenine katıldı. (AFP)
Putin ve Esed, Aralık 2017'de Lazkiye yakınlarındaki Hmeymim Hava Üssü’nde düzenlenen askerî geçit törenine katıldı. (AFP)

Suriye’de 8 Aralık sabahı yaşanan büyük dönüşümün hemen ardından, özellikle Batı’da Rusya’nın son on yılda ülke içinde elde ettiği kazanımları zayıflatacak ağır bir darbeyle karşı karşıya kaldığı yönünde yorumlar hızla çoğaldı. Analizlerde, Rusya’nın doğrudan askeri müdahalesiyle inşa ettiği etki alanının çökmeye başladığı ve bunun Moskova için ciddi sonuçlar doğurabileceği vurgulandı.

Değerlendirmeler; siyasi, askeri ve ekonomik birçok boyutu içerirken, bazı çevreler Rusya’nın Suriye projesinin ‘yenilgiyle sonuçlandığını’ öne sürerek olası etkilerini tartışmaya açtı.

Ekonomik açıdan bakıldığında, Rus yatırımlarının Suriye’de çok büyük bir ağırlığı bulunmuyor. Ülke uzun yıllar Kremlin’in önemli bir müttefiki olsa da hiçbir zaman Moskova için öncelikli bir yatırım merkezi olmadı. Sovyetler Birliği döneminden başlayarak Rusya’nın enerji gibi bazı sektörlerde altyapı katkısı bulunsa da bu yatırımlar sınırlı kaldı.

Siyasi açıdan ise Suriye’deki hızlı gelişmeler, Rusya’nın Ortadoğu’daki müttefikleriyle kurduğu ilişkiler modelinin zayıf noktalarını açığa çıkardı. Bu durum, Rusya'nın müttefiki İran'ın ağır darbeler alması ve Moskova'nın “Onu asla yalnız bırakmayacağız” demesine rağmen Beşşar Esed’den hızla vazgeçmek zorunda kalmasıyla ortaya çıkan kafa karışıklığı ve çaresizlikle sınırlı değil.

sdfvgrt
Hmeymim kasabasında Esed destekçilerine ait hasarlı bir askeri aracın yanında duran Suriye güvenlik güçleri (AFP)

Bu çerçevede Rusya’nın, Suriye projesinin başarısız olduğu değerlendiriliyor. Bu durum, Kremlin’in yıllardır Suriye’deki başarılarını ‘NATO’nun girdiği her yerde başarısız olduğu’ söylemiyle karşılaştırarak övünmesi açısından da ayrı bir önem taşıyor. 8 Aralık 2024 sabahı, Moskova’nın Suriye’ye sunduğu çözüm modelinin tıkandığı ve büyük bir yenilgiyle sonuçlandığı yönündeki kanaat pekişti.

Diğer yandan Suriye Cumhurbaşkanı Ahmed eş-Şera ve Dışişleri Bakanı Esad Hasan eş-Şeybani’nin daha sonra yaptığı açıklamalar, Halep sürecinden sonraki askeri çözüm aşamasının en kritik bölümünün, Rusya’nın tarafsızlığını güvence altına almak amacıyla Moskova ile koordineli biçimde yürütüldüğünü ortaya koydu.

Esed'i terk etmek

Ukrayna’daki çatışmaya ağırlık veren ve Suriye’de riskleri azaltmaya yönelik planlarında Beşşar Esed’in oyalamasından defalarca rahatsızlığını dile getiren Moskova’nın, kritik bir anda Esed’i artık ‘yük’ olarak görerek sahneden çekilmesine karar verdiği anlaşılıyor. Bu tercihte, muhalefetin Şam’a ilerleyişi sırasında verdiği ve Dışişleri Bakanı Şeybani’nin açıkladığı ‘Esed’in gitmesinin Rusya’nın Suriye’den çıkması anlamına gelmediği’ yönündeki güvencelerin etkili olduğu belirtiliyor.

Bu durum, Rusya’nın Esed’i hızlı şekilde devre dışı bırakırken ona kişisel güvenceler vermesini, rejim güçlerinden çatışmaya girmemelerini ve silah bırakmalarını istemesini açıklıyor. Aynı zamanda yeni Suriye yönetiminin Rus üslerini ve askerlerini koruma taahhüdünde bulunması, Moskova’nın ilişkileri yeniden düzenlemesine ve kayıplarını asgariye indirmesine zemin hazırladı.

Askeri boyutta ise Rusya, Suriye’deki varlığını güvenceye almak amacıyla hem açık hem de kapalı kanallarda tartışmalar yürütüyor. Tartışmalar, özellikle Hmeymim ve Tartus üslerindeki konumun güçlendirilmesine ve Suriye’deki değişimlerden sonra Rusya’nın askeri merkezine dönüşen Kamışlı Havalimanı üzerindeki etkinliğin pekiştirilmesine odaklanıyor.

Ayrıca Rusya ile Suriye arasında, yeniden devriye faaliyetlerinin başlatılması için çeşitli bölgeler üzerinde yoğun görüşmeler yapıldığı biliniyor. Özellikle güneyde, İsrail’in sınıra yönelik operasyonlarını frenlemek amacıyla Rusya’nın yeniden arabuluculuk rolü üstlenmesi ve iki taraf için karşılıklı güvence mekanizmaları geliştirilmesi hedefleniyor. Bu çabalar, geçmişte Suriye’de uygulanan Rusya-İsrail koordinasyon modelinin yeni koşullara uyarlanmış bir versiyonu olarak değerlendiriliyor.

fgthy
Suriye'nin güneyinde ilerleyen bir Rus devriyesi (Arşiv)

İki ay önce Kamışlı’da Rusya ile Suriye makamlarının koordinasyonunda gerçekleştirilen ortak devriye, Moskova’nın ülkenin kuzeydoğusunda gerginliği azaltmada rol oynayabileceğine işaret etti. Bu adımın, hem Türkiye ile hem de bölgede sınırlı askeri varlığını sürdüren ABD ile uyumlu bir çerçevede gerçekleştiği değerlendiriliyor.

Rusya’nın kuzeydoğu ve güney bölgelerinde üstlenebileceği bu yeni faaliyet alanı, Şam’ın orduyu yeniden yapılandırma ve silahlandırma konusunda yardım talep ettiğine ilişkin yoğun raporlarla birlikte, taraflar arasında ilişkilerin yeniden düzenlenmesine yönelik pratik bir zemin oluşturuyor. Bu süreç, Moskova’nın Akdeniz’deki askeri varlığını korumasını güvence altına almayı hedefliyor. Rus tarafı için özel önem taşıyan bu varlığın kapsamı ve süresine ilişkin önceki anlaşmaların her iki tarafın çıkarlarına uygun biçimde revize edilmesi de gündemde.

Bu genel çerçeve belirginleşirken, Rusya’nın Suriye’de jeopolitik ya da askeri bir yenilgiye uğradığı yönündeki tahminlerin giderek zayıfladığı görülüyor.

Askeri kayıplar ve kazanımlar

Doğrudan askeri kayıplara ilişkin değerlendirmeler, Moskova’nın sahadan ‘hesaba değer’ bir kazançla çıktığını gösteren bir başka boyutu ortaya koyuyor. Resmi veriler ve Suriyeli kaynakların yaptığı bağımsız tespitlere göre, Rusya’nın son on yılda dünyanın en kanlı çatışmalarından birine sahne olan Suriye’deki askeri kayıpları son derece sınırlı kaldı. Çeşitli tahminler, toplam kaybın birkaç yüz asker ile onlarca tank, zırhlı araç ve bazı helikopterlerle sınırlı olduğunu ortaya koyuyor. Moskova, geleneksel olarak bu tür kayıpları resmen açıklamasa da, Rusya’daki bazı sivil kurumlar ve muhalif çevreler tarafından yayımlanan veriler de kayıpların büyük boyutlara ulaşmadığını doğruluyor. Kıyaslamak gerekirse, yalnızca 5 gün süren 2008 Gürcistan Savaşı, Rusya için çok daha ağır teçhizat kayıplarıyla sonuçlanmıştı. Yıllar önce yayımlanan bir rapor, kesin Rus zaferiyle sonuçlanan o savaşta dahi Rus ordusunun ciddi sürprizlerle karşılaştığını aktarıyordu. Rapora göre, nispeten eski bir Gürcü hava savunma sistemi, merkezi bir savunma ağı bulunmamasına rağmen, dokuz modern Su-25 savaş uçağını düşürmeyi başarmıştı. Bu durum, Rus pilotlarının yetersiz eğitimine ve bakım-hazırlık süreçlerindeki aksaklıklara işaret ediyordu. Zafiyetler bununla da sınırlı kalmadı. Gürcü güçleri bir Rus tank konvoyuna da zarar verebildi; bu ise istihbarat kapasitesindeki eksikliklerin altını çizdi. Genel olarak savaş, operasyon yönetimi, silah sistemlerinin performansı ve genel askeri etkinlik bakımından ciddi açıklar ortaya koymuş, Rusya’nın devasa savunma bütçeleri düşünüldüğünde büyük bir şok etkisi yaratmıştı.

Suriye tecrübe sahası

Suriye savaşı, Rus ordusunun sahadaki kapasitesini ilk kez bu denli kapsamlı ve doğrudan test etme imkânı sundu. Bu noktada, ordunun modernizasyon programını yöneten eski Savunma Bakanı Sergey Şoygu’nun 2018’de yaptığı açıklama dikkat çekiciydi. Şoygu, Suriye’deki doğrudan müdahalenin başlamasından üç yıl sonra ve aktif operasyonların büyük ölçüde tamamlanmasının ardından, Rusya’nın savaş boyunca 350’den fazla modern silah sistemini sahada test ettiğini duyurdu. Ayrıca Suriye operasyonu sayesinde saldırı helikopterlerinin silahlandırılması, erken uyarı sistemleri ve radarlar dâhil birçok alanda kritik hataların giderildiğini vurguladı.

sdfrgt
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, 12 Aralık 2017'de Suriye'deki Hmeymim Hava Üssü’nü ziyaret etti. (Getty Images)

Hava-hava silahlarının geliştirilmesine ilişkin değerlendirmesinde ise Şoygu, özellikle helikopter ve diğer hava unsurlarının korunması için, menzili kara konuşlu savunma sistemlerini aşan yeni mühimmata ihtiyaç duyduklarını belirtti. Şoygu, “Bugün elimizde bu tür silahlar var; bu, tamamen Suriye operasyonu sayesinde mümkün oldu” dedi. Benzer şekilde Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin de birçok kez, gerçek çatışma koşullarında yapılan bu testlerin, Rusya’ya tatbikat alanlarında sağlanamayacak ölçekte benzersiz bir deneyim kazandırdığını ifade etti. Temmuz 2020’de Rusya’nın RIA Novosti haber ajansı tarafından yayımlanan kapsamlı bir rapor da bu değerlendirmeleri doğruladı. Rapora göre Moskova, Suriye’de ilk kez Kalibr tipi denizden fırlatılan seyir füzelerinin gerçek operasyonel kullanımını gerçekleştirdi. Şarku’l Avsat’ın RIA Novosti’den aktardığına göre o tarihten itibaren Rus donanması -denizaltılar dahil- seyir füzelerini düzenli olarak kullandı. Bu deneyimler, Suriye’nin Rusya için yalnızca bir dış politika müdahalesi değil, aynı zamanda ordunun modernizasyonu ve silah teknolojilerinin gerçek savaş ortamında doğrulanması açısından da stratejik bir laboratuvar işlevi gördüğünü ortaya koyuyor.

Rus haber ajansları, Rus Hava-Uzay Kuvvetleri envanterindeki neredeyse tüm uçak türlerinin Suriye savaşında görev aldığını bildirdi. Rusya, eski nesil taktik bombardıman uçakları ile taarruz helikopterlerinin yanı sıra, stratejik bombardıman uçaklarının kabiliyetlerini de sahada ilk kez bu ölçekte test etti.

Ayrıca Suriye, Rus ordusunun İsrail lisansı altında üretilen insansız hava araçlarını (İHA) geniş çapta kullandığı ilk savaş alanı oldu. Bu İHA’lar hem bombardıman görevlerinde, hem füze isabetlerinin tespitinde, hem de topçu atışlarının yönlendirilmesinde kritik rol oynadı.

Modern tank modelleri ile daha önce gerçek savaşta test edilmemiş olan Pantsir ve İskender tipi füze sistemleri de ilk kez Suriye’de kapsamlı biçimde denenmiş oldu. Moskova, bu sistemlerin bazı versiyonlarını Kaliningrad’da Avrupa sınırına yakın konuşlandırmış olsa da, fiilen savaş koşullarında kullanılmaları Suriye’de gerçekleşti.

Uzmanlar, Rusya’nın Suriye’deki askeri katılımının, ülkenin savunma sanayiini, üretim kapasitesini ve ordunun genel savaş hazırlığını yeniden inşa etmede belirleyici rol oynadığını belirtiyor. Bu tecrübenin, Rusya’nın 2022’de Ukrayna’da başlattığı operasyon için önceki dönemlere kıyasla çok daha yüksek hazırlık seviyesine ulaşmasında etkili olduğu değerlendiriliyor.


SDG lideri, Suriye hükümetiyle 10 Mart'ta varılan mutabakata bağlılığını teyit etti

SDG Lideri Mazlum Abdi (Reuters)
SDG Lideri Mazlum Abdi (Reuters)
TT

SDG lideri, Suriye hükümetiyle 10 Mart'ta varılan mutabakata bağlılığını teyit etti

SDG Lideri Mazlum Abdi (Reuters)
SDG Lideri Mazlum Abdi (Reuters)

Suriye Demokratik Güçleri (SDG) Lideri Mazlum Abdi, dün yaptığı açıklamada, güçlerin 10 Mart anlaşmasına olan bağlılığını teyit ederek, bu anlaşmanın özgürlük, adalet ve eşitlikten yararlanan demokratik, ademi merkeziyetçi bir Suriye devleti inşa etmenin temeli olduğunu belirtti.

Esed rejiminin devrilmesinin yıldönümünde X platformunda açıklamada bulunan Abdi, mevcut sürecin herkese ortak bir sorumluluk yüklediğini ve Suriye halkının çıkarlarını her şeyin üstünde tuttuğunu ifade etti.

Abdi “Mevcut durum, herkese ortak bir ulusal sorumluluk ve Suriyelilerin çıkarlarını her şeyin üstünde tutan kapsamlı bir diyalog yüklemektedir. Halkın iradesiyle, özgürlük, adalet ve eşitlik değerleriyle güçlendirilmiş, demokratik ve ademi merkeziyetçi bir Suriye inşa etmenin temeli olarak 10 Mart Anlaşması'na olan sarsılmaz bağlılığımızı bir kez daha teyit ediyoruz" dedi.

SDG, geçen ay kendilerine bağlı bir askeri komitenin, Suriye hükümetinden bir heyeti, Suriye'nin kuzeyindeki Rakka iline bağlı Tabka kentinde kabul ettiğini bildirmişti.

SDG, yaptığı açıklamada, son dönemde farklı yerlerde tutuklanan Suriye hükümet güçlerine bağlı bazı tutukluları "iyi niyet göstergesi" olarak teslim ettiğini doğruladı.