Sudan'daki yeni hükümetine kalan zorlu miras: Ekmek ve yakıt krizi

Sudan’daki yeni hükümet başta ekmek ve yakıt krizi olmak üzere zorlu bir ekonomik tabloyla karşı karşıya (Reuters)

Sudan Başbakanı Abdullah Hamduk hükümeti tarafından eylül ayı başlarında, göreve başladıktan sonraki ilk 2 hafta boyunca ekonomik reform programları ilan edildi. Ancak söz konusu planlara rağmen ekmek ve yakıt krizi yeni hükümeti etkilemeye devam ediyor. Öyle ki ekmek ve yakıt kuyrukları başkent Hartum sokaklarında yaklaşık bir yıldır alışılmış bir manzara haline geldi.
 
Sudan Bakanlar Kurulu, geçen hafta sonu Hartum’da güvenli ulaşımın yanı sıra ekmek ve yakıt krizlerini ele almak için toplantılar düzenledi.
Bakanlar Kurulu, genel sekreteri aracılığıyla “dağıtım ve kontroldeki dengesizlikleri ele almak ve ekmek ile yakıt kaçakçılığını önlemek” üzere bir basın toplantısı düzenledi.
Hartum’daki ekmek fırınları sahiplerine göre son iki gündür somun ekmeğin ağırlığının 70 gram olup olmadığını takip etmek için kapsamlı araştırmalar yürütülüyor. Bu çerçevede çok sayıda çalışanın gözaltına alındığını söyleyen fırın sahipleri, somunun ağırlık ve çeşitlerinde büyük tutarsızlıkların olduğunu aktardı.
Unlu Mamuller Birliği yayınladığı bildiride kontrol kampanyalarının amacının eski rejim sırasında yürürlükte olan veya kaldırılan yasalar aracılığıyla Birliğin yasalarını hayata geçirmek olduğunu belirtti. Devlet destekli un değirmenlerinin ve fırınların işleyişinin iyi devam ettiğini vurgulayan Birlik, Hartum’da ekmek unu tüketiminin günlük 40 ila 45 bin çuval arasında değiştiği bilgisini verdi.
Ekmek ve yakıt alanında çalışanlar, krizlerin patlak vermesinde eski rejimden gizli ellerin parmağı olduğuna inanıyor. Şarku’l Avsat, Hartum’daki birçok mahalledeki benzin istasyonları ve ekmek fırınları önünde insan ve araç kuyrukları oluştuğunu gözlemledi.
Edinilen bilgilere göre fırınlarda büyük miktarda un sıkıntısı yaşanıyor ve mevcut stok, üretim kapasitesini karşılamak için yeterli değil. Aynı şekilde ülke genelinde de yakıt sıkıntısı mevcut.
Fırıncılar Birliği Danışmanı ve eski Genel Sekreteri Bedreddin Ahmed el-Celal, Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada şu an un sıkıntısı yaşandığını ve limanda fazla miktarda bulunmasına rağmen Port Sudan Limanı’ndan Sudan’daki mahallelere un nakliyatında sorunlar olduğunu aktardı.
Celal, fırınlara un taşınmasından sorumlu şirketlerin zamanında nakliyat yapamadığını belirterek bu durumun ilgili makamlardaki idari ve teknik eksiklikleri yansıttığını vurguladı. Birkaç gündür ekmek gramajlarını kontrol etmek üzere arama kampanyaları yapıldığını ifade eden Ahmed el-Celal, söz konusu incelemelerde gözaltı vakalarının yaşandığını da belirtti.
Celal, fırın sahiplerinin arama ve gözaltı kampanyalarını kabul etmemesi sonrasında Hartum’daki yetkili makamlara şikayetlerin yapıldığına dikkat çekti.
Hükümetin ekmek kriziyle ilgili çabalarına da değinen Celal, “Ülkedeki ekmek sanayisinin maliyet ve diğer sorunlarını tartışmak için bu hafta Sanayi Bakanlığı ile bir toplantımız oldu” dedi. Değirmenler ve Fırıncılar Federasyonu ise geçen yıllarda Sudan vatandaşlarının yaşadığı ve halen de yaşamaya devam ettiği ekmek sorununa köklü ve örnek bir çözüm olarak devletin un ticaretinden elini çekmesi ve fiyatlarını serbest bırakılması çağrısında bulundu.
Sudanlı fırıncılar, günlük 100 bin çuval un kullanıyor. Bu durum, Sudan’ın ekmeğe günde 68 milyon sterlin (yaklaşık 1,5 milyon dolar) harcadığı anlamına geliyor. Sudan’da 1 çuval un fiyatı yaklaşık 9 dolar. Komşu ülkelerde ise 30 dolar. Bu ise Sudan ekmeğinde büyük bir kaçakçılık yapıldığı anlamına geliyor.
Aynı şekilde benzin istasyonları da dahil Hartum sokaklarındaki araç trafiği nedeniyle büyük bir tıkanıklık yaşanıyor. Bu durum yakıtın bol olduğunu ancak gayri resmi yollarla sağlandığını gösteriyor.
Petrol ve Gaz Bakanlığı’ndan bir kaynak Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada ülkeye petrol sağlama sorununun aylar önce çözüldüğünü ve petrol gemilerinin düzenli olarak ülkeye giriş yaptığını belirtti. Geçen hafta Port Sudan Limanı’na 3 petrol sevkiyatı yapıldığı, ardından da gaz yüklü bir vapurun limana ulaştığı bilgisini verdi.
Ancak kaynak, Petrol ve Gaz Bakanlığı’nın yaklaşık 30 ulaştırma şirketiyle sözleşme yapmasına rağmen petrolün önce Hartum’a, ardından da Sudan’ın diğer alanlara taşınmasında sorunlar yaşandığını belirtti.
Petrol dağıtım şirketlerinin sorumlu olduğu nakliye operasyonlarında büyük bir aksaklık yaşandığı, bazı şirketlerin uzun süredir birçok bölgede faaliyet gösteremediği ve bu durumun petrol ürünlerinde kaçakçılığa yol açtığı aktarıldı.
Nakliye araçlarının ve ulaştırma şirketlerinin sorunlarının son zamanlarda yine başa döndüğünü söyleyen kaynak, son zamanlarda Port Sudan ve el-Gili’deki depolardan petrol istasyonlarına nakil faaliyetlerini kontrol etmede de sorunların yaşandığını aktardı.
Kaynak ayrıca sorunun çözümü için acil ve etkili politikalara, yasalara ve prosedürlere ihtiyaç duyduğunu belirtirken, gaz ve diğer petrol ürünlerinin kaçakçılığı veya karaborsaya düşmesi hususunda birçok sorun olduğunu, hizmetlerde veya endüstride kullanılan yakıtların fiyatlarının arasında da tutarsızlık yaşandığını kaydetti.